Η επίτοκος με νοσηρά παχυσαρκία Ιδιαιτερότητες Προβλήματα Αντιμετώπιση ΑΝΝΑ ΤΖΑΝΕΤΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΟΣ, Δ/ΝΤΡΙΑ ΕΣΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ»
Παχυσαρκία παγκόσμια πανδημία (WHO) ΚΑΝΑΔΑΣ, ΑΜΕΡΙΚΗ, ΕΥΡΩΠΗ, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ Πρωτόκολλα αντιμετώπισης εγκύου με παχυσαρκία Η παχύσαρκη έγκυος αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις για τον αναισθησιολόγο
ΚΑΝΑΔΑΣ Το ποσοστό παχυσαρκίας στις γυναίκες 1978 ήταν 34% 1992 ήταν 40% 2004 ήταν 53% Torrance GM, Hooper MD, Reeder BA. Trends in overweight and obesity among adults in Canada (1970-1992): evidence from national surveys using measured height and weight. Int J Obes Relat Metab Disord 2002;26:797-804. Statistics Canada. Adult Obesity in Canada: measured height and weight. 2005. ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ 2008 αναφορά από το Queensland Perinatal Data Centre 22% των εγκύων μεταξύ 15 έως 45 ήταν Παχύσαρκες κατά τη σύλληψη
Η.Π.Α. Το ποσοστό της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 25 χρόνια Η έρευνα από την Εθνική Υγεία και Επιθεώρηση Διατροφής βρήκε ότι: 1) Περισσότερο από το 1/3 των γυναικών στις ΗΠΑ είναι παχιές 2) Πάνω από το μισό των εγκύων γυναικών είναι είτε λίγο πιο πάνω από το κανονικό βάρος είτε παχύσαρκες 3) 8% των γυναικών σε παραγωγική ηλικία ήταν σε νοσηρή παχυσαρκία 4) Το πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι πιο μεγάλο ανάμεσα στις μαύρες γυναίκες μη λατινογενείς 50% συγκριτικά με τις Μεξικανές Αμερικανίδες γυναίκες 45% και τις μη λατινογενείς λευκές γυναίκες 33%. Flegal KM, Carroll MD, Kit BK, Ogden CL. Prevalence of obesity, and trends in the distribution of body mass index among US adults, 199-2010. JAMA 2012;307:491-7.
ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ Σήμερα 24% του γυναικείου πληθυσμού σε αναπαραγωγική ηλικία είναι παχύσαρκες (180% αύξηση τα τελευταία 10 έτη) Τριετή συγκεντρωτική μελέτη για τη χώρα από το Κέντρο Έρευνας Μητέρας και Παιδιού (2010)1 έδειξε ότι 4.99% των επιτόκων έχουν ΒMΙ > 35 (38.478 επίτοκες) Ποσοστό εγκύων με ΒΜΙ 40 στην Αγγλία είναι 2.01% Ποσοστό εγκύων με ΒΜΙ 50 στην Αγγλία είναι 0.19% 1 Maternal Obesity in the UK: Findings from a national project. Centre for Maternal and Child Enquiries, 2010, UK
ΔΕΙΚΤΕΣ ΒΑΡΟΥΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ (ΒΜΙ) ή ΔΕΙΚΤΗΣ QUETELET BMI = Βάρος (Kg) Ύψος (m 2 ) ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΑΝΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ ΣΩΜΑΤΟΣ (BROCA S INDEX) = Ύψος cm 105 (γυναίκες) 20% αύξηση = παχυσαρκία, διπλασιασμός = νοσογόνος παχυσαρκία ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ WHO 1 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΒΜΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΛΛΕΙΠΟΒΑΡΗΣ BMI 18,5 Χαμηλά ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ BMI 18,5 24,9 Συνήθη ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ BMI 25 29,9 Αυξημένοι ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Ι BMI 30 34,9 Σχετικά αυξημένοι ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΙΙ BMI 35 39,9 Σοβαρά αυξημένοι ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΙΙΙ BMI 40 Πολύ σοβαρά αυξημένοι ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΙV BMI 50 Υψηλότατα αυξημένοι 1 World Health Organization. Global database on body mass index: BMI classification, 2006 (cited 2013) 2 Shah N, Latoo Y. Anesthetic management of obese parturient. BJMP 2008;1(1):15-23.
ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΛΟΓΩ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Α. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Η οξυγόνωση και αερισμός επηρεάζονται τόσο από την εγκυμοσύνη όσο και από τη παχυσαρκία Κατά λεπτόν αερισμός στην εγκυμοσύνη είναι στην εγκυμοσύνη και παχυσαρκία παραμένει Η λειτουργική υπολειπόμενη χωρητικότητα FRC στην εγκυμοσύνη είναι μειωμένη, στη παχυσαρκία τείνει να είναι ακόμα μειωμένη ενώ στο συνδυασμό είναι απλώς μειωμένη
ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΛΟΓΩ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Α. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ο εισπνεόμενος όγκος είναι στην εγκυμοσύνη, στη παχυσαρκία, στο συνδυασμό H ευαισθησία στο CO 2 στην εγκυμοσύνη είναι, στη παχυσαρκία, ενώ στο συνδυασμό τους Η αναπνευστική συχνότητα είναι σε όλες τις καταστάσεις Οι αντιστάσεις αεραγωγών στην εγκυμοσύνη είναι, στη παχυσαρκία, στο συνδυασμό
ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ Συνήθως συνυπάρχει Δεν επιβαρύνεται από την εγκυμοσύνη λόγω: Α) αυξημένη ευαισθησία του αναπνευστικού κέντρου (PG) μειώνει την συχνότητα των απνοεικών επεισοδίων Β) στο 3 ο τρίμηνο οι έγκυες τείνουν να κοιμούνται σε πλάγια θέση (σύνδρομο κ.κ. φλέβας) έτσι αποφεύγοντας την απόφραξη των αεροφόρων οδών
Β. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ Αιματοκρίτης Αρκετά μειωμένος Αυξημένος Ελαφρά μειωμένος Όγκος αίματος Αρκετά αυξημένος Ελαφρά αυξημένη Ελαφρά αυξημένος Καρδιακή συχνότητα Αυξημένη Αρκετά αυξημένη Αρκετά αυξημένη Όγκος παλμού Αρκετά αυξημένη Μέτρια αυξημένη Μέτρια αυξημένη Καρδιακή παροχή Αρκετά αυξημένη Αρκετά αυξημένη Παρά πολύ αυξημένη Συστηματικές αγγειακές αντιστάσεις Πνευμονικές αγγειακές αντιστάσεις Αρκετά μειωμένες Ελαφρά μειωμένες Καμία μεταβολή το ίδιο Αρκετά αυξημένες Αρκετά αυξημένες Αρκετά αυξημένες Μέση αρτηριακή πίεση Μειωμένη Αρκετά αυξημένη Αρκετά αυξημένη Κ.Φ.Π. Δεν έχουμε μεταβολές Αυξημένη Αυξημένη Πνευμονική υπέρταση - Πιθανή Πιθανή U/S Αρ. κοιλίας υπερτροφία Διάταση και υπερτροφία Διάταση και υπερτροφία
ΓΑΣΤΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ Αυξάνεται η συχνότητα και η σοβαρότητα γαστρικής παλινδρόμησης στην επίτοκο (αυξημένος ο κίνδυνος αναγωγής και εισρόφησης στη γενική αναισθησία). Οφείλεται: 1) Το ph γαστρικών υγρών ελαττώνεται λόγω των αυξημένων επιπέδων γαστρίνης που εκκρίνεται από τον πλακούντα. 2) Λόγω ανατομικών αλλαγών έχουμε χαλάση κατωτέρου οισοφαγικού σφιγκτήρα, αύξηση ενδοκοιλιακής πίεσης με απώλεια της γαστροοισοφαγικής γωνίας. Στις παχύσαρκες επίτοκες η ποσότητα γαστρικού υγρού είναι αυξημένη και αυξημένη είναι η εμφάνιση διαφραγματοκήλης.
ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΠΗΚΤΙΚΟΤΗΤΑ Στην κύηση έχουμε: 1) παραγόντων πηκτικότητας (ινωδογόνο, VII, VIΙI, X, XII) 2) ινοδολυτικές ουσίες από τον πλακούντα 3) επιπέδων αντιθρομβίνης ΙΙΙ, πρωτεΐνες S και C ΑΙΤΙΑ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΣΤΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ: α) φλεβική στάση των κάτω άκρων ( ενδοκοιλιακής πίεσης ιδιαίτερα στην παχύσαρκη έγκυο) β) βλάβη αγγειακού τοιχώματος (σε νοσηρή παχυσαρκία) γ) υπερπηκτικότητα (εγκυμοσύνη) I. Peri-operative management of the morbidly obese patients AAGBI, June 2007.
ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η παχυσαρκία και η εγκυμοσύνη προδιαθέτουν σε μειωμένη ανοχή της γλυκόζης (Διαβήτης τύπου ΙΙ, διαβήτης κύησης). Η αύξηση του βάρους κατά την εγκυμοσύνη φαίνεται να είναι αντιστρόφως ανάλογη με τον πριν την εγκυμοσύνη BMI της μητέρας. Εάν ΒΜΙ 30 και η αύξηση βάρους κατά την εγκυμοσύνη είναι στα φυσιολογικά όρια έως 12 kg δεν αυξάνεται το ποσοστό λίπους, αλλά το ποσοστό υγρών. Το έμβρυο επιβαρύνεται από τη μεγάλη βάρους της μητέρας.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ ΕΓΚΥΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΒΡΥΟ Η παχύσαρκη έγκυος έχει μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει τα εξής: Α. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ 1. Αυξημένο κίνδυνο αποβολής ή και ενδομητρίου θανάτου 2. Υπέρταση (χρόνια υπέρταση ή προεκλαμψία) 3. Σακχαρώδη διαβήτη (τύπου ΙΙ ή κύησης) 4. Θρομβοεμβολική νόσο (εν τω βάθει θρόμβωση, πνευμονική εμβολή, δυσλειτουργία πλακούντα) 5. Χολοκυστίτιδα 6. Κατάθλιψη 7. Η αποφρακτική υπνική άπνοια μπορεί να επιδράσει αρνητικά τη πορεία του εμβρύου 8. Μητρική νοσηρότητα (χρόνια υποξία, υπερκαπνία και πνευμονική υπέρταση) 9. Μειωμένη παραγωγή γάλακτος ( έκκριση προλακτίνης) 1. Maternal obesity in the UK: findings from a national project. Centre for Maternal and Child Enquiries, UK, 2010 2. Queensland Maternity and Neonatal Clinical Guideline: Obesity, March 2010
Β. ΕΜΒΡΥΟ Η μητρική παχυσαρκία συνδέεται με: LGA ή SGA έμβρυα συγγενείς ανωμαλίες (κυρίως νευρικού σωλήνα δισχιδής ράχη) χορήγηση 5 mg φυλλικού οξέως ημερησίως συγγενείς καρδιοπάθειες (στην περιοχή εξόδου μεγάλων αγγείων) Ενδομήτριος θάνατος (δυσλειτουργικός πλακούς) Catalano PM, Ehrenberg HM. The short and long term implications of maternal obesity of the mother and her offspring BJOG: IJOG 2006;113(10):1126-33.
Γ. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΚΕΤΟΥ 1. Αποτυχημένες προσπάθειες φυσιολογικού τοκετού μετά από κ/τ 2. Αποτυχημένη πρόκληση τοκετού επώδυνος τοκετός 3. Αυξημένο ποσοστό κ/τ λόγω: α) αδυναμία εξέλιξης τοκετού β) ανώμαλης προβολής και μακροσωμίας 4. Ρήξεις, εκτεταμένες κακώσεις και αιμορραγία κατά τον τοκετό, λόγω μακροσωμίας εμβρύου και αυξάνει την πιθανότητα δυστοκίας ώμων. I Ramgchenderan J, Bradford J, McLean M. Maternal obesity and pregnancy complications: a review. Aust NZJOG 2008;48:228-235.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΓΚΥΟΥ ΜΕ BMI 30 ή ΒΜΙ 40 ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΥΗΣΗ Το πιο πιθανό είναι ότι έχει επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό Χρειάζεται συχνότερες επισκέψεις στο μαιευτήρα Χρειάζεται ιατρούς άλλων ειδικοτήτων, π.χ. καρδιολόγο, πνευμονολόγο Χρειάζεται περισσότερες εξετάσεις για την ίδια ( εμφάνιση παθολογία κύησης) ή για το έμβρυο (πιθανές ανωμαλίες) Λόγω της πιθανότητας να εμφανίσει παθολογία κύησης να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή θρομβοφύλαξη Να γίνει ενημέρωση για τους κινδύνους τόσο για την ίδια όσο και για το νεογνό για το είδος της αναισθησίας Πλήρης αναισθησιολογική εκτίμηση άσχετα με ΠΗΤ από έμπειρο αναισθησιολόγο, ώστε να εκτιμηθούν οι πιθανές δυσκολίες τόσο στον αεραγωγό όσο στη σπονδυλική στήλη και τα διάφορα συστήματα
ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Α. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 1. Προδιαγραφές για αίθουσα 1) κρεβάτι στην Α.Τ. (max βάρος) τοκετών + χ/γείο: 2) χ/κό κρεβάτι (max βάρος) 3) μεγαλύτερο άνοιγμα πορτών ή χ/κή αίθουσα 2. Μεγάλη περιχειρίδα για τη μέτρηση αρτ. πίεσης 3. Μακριές επισκληρίδιες ή ραχιαίες βελόνες 4. Ύπαρξη αν είναι δυνατόν υπερήχου για εντοπισμό περιφερικών φλεβών, κεντρικών φλεβών και επισκληριδίου χώρου 5. Περισσότερο και εξειδικευμένο προσωπικό τόσο του χ/γείου όσο και στην Α.Τ. για την ασφαλή μεταφορά της παχύσαρκης εγκύου
ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Φ.Τ. ΣΕ ΕΓΚΥΕΣ ΜΕ BMI 30, 40 Επώδυνος τοκετός (μακροσωμίας ή δυστοκίας ώμων) Από νωρίς πρέπει να εξασφαλίζεται περιφερική φλέβα 14G ή I6G Η επισκληρίδια αναλγησία παραμένει ως η καλύτερη μέθοδος (βελτίωση αναπνευστικής και καρδιακής λειτουργίας, προστασία αεραγωγού) Σκέψη να γίνεται νωρίς σε έγκυες με ΒΜΙ 40 καθ ότι απαιτούνται αρκετές προσπάθειες ακόμη και από έμπειρο αναισθησιολόγο Μελέτες έδειξαν ότι η επισκληρίδιος δεν αυξάνει το ποσοστό των κ/τ Η αποτυχία τοποθέτησης επισκληρίδιου καθετήρα φθάνει και το42% N Shah, Y Katoo. Anaesthetic management of obese parturient, BJMP 2008;1(1):15-23
ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΑΣ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Τεχνικές δυσκολίες περιλαμβάνουν: α) αδυναμία τοποθετήσης επιτόκου β) αδυναμία εντόπισης μέσης γραμμής επισκληριδίου χώρου γ) μεγάλη απόσταση δέρματος επισκληριδίου χώρου (ψευδή αποτελέσματα) δ) Μετακίνηση καθετήρα (καλή καθήλωση) Η καθιστή θέση είναι προτιμότερη Στενή παρακολούθηση, μέτρηση ΑΠ, τιτλοποίηση της δόσης τοπικού αναισθητικού (MLAC) όπου είναι μειωμένη λόγω μειωμένου επισκληρίδιου χώρου και ΕΝY, δράση ορμονών στη φαρμακοδυναμική και ενίσχυση ενδορφινών. Ύπαρξη υπερήχου!!!! N Shah, Y Katoo. Anaesthetic management of obese parturient, BJMP 2008;1(1):15-23
ΕΠΙ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟY ΚΑΘΕΤΗΡΑ α) Entonox β) κατ επίκληση Ε.Φ. χορήγηση οπιούχων (ναλοξόνη, δύσκολος αεραγωγός σετ, αποφρακτική υπνική άπνοια) N Shah, Y Katoo. Anaesthetic management of obese parturient, BJMP 2008;1(1):15-23
ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΤ ΣΕ ΕΓΚΥΕΣ ΜΕ ΒΜΙ 30, 40 Γενικές αρχές: 1) κατάλληλα εκπαιδευμένη νοσηλευτική ομάδα και ιατρικό προσωπικό έμπειρο 2) έγκαιρη αναγνώριση προβλημάτων και αντιμετώπιση 3) μετεγχειρητική παρακολούθηση σε ελεγχόμενο περιβάλλον, ανάλογα με την παθολογία και μετεγχειρητική αναλγησία 4) Περιοχική ή Γενική αναισθησία?
Α) ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Β) ΡΑΧΙΑΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΤ 1 προϋποθέσεις: 1) καλό αεραγωγό 2) χρόνος χειρουργείου 90 min Γ) ΣΥΝΕΧΗΣ ΡΑΧΙΑΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Προϋποθέσεις: 1) γνώστης της μεθόδου 2) μετατροπή της επισκληριδίου σε συνεχή ραχιαία μετά από τρώση 3) παρέχει γρήγορα και πολύ καλές χειρουργικές συνθήκες αναισθησίας 4) Ο καθετήρας πρέπει να ξεπλένεται, έτσι ώστε κατά την εισαγωγή του στο ραχιαίο χώρο να μην εισέλθουν φυσαλίδες αέρος 5) χρήση και σαν μετεγχειρητική αναισθησία 6) ο αποκλεισμός και το επίπεδο είναι ανάλογο με τη δόση σε mg και όχι από τον όγκο 7) Ποσοστό πονοκεφάλου μετά από τρώση στις παχύσαρκες είναι γενικά μικρό Δ) ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ (ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟΣ ΕΝΔΟΡΑΧΙΑΙΑ) - Μέθοδος επιλογής - ποσοστό επιτυχίας - Πλεονεκτήματα: μικρότερη δόση, γρήγορη έναρξη δυνατότητα επέκτασης παράτασης μετεγχειρητικής αναλγησίας N Shah, Y Katoo. Anaesthetic management of obese parturient, BJMP 2008;1(1):15-23
K/T ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Προβλήματα: 1) δύσκολη διασωλήνωση 2) γρήγορος αποκορεσμός (υποξία μητέρας εμβρύου) 3) αναγωγή εισρόφηση (κίτρινο νάτριο) 4) πρόβλημα διατήρησης ικανοποιητικού αερισμού Σημεία: 1) προετοιμασία για δύσκολη διασωλήνωση (το σετ πρέπει να περιλαμβάνει μικρού μεγέθους ΕΔΤ σωλήνα, σετ τραχειοστομείας 2) Ινοπτικό βρογχοσκόπιο 3) Τοποθέτηση της παχύσαρκης εγκύου για λαρυγγοσκόπηση σε θέση ramped έναντι της θέσεως sniff.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΒΜΙ 40 Στη Βρετανική έκθεση Why Mothers die 2000 2002 35% γυναίκες που πέθαναν ήταν παχύσαρκες, 50% πιο πολύ στο γενικό πληθυσμό
ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Οι επίτοκες με ΒΜΙ 40 έχουν αυξημένο κίνδυνο μετά τη κ/τ να αναπτύξουν: 1) Υποξαιμία το πιο συνηθισμένο 2) Ατελεκτασίες 3) Πνευμονίες 4) Θρομβοεμβολικά επεισόδια 5) Πνευμονική εμβολή (1 η αιτία θανάτου) 6) Πνευμονικό οίδημα 7) Μυοκαρδιοπάθεια 8) Λοιμώξεις, αιμορραγία Ανάλογα με τη βαρύτητα της παθολογίας που έχει και το monitoring (αιματηρό ή όχι) θα καθορίσει για τον εάν χρειάζεται να πάει η λεχωίδα σε αυξημένης φροντίδας κρεβάτι ή σε ΜΕΘ.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ