ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ΣΥΝΟΨΗ Το κείμενο αυτό έχει σκοπό να ενημερώσει τους βαθμοφόρους της Αθήνας, για τα θέματα που θα συζητήσουμε και τις αποφάσεις που θα πάρουμε, στο Συνέδριο της ΠΕ Αθηνών, την Κυριακή 30 Νοεμβρίου. Νίκος Χρονόπουλος Περιφερειακός Έφορος Αθηνών Μπορούμε και καλύτερα Συζήτηση για το Προσκοπικό πρόγραμμα στην Αθήνα Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014
Πρόγραμμα & Ανάπτυξη Όλοι μαζί έχουμε θέσει σαν στόχο την Αθήνα των 2.000 Προσκόπων. Ένας στόχος φιλόδοξος, αλλά εφικτός, εφόσον όλοι μαζί και ο καθένας από τα καθήκοντά του, στο Τμήμα του, στο Σύστημα του, κάνουμε καλύτερα αυτό που ξέρουμε και μπορούμε να κάνουμε το Προσκοπικό Πρόγραμμα. Είναι αναγκαίο, όλοι να αποκτήσουμε μια συνολική και συνάμα σφαιρική εικόνα της Κίνησης στην πόλη μας. Τα αριθμητικά στοιχεία είναι απαραίτητα, για να αποκτήσουμε τη γνώση, η οποία θα μας επιτρέψει με σιγουριά και αποτελεσματικότητα να κάνουμε το επόμενο βήμα. Δεν φτάνει όμως αυτό... Χρειάζεται και δουλειά. Ας δούμε λοιπόν όλοι μαζί τα δεδομένα... α. Δύναμη ανά Προσκοπικό Σύστημα Στην Αθήνα λειτουργούν 27 Προσκοπικά Συστήματα, με διαφορετικές μεταξύ τους ταυτότητες και χαρακτηριστικά. Βάσει της μέσης δύναμης των απογεγραμμένων μελών τους κατά τις προσκοπικές χρονιές 2013 και 2014, τα Προσκοπικά Συστήματα της Αθήνας κατανέμονται με χρωματική κατηγοριοποίηση ως εξής: Μέση δύναμη Συστημάτων ΠΕ Αθηνών 2013-2014 Πλήθος Συστημάτων 0 29 5 30 39 2 40 49 7 50 69 6 70 99 5 100 + 2 Σύνολο Συστημάτων 27 Σημ.: Στα παραπάνω μεγέθη συμπεριλαμβάνονται και οι ΕΚΣ 1 Σ ελίδα
Συμπερασματικά: Στην Αθήνα έχουμε 5 Προσκοπικά Συστήματα, τα οποία κατά μέσο όρο την τελευταία διετία απογράφουν κάτω από 30 μέλη το χρόνο (κόκκινα). Εύλογο είναι ότι αν παραμείνει αυτή η κατάσταση, τα Συστήματα αυτά αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα συνέχισης της λειτουργίας τους. Στην αμέσως επόμενη κατηγορία (πορτοκαλί), 2 Συστήματα απογράφουν λιγότερα από 40 μέλη το χρόνο. Βάσει της δύναμης τους, τα συγκεκριμένα Συστήματα αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην εφαρμογή της μεθοδολογίας στα περισσότερα από τα Τμήματα τους. Κάπως καλύτερη είναι η κατάσταση στην κίτρινη κατηγορία, ενώ στην πράσινη, στη γαλάζια και στη μπλε κατηγορία, τα Συστήματα έχουν ικανή δύναμη για να εφαρμόσουν το προσκοπικό πρόγραμμα στα Τμήματα τους. Είναι προφανές ότι άλλα είναι τα ζητήματα και τα προβλήματα σε ένα Σύστημα το οποίο παλεύει για να επιβιώσει και εντελώς διαφορετικά είναι τα θέματα που απασχολούν ένα μεγάλο αριθμητικά Σύστημα. Ωστόσο, είναι σημαντικό και χρήσιμο, όλοι να γνωρίζουμε ποια είναι η κατάσταση στα Προσκοπικά Συστήματα της Περιφέρειας μας. β. Δύναμη ανά Κλάδο Εκτός από τα στοιχεία ανά Σύστημα και προκειμένου όλοι μας να αποκτήσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για τα μεγέθη που αφορούν στον αριθμό των μελών στην Περιφέρεια μας, είναι σημαντικό να δούμε και να εξετάσουμε τα δεδομένα και ανά Κλάδο. Τα στοιχεία των Ετήσιων Απογραφών του ΣΕΠ της τελευταίας πενταετίας, τόσο αυτά που αφορούν στην ΠΕ Αθηνών, όσο και συνολικά για όλο το ΣΕΠ ανά την Ελλάδα (Στοιχεία Εφορείας Διοίκησης / ΓΕ) αποτυπώνονται στα παρακάτω δύο διαγράμματα. 2 Σ ελίδα
Η σύγκριση των στοιχείων της Αθήνας, σε σχέση με αυτά του συνόλου του ΣΕΠ μας δίνει μια ένδειξη της αποτελεσματικότητας της δικής μας προσπάθειας, όπως αυτή αποτυπώνεται στον αριθμό των μελών των Προσκοπικών Συστημάτων της Περιφέρειας μας, σε σχέση με τη γενική τάση και δυναμική της Προσκοπικής Κίνησης σε όλη την Ελλάδα. Ειδικότερα: Η δύναμη του συνόλου Λυκοπούλων, Προσκόπων, Ανιχνευτών, Μελών Δικτύου και Βαθμοφόρων στην Αθήνα, κατά την τελευταία τετραετία, αυξήθηκε κατά 5%, ενώ κατά την ίδια περίοδο ο ίδιος αριθμός αυξήθηκε κατά 2% στο σύνολο του ΣΕΠ. Κατά μέσο όρο, στην Αθήνα, η δύναμη των ανήλικων Μελών ανά Σύστημα είναι 17 Λυκόπουλα, 15 Πρόσκοποι, 7 Ανιχνευτές και 1 Μέλος Δικτύου. Τα αντίστοιχα στοιχεία για το σύνολο του ΣΕΠ είναι 19 Λυκόπουλα, 15 Πρόσκοποι, 5 Ανιχνευτές και 1 Μέλος Δικτύου ανά Σύστημα. Αν βάλουμε και μια τυπική ΕΚΣ των 7, το σύνολο του μελών του μέσου Συστήματος είναι 47, δηλαδή σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση μας κίτρινο, κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικό. Επίσης, όπως είδαμε, από Σύστημα σε Σύστημα υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις. Η δύναμη των Λυκοπούλων στην Αθήνα, αν και κατά την τελευταία τετραετία παρουσίασε άνοδο, δεν φαίνεται να ακολουθεί την υψηλή αυξητική τάση, την οποία παρουσιάζει το σύνολο του ΣΕΠ, στην ίδια χρονική περίοδο. Ενδεχομένως, εδώ να υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης. Οι Πρόσκοποι των Ομάδων της Αθήνας, μετά την αύξηση των ετών 2011 και 2012, εμφανίζουν μείωση τα δύο τελευταία χρόνια, αντίθετα με την τάση που παρατηρείται στο σύνολο του ΣΕΠ την ίδια περίοδο και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίσει. Οι Ανιχνευτές της Αθήνας παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση 27% την τελευταία τετραετία, ενώ την ίδια περίοδο πανελλήνια εμφανίζουν πτώση 10%. Το Προσκοπικό Δίκτυο δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει την αριθμητική οντότητα που θα το αναδείξει ως τμήμα. 3 Σ ελίδα
Τα παραπάνω αξίζουν της προσοχής μας και μπορούν να οδηγήσουν σε χρήσιμα επιμέρους ποιοτικά και ποσοτικά συμπεράσματα. Ως προς το Προσκοπικό Πρόγραμμα, ευνόητο είναι ότι δεν μπορούν να γίνουν ποσοτικές μετρήσεις. Η γενική εικόνα είναι ότι, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης, όσον αφορά στο Πρόγραμμα των Τμημάτων, χωρίς να παραγνωρίζονται οι αντικειμενικές συνθήκες, οι οποίες εστιάζονται κυρίως σε έλλειψη βαθμοφόρων και χρόνου. Αν ωστόσο δεχτούμε ότι τα αριθμητικά δεδομένα αντανακλούν σε σημαντικό βαθμό και την ποιότητα του Προσκοπικού Προγράμματος, τότε τις περισσότερες φορές, οι αριθμοί επιβεβαιώνουν τη γενική εικόνα. 4 Σ ελίδα
Προσκοπική Τεχνική Για το θέμα της Προσκοπικής Τεχνικής και σύμφωνα με μια σχολή σκέψης, ορισμένες γνώσεις είναι λιγότερο χρήσιμες από κάποιες άλλες. Για παράδειγμα, τα σήματα μορς και βραχιόνων δεν χρειάζονται για να μπορέσει κανείς να διαβιώσει στο ύπαιθρο ή ακόμα εφόσον η αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου δεν μας επιτρέπει να ανάβουμε φωτιές, το άναμμα φωτιάς είναι μια γνώση η οποία πλέον δεν εφαρμόζεται, αφού ούτως ή άλλως υπάρχει το γκαζάκι. Όμοια και η χρήση του τσεκουριού κ.ο.κ. Με την πάροδο του χρόνου, σε πολλά Συστήματα, διαπιστώνεται ότι το εύρος των γνώσεων τις οποίες τα παιδιά αλλά και τα Ενήλικα Στελέχη κατέχουν σε καλό βαθμό υποχωρεί, περιοριζόμενο στα λεγόμενα «απαραίτητα» (σκηνή, μαγείρεμα, α βοήθειες, κόμποι - συνδέσεις, χάρτης). Υπάρχει βεβαίως και η άλλη αντίληψη, σύμφωνα με την οποία, οι γνώσεις δεν είναι αυτοσκοπός αλλά ένα εργαλείο που παρέχει ιδέες και ευκαιρίες για παιχνίδια, δράση και περιπέτεια, σε όλους τους Κλάδους. Κατά συνέπεια, όλες οι γνώσεις είναι εξίσου απαραίτητες, όχι στενά και μόνο για τη διαβίωση στο ύπαιθρο, αλλά και για την ίδια την ποιότητα του Προσκοπικού προγράμματος, την ανάδειξη των ικανοτήτων των παιδιών, ακόμα και για τη λειτουργία του κατ Ενωμοτίας Συστήματος στις Ομάδες. Σημειωτέον ότι, το μοναδικό εγχειρίδιο Προσκοπικής Τεχνικής για το ΣΕΠ είναι το Προσκοπικό Εγκόλπιο, το οποίο είναι γραμμένο για παιδιά. Ταυτόχρονα όμως, αποτελεί το μόνο εγχειρίδιο και για τα Ενήλικα Στελέχη. Επιπλέον, επί μία τετραετία και συγκεκριμένα από το 2006 μέχρι το 2010, το Προσκοπικό Εγκόλπιο ήταν σε έλλειψη, δεν ανατυπωνόταν και δεν διατίθετο από το Προσκοπικό Πρατήριο και αυτό έφερε ακόμα πιο πίσω τα πράγματα. Στις πρόσφατες Αρχικές Σχολές, Εξερευνήσεις Δάφνης και Χρυσά Βέλη διαπιστώθηκε ότι, σε συγκεκριμένες (αρκετές) Προσκοπικές γνώσεις και ικανότητες, το επίπεδο φθίνει. Επίσης, συχνά τα αρχηγεία δεν συμπεριλαμβάνουν το σύνολο των Προσκοπικών γνώσεων στις απαιτήσεις των συγκεκριμένων δράσεων, εντείνοντας αυτόν τον φαύλο κύκλο. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η 55 η Αρχική Σχολή Προσκοπικής Τεχνικής, με την πρακτική εκπαίδευση 32 νέων Ενήλικων Στελεχών του ΣΕΠ, τα οποία εντάχθηκαν στην παρέα των βαθμοφόρων της Αθήνας. Από την αξιολόγηση του δεκαπενταμελούς επιτελείου της Σχολής, προκύπτει σαφώς ότι υπάρχουν αντικείμενα Προσκοπικής Τεχνικής, τα οποία δεν μεταφέρονται βιωματικά στα νέα Ενήλικα Στελέχη μας, προφανώς όχι με δική τους ευθύνη. Ενδεικτικά και με χρωματική κατηγοριοποίηση, παρατίθενται οι δείκτες αξιολόγησης της 55 ης Αρχικής Σχολής ανά Αντικείμενο. Αντικείμενο Προσκοπικής Τεχνικής Δείκτης (Κλίμακα 0 4) Υλοτομία 0,22 Σήματα Βραχιόνων 0,50 Αστερισμοί 1,00 Φωτιές Ασφάλεια Φωτιάς - Σβήσιμο 2,38 Μετρήσεις Ύψους 2,41 5 Σ ελίδα
Αναγνώριση Φυτών 2,44 Σύννεφα 2,45 Πρακτική Πρόγνωση Καιρού 2,45 Αναγνώριση Περιοχής - Εύρεση Στίγματος 2,47 Μετρήσεις Πλάτους 2,52 Ασύρματη Επικοινωνία 2,68 Ίχνη Ζώων 2,69 Κλίμακες 2,72 Σακίδιο - Συσκευασία Σακιδίου 2,78 Φαρμακείο 2,78 Τήρηση Πορείας 2,81 Ανάγνωση Χάρτη 2,88 Μαγείρεμα 2,90 Προσανατολισμός 2,92 Διαιτολόγιο Πυραμίδα Διατροφής 2,94 Ενδυμασία για πορεία - Ασφάλεια 2,94 Επιπεδομετρικό 2,97 Εκτίμηση Υψομέτρου και Απόστασης 3,03 Τεχνητή αναπνοή Μαλάξεις 3,03 Μαγείρεμα 3,04 Χρήση Πυξίδας - Προσανατολισμός Χάρτη 3,06 Λάμπες Υγραερίου (Lux) 3,06 Τσιμπήματα Δάγκωμα Ζώου 3,10 Κώδικας Μορς 3,13 Επιλογή χώρου διανυκτέρευσης 3,14 Ταχύ Οδοιπορικό 3,16 Εγκαύματα 3,16 Ατομικά Εφόδια 3,17 Υγιεινή 3,19 Λιποθυμία 3,25 Κρυοπαγήματα 3,25 Αιμορραγίες 3,28 Εξάρθρωση 3,29 Σταυροειδής Σύνδεση 3,38 Στραμπούληγμα 3,38 Ηλίαση - Θερμοπληξία 3,38 Μεταφορά Τραυματία 3,38 Επίδεσμοι 3,40 Μώλωπας 3,44 Λάμπες Πετρελαίου (Θυέλλης) 3,47 Πρώτες Βοήθειες Περιποίηση Τραύματος 3,47 Ρινορραγία 3,47 Ανιχνευτικά Σήματα 3,50 Λήψη Ίχνους 3,55 Χρήσιμα Τηλέφωνα 3,59 Στήσιμο Σκηνής 3,59 6 Σ ελίδα
Ακρόδεσμος 3,84 Καντηλίτσα 3,91 Ποδόδεσμος 3,94 Ψαλιδιά 3,94 Σταυρόκομπος 4,00 Σφενδόνη 4,00 Παράλληλη Σύνδεση 4,00 Επίσης, από τα στοιχεία των αξιολογήσεων των 62 Ανιχνευτών που συμμετείχαν στις πέντε Εκδρομές Εξερευνήσεις Δάφνης, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα κατά την τελευταία τριετία, γίνεται επίσης φανερό ότι, υπάρχει υστέρηση στην Τοπογραφία, στην Ανίχνευση και στον Προσανατολισμό, ενώ στις Α Βοήθειες το επίπεδο είναι καλύτερο και στην Κατασκηνωτική και στη Σκαπανική είναι καλό. Παρόλο που τα αντικείμενα και η κατηγοριοποίηση τους στις Εξερευνήσεις Δάφνης δεν ταυτίζονται πλήρως με τα αντίστοιχα της 55 ης Αρχικής Σχολής, μια σύγκριση μεταξύ τους επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα που έχουν προκύψει ως τώρα. Περίπου ίδια είναι η εικόνα που έχουμε και από τα δύο τελευταία Χρυσά Βέλη, τα οποία πραγματοποιήθηκαν σε επίπεδο Περιφέρειας στην Αθήνα, κατά το τελευταίο εξάμηνο, με συνολική συμμετοχή 20 Προσκόπων, από 6 διαφορετικές Ομάδες. Το πρώτο σημαντικό στοιχείο είναι ότι, ο αριθμός των παιδιών που συμμετείχαν, αλλά και των Ομάδων από τις οποίες προέρχονταν, κρίνεται μικρός για τα μεγέθη της Περιφέρειας μας και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει. Παρόλα αυτά, μπορούμε να σχηματίσουμε μια σχετικά αντιπροσωπευτική εικόνα, καθώς ειδικότερα φαίνεται να υπάρχει σημαντικό πρόβλημα στις γνώσεις, όσον αφορά σε αστερισμούς, υλοτομία, φωτιές και καλύβες. 7 Σ ελίδα
Επικοινωνία & Κοινή Γλώσσα Η νέα διοικητική δομή της Περιφέρειας επιφέρει αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο μέχρι τώρα είχαμε μάθει να παίζουμε το προσκοπικό παιχνίδι, κυρίως όσον αφορά στη σχέση μας με τα άλλα Συστήματα και στην υποστήριξη από το κλιμάκιο της Περιφέρειας προς το Σύστημα και τα Τμήμα. Ενδεικτικά, θα ήταν χρήσιμο να αναφέρουμε ότι: Συμβούλια και συναντήσεις πραγματοποιούνται πλέον με τη συμμετοχή όλων, από όλα τα Συστήματα της Αθήνας. Οι βαθμοφόροι συζητούν, αξιολογούν και προγραμματίζουν όλοι μαζί, συλλογικά. Σε θέματα όπως οι άδειες εκδρομών και - από το 2015 - κατασκηνώσεων και ΜΔΥ ακολουθείται ενιαία διαδικασία για όλα τα Τμήματα. Δράσεις όπως τα Χρυσά Βέλη και οι Πρότυπες Ομάδες πραγματοποιούνται σε επίπεδο Περιφέρειας, για όλη την Αθήνα. Κανάλια άμεσης επικοινωνίας, όπως οι mailing listς και το site της Περιφέρειας, βοηθούν στην καλύτερη και αμεσότερη ενημέρωση όλων των βαθμοφόρων. Στη θέση των πολλών και μικρότερων κύκλων, μέσα στους οποίους είχαμε μάθει να δουλεύουμε και να συνεργαζόμαστε, με τα θετικά και τα αρνητικά που είχε η δομή αυτή, υπάρχει πλέον ένας μεγαλύτερος κύκλος, χωρίς ενδιάμεσα επίπεδα. Ή νέα δομή είναι μια πραγματικότητα, μέσα από την οποία θα χρειαστεί και θα δημιουργήσουμε κοινούς κώδικες για συνεννόηση, επικοινωνία και συνεργασία, χωρίς να χαθεί η ταυτότητα κάθε Συστήματος, της οποίας θα έχουμε την ευκαιρία όλοι να γίνουμε κοινωνοί. Τη βάση για την «κοινή γλώσσα» των Συστημάτων της Αθήνας θα αποτελέσουν η μεθοδολογία, οι Κανονισμοί, η καλή διάθεση και η κοινή λογική. Χρειάζεται χρόνος, υπομονή και απόφαση όλων για συνεννόηση, για μια καλύτερη πορεία των Τμημάτων και των παιδιών. 8 Σ ελίδα
Για το Συνέδριο μας... α. Τα Θέματα Για έναν καλύτερο Προσκοπισμό στην Αθήνα, δεν υπάρχει η «μία συνταγή». Κάθε περίπτωση, κάθε πρόβλημα, κάθε δυσκολία έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και απαιτεί ξεχωριστή αντιμετώπιση και προσπάθεια. Κάτω από αυτό το πρίσμα, καλούμαστε να συζητήσουμε και να αποφασίσουμε για τα θέματα τα οποία θα απασχολήσουν το Συνέδριο μας, όπως αυτά συνοπτικά παρουσιάζονται και αναλύονται παρακάτω: Πρόγραμμα & Ανάπτυξη Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε το πρόγραμμα μας; Σε ποιους Κλάδους, σε ποια Τμήματα, σε ποια Συστήματα έχουμε περιθώρια ανάπτυξης; Μπορούμε να κάνουμε κάτι για τα "Αδύναμα Συστήματα"; Τι βοήθεια θέλουμε από την Περιφέρεια; Προσκοπική Τεχνική Έχουμε ελλείψεις σε Προσκοπικές Γνώσεις και Ικανότητες; Χρειαζόμαστε βοήθεια; Έχουμε τη διάθεση να εντάξουμε ξανά στο πρόγραμμα μας αντικείμενα Προσκοπικής Τεχνικής τα οποία έχουμε παραμελήσει; Έχουμε την διάθεση να επανεξετάσουμε την αξιολόγηση σε Χρυσά Βέλη και Εκδρομές Εξερευνήσεις Δάφνης; Επικοινωνία & Κοινή Γλώσσα Πώς θα αποκτήσουμε την περίφημη "Κοινή Γλώσσα"; Ποια είναι τα θέματα, στα οποία πρέπει να έλθουμε πιο κοντά στη σκέψη και στη δράση μας; Ποιες διαδικασίες και ποιοι ρόλοι πρέπει να επανακαθοριστούν με τη νέα δομή; Τι μπορεί να κάνει η Περιφέρεια; 9 Σ ελίδα
β. Κύκλοι Συζήτησης Τα Θέματα θα συζητηθούν σε 5 μικρότερους Κύκλους Συζήτησης. Τον πρώτο Κύκλο θα αποτελέσουν οι Αρχηγοί των Προσκοπικών Συστημάτων της Αθήνας. Οι υπόλοιποι τέσσερεις Κύκλοι θα διαμορφωθούν από τη Γραμματεία, με τρόπο ώστε σε κάθε Κύκλο να συμμετέχουν βαθμοφόροι από διάφορα Συστήματα και από διαφορετικούς Κλάδους. Στη συνέχεια, τα πορίσματα και οι προτάσεις των Κύκλων θα παρουσιαστούν στην ολομέλεια και όλοι μαζί θα αποφασίσουμε. γ. Πρόγραμμα Συνεδρίου Ώρα Κίνηση 16:30 Προσέλευση Εγγραφή στη Γραμματεία 17:00 Έναρξη Συνεδρίου - Εκλογή Προεδρείου Απολογισμός Έργου Προσκοπικής χρονιάς 2013 2014 Απονομές Μεταλίων 17:30 «Μπορούμε και καλύτερα. Συζήτηση για ένα καλύτερο Προσκοπικό Πρόγραμμα στην Αθήνα» Κύκλοι Συζήτησης 19:00 Παρουσιάση προγραμματισμού Κλάδων και Ειδικοτήτων Παρουσίαση πορισμάτων Κύκλων Αποφάσεις 20:15 Ελεύθερο Βήμα 21:00 Λήξη Συνεδρίου Ένας χρόνος φαίνεται και είναι λίγος για να γίνουν άλματα. Ένας μήνας, μια βδομάδα, μία μέρα είναι χρόνος αρκετός, για να γίνουν μικρά μικρά βήματα, τα οποία μας οδηγούν όλο και πιο κοντά προς κάθε μεγάλο στόχο που θέτουμε στη ζωή μας. Νίκος Χρονόπουλος Περιφερειακός Έφορος Αθηνών 10 Σ ελίδα