6 Διαλειτουργικότητα και Καταστήματα μιας Στάσης

6 Διαλειτουργικότητα και Καταστήματα μιας Στάσης

Ενότητες Ορισμός, Εύρος και Πτυχές Διαλειτουργικότητας Πλεονεκτήματα Στρώματα Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Ελληνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας & Υπηρεσιών Ηλεκτρονικών Συναλλαγών Οδηγία INSPIRE 2

Διαλειτουργικότητα Διαλειτουργικότητα (interoperability) είναι η ικανότητα των συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών και των επιχειρησιακών διαδικασιών, που υποστηρίζονται απο αυτα, να ανταλλάσσουν δεδομένα και να μοιράζονται πληροφορία και γνώση (European Interoperability Framework) 3

Εύρος Διαλειτουργικότητας Aπό κοινού εκμετάλλευση εφαρμογών σε διαφορετικά Πληροφοριακά συστήματα Λειτουργικά συστήματα, βάσεις δεδομένων Υλικά εξυπηρετητών Δίκτυα Πρότυπα Πρωτόκολλα 4

Εύρος Διαλειτουργικότητας Η διαλειτουργικότητα ενός Πληροφοριακού Συστήματος (ΠΣ) μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η διασύνδεση συστημάτων και η ανταλλαγή δεδομένων, μπορεί να αναφέρεται μεταξύ: ΠΣ και άλλων συστημάτων λογισμικού του οργανισμού Υποσυστημάτων του ΠΣ ΠΣ και συστημάτων μελλοντικής επέκτασης ΠΣ και άλλων ΠΣ - πιθανόν διαφορετικής πλατφόρμας 5

Πτυχές Διαλειτουργικότητας Πολυσύνθετη υπόθεση με πτυχές: Νομικές, διοικητικές, οργανωτικές, οικονομικές, κοινωνικές, ηθικές, πολιτιστικές και τεχνικές Ελληνικό Πλαίσιο Παροχής Υπηρεσιών ΗΔ & Προτύπων Διαλειτουργικότητας 6

Διαλειτουργικότητα Πλεονεκτήματα: Έγκυρη και έγκαιρη ανταλλαγή δεδομένων Μείωση κόστους ανάπτυξης διεπαφών Τυποποιημένη ανταλλαγή δεδομένων Δυνατότητα επιλογής του καλύτερου υποσυστήματος 7

Στρώματα Διαλειτουργικότητας Ένα πλαίσιο διαλειτουργικότητας (interoperability framework) καθορίζει τρόπους αντιμετώπισης θεμάτων διαλειτουργικότητας. Διακρίνουμε δομή τεσσάρων στρωμάτων: Θεσμικό Εναρμόνιση των νομικών πλαισίων, που καθορίζουν τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών 8

Στρώματα διαλειτουργικότητας Οργανωτικό Αναφέρεται στον καθορισμό των στόχων, τη διαμόρφωση διαδικασιών (κυρίως διοικητικών οικονομικών) και την επίτευξη συνεργασίας των φορέων. Απαιτούνται νομοθετικές ρυθμίσεις καθώς και συμφωνίες μεταξύ των εμπλεκομένων. Σημασιολογικό Αναφέρεται στα περιεχόμενα της εφαρμογής που θα καλύψει η διαλειτουργικότητα. Διασφαλίζει ότι η ακριβής έννοια των ανταλλασσόμενων πληροφοριών είναι κατανοητή από όλους. Είναι η βάση για κοινή αντίληψη των οντοτήτων των εφαρμογών, βασικών εννοιών και απαιτούμενων βημάτων Σημαντική η υιοθέτηση ενός κοινού λεξιλογίου-ορολογίας από όλα τα συστήματα και τις υπηρεσίες 9

Στρώματα διαλειτουργικότητας Τεχνικό Η ικανότητα μεταφοράς και χρησιμοποίησης της πληροφορίας με ομοιογενή και αποτελεσματικό τρόπο μεταξύ των συστημάτων πληροφορικής. Το στρώμα αυτό αναφέρεται σε τεχνικές προδιαγραφές υλικού και λογισμικού. 10

Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Η Ευρωπαϊκη Επιτροπη δημοσίευσε το 2004 το Ευρωπαϊκο Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας (European Interoperability Framework-EIF) Kαθορίζει συστάσεις και κατευθυντήριες γραμμές για τις υπηρεσίες Ηλ-Διακυβέρνησης, ώστε η Δημόσια Διοίκηση, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες να μπορούν να αλληλεπιδρούν διασυνοριακά σε ένα πανευρωπαϊκο περιβάλλον. Στόχοι: Η υποστήριξη της στρατηγικής της ΕΕ για την παροχη ηλεκτρονικών υπηρεσιών προσανατολισμένων στο χρήστη μέσα απο τη διαλειτουργικότητα υπηρεσιών και συστημάτων μεταξυ : Δημοσίων διοικήσεων Κοινου (πολιτών και επιχειρήσεων) Δημοσίων διοικήσεων σε πανευρωπαϊκο επίπεδο 11

Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Η συμπλήρωση εθνικών προτυ πων διαλειτουργικότητας σε περιοχές που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με μιά καθαρά εθνικη λογική Το EIF δείχνει τον τρο πο με τον οποίο θα πρε πει να συσχετιστούν τα συστήματα των δημοσίων διοικήσεων της Ευρω πης, προκειμένου να: Εξυπηρετούν Συμπληρώνουν Εμπλουτίζουν το ένα το άλλο με στόχο την παροχη πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλ- Διακυβέρνησης 12

Αρχές, πρότυπα και υποστήριξη ΕΠΔ&ΥΗΣ Το Ελληνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας & Υπηρεσιών Ηλεκτρονικών Συναλλαγών (ΕΠ &ΥΗΣ) καθορίζει: Γενικές αρχές και στρατηγικη που θα πρε πει να διε πει την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων στην Ελληνικη ΔΔ Tεχνολογικά πρότυπα βάσει των οποίων πρε πει να αναπτύσσονται τα πληροφοριακά συστήματα Στόχος η υποστήριξη: Aνταλλαγής δεδομένων μεταξυ συστημάτων Παροχη ολοκληρωμένων υπηρεσιών Ηλεκτρονικών Συναλλαγών προς πολίτες, επιχειρήσεις η άλλους φορείς 13

Αρχές, πρότυπα και υποστήριξη ΕΠΔ&ΥΗΣ Το ΕΠ &ΥΗΣ καθορίζει: Κοινά πρότυπα και προδιαγραφές για το σχεδιασμο και ανάπτυξη των πληροφοριακών συστημάτων των φορέων της ΔΔ, που υποστηρίζουν την παροχη ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς φορείς, επιχειρήσεις και πολίτες και τη μεταξυ τους διαλειτουργικότητα Γενικές αρχές, που πρε πει να ακολουθούν οι φορείς σε οργανωτικο και επιχειρησιακο επι πεδο, προκειμένου να είναι σε θέση να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν έγγραφα / στοιχειά με άλλους φορείς για την παροχη τελικών υπηρεσιών σε πολίτες και επιχειρήσεις 14

Αποδέκτες ΕΠΔ&ΥΗΣ Φορείς της ΔΔ, που διαθέτουν, αναπτύσσουν η σχεδιάζουν να αναπτύξουν πληροφοριακά συστήματα ώστε να παρέχουν πληροφορίες και υπηρεσίες σε πολίτες/επιχειρήσεις/άλλους φορείς Υπουργειά και Γενικές Γραμματείες Περιφέρειες Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Εποπτευόμενους φορείς του ημόσιου Τομεά Ανεξάρτητες Αρχές και υπόλοιπους φορείς του ημόσιου Τομεά ο πως ορίζεται βάσει του Ν. 2527/97, άρθρο 1 15

Αποδέκτες ΕΠΔ&ΥΗΣ Οργανισμούς του ευρύτερου ημόσιου και Ιδιωτικου Τομεά, που διαδραματίζουν σημαντικο ρόλο στην ανάπτυξη και παροχη ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς πολίτες/επιχειρήσεις/άλλους φορείς ημόσιες Επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας Τραπεζικούς και Χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς Επιχειρήσεις Πληροφορικής και Υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη λογισμικου και την παροχη συναφών υπηρεσιών για φορείς της ΔΔ (ανάπτυξη διαδικτυακών πυλών, υλοποίηση πληροφοριακών συστημάτων, κ.α.). Oποιονδη ποτε ενδιαφερόμενο πολίτη 16

Υποδομές Συστήματα ΕΠΔ&ΥΗΣ Το Πλαίσιο περιέχει πολιτικές, πρότυπα και τεχνολογικές κατευθύνσεις οι οποίες καλυ πτουν: Πληροφοριακά συστήματα φορέων της ΔΔ, που παρέχουν υπηρεσίες προς πολίτες, επιχειρήσεις και φορείς η επικοινωνούν και ανταλλάσσουν στοιχειά με πληροφοριακά συστήματα του ίδιου η άλλου φορεά της ΔΔ Έγγραφα και παραδοτεά μελετών εφαρμογής, ανάλυσης και σχεδιασμου πληροφοριακών συστημάτων της ΔΔ Σχήματα δεδομένων και μοντέλα οργάνωσης και περιγραφής ροής εργασιάς των υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις Πληροφοριακά συστήματα επιχειρήσεων, στο βαθμο που απαιτείται διαλειτουργικότητα με τα συστήματα της ΔΔ 17

Στοχοθεσία ΕΠΔ&ΥΗΣ Διαλειτουργικότητα μεταξυ υφιστάμενων συστημάτων της ΔΔ, που εγγυάται μιά συνεχη ροη πληροφοριών μεταξυ πολιτών, επιχειρήσεων και φορέων της ΔΔ Ανοικτη Φιλοσοφιά πληροφοριακών συστημάτων της ΔΔ, που συνίσταται στην υιοθέτηση ανοικτών τεχνολογικών προτυ πων και προδιαγραφών στο σχεδιασμο και ανάπτυξη εφαρμογών, συστημάτων και διαδικτυακών πυλών Ευρωπαϊκη διάσταση του ΕΠ &ΥΗΣ, σύμφωνη με τις προσπάθειες της ΕΕ. Προετοιμασία της ΔΔ να αναπτύξει και να υποστηρίξει πανευρωπαι κές υπηρεσίες Ηλ- ιακυβέρνησης 18

Πολιτικές, τεχνολογικά πρότυπα και κατευθύνσεις ΕΠΔ&ΥΗΣ Το ΕΠ &ΥΗΣ καθορίζει πολιτικές, τεχνολογικά πρότυπα και κατευθύνσεις στις κατηγορίες: Τεκμηρίωση & Ανάπτυξη Εφαρμογών Ηλεκτρονικής ιακυβέρνησης Μέθοδοι Μοντελοποίησης, Σχήματα Ανταλλαγής Μοντέλων Προδιαγραφών, Γλώσσες και Αρχιτεκτονικές Υλοποίησης Εφαρμογών Μοντελοποίηση Υπηρεσιών Μέθοδοι Μοντελοποίησης, Γλώσσες Εκτέλεσης Μοντελοποίηση εδομένων Μέθοδοι Μοντελοποίησης, Σχήματα Ανταλλαγής Μοντέλων εδομένων, Πρότυπα Ανταλλαγής εδομένων, Μετασχηματισμός/Παρουσιάση εδομένων, ομη Μεταδεδομένων, Αποτυ πωση Μεταδεδομένων, Γλώσσες Αναπαράστασης Σημασιολογικής Πληροφοριάς 19

Πολιτικές, τεχνολογικά πρότυπα και κατευθύνσεις ΕΠΔ&ΥΗΣ Παρουσιάση και Επεξεργασιά Πληροφοριάς Προσβασιμότητα, σχήματα ανταλλαγής υπερκειμένου, stylesheets, κωδικοποίηση συνόλου χαρακτήρων, αναγνώριση τυ που μορφότυπου αρχείων, διαμόρφωση εγγράφων κειμένου για ανταλλαγη και περαιτέρω επεξεργασιά πληροφοριών, διαμορφώσεις ανταλλαγής γραφημάτων, αρχείων ήχου, βίντεο και ροής βίντεο, συμπίεσης δεδομένων ιασύνδεση - Επικοινωνιά - ιαλειτουργικότητα ιαλειτουργικότητα με τρίτα συστήματα, πρωτόκολλα επιπέδου δικτύου, πρωτόκολλα επιπέδου εφαρμογής, διανομη περιεχομένου Ασφάλεια και Αυθεντικοποίηση Ασφάλεια υπηρεσιών ιστου, μετάδοσης εδομένων, αυθεντικοποίηση, κρυπτογράφηση 20

Πρότυπα και Κανόνες ΕΠΔ&ΥΗΣ Το ΕΠ &ΥΗΣ διαθέτει τριά επι πεδα κατάταξης κανόνων και προτυ πων, ως προς τις απαιτήσεις συμμόρφωσης. Ένα τεχνολογικο πρότυπο μπορεί να είναι: Υποχρεωτικο Έχει εφαρμοστει και δοκιμαστει σε πρακτικές εφαρμογές και αποτελει την πλέον ενδεδειγμένη και επιβεβλημένη τεχνολογικη λύση. Τέτοια πρότυπα θα πρε πει να υιοθετούνται και να εφαρμόζονται κατά προτεραιότητα Προαιρετικο Έχει εφαρμοστει και δοκιμαστει σε πρακτικές εφαρμογές αλλά υφίσταται ένα πιο κατάλληλο Υποχρεωτικο Πρότυπο η δεν συμμορφώνεται πλήρως με το σκοπο και τους στόχους του ΕΠ &ΥΗΣ. Εφαρμόζεται σε απουσία ανταγωνιστικοού Υποχρεωτικού Προτύπου. Αποκλίσεις απο Προαιρετικά Πρότυπα επιτρε πονται μόνο σε δικαιολογημένες, εξαιρετικές περιπτώσεις 21

Πρότυπα και Κανόνες ΕΠΔ&ΥΗΣ Υπο ιαμόρφωση Συμμορφω νονται με τις τάσεις ανάπτυξης και καλυ πτουν τις ελάχιστες απαιτήσεις περι Ανοικτής Φιλοσοφιάς των τεχνολογικών προτυ πων. Μπορει ακόμα να μην έχουν αποδείξει την αξιά τους η να μην ανταποκρίνονται πλήρως στο σκοπο και τους στόχους του ΕΠ &ΥΗΣ, αλλά αναμένονται σημαντικά οφέλη απο τη μελλοντικη τους εξέλιξη. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν αν δεν υπάρχει ανταγωνιστικό Υποχρεωτικό η Προαιρετικό πρότυπο. Μόνο σε δικαιολογημένες, εξαιρετικές περιπτώσεις θα πρε πει να δίνεται προτεραιότητα στα Υπο ιαμόρφωση έναντι των άλλων Η διαφορά στην ερμηνειά των Κανόνων σε σχέση με αυτη των Προτυ πων: H υιοθέτηση ενός Υποχρεωτικου Κανόνα δεν απαγορεύει την ταυτόχρονη υιοθέτηση ενός Κανόνα χαμηλότερου επι πεδου (Προαιρετικου η Υπο ιαμο -ρφωση). Το ίδιο ισχύει και μεταξυ Προαιρετικών και Υπο ιαμόρφωση. 22

Λίστες ΕΠΔ&ΥΗΣ Το ΕΠ &ΥΗΣ κατατάσσει τα τεχνολογικά πρότυπα σε λίστες, ανάλογα με το βαθμο ωρίμανσης και συμμόρφωσης με τους στόχους του: Λευκή λίστα Έχει εφαρμοστει σε πρακτικές εφαρμογές. Η πλέον ενδεδειγμένη και επιβεβλημένη τεχνολογικη λύση. Τα πρότυπά της θα πρε πει να υιοθετούνται και να εφαρμόζονται κατά προτεραιότητα. Τα πρότυπα σε αυτήν έχουν αξιολογηθεί θετικά απο κατάλληλα όργανα και επιτροπές και είναι υποχρεωτικά ή προαιρετικά. Αποτελει τη βάση για τη συμμόρφωση των τεχνολογικών προτυ πων και την ένταξη τους στο ΕΠ &ΥΗΣ. Η αξιολόγηση παράγει ένα από τα ακόλουθα αποτελέσματα: Υιοθέτηση του τεχνολογικού προτύπου στην επόμενη έκδοση του ΕΠ &ΥΗΣ. Ένταξη στη Μαύρη Λίστα Παραμονή στη Λευκη Λίστα, για επανεξέταση, αν διαφαίνεται εξέλιξη 23

Λίστες ΕΠΔ&ΥΗΣ Γκρι λίστα Προτείνεται η σταδιακή αντικατάσταση των προτύπων της. Όσα τεχνολογικά πρότυπα κατατάσσονται εδώ, δεν περιλαμβάνονται πλέον στην ισχύουσα έκδοση του ΕΠ &ΥΗΣ. Στην περι πτωση αναβάθμισης των υπαρχόντων συστημάτων Ηλ- ιακυβέρνησης, τα συγκεκριμένα πρότυπα μπορούν να συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται. Δεν μπορούν όμως να χρησιμοποιηθούν σε νέες εφαρμογές Ηλ- ιακυβέρνησης 24

Λίστες ΕΠΔ&ΥΗΣ Μαύρη λίστα Συνίσταται η άμεση αντικατάσταση. Κατά τη διαβούλευση του ΕΠΔ&ΥΗΣ πολλά τεχνολογικά πρότυπα, που έχουν ήδη απορριφθει, μπορει να προτείνονται εκ νέου για ένταξη. Η Μαύρη Λίστα προσδιορίζει τα προς απόρριψη τεχνολογικά πρότυπα, που πλέον δεν θα πρε πει να χρησιμοποιούνται σε υφιστάμενες η μελλοντικές εφαρμογές Ηλ- ιακυβέρνησης. Επιτρε πεται μόνο η παράλληλη χρήση τους με πρότυπα που έχουν ήδη υιοθετηθεί 25

Οδηγία INSPIRE Το 2007 ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η οδηγία 2007/2/EC INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe). Η εφαρμογή της θα γίνει σταδιακά έως το 2019 Η Οδηγία δημιουργεί το νομικό πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία της υποδομής για τη χωρική πληροφορία με σκοπό τη διαμόρφωση, εφαρμογή, διαχείριση και εκτίμηση των πολιτικών της ΕΕ για την παροχή σχετικών πληροφοριών προς το κοινό Για την υλοποίηση της Οδηγίας, συντονιστής είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για την υλοποίηση της Οδηγίας σε εθνικό επίπεδο 26

Οδηγία INSPIRE Η Οδηγία έχει σχεδιαστεί για να βελτιστοποιήσει τις δυνατότητες αξιοποίησης των χωρικών δεδομένων μέσω της τεκμηρίωσής, της λειτουργίας υπηρεσιών που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της πρόσβασης σ αυτά, στην αύξηση της διαλειτουργικότητάς και στην αντιμετώπιση των δυσκολιών στις οποίες προσκρούει η χρήση τους Ομάδες σύνταξης για τους προβλεπόμενους από την Οδηγία Κανονισμούς Εφαρμογής. Οι ομάδες είναι: Μεταδεδομένων 27 Δικτυακών υπηρεσιών Προδιαγραφών διαλειτουργικότητας δεδομένων Κοινοχρησίας συνόλων χωρικών δεδομένων και υπηρεσιών για αυτά Παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων

Καταστήματα μιας Στάσης Ο χαρακτηρισμός κατάστημα μιας στάσης (one-stop shop) δίνεται σε επιχειρήσεις που είναι ικανές να ικανοποιήσουν όλα όσα χρειάζονται οι πελάτες τους αναφορικά με μια συγκεκριμένη σειρά αγαθών και υπηρεσιών Η ορολογία πλέον περιλαμβάνει αγαθά και υπηρεσίες που προσφέρονται μέσα από διαδικτυακούς τόπους 28

Απαιτήσεις Καταστημάτων μιας Στάσης Ο χρήστης: Δεν είναι αναγκαίο να γνωρίζει τρόπο λειτουργίας και δομή φορέων ΔΔ Έρχεται σε επαφή αποκλειστικά με το σημείο εκκίνησης Έχει συνεχή (online) ενημέρωση για τη ροή της υπόθεσης Παραλαμβάνει το αποτέλεσμα από ένα σημείο Παραλαμβάνει το προϊόν κατά το δυνατόν ηλεκτρονικά Εξασφαλισμένη η ασφάλεια και η ποιότητα της παρεχόμενης υπηρεσίας 29

Καταλυτικοί παράγοντες Πηγές παροχής πιστοποιημένων πληροφοριών Ηλεκτρονικές πληρωμές Ανοικτές προδιαγραφές Ταυτόχρονη πιστοποίηση ταυτότητας σε πολλαπλά συστήματα (single sign on) Οδηγίες για την αρχιτεκτονική συστημάτων Οριζόντιοι τεχνολογικοί καταλύτες Ασφαλής διακίνηση ηλεκτρονικών εγγράφων Ηλεκτρονική θυρίδα 30

Πρακτική Άσκηση Επισκεφθείτε το διαδικτυακο τόπο του ΕΚΔΔΑ και συνδεθείτε με τους κωδικούς σας Βρείτε μία υπηρεσία μιας στάσης Μπορει να θεωρηθει το ΕΚΔΔΑ σαν κατάστημα μιας στάσης; 31

32