«Τςπολογία Γιαπποζυπικών Κινήηπυν σπήζηρ ηος Γιαδικηύος και η επιπποή ηοςρ ζηην ποζόηηηα σπήζηρ ηος» Ασιλλέαρ Δςθςμιόποςλορ 1, Βαπβάπα Μαζούπος 2 1 Δάζθαινο, Med in ICT, Υπνς. Δηδ. Παλ. Αζελώλ efthimiopoulos@hotmail.com 2 Δαζθάια, Med in ICT, Υπνς. Δηδ. Παλ. Αζελώλ barmassourou@yahoo.gr Πεπίλητη Η παξνύζα έξεπλα έρεη σο ζθνπό λα εμεηάζεη θαηά πόζν ηα θίλεηξα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ επεξεάδνπλ ηελ πνζόηεηα ρξήζεο ηνπ. Δελ αθνινπζείηαη κηα γεληθή ηππνινγία θηλήηξσλ ρξήζεο, αιιά δίλεηαη έκθαζε ζε κηα ηππνινγία δηαπξνζσπηθώλ θηλήηξσλ ρξήζεο. Σύκθσλα κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία νη ζύγρξνλεο έξεπλεο, πνπ βαζίδνληαη ζηα δηεπηζηεκνληθά πεδία ηεο Κνηλσληθήο Πιεξνθνξηθήο θαη ηεο Γλσζηαθήο Επηζηήκεο, δηαθξίλνπλ ην έιιεηκκα αμηνιόγεζεο ηεο ζρέζεο κεηαμύ ησλ δηαπξνζσπηθώλ θηλήηξσλ ρξήζεο θαη ηεο πνζόηεηαο ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ. Αλ θαη δελ έρεη παγησζεί έλα κνληέιν εμέηαζεο ησλ Δηαπξνζσπηθώλ Κηλήηξσλ Φξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ, επηιέρζεθαλ γηα ηελ παξνύζα έξεπλα ηα θίλεηξα: Άλεζε, Υπνθαηάζηαζε, Πιεξνθόξεζε, Κνηλσληθή Αιιειεπίδξαζε θαη Έιεγρνο. Η επηινγή απηή έγηλε κε βάζε ηηο πξνηάζεηο ησλ ζύγρξνλσλ εξεπλεηώλ, πνπ ππνζηεξίδνπλ όηη νη εθαξκνγέο ηνπ Δηαδηθηύνπ έρνπλ έληνλν ην ραξαθηήξα ηεο θνηλσληθήο δηθηύσζεο. Λέξειρ κλειδιά: Δηαπροζωπηθά Κίλεηρα Χρήζες, Δηαδίθησο, Θεωρία Χρήζεωλ θαη Αληακοηβώλ Abstract The present research has to examine whether the motives of Internet Use affect the amount of Internet Use. We haven t followed a general type of motives of Internet Use, but we focused on a typology of interpersonal use of them. According to international literature, current researches based on the interdisciplinary fields of Social Informatics and Cognitive Science, distinguish the deficit to assess the relationship between Interpersonal Motive Use and the quantity of Internet Use. Although there isn t a well-established model of examining Interpersonal Motives of Internet Use, we have selected for this research the following motives: Comfort, Information, Substitution, Social Interaction and Control. This selection is based on suggestions of modern researchers who claim that Internet applications are the result of social networking.
Keywords: Interpersonal Motives of Internet Use, Uses and Gratifications Theory 1. Ειζαγωγή Ο ζηόρνο απηήο ηεο έξεπλαο είλαη λα εμεηαζηεί ν ξόινο ησλ θηλήηξσλ ζηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ. Αλ θαη ε έξεπλα γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό ησλ θηλήηξσλ ηνπ Δηαδηθηύνπ έρεη γίλεη εθηεηακέλα γηα αξθεηά ρξόληα, νη εξεπλεηέο δελ έρνπλ θζάζεη ζε κία ζπκθσλία γηα ηελ ηππνινγία ησλ δηαδηθηπαθώλ θηλήηξσλ. Γηα παξάδεηγκα, νη Katz θαη Aspden (1997) δηαπίζησζαλ όηη νη άλζξσπνη ρξεζηκνπνηνύζαλ ην Δηαδίθηπν θπξίσο γηα επηθνηλσλία κε άιινπο, ιήςε πιεξνθνξηώλ ζρεηηθά κε ζπγθεθξηκέλα ελδηαθέξνληα θαη γηα λα ελεκεξώλνληαη ζρεηηθά κε ηηο ηειεπηαίεο εμειίμεηο. Οη Papacharissi θαη Rubin (2000) πξνζδηόξηζαλ πέληε θίλεηξα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ: δηαπροζωπηθή ωθειηκόηεηα (πρ, ε ζπλάληεζε λέσλ αηόκσλ), δηάζεζε ειεύζεροσ τρόλοσ (πρ, επεηδή δελ έρσ ηίπνηα θαιύηεξν λα θάλσ), αλαδήηεζε πιεροθορηώλ (πρ, ην λα ςάρλσ γηα πιεξνθνξίεο πάλσ ζε έλα ζέκα), άλεζε ( πρ, είλαη εύθνιν λα ζηέιλσ e-mail ζε αλζξώπνπο) θαη δηαζθέδαζε (πρ, είλαη επράξηζην). Σε κηα πξόζθαηε κειέηε, νη Charney θαη Greenberg (2002) αλαθάιπςαλ νθηώ παξάγνληεο, νη νπνίνη εξκελεύνπλ ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ από παλεπηζηεκηαθνύο θνηηεηέο. Απηά είλαη: ελεκέρωζε, απόζπαζε-δηαζθέδαζε, περηέργεηα-ηασηόηεηα (πρ, γηα λα βξσ αλζξώπνπο ζαλ θαη εκέλα), όκορθα ζσλαηζζήκαηα, επηθοηλωλία, ζεάκαηα θαη αθούζκαηα (πρ, λα θνηηώ γξαθηθά ή animation), θαρηέρα (πρ, γηα λα βξσ κηα δνπιεηά) θαη ταιάρωζε (πρ, γηα λα εξεκήζσ). Οη πξνεγνύκελεο κειέηεο έρνπλ θαηαδείμεη ηελ απνηειεζκαηηθόηεηα ηνπ ζπλδπαζκνύ ησλ δηαπξνζσπηθώλ θηλήηξσλ θαη ησλ θηλήηξσλ επί ησλ κέζσλ καδηθήο επηθνηλσλίαο ζηε δηεξεύλεζε ηεο ρξήζεο ησλ κέζσλ, εηδηθά ησλ λέσλ κέζσλ (πρ, ην Δηαδίθηπν θαη νη ππνινγηζηέο) (Papacharissi & Rubin, 2000). Πνιιέο κειέηεο (Charney & Greenberg, 2002; Papacharissi & Rubin, 2000; Wright, 2002) έρνπλ πξνηείλεη όηη νη άλζξσπνη ρξεζηκνπνηνύλ ην Δηαδίθηπν γηα λα εθπιεξώζνπλ δηαπξνζσπηθέο αλάγθεο θαζώο θαη αλάγθεο πνπ πξνθύπηνπλ από ηα κέζα. Οη Flaherty, Pearce θαη Rubin (1998), γηα παξάδεηγκα, ππνζηήξημαλ όηη νη άλζξσπνη ρξεζηκνπνηνύλ ην Δηαδίθηπν πξνθεηκέλνπ λα εθπιεξώζνπλ ηξεηο θύξηεο αλάγθεο: δηαπξνζσπηθέο αλάγθεο (π.ρ. ζπλαηζζεκαηηζκό) αλάγθεο πνπ παξαδνζηαθά ηθαλνπνηνύληαη κέζσ ησλ κέζσλ καδηθήο επηθνηλσλίαο (π.ρ. δηαζθέδαζε) λέεο αλάγθεο από ηα κέζα καδηθήο επηθνηλσλίαο (π.ρ. ε ζπλάληεζε άιισλ αηόκσλ) Απηά ηα δηαθνξεηηθά είδε αλαγθώλ δεκηνπξγνύλ κηα πνηθηιία θηλήηξσλ γηα ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ. Τα δείγκαηα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηηο πξνεγνύκελεο κειέηεο αθνξνύζαλ αλζξώπνπο παξόκνηνπ ειηθηαθνύ θαη κνξθσηηθνύ θάζκαηνο, ζπλήζσο από
ζπνπδαζηέο θνιιεγίσλ θαη παλεπηζηεκηαθώλ θνηηεηώλ (Katz & Aspden, 1997; Papacharissi & Rubin, 2000; Charney & Greenberg, 2002). 2. Ανάγκη διερεύνηζης ηων διαπροζωπικών κινήηρων τρήζης ηοσ Διαδικηύοσ Η βηβιηνγξαθηθή αλαζθόπεζε έρεη δείμεη όηη ηα παξαδνζηαθά θίλεηξα ησλ κέζσλ καδηθήο επηθνηλσλίαο εξκελεύνπλ ζε ζεκαληηθό βαζκό ην γηαηί νη άλζξσπνη ρξεζηκνπνηνύλ ην Δηαδίθηπν. Οη Ferguson θαη Perse (2000) δηαπίζησζαλ όηη ηα άηνκα πνπ έρνπλ ηελ ηάζε λα παξαθνινπζνύλ ηειεόξαζε γηα απόδξαζε από ηελ θαζεκεξηλόηεηα έρνπλ επίζεο ηελ ηάζε λα ρξεζηκνπνηνύλ ηνλ Παγθόζκην Ιζηό γηα ηνλ ίδην ιόγν. Η Kaye (1998) ζύγθξηλε ηα θίλεηξα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ κε ηα πξόηεξα θίλεηξα ρξήζεο ηεο ηειεόξαζεο θαη δηαπίζησζε πνιιέο νκνηόηεηεο κεηαμύ ηνπο. Πξνζδηόξηζε έμη θύξηα θίλεηξα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ: δηαζθέδαζε, θοηλωληθή αιιειεπίδραζε, δηάζεζε ειεύζεροσ τρόλοσ, απόδραζε, πιεροθόρεζε θαη προηίκεζε ηζηοζειίδωλ. Σε κηα κεηαγελέζηεξε κειέηε ηεο, ε Kaye (2001) δηαπίζησζε ηέζζεξα θύξηα θίλεηξα ζηα άηνκα πνπ είραλ πξόζβαζε ζε ηζηνζειίδεο κε πνιηηηθό πεξηερόκελν: θαζοδήγεζε, δηαζθέδαζε/θοηλωληθή ωθειηκόηεηα, εσθοιία θαη αλαδήηεζε πιεροθορηώλ. Επηπιένλ, νη Kaye θαη Johnson (2002) δηαπίζησζαλ όηη ηα άηνκα πνπ θαηείραλ πνιηηηθή πιεξνθόξεζε ρξεζηκνπνηνύζαλ ην Δηαδίθηπν γηα ηέζζεξηο θύξηνπο ζθνπνύο: θαζοδήγεζε, αλαδήηεζε πιεροθορηώλ/επηηήρεζε, δηαζθέδαζε θαη θοηλωληθή ωθειηκόηεηα. Με ηε ξαγδαία εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ηνπ Δηαδηθηύνπ θαη ηηο ηαρύηαηεο αιιαγέο ζην πεξηβάιινλ ησλ κέζσλ καδηθήο επηθνηλσλίαο, νη εξεπλεηέο πξνζδηνξίδνπλ πην πξνζσπηθά θίλεηξα γηα ην Δηαδίθηπν. Γηα παξάδεηγκα, ε πξόζβαζε ζην Δηαδίθηπν είλαη πνιύ πην εύθνιε θαη ην θόζηνο ρξήζεο ηνπ έρεη κεησζεί ηα ηειεπηαία ρξόληα. Κάησ από απηέο ηηο ζπλζήθεο, νη άλζξσπνη είλαη πην πηζαλό λα ρξεζηκνπνηνύλ ην Δηαδίθηπν γηα λα επηηύρνπλ πεξηζζόηεξνπο ζηόρνπο. Τα ηειεπηαία ρξόληα πνιινί εξεπλεηέο ζεσξνύλ όηη ππάξρεη αλάγθε πεξαηηέξσ δηεξεύλεζεο ησλ δηαπξνζσπηθώλ θηλήηξσλ ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ (Myers & Martin, 2002; Odell et al., 2000). Υπνζηεξίδνπλ όηη θνηλσληθνί (Zhong, 2000) θαη ςπρνινγηθνί παξάγνληεο (Martin, Valencic & Heisel, 2002), θαζώο θαη αηνκηθέο δηαθνξέο (Rubin & Rubin, 2000) δηακνξθώλνπλ ηα θίλεηξα δηαπξνζσπηθήο επηθνηλσλίαο. Οη ζρεηηθέο έξεπλεο πάλσ ζηα δηαπξνζσπηθά θίλεηξα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ εζηηάδνληαη πάλσ ζηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν απηά επεξεάδνπλ ηελ επηθνηλσληαθή ζπκπεξηθνξά. Οη Rubin, Perse & Barbato (1998) πξνηείλνπλ σο θύξηα δηαπξνζσπηθά θίλεηξα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ ηα εμήο: έιεγτο, απόδραζε, ταιάρωζε, εσταρίζηεζε θαη ζσλαηζζεκαηηζκό. Οη Anderson & Martin (2002) αλαδεηθλύνπλ σο θύξηα θίλεηξα ηελ απόδραζε, ηολ έιεγτο, ηελ άλεζε, ηελ σποθαηάζηαζε θαη ηελ θοηλωληθή αιιειεπίδραζε. Ο Sullivan (1999), νη Rafaeli & Sudweeks (2001) θαη ν Ebersole (2000) αλάκεζα ζε άιινπο, πηζηνπνηνύλ ην έιιεηκκα δηεξεύλεζεο ησλ
δηαπξνζσπηθώλ θηλήηξσλ ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ θαη πξνηείλνπλ ζηνπο ζύγρξνλνπο εξεπλεηέο λα εζηηάζνπλ πεξηζζόηεξν ζε θίλεηξα δηαπξνζσπηθήο επηθνηλσλίαο, όπσο είλαη: ε σποθαηάζηαζε, ό έιεγτος, ε θοηλωληθή αιιειεπίδραζε, ε άλεζε θαη ε πιεροθόρεζε. Θεσξνύλ όηη νη ρξήζηεο ηνπ ζύγρξνλνπ Δηαδηθηύνπ επηθεληξώλνληαη ζηελ άκεζε απόθηεζε γλώζεσλ θαη πιεξνθνξηώλ, αθόκα θαη γηα ηα πην εμεηδηθεπκέλα δεηήκαηα (πιεροθόρεζε), ηε δπλαηόηεηα πνιιαπιήο παξνπζίαο θη επηθνηλσλίαο, θαζώο θαη ηελ εμνηθνλόκεζε ρξόλνπ θαη ρξήκαηνο (άλεζε), ηε ζπλαλαζηξνθή κέζα από πιαηθόξκεο θνηλσληθήο δηθηύσζεο θαη ηελ αλάπηπμε εηθνληθώλ ςεθηαθώλ ζρέζεσλ (θοηλωληθή αιιειεπίδραζε), ηελ αλάζεζε εξγαζηώλ, αξκνδηνηήησλ θαη πξνζσπηθώλ απαηηήζεσλ (έιεγτος) θαη ηελ επηθνηλσλία θαη ηε δξαζηεξηόηεηα θαηά ηελ νπνία δελ απαηηείηαη ε θπζηθή παξνπζία ηνπ ρξήζηε ή πνιιέο θνξέο αθόκα, ε δηαδηθηπαθή ηνπ νληόηεηα δελ ηαπηίδεηαη κε ηελ πξαγκαηηθή (σποθαηάζηαζε). 3. Η παρούζα έρεσνα Σην παξειζόλ, ηα θίλεηξα δελ έηπραλ επαξθνύο πξνζνρήο ζε έξεπλεο ρξήζεο ησλ Νέσλ Τερλνινγηώλ. Ωζηόζν, κηα ππνηίκεζε ησλ πξνζσπηθώλ θηλήηξσλ ίζσο λα ππνβαζκίζεη ηελ εξκελεία ησλ ρξήζεσλ ησλ κέζσλ θαη ησλ επηπηώζεώλ ηνπο (Rubin & Martin, 1998). Σπγθεθξηκέλα, απηή ε έξεπλα εζηηάδεηαη ζηελ θαηαλόεζε ηνπ πξνθίι ησλ ρξεζηώλ ηνπ Δηαδηθηύνπ, επεηδή ε πνηθηιία ησλ εθαξκνγώλ ηνπ πεξηπιέθεη ηα αηνκηθά πξόηππα ρξήζεο. Επηπιένλ, ε θαζηέξσζε κηαο ζύλδεζεο κεηαμύ θηλήηξσλ θαη ηππηθήο ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ ελδερνκέλσο λα απνθαιύςεη ην γηαηί νη άλζξσπνη ρξεζηκνπνηνύλ ην Δηαδίθηπν κε δηαθνξεηηθό ηξόπν. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνύζαο έξεπλαο επηιέγνπκε δηαθνξεηηθό δείγκα από απηό ησλ πξνεγνύκελσλ κειεηώλ, νη νπνίεο απεπζύλνληαλ ζε ζπγθεθξηκέλν ειηθηαθό θαη κνξθσηηθό επίπεδν (θπξίσο ζε θνηηεηέο, ζπνπδαζηέο θνιιεγίσλ θηι.). Η δηαθνξεηηθόηεηα ηνπ δείγκαηνο έγθεηηαη ζηελ επξύηεηα ησλ ηδηνηήησλ ηνπ (ειηθία, κνξθσηηθό επίπεδν, επάγγεικα). Τν δείγκα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ έξεπλα απαξηηδόηαλ από 378 άηνκα, ειηθίαο 12 έσο 60 εηώλ (54% άληξεο θαη 48% γπλαίθεο). Η αληηπξνζώπεπζε ησλ ειηθηώλ έγηλε ζύκθσλα κε ηελ ειηθηαθή θαηαλνκή ηνπ Ειιεληθνύ πιεζπζκνύ, βάζεη ησλ ζηνηρείσλ ηεο Εζληθήο Σηαηηζηηθήο Υπεξεζίαο. Τα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία αλαθέξνληαη ζηελ πιήξε παξνπζίαζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο έξεπλαο. Η έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε από ην Σεπηέκβξην ηνπ 2008 κέρξη θαη ηνλ Ινύλην ηνπ 2009. Δόζεθε έληππν εξσηεκαηνιόγην θαηόπηλ πξόηεξεο ζπλελλόεζεο γηα ηελ εζεινληηθή ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ έξεπλα. Σύκθσλα κε ηηο ζύγρξνλεο έξεπλεο (Charney & Greenberg, 2001; Papacharissi & Rubin, 2000) κε ηελ πξννπηηθή ηεο Θεσξίαο Φξήζεσλ θαη Αληακνηβώλ (Uses and Gratification Theory, UGT), ηα θίλεηξα παίδνπλ έλα ζεκαληηθό ξόιν ζηε ρξήζε ησλ κέζσλ θαη ζηα απνηειέζκαηά ηνπο. Η Θεσξία Φξήζεσλ θαη Αληακνηβώλ
αληηκεησπίδεη ηα Μέζα θαη ηνπο Φξήζηεο ησλ Μέζσλ σο δύν δπλακηθά ζπζηήκαηα ζπλερνύο αιιειεπίδξαζεο θαη ακθίδξνκεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηώλ (Thurlow et al., 2004; Nie& Erbring, 2002) Η Θεσξία Φξήζεσλ θαη Αληακνηβώλ έρεη απνηειέζεη έλα θπξίαξρν παξάδεηγκα ζηελ εξκελεία ηεο έθζεζεο ησλ ρξεζηώλ ζην πεδίν ησλ επηθνηλσληαθώλ κειεηώλ. Έρεη εθαξκνζηεί ζε κηα επξεία θιίκαθα ζπκβαηηθώλ κέζσλ καδηθήο ελεκέξσζεο (Palmgreen, Wenner & Rosengren, 1985) όπσο θαη ζηε δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία (Rubin & Martin, 1998) θαη ζην Δηαδίθηπν (Charney & Greenberg, 2001; Dimmick, Kline & Stafford, 2000; Ferguson & Perse, 2000; Kaye, 1998; Lin, 1999a; Papacharissi & Rubin, 2000; Parker & Plank, 2000). Πνιινί εξεπλεηέο ησλ κέζσλ επηθνηλσλίαο (December 1996; Thurlow et al., 2004; Nie& Erbring, 2002; Ruggiero, 2000) ππνζηεξίδνπλ όηη ηα παξαδνζηαθά πξόηππα ρξήζεσλ θαη αληακνηβώλ κπνξνύλ αθόκα λα πξνζθέξνπλ κηα ρξήζηκε βάζε, κε ηελ νπνία μεθηλά ε κειέηε ηνπ Δηαδηθηύνπ θαη ηεο ρξήζεο λέσλ κέζσλ επηθνηλσλίαο, θαζώο θαη κία πεηζηηθή ζεσξεηηθή εξκελεία ησλ αιιαγώλ ζηε ρξήζε επηθνηλσληαθώλ πξνηύπσλ, αθνινπζώληαο ηελ πηνζέηεζε λέσλ επηθνηλσληαθώλ ηερλνινγηώλ, όπσο ην Δηαδίθηπν. 4. Αποηελέζμαηα ηης έρεσνας Η ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ έδεημε όηη ηα θίλεηξα αληηζηνηρνύζαλ ζε κηα ζεκαληηθή αλαινγία ηεο κεηαβιεηόηεηαο ζηελ πνζόηεηα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ. Σε απηή ηελ έξεπλα, πξνζδηνξίζακε πέληε δηαδηθηπαθά θίλεηξα γηα ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ: σποθαηάζηαζε, αλαδήηεζε πιεροθορηώλ, θοηλωληθή αιιειεπίδραζε, άλεζε θαη έιεγτος. Πιεροθόρεζε: Η αλαδήηεζε πιεξνθνξηώλ ήηαλ ν ζεκαληηθόηεξνο ιόγνο ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ (Μ=3,89). Αλ θαη απηό ην θίλεηξν δελ είρε ζεκαληηθή επίδξαζε ζηελ αλάκεημε, είρε ζεκαληηθή επίδξαζε ζηελ εμάξηεζε από ην Δηαδίθηπν. Άλεζε: Απηό είλαη επίζεο έλαο ζεκαληηθόο ιόγνο γηα ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ (Μ=3,63). Οη ζπζρεηίζεηο Pearson έδεημαλ όηη νη θαιύηεξα εθπαηδεπκέλεο γπλαίθεο ήηαλ πην πηζαλό λα ρξεζηκνπνηνύλ ην Δηαδίθηπν γηα άλεζε από όηη νη άιινη. Είλαη εύινγν όηη νη πην κνξθσκέλνη άλζξσπνη έρνπλ πεξηζζόηεξεο πηζαλόηεηεο λα αληηιεθζνύλ ηηο δπλαηόηεηεο αληακνηβώλ πνπ παξέρεη ην Δηαδίθηπν ζε ζρέζε κε ηνπο ιηγόηεξν κνξθσκέλνπο. Απηό ην θίλεηξν δελ πξνβιέπεη ζε ζεκαληηθό βαζκό ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ θαη ηα απνηειέζκαηά ηεο. Υποθαηάζηαζε: Απηό ην θίλεηξν είρε έλα ηζρπξό άκεζν απνηέιεζκα ζηελ εμάξηεζε από ην Δηαδίθηπν θαη ζηε ζεηηθή ζπλαηζζεκαηηθή αλάκεημε. Αιιά δελ ήηαλ έλαο θύξηνο αηηηαθόο παξάγνληαο ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ (Μ=2,48). Απηό ην θίλεηξν αληαλαθιά έλαλ ηειεηνπξγηθό πξνζαλαηνιηζκό πξνο ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ. Τα απνηειέζκαηα έδεημαλ όηη νη λεόηεξνη θαη ιηγόηεξν κνξθσκέλνη
άλζξσπνη είλαη πην πηζαλό λα ρξεζηκνπνηνύλ ην Δηαδίθηπν γηα ππνθαηάζηαζε από κεγαιύηεξνπο ειηθηαθά θαη πεξηζζόηεξν κνξθσκέλνπο αλζξώπνπο. Κοηλωληθή Αιιειεπίδραζε: Απηόο ήηαλ έλαο ζρεηηθά αζζελήο ιόγνο γηα ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ (Μ=2,09). Οη ζπζρεηίζεηο Pearson έδεημαλ όηη νη λεόηεξνη άληξεο ήηαλ πην πηζαλό λα ρξεζηκνπνηνύλ ην Δηαδίθηπν γηα θνηλσληθή αιιειεπίδξαζε ζε ζρέζε κε κεγαιύηεξεο ειηθηαθά γπλαίθεο. Σε αληίζεζε κε ηηο πξνζδνθίεο, απηό ην θίλεηξν δελ πξνέβιεπε ηε ρξήζε ειεθηξνληθήο αιιεινγξαθίαο. Η αλάιπζε δηαδξνκώλ έδεημε όηη από ηα πέληε θίλεηξα, ην θίλεηξν θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο είρε ην εληνλόηεξν απνηέιεζκα σο πξνο ηνλ βαζκό έθζεζεο ζην Δηαδίθηπν. Έιεγτος: Από ηα πέληε θίλεηξα, απηό ήηαλ ν αζζελέζηεξνο ιόγνο γηα ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ (Μ=1,85). Τα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία δελ είραλ ζεκαληηθή ζπζρέηηζε κε απηό ην θίλεηξν. Η αλάιπζε δηαδξνκώλ έδεημε όηη απηό ην θίλεηξν είρε έλα κεηξίσο ηζρπξό απνηέιεζκα κόλν πάλσ ζηε λνεηηθή αλάκεημε θαη είρε έλα ζπγθξαηεκέλν απνηέιεζκα πάλσ ζην αξλεηηθό ζπλαίζζεκα θαη ζηελ εμάξηεζε από ην Δηαδίθηπν. Επηπιένλ, ην θίλεηξν ειέγρνπ δελ επεξέαδε ηελ έθζεζε ζην Δηαδίθηπν. 5. Σσμπεράζμαηα Οη ζπκκεηέρνληεο μόδεπαλ 79,2 ιεπηά ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ θάζε εκέξα. Ο βαζκόο ηεο έθζεζεο ζην Δηαδίθηπν ζρεηηδόηαλ αξλεηηθά κε ην θύιν θαη ηελ ειηθία. Οη γπλαίθεο θαη νη κεγαιύηεξνη ζε ειηθία ζπκκεηέρνληεο ρξεζηκνπνηνύζαλ ην Δηαδίθηπν ιηγόηεξν από όηη νη άληξεο θαη νη λεόηεξνη ζπκκεηέρνληεο. Καηά κέζν όξν, νη ζπκκεηέρνληεο ρξεζηκνπνηνύζαλ ην Δηαδίθηπν γηα 6,2 ρξόληα. Η δηάξθεηα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ ζρεηηδόηαλ αξλεηηθά κε ην θύιν θαη ηελ ειηθία, ελώ ζρεηηδόηαλ αξλεηηθά κε ην εθπαηδεπηηθό επίπεδν. Πάλσ από ην 80% ησλ ζπκκεηερόλησλ ρξεζηκνπνηνύζαλ ην Δηαδίθηπν γηα ειεθηξνληθή αιιεινγξαθία ή γεληθή πεξηήγεζε ζηνλ Παγθόζκην Ιζηό. Απηό έξρεηαη ζε ζπκθσλία κε πξνεγνύκελεο έξεπλεο (Katz & Aspen, 1997; Katz & Rice, 2002; Dimmick, Kline & Stafford, 2000).Οη Papacharissi & Rubin (2000) παξαηήξεζαλ όηη ην θίλεηξν αλαδήηεζεο πιεξνθνξηώλ πξνέβιεπε ζεηηθά ηελ πεξηήγεζε ζηνλ Ιζηό, αιιά αξλεηηθά ηε ρξήζε ηεο ειεθηξνληθήο αιιεινγξαθίαο. Τα επξήκαηά ηνπο ζπκθσλνύλ κε ηα απνηειέζκαηα ηεο παξνύζαο έξεπλαο. Τν θίλεηξν πιεξνθόξεζεο θαη ην θίλεηξν θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο ήηαλ νη δύν πην ηζρπξνί πξνγλσζηηθνί δείθηεο ηνπ βαζκνύ ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ. Έλα ελδηαθέξνλ εύξεκα είλαη όηη ην θίλεηξν θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο δελ πξνέβιεπε ηελ πνζόηεηα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ, αιιά ην πξνέβιεςε ην θίλεηξν πιεξνθόξεζεο. Μηα εμήγεζε είλαη ην γεγνλόο όηη, εάλ νη άλζξσπνη επηζπκνύλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Δηαδίθηπν γηα λα επηθνηλσλήζνπλ κε άιινπο, πξέπεη λα είλαη ζίγνπξνη όηη ηα άηνκα κε ηα νπνία επηθνηλσλνύλ είλαη επίζεο εμνηθεησκέλα ή είλαη
γλώζηεο ησλ ιεηηνπξγηώλ επηθνηλσλίαο ηνπ Δηαδηθηύνπ. Επνκέλσο, ε δηάξθεηα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ ελόο αηόκνπ γηα θνηλσληθή αιιειεπίδξαζε ζα κπνξνύζε λα βαζίδεηαη ζηε γλώζε ηνπ Δηαδηθηύνπ θαη ηε ρξήζε ησλ επαθώλ από ην ρξήζηε. Παξόια απηά, ζηηο πεξηζζόηεξεο ησλ πεξηπηώζεσλ ην θίλεηξν πιεξνθόξεζεο δελ έρεη δηαπξνζσπηθή θύζε. Με άιια ιόγηα, είλαη πεξηζζόηεξν πξνζσπηθή ή δελ ζπλεπάγεηαη ηε ζπκκεηνρή άιισλ. Καηά ζπλέπεηα, νη άλζξσπνη κπνξνύλ λα αξρίζνπλ λα αλαδεηνύλ πιεξνθνξίεο ζην Δηαδίθηπν από ηελ πξώηε κέξα πνπ έρνπλ πξόζβαζε ζ απηό. Τα απνηειέζκαηα απηήο ηεο έξεπλαο θαηαδεηθλύνπλ όηη ν πην ζεκαληηθόο πξνγλσζηηθόο παξάγνληαο ηεο πνζόηεηαο ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ δελ είλαη ηα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία ή νη κεηαβιεηέο αηνκηθώλ δηαθνξώλ αιιά ηα δηαπξνζσπηθά θίλεηξα ρξήζεο ηνπ Δηαδηθηύνπ. Έηζη νη εξεπλεηέο ζα πξέπεη λα επηδείμνπλ κεγαιύηεξε πξνζνρή ζηα δηαπξνζσπηθά θίλεηξα ησλ αλζξώπσλ γηα ηε ρξήζε ηνπ Δηαδηθηύνπ, αληί λα εζηηάδνπλ ζηελ επίδξαζε ησλ δεκνγξαθηθώλ ζηνηρείσλ θαη ησλ πξνδηαζεζηαθώλ κεηαβιεηώλ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Anderson C.M. & Martin M.M., (2002). The effects of communication motives, Small Group Research, 26, pp.118-137 Charney, T., & Greenberg, B.S., (2002). Uses and Gratifications of the Internet in C. A. Lin & D. J. Atkin, (Eds), Communication technology and society: Audience, adoption and uses, Cresshill, Hampton Press December, J., (1996). Units of analysis for Internet communication, Journal of communication, 46(1), pp.14-38 Dimmick, J.W., Kline, S., Stafford, L., (2000). The gratification niches of personal e- mail and telephone, Communication Research, 27, pp.227-248 Ferguson, D.A., & Perse, E.M., (2000). The World Wide Web as a functional alternative to television, Journal of broadcasting & electronic media, 44(2), pp.155-174 Flaherty, L.M., Pearce, K.J., & Rubin, R.M., (1998). Internet and face to face communication: Not functional alternatives, Communication Quarterly, 46, pp.250-268 Kaye, B.K., (1998), Uses and gratifications of the WWW: From coach potato to web potato, The New Jersey journal of communication, 6(1), pp.21-40 Kaye, B.K., (2001), A Web for all reasons, Paper presented at the Association for education in journalism and mass communication annual conference, Washington D.C. Kaye, B.K. & Johnson, T.J., (2004). Telematics and Informatics, An interdisciplinary journal on the social impacts of new technologies, Volume 21, Issue 3 Katz, J., & Aspen, P., (1997). Motivations for and barriers to Internet usage: Results of a national public opinion survey, Internet Research: Electronic Networking, Applications and Policy, 7, pp.170-188
Katz, J., & Rice, R.E., (2002). Social consequences of Internet use: Access, involvement and interaction, Cambridge, Ma, MIT Press Lin, C.A., (1999a), Online service adoption likelihood, Journal of advertising research, 39, pp.79-89 Martin, M.M., Valencic K. & Heisel A.D., (2002). The student s communication, Communication Research Reports, 19, pp.1-7 McCain, T., Morris, S., Green, C., & Najran, A., (1999), To do is to empower: Relationships between experience with networked computing, efficacy and attitudes toward life on-line, Paper presented at the National Communication Association, Chicago, Il Myers S.A.& Martin M.M., (2002). The relationship between student s communication and information seeking, Communication Research Reports, 19, pp.352-361 Nie, N. H. & Erbring L., (2002). Internet and Mass Media: A preliminary report. IT & Society, Volume 1, Issue 2, pp.134-141 Odell, P., Korgen, K., Schumacher, P., Delucchi, M. (2000). Internet Use Among Male and Female College Students. CyberPsychology and Behavior, 3, 5, pp.855-862 Palmgreen P., Wenner, L., & Rosengren, K., (1985). Uses and gratifications research: The past ten years, In P. Palmgreen (ed), Media gratifications research, pp.11-37, Beverly Hills, CA: Sage Publications Parker, B.J., & Plank, R.E., (2000). A uses and gratifications perspectives on the Internet as a new information source, American Business review, 18, pp.43-49 Papacharissi, Z., & Rubin, A.M., (2000). Predictors of Internet usage, Journal of broadcasting and electronic media, 44, pp.175-196 Rafaeli & Sudweeks (2001). Networked Interactivity, Journal of Computer Mediated Education, 2(4), pp.1-14 Rubin, R. B., & Martin, M. M. (1998). Interpersonal communication motives. In J. C. McCroskey, J. A. Daly, M. M. Martin, & M. J. Beatty. Communication and personality: Trait perspectives, Cresskill, NJ: Hampton Press, pp. 287-307 Rubin, R.M., Perse, E., Barbato, C., (1998), Conceptualisation and measurement of interpersonal communication motives, Human communication Research, 14, 602-628 Rubin, R.M., & Rubin, A.M., (2000). Interface of personal and mediated communication: A Research Agenda, Critical studies in mass communication, 2, pp.36-53 Ruggiero, T.E., (2000). Uses and gratifications theory in 21 st century, Mass communication & society, 3(1), pp.3-37 Sullivan K.A. (1999). Interpersonal Internet motives in everyday interactions, Communication Quarterly, 50, pp.93-109 Thurlow, C., Lengel, L. & Tomic, A. (2004). Computer mediated communication: Social interaction and the internet. London: Sage.
Wright, K., (2002). Motives for communication within on-line support groups and antecedents for interpersonal use, Communication Research Reports, 19, pp.89-98 Zhong A., (2000). Attributional feedback on motivation, Social Behavior & Personality, 30, pp.181-188