Τίτλος Κεφαλαίο: Κρούσεις - Doppler ιδακτική Ενότητα: Κρούσεις Ερωτήσεις πο δόθηκαν στις εξετάσεις των Πανελληνίων ως Θέµα 1ο: ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Στις ηµιτελείς παρακάτω προτάσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της πρότασης και δίπλα το γράµµα πο αντιστοιχεί στη φράση η οποία τη σµπληρώνει σωστά. (Ηµερήσιο Ιούνιος 2011) Σε µία πλαστική κρούση α. δε διατηρείται η ορµή. β. η τελική κινητική ενέργεια το σστήµατος είναι µεγαλύτερη της αρχικής. γ. η κινητική ενέργεια το σστήµατος διατηρείται. δ. η αρχική κινητική ενέργεια το σστήµατος είναι µεγαλύτερη της τελικής. (Εσπερινό Ιούλιος 2010) Στην ανελαστική κρούση µεταξύ δύο σφαιρών διατηρείται α. η ορµή κάθε σφαίρας. β. η ορµή το σστήµατος. γ. η µηχανική ενέργεια το σστήµατος. δ. η κινητική ενέργεια το σστήµατος. (Ηµερήσιο Ιούλιος 2010) Όταν µια µικρή σφαίρα προσπίπτει πλάγια σε κατακόρφο τοίχο και σγκρούεται µε ατόν ελαστικά, τότε α. η κινητική ενέργεια της σφαίρας πριν την κρούση είναι µεγαλύτερη από την κινητική ενέργεια πο έχει µετά την κρούση. β. η ορµή της σφαίρας δεν µεταβάλλεται κατά την κρούση. γ. η γωνία πρόσπτωσης της σφαίρας είναι ίση µε τη γωνία ανάκλασης. δ. η δύναµη πο ασκεί ο τοίχος στη σφαίρα έχει την ίδια διεύθνση µε την αρχική ταχύτητα της σφαίρας. (Εσπερινό Μάϊος 2010) Έκκεντρη ονοµάζεται η κρούση κατά την οποία οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των δύο σγκροόµενων σωµάτων είναι µεταξύ τος α. κάθετες Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 1
β. παράλληλες γ. ίσες δ. σε τχαίες διεθύνσεις (ΟΕΦΕ 2010) Κατά την πλαστική κρούση δύο σωµάτων διατηρείται: α. η ορµή το κάθε σώµατος β. η κινητική ενέργεια το κάθε σώµατος γ. η ορµή το σστήµατος δ. η κινητική ενέργεια το σστήµατος (Ιούλιος 2009 - Ηµερήσιο) Η ανελαστική κρούση µεταξύ δύο σφαιρών: α. είναι πάντα µη κεντρική. β. είναι πάντα πλαστική. γ. είναι πάντα κεντρική. δ. είναι κρούση, στην οποία πάντα µέρος της κινητικής ενέργειας των δύο σφαιρών µετατρέπεται σε θερµότητα. (ΟΕΦΕ 2009) Η κρούση µεταξύ δύο σωµάτων το διπλανού σχήµατος είναι κεντρική και ελαστική. Τότε: (ΑΣΕΠ Φσικών 2009) Μια σφαίρα µάζας m 1 σγκρούεται ελαστικά και κεντρικά µε άλλη ακίνητη σφαίρα µάζας m 2. Μετά την κρούση η σφαίρα µε µάζα m 2 θα έχει µέγιστη κινητική ενέργεια αν (αγνοώντας τη βαρύτητα) ισχύει: α. m2 m m 1 = β. m 4 1 = 2 γ. m 2 1 = m2 δ. m 1 = 2mm (ΑΣΕΠ Φσικών 2009) ύο σώµατα µάζας m, 2m κινούνται σε κάθετες κατεθύνσεις µε ταχύτητες, /2 αντίστοιχα σσσωµατώµατος πο δηµιοργείται πό την πλαστική κρούση των σωµάτων θα είναι 3 α. 2 2 β. 3 (Ιούλιος 2008 - Ηµερήσιο) Σε κάθε κρούση γ. και σγκρούονται πλαστικά. Το µέτρο 2 3 α. η σνολική ορµή το σστήµατος των σγκροόµενων σωµάτων διατηρείται. β. η σνολική κινητική ενέργεια το σστήµατος παραµένει σταθερή. γ. η µηχανική ενέργεια κάθε σώµατος παραµένει σταθερή. δ. 3 2 2 της ταχύτητας το Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 2
δ. η ορµή κάθε σώµατος διατηρείται σταθερή. (Ιούνιος 2008 - Ηµερήσιο) Η κρούση στην οποία διατηρείται η κινητική ενέργεια το σστήµατος των σγκροόµενων σωµάτων, ονοµάζεται: α. ελαστική β. ανελαστική γ. πλαστική δ. έκκεντρη (Ιούνιος 2008 - Εσπερινό) Σε µια ελαστική κρούση δύο σωµάτων α. ένα µέρος της κινητικής ενέργειας µετατρέπεται σε θερµική. β. η ορµή κάθε σώµατος παραµένει σταθερή. γ. η κινητική ενέργεια το σστήµατος παραµένει σταθερή. δ. η κινητική ενέργεια το σστήµατος ελαττώνεται. (ΟΕΦΕ 2008) ύο σφαίρες, µε διαφορετικές µάζες, σγκρούονται κεντρικά και πλαστικά. Αν αµέσως µετά την κρούση η κινητική ενέργεια το σστήµατος µηδενίζεται, τότς οι σφαίρες πριν την κρούση είχαν: α. ίσες κινητικές ενέργειες. β. ίσες ταχύτητες. γ. αντίθετες ορµές. δ. η αντίθετες ταχύτητες. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2007) Μια ανελαστική κρούση µεταξύ δύο σωµάτων χαρακτηρίζεται ως πλαστική όταν, α. η ορµή το σστήµατος δεν διατηρείται. β. τα σώµατα µετά την κρούση κινούνται χωριστά. γ. η ολική κινητική ενέργεια το σστήµατος διατηρείται. δ. οδηγεί στη σγκόλληση των σωµάτων, δηλαδή στη δηµιοργία σσσωµατώµατος. (Ηµερήσιο Ιούλιος 2007) Σώµα µάζας m κινείται οριζόντια µε ταχύτητα µέτρο. Στην πορεία σγκρούεται µετωπικά µε άλλο σώµα και επιστρέφει κινούµενο µε ταχύτητα µέτρο 2. Το µέτρο της µεταβολής της ορµής το είναι: α. 0. β. m. γ. 2m. δ. 3m. (Ηµερήσιο Μάϊος 2007) Σε µια κρούση δύο σφαιρών α. το άθροισµα των κινητικών ενεργειών των σφαιρών πριν από την κρούση είναι πάντα ίσο µε το άθροισµα των κινητικών ενεργειών τος µετά από την κρούση. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 3
β. οι διεθύνσεις των ταχτήτων των σφαιρών πριν και µετά από την κρούση βρίσκονται πάντα στην ίδια εθεία. γ. το άθροισµα των ορµών των σφαιρών πριν από την κρούση είναι πάντα ίσο µε το άθροισµα των ορµών τος µετά από την κρούση. δ. το άθροισµα των ταχτήτων των σφαιρών πριν από την κρούση είναι πάντα ίσο µε το άθροισµα των ταχτήτων τος µετά από την κρούση. (ΟΕΦΕ 2007) Σκέδαση είναι α. η ανάκλαση το φωτός σε διαφορετικές κατεθύνσεις όταν ατό προσπίπτει σε τραχείες επιφάνειες. β. το φαινόµενο στο οποίο δύο σωµατίδια αληλεπιδρούν χωρίς να έρθον σε επαφή, µε σχετικά µεγάλες δνάµεις για πολύ µικρό χρόνο. γ. η αλλαγή της κατεύθνσης µιας µονοχρωµατικής ακτινοβολίας, όταν ατή προσπίπτει σε λεία επιφάνεια. δ. η σµβολή δύο κµάτων πο εκπέµπονται από µη σύγχρονες πηγές. (ΑΣΕΠ Φσικών 2007) Μια ατοκινητοβιοµηχανία για να ελεγξει τος αερόσακος των νέων ατοκινήτων χρησιµοµποιεί δοκιµαστικές κούκλες µάζας 80kg πο µπορούν να σγκροστούν µε ακίνητος αερόσακος. Η ταχύτητα µιας τέτοιας κούκλας είναι 40m/s. Μετά από 0,2 s η κούκλα ακινητοποιείται, αφού ο αερόσακος έχει ανοίξει. Η µέση δύναµη πο δέχεται η κούκλα σε ατό το χρονικό διάστηµα είναι: α. 160Ν β. 1.600Ν γ. 16.000Ν δ. 160.000Ν (Εσπερινό Μάϊος 2006) Σε µια κρούση δύο σφαιρών α. το άθροισµα των κινητικών ενεργειών των σφαιρών πριν από την κρούση είναι πάντα ίσο µε το άθροισµα των κινητικών ενεργειών τος µετά από την κρούση. β. οι διεθύνσεις των ταχτήτων των σφαιρών πριν και µετά από την κρούση βρίσκονται πάντα στην ίδια εθεία. γ. το άθροισµα των ορµών των σφαιρών πριν από την κρούση είναι πάντα ίσο µε το άθροισµα των ορµών τος µετά από την κρούση. δ. το άθροισµα των ταχτήτων των σφαιρών πριν από την κρούση είναι πάντα ίσο µε το άθροισµα των ταχτήτων τος µετά από την κρούση. (Ιούνιος 2005 - Ηµερήσιο) Μια κρούση λέγεται πλάγια όταν: α. δεν ικανοποιεί την αρχή διατήρησης της ορµής. β. δεν ικανοποιεί την αρχή διατήρησης της ενέργειας. γ. οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των σωµάτων πριν από την κρούση έχον τχαία διεύθνση. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 4
δ. οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των σωµάτων πριν από την κρούση είναι παράλληλες. (ΑΣΕΠ Φσικών 2005) Μια σφαίρα µάζας m κινείται µε σταθερή ταχύτητα u και κτπά µια άλλη σφαίρα µάζας Μ η οποία είναι αρχικά ακίνητη. Μετά την κρούση η µάζα m ενσωµατώνεται στη µάζα Μ. Η ταχύτητα το σσσωµατώµατος των δύο σφαιρών είναι: α. M m+ M β. ( m+ M ) m γ. M m+ M Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 5 δ. m m+ M (ΟΕΦΕ 2004) Κατά τη διάρκεια της κρούσης δύο σωµάτων διατηρείται: α. η ορµή το κάθε σώµατος. β. η ορµή το σστήµατος. γ. η κινητική ενέργεια το κάθε σώµατος. δ. η κινητική ενέργεια το σστήµατος. (ΟΕΦΕ 2003) Μια σφαίρα Α σγκρούεται µετωπικά και ελαστικά µε ακίνητη σφαίρα Β διπλάσιας µάζας. Μετά την κρούση: α. η ταχύτητα της σφαίρας Α είναι µηδέν, β. η σφαίρα Β θα παραµείνει ακίνητη, γ. η σφαίρα Α σνεχίζει προς την ίδια κατεύθνση, δ. µέρος της κινητικής ενέργειας της σφαίρας Α έχει µεταφερθεί στη σφαίρα Β. ονάδες 5 (Οµογενών Σεπτέµβριος 2002) Κατά την κεντρική ανελαστική κρούση δύο σφαιρών (οι οποίες κατά τη διάρκεια της κρούσης αποτελούν µονωµένο σύστηµα), διατηρείται σταθερή: α. η κινητική ενέργεια κάθε σφαίρας β. η κινητική ενέργεια το σστήµατος των δύο σφαιρών γ. η ορµή κάθε σφαίρας δ. η ορµή το σστήµατος των δύο σφαιρών. Μονάδες 4 (Ιούνιος 2002 - Εσπερινό) Σε κάθε κρούση ισχύει α. η αρχή διατήρησης της µηχανικής ενέργειας. β. η αρχή διατήρησης της ορµής. γ. η αρχή διατήρησης το ηλεκτρικού φορτίο. δ. όλες οι παραπάνω αρχές. (ΟΕΦΕ 2002) Η ορµή στήµατος δύο σωµάτων πο σγκρούονται διατηρείται: α. µόνο στην πλάγια κρούση. β. µόνο στην έκκεντρη κρούση. γ. µόνο στην κεντρική ελαστική κρούση. δ. σε όλες τις προηγούµενες περιπτώσεις.
(Ηµερήσιο (Β) Σεπτέµβριος 2000) Κατά τη µετωπική κρούση δύο σωµάτων η ολική κινητική ενέργεια διατηρείται. Η κρούση τότε χαρακτηρίζεται ως: α. πλαστική. β. ανελαστική. γ. ελαστική. δ. τελείως ανελαστική. Μονάδες 3 (Εσπερινό (Γ) Σεπτέµβριος 2000) Κατά την ελαστική κρούση δύο σωµάτων: α. διατηρείται η σνολική ορµή των δύο σωµάτων και µεταβάλλεται η σνολική κινητική τος ενέργεια. β. µεταβάλλεται η σνολική ορµή των σωµάτων και διατηρείται η σνολική κινητική τος ενέργεια. γ. διατηρείται και η σνολική ορµή των σωµάτων και η σνολική κινητική τος ενέργεια. δ. µεταβάλλεται και η σνολική ορµή των σωµάτων και η σνολική κινητική τος ενέργεια. Μονάδες 3 (Ηµερήσιο (Β) Μάϊος 2000) Σε κάθε µετωπική κρούση διατηρείται: α. η ορµή και η κινητική ενέργεια. β. η ορµή. γ. η κινητική ενέργεια. δ. η µηχανική ενέργεια. Μονάδες 3 (Εσπερινό (Γ) Μάϊος 2000) Κατά την πλαστική κρούση δύο σωµάτων: α. η κινητική ενέργεια το σστήµατος των σωµάτων διατηρείται σταθερή. β. η ορµή το σστήµατος των σωµάτων διατηρείται σταθερή. γ. η µάζα το σστήµατος των µεταβάλλεται. δ. τα σώµατα µετά την κρούση κινούνται χωριστά (µε διαφορετικές ταχύτητες).μονάδες 3 (Ηµερήσιο Θετική Κατ/ση Σεπτέµβριος 1999) Για να ισχύει η αρχή διατήρησης της ορµής σε ένα σύστηµα σωµάτων, θα πρέπει: α. η σνισταµένη των εξωτερικών δνάµεων να είναι µηδέν. β. η σνισταµένη των εξωτερικών δνάµεων να είναι διάφορη το µηδενός. γ. οι δνάµεις να είναι σντηρητικές. δ. να πάρχον δνάµεις τριβής. Μονάδες 3 (Ηµερήσιο Τεχ/κή Κατ/ση Σεπτέµβριος 1999) Κατά την πλαστική κρούση µεταξύ δύο σωµάτων διατηρειται α. η ορµή το σστήµατος των δύο σωµάτων. β. η κινητική ενέργεια το σστήµατος των δύο σωµάτων. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 6
γ. η ορµή και η κινητική ενέργεια το σστήµατος των δύο σωµάτων. δ. η ταχύτητα κάθε σώµατος. Μονάδες 3 (Ηµερήσιο - Θετική Κατ/ση Μάϊος 1999) Μάζα πο κινείται οριζόντια µε ορµή µέτρο 10 kg m/s προσπίπτει σε κατακόρφο τοίχο και ανακλάται οριζόντια µε ορµή ίδιο µέτρο. Το µέτρο της µεταβολής της ορµής είναι α. µηδέν. β. 5 kg m/s. γ. 10 kg m/s. δ. 20 kg m/s. Μονάδες 3 ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράµµα τη λέξη Σωστό, για τη σωστή πρόταση, και τη λέξη Λάθος, για τη λανθασµένη. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2011) Στις µη κεντρικές κρούσεις δεν ισχύει η αρχή διατήρησης της ορµής για το σγκροόµενο σύστηµα σωµάτων. (Ηµερήσιο & Εσπερινό Ιούνιος 2011) Η ορµή ενός µονωµένο σστήµατος σωµάτων δεν διατηρείται κατά τη διάρκεια µιας ανελαστικής κρούσης. (Εσπερινό Μάιος 2011) Στην ελαστική κρούση δύο σφαιρών η κινητική ενέργεια το σστήµατος ελαττώνεται. (ΟΕΦΕ 2011) Όταν δύο σφαίρες σγκρούονται κεντρικά, οι ταχύτητες τος βρίσκονται στην ίδια εθεία, τόσο πριν όσο και µετά την κρούση. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2010) Κατά την πλαστική κρούση δύο σωµάτων η µηχανική ενέργεια το σστήµατος παραµένει σταθερή. (Ηµερήσιο Ιούλιος 2010) Κατά την ελαστική κρούση µεταξύ δύο σφαιρών ελαττώνεται η κινητική ενέργεια το σστήµατος των σφαιρών. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2009) Σε µία πλαστική κρούση µεταξύ δύο σωµάτων η κινητική ενέργεια το σστήµατος διατηρείται. (Ιούλιος 2009 - Ηµερήσιο) Σε µια πλαστική κρούση διατηρείται η µηχανική ενέργεια το σστήµατος των σγκροόµενων σωµάτων. (Ιούνιος 2009 - Εσπερινό) Όταν ένας παρατηρητής πλησιάζει µε σταθερή ταχύτητα µια ακίνητη ηχητική πηγή, τότε ακούει ήχο µικρότερης σχνότητας (βαρύτερο) από ατόν πο παράγει η πηγή. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 7
(ΟΕΦΕ 2009) Σώµα µάζας m κινείται µε ταχύτητα και σγκρούεται κάθετα σε ακλόνητη επίπεδη επιφάνεια. Αν η κρούση είναι ελαστική, τότε το µέτρο της µεταβολής της ορµής το είναι 2m και η µεταβολή το µέτρο της ορµής το είναι µηδέν. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2008) Μία ειδική περίπτωση ανελαστικής κρούσης είναι η πλαστική κρούση. (ΟΕΦΕ 2008) Έκκεντρη ονοµάζεται η κρούση στην οποία οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των σωµάτων πο σγκρούονται βρίσκονται σε τχαίες µεταξύ τος διεθύνσεις. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2007) Μικρή σφαίρα, πο κινείται εθύγραµµα και οµαλά σε οριζόντιο επίπεδο, σγκρούεται ελαστικά και πλάγια µε κατακόρφο τοίχο. Στην περίπτωση ατή η γωνία πρόσπτωσης της σφαίρας είναι ίση µε τη γωνία ανάκλασης. (Ηµερήσιο Ιούλιος 2006) Κρούση στο µικρόκοσµο ονοµάζεται το φαινόµενο στο οποίο τα «σγκροόµενα» σωµατίδια αλληλεπιδρούν µε σχετικά µεγάλες δνάµεις για πολύ µικρό χρονικό διάστηµα. (Ηµερήσιο Μάϊος 2006) Στις ανελαστικές κρούσεις δεν διατηρείται η ορµή. (Ιούλιος 2005 - Ηµερήσιο) Όταν µια σφαίρα µικρής µάζας προσκρούει ελαστικά και κάθετα στην επιφάνεια ενός τοίχο, ανακλάται µε ταχύτητα ίδιο µέτρο και αντίθετης φοράς από ατή πο είχε πριν από την κρούση. (Ηµερήσιο Μάϊος 2005) Σε κάθε κρούση ισχύει η αρχή διατήρησης της ενέργειας. (Ιούνιος 2004 - Ηµερήσιο) Έκκεντρη ονοµάζεται η κρούση στην οποία οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των σωµάτων πο σγκρούονται είναι παράλληλες. (Ιούνιος 2004 - Εσπερινό) Όταν µια σφαίρα προσκρούει ελαστικά σε ένα τοίχο, τότε πάντα ισχύει σφαίρας µετά την κρούση). ' = ( η ταχύτητα της σφαίρας πριν την κρούση, ' η ταχύτητα της (Ιούνιος 2004 - Εσπερινό) Κατά την πλαστική κρούση δύο σωµάτων πάντα ισχύει p πριν = p µετα ( pπριν η ορµή το σστήµατος πριν την κρούση, pµετα η ορµή το σστήµατος µετά την κρούση). (Ιούνιος 2004 - Εσπερινό) Κατά την κρούση δύο σωµάτων η κινητική ενέργεια το σστήµατος πάντα διατηρείται. (Ιούνιος 2004 - Εσπερινό) Σώµα Α σγκρούεται ελαστικά και κεντρικά µε ακίνητο αρχικά σώµα Β πο έχει την ίδια µάζα µε το Α. Τότε η ταχύτητα το Α µετά την κρούση µηδενίζεται. (Ιούνιος 2004 - Εσπερινό) Έκκεντρη ονοµάζεται η κρούση αν οι ταχύτητες των σωµάτων βρίσκονται σε τχαία διεύθνση. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 8
(Ιούνιος 2003 - Εσπερινό) Κατά την πλαστική κρούση δύο σωµάτων η µηχανική ενέργεια το σστήµατος παραµένει σταθερή. (ΟΕΦΕ 2003) Σε µια µετωπική ελαστική κρούση δύο σωµάτων σµβαίνει πάντοτε ανταλλαγή ταχτήτων. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τη λέξη πο σµπληρώνει σωστά καθεµία από τις παρακάτω προτάσεις. (Μονάδες 1) 1 (Ιούνιος 2003 - Ηµερήσιο) Η κρούση στην οποία οι ταχύτητες των κέντρων µάζας των σωµάτων πο σγκρούονται είναι παράλληλες ονοµάζεται. (Ηµερήσιο (Β) Σεπτέµβριος 2000) Σώµα Σ 1, το οποίο κινείται µε ταχύτητα 1 σγκρούεται µετωπικά και ελαστικά µε ακίνητο σώµα Σ 2. Αν 1 και 2 είναι οι ταχύτητες των σωµάτων µετά την κρούση, να µεταφέρεται τον παρακάτω πίνακα στο τετραδιό σας, σωστά σµπληρωµένο: m 1 = m 2 1 =.. και 2 =. m 1 << m 2 1 =.. και 2 =. m 1 >> m 2 1 =.. και 2 =. Μονάδες 9 (Εσπερινό (Γ) Μάϊος 2000) Κάθε σύστηµα στο οποίο δεν ασκούνται... δνάµεις ή ασκούνται έχον σνισταµένη µηδέν, ονοµάζεται... Μονάδες 1 (Ηµερήσιο (Β) Τεχ/κή Σεπτέµβριος 1999) Οι δνάµεις πο ασκούνται στα σώµατα ενός σστήµατος από σώµατα το περιβάλλοντος το ονοµάζονται... Αν η σνισταµένη ατών των δνάµεων είναι µηδέν τότε το σύστηµα ονοµάζεται... Σε ένα τέτοιο σύστηµα ισχύει η αρχή... της ορµής. Μονάδες 3 ιδακτική Ενότητα: Φαινόµενο Doppler Ερωτήσεις πο δόθηκαν στις εξετάσεις των Πανελληνίων ως Θέµα 1ο: ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Στις ηµιτελείς παρακάτω προτάσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της πρότασης και δίπλα το γράµµα πο αντιστοιχεί στη φράση η οποία τη σµπληρώνει σωστά. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 9
(Οµογενών Σεπτέµβριος 2011) Παρατηρητής αποµακρύνεται µε σταθερή ταχύτητα Α από ακίνητη ηχητική πηγή, η οποία εκπέµπει ήχο σχνότητας f s. Αν η ταχύτητα το ήχο στον αέρα είναι, η σχνότητα το ήχο πο αντιλαµβάνεται ο παρατηρητής είναι α. f A = f S. Α Α β. f A = f S. A γ. f A = f S. + Α δ. f A = f S. (Ηµερήσιο Μάιος 2011) Μία ηχητική πηγή πλησιάζει µε σταθερή ταχύτητα προς έναν ακίνητο παρατηρητή και εκπέµπει ήχο σχνότητας f και µήκος κύµατος λ. Τότε ο s παρατηρητής αντιλαµβάνεται τον ήχο α. µε σχνότητα µικρότερη της f. s β. µε σχνότητα ίση µε την f. s γ. µε µήκος κύµατος µικρότερο το λ. δ. µε µήκος κύµατος ίσο µε το λ. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2008) Παρατηρητής Α κινείται µε σταθερή ταχύτητα προς A ακίνητη πηγή ήχο S, όπως αποµακρνόµενος απ ατή. φαίνεται στο σχήµα, αρχικά πλησιάζοντας και στη σνέχεια Ο παρατηρητής αντιλαµβάνεται ήχο µε σχνότητα πο είναι: α. σνεχώς µεγαλύτερη από τη σχνότητα της πηγής. β. σνεχώς µικρότερη από τη σχνότητα της πηγής. γ. αρχικά µεγαλύτερη και στη σνέχεια µικρότερη από τη σχνότητα της πηγής. δ. αρχικά µικρότερη και στη σνέχεια µεγαλύτερη από τη σχνότητα της πηγής. (ΟΕΦΕ 2008) Περιπολικό της αστνοµίας έχει τη σειρήνα το σε λειτοργία και καταδιώκει ένα ατοκίνητο. Το περιπολικό και το ατοκίνητο κινούνται επάνω στην ίδια εθεια. Αν ο Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 10
οδηγός το ατοκινήτο, κατά την προσπάθεια διαφγής το, αντιλαµβάνεται τον ήχο της σειρήνας µε την ίδια σχνότητα πο τον αντιλαµβάνεται και ο οδηγός το περιπολικού, τότε: α. το περιπολικό πλησιάζει το ατοκίνητο. β. το περιπολικό και το ατοκίνητο κινούνται µε ίσες ταχύτητες. γ. το ατοκίνητο αποµακρύνεται από το περιπολικό. δ. το περιπολικό σταµάτησε την καταδίωξη. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2007) Ένας παρατηρητής βρίσκεται ακίνητος στην αποβάθρα ενός σταθµού την ώρα πο πλησιάζει ένα τρένο, το οποίο κινείται µε σταθερή ταχύτητα. Η σειρήνα το τρένο εκπέµπει ήχο σχνότητας f. Η σχνότητα το ήχο πο S αντιλαµβάνεται ο παρατηρητής είναι α. ίση µε τη σχνότητα το ήχο πο αντιλαµβάνεται ο µηχανοδηγός το τρένο. β. µεγαλύτερη από τη σχνότητα το ήχο πο αντιλαµβάνεται ο µηχανοδηγός το τρένο. γ. µικρότερη από τη σχνότητα το ήχο πο αντιλαµβάνεται ο µηχανοδηγός το τρένο. δ. ίση µε τη σχνότητα το ήχο πο εκπέµπει η σειρήνα το τρένο. (Ηµερήσιο Ιούλιος 2007) εν έχοµε φαινόµενο Doppler όταν: α. ο παρατηρητής είναι ακίνητος και αποµακρύνεται η πηγή. β. ο παρατηρητής και η πηγή κινούνται προς την ίδια κατεύθνση µε την ίδια ταχύτητα. γ. ο παρατηρητής είναι ακίνητος και πλησιάζει η πηγή. δ. η πηγή είναι ακίνητη και πλησιάζει ο παρατηρητής. (Ηµερήσιο Ιούλιος 2006) Ηχητική πηγή και παρατηρητής βρίσκονται σε σχετική κίνηση. Ο παρατηρητής ακούει ήχο µεγαλύτερης σχνότητας από ατόν πο παράγει η πηγή, µόνο όταν α. η πηγή είναι ακίνητη και ο παρατηρητής αποµακρύνεται από ατήν. β. ο παρατηρητής είναι ακίνητος και η πηγή αποµακρύνεται από ατόν. γ. ο παρατηρητής και η πηγή κινούνται µε οµόρροπες ταχύτητες, µε τον παρατηρητή να προπορεύεται και να έχει κατά µέτρο µεγαλύτερη ταχύτητα από ατήν της πηγής. δ. ο παρατηρητής και η πηγή κινούνται µε οµόρροπες ταχύτητες, µε την πηγή να προπορεύεται και να έχει κατά µέτρο ταχύτητα µικρότερη από ατήν το παρατηρητή. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 11
(ΟΕΦΕ 2006) Ακίνητος παρατηρητής αρχίζει, τη χρονική στιγµη t 0 =0, αρχίζει να κινείται ως προς ακίνητη πηγή, η οποία εκπέµ µπει ήχο σχνότητας f s. Αν ο παρατηρητής κινείται επί της εθείας πο τον σνδέει µε την πηγή και η σχέση της σχνότητας f A το ήχο πο αντιλαµβάνεται ατός σε σνάρτηση µε το χρόνο t, δίνεται από το διπλανό διάγραµµα, τότε ο παρατηρητής: α. πλησιάζει προς την πηγή κινούµενος µε σταθερή ταχύτητα. β. απακρύνεται από την πηγή κινούµενος µε σταθερή ταχύτητα. γ. πλησιάζει προς την πηγή κινούµενος µε σταθερή επιτάχνση. δ. αποµακρύνεται από την πηγή κινούµενος µε σταθερή επιτάχνση. (ΟΕΦΕ 2004) Όταν ένας παρατηρητης πλησιάζει µε σταθερή ταχύτητα προς µια ακίνητη πηγή ήχο, ο ήχος πο ακούει έχει σχνότητα: α. ίδια µε ατή της πηγής. β. µικρότερη από ατή της πηγής. γ. µεγαλύτερη από ατή της πηγής. δ. ίδια µε τη σχνότητα το ήχο πο ακούει, όταν αποµακρύνεται από την πηγή µε την ίδια ταχύτητα. (Ιούλιος 2003 - Ηµερήσιο) ηχητική πηγή και αντιλαµβάνεται ήχο σχνότητας f A. Αν η ταχύτητα το ήχο στον αέρα είναι, τότε η σχνότητα f S το ήχο πο εκπέµπει η πηγή είναι ίση µε: α. f A. β. + A A + A f A. γ. f A. δ. A f A. (ΟΕΦΕ 2002) Παρατηρητής πλησιάζει προς ακίνητη πηγή, η οποία εκπέµπει ήχο σχνότητας f s. Αν η κίνηση το παρατηρητή είναιεπιβραδνόµενη, ποιοο από τα παραπάνω διαγράµµατα αποδίδει τη µεταβολή της σχνότητας f A το ήχο πο αντιλαµβάνεται ο παρατηρητής σε σνάρτηση µε το χρόνο: α. το διάγραµµα α. β. το διάγραµµα β. γ. το διάγραµµα γ. δ. το διάγραµµα δ. Παρατηρητής πλησιάζει µε σταθερή ταχύτητα Α ακίνητη Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 12
ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράµµ µα τη λέξη Σωστό, για τη σωστή πρόταση, και τη λέξη Λάθ θος, για τη λανθασµένη. (ΟΕΦΕ 2010) Όταν ένας ποδηλάτης αποµακρύνεται από µία ακίνητη ηχητική πηγή, ακούει ήχο µε σχνότητα µεγαλύτερη από τη σχνότητα το ήχο πο εκπέµπειη πηγή. (Ηµερήσιο Μάϊος 2009) Όταν ένας παρατηρητής πλησιάζει µε σταθερή ταχύτητα µια ακίνητη ηχητική πηγή, τότε ακούει ήχο µικρότερης σχνότητας (βαρύτερο) από αατόν πο παράγει η πηγή. (Ιούλιος 2008 - Ηµερήσιο) Η σχνότητα το ήχο της σειρήνας το τρένο, την οποία αντιλαµβάνεται ο µηχανοδηγός, είναι σε όλη τη διάρκεια της κίνησης σταθερή. (Ιούλιος 2008 - Ηµερήσιο) Κατά τη διάδοση ενός κύµατος µεταφέρεται ενέργεια από το ένα σηµείο το µέσο στο άλλο, όχι όµως ορµή και ύλη. (ΟΕΦΕ 2007) Το φαινόµενο Doppler ισχύει µόνο στα ηχητικά κύµατα. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2006) Το φαινόµενο Doppler εµφανίζεται στα µηχανικά κύµατα και όχι στα ηλεκτροµαγνητικά. (Ηµερήσιο Ιούλιος 2006) Η σχέση πο περιγράφει το φαινόµενο Doppler για το φως είναι διαφορετική από ατή πο ισχύει για τον ήχο. (Ηµερήσιο Μάϊος 2006) Το φαινόµενο Doppler χρησιµοποιείται από τος γιατρούς, για να παρακολοθούν τη ροή το αίµατος. (Ιούλιος 2004 - Ηµερήσιο) Το φαινόµενο Doppler ισχύει και στην περίπτωση των ηλεκτοµαγνητικών κµάτων. (ΟΕΦΕ 2004) Στο φαινόµενο Doppler οι ταχύτητεςτης πηγής και το παρατηρητή αναφέρονται στο σύστηµα αναφοράς το µέσο διάδοσης. (Οµογενών Σεπτέµβριος 2003) Η σχνότητα το ήχο πο αντιλαµβάνεται ένας ακίνητος παρατηρητής, καθώς µια ηχητική πηγή πλησιάζει ισοταχώς προς ατόν, είναι µεγαλύτερη από τη σχνότητα το ήχο πο εκπέµπει η πηγή. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 13
(Οµογενών Σεπτέµβριος 2002) Καθώς παρατηρητής πλησιάζει ακίνητη ηχητική πηγή, αντιλαµβάνεται ήχο το οποίο η σχνότητα είναι µεγαλύτερη από ατήν πο παράγει η πηγή. (Μονάδες 2) ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τη λέξη πο σµπληρώνει σωστά καθεµία από τις παρακάτω προτάσεις. (Μονάδες 1) 1 (Ιούνιος 2003 - Ηµερήσιο) Ένας παρατηρητής ακούει ήχο µε σχνότητα.. από τη σχνότητα µιας πηγής, όταν η µεταξύ τος απόσταση ελαττώνεται. Γεώργιος Μακεδών, Φσικός Ρ/Η Σελίδα 14