ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΚΑΙ ο : 1. ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ oyle:.=σταθ. για Τ =σταθ. για δύο καταστάσεις Α και Β : Α. Α = Β. Β (α)ισόθερμη εκτόνωση:αύξηση όγκου > και μείωση της πίεσης Ρ Β <Ρ Α. Ρ (β) Ισόθερμη συμπίεση: Μείωση όγκου < και αύξηση της πίεσης Ρ Β >Ρ Α. Ρ Β Α Β Α Β Α Β Α. ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ Charles: σταθ. για =σταθ. για δύο καταστάσεις Α και Β : (α)ισόχωρη Θέρμανση: Αύξηση θερμοκρασίας Τ Β >Τ Α και αύξηση της πίεσης Ρ Β >Ρ Α. Ρ Ρ Ρ Β Ρ Β =σταθ. Ρ Α Ρ Α Τ Α Τ Β Τ Τ Α Τ Β
(β)ισόχωρη Ψύξη : Μείωση θερμοκρασίας Τ Β <Τ Α και μείωση της πίεσης Ρ Β >Ρ Α. Ρ Ρ Ρ Α Ρ Α =σταθ. Ρ Β Ρ Β Τ Β Τ Α Τ Τ Β Τ Α. ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ Gay-Loussac: σταθ. για Ρ=σταθ. για δύο καταστάσεις Α και Β : (α) Ισοβαρής θέρμανση ή Ισοβαρής εκτόνωση: Αύξηση της θερμοκρασίας Τ Β >Τ Α και αύξηση του όγκου >. Ρ =σταθ. =σταθ Τ Α Τ Β Τ (β) Ισοβαρής Ψύξη ή Ισοβαρής συμπίεση : Μείωση της θερμοκρασίας Τ Β <Τ Α και μείωση του όγκου <. Ρ Α =σταθ. =σταθ Β Β Α Β Α Τ Β Τ Α Τ 4. ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ ΤΩΝ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΕΡΙΩΝ: =nr R=8,14 J/molΠαγκόσμια σταθερά των ιδανικών αερίων ΡΠίεση που ασκεί το αέριο στο δοχείο Όγκος που καταλαμβάνει το αέριο ΤΘερμοκρασία που βρίσκεται το αέριο
n Πλήθος των moles του αερίου. n m M N N ΠΡΟΣΟΧΗ! Αν R = 8,1j/mol p(pa), (m ), () SI Αν R = 0,08 L atm/mol p(atm), (L),() 5.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ MΖΑΣ ΑΠΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ: M d m = d R. ΠΡΟΣΟΧΗ! H γραμμομοριακή μάζα στο SI έχει μονάδες ( g/mol). ΠΧ ΜΒ ΟΞΥΓ = Μ mol = 10 - g/mol 6.ΣΧΕΣΗ ΠΙΕΣΗΣ (Ρ) - ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ ΤΩΝ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ ΤΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ ΑΥΤΩΝ (Ν) : u ΤΩΝ ΜΟΡΙΩΝ ΤΟΝ ΟΓΚΟ () ΚΑΙ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ 1 N m u 7. ΣΧΕΣΗ ΠΙΕΣΗΣ ()- ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ (d) ΤΟΥ ΑΕΡΙΟΥ I ΤΗΝ ΜΕΣΗ 1 ΤΙΜΗ ΤΩΝ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ ΤΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ u : d u 8.ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΠΙΕΣΗΣ (Ρ) ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ() ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ( )ΤΩΝ ΜΟΡΙΩΝ: N 9.ΑΛΛΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ: N k R όπου k =1,8110 - J/(μοριοΚ)σταθερά του stefaan-oltzmann N 10.ΣΧΕΣΗ ΜΕΣΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ: k 11.ΕΝΕΡΓΟ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΟΡΙΩΝ ΚΑΙ k R ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ: u u m M 1.ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: N1 u1 N u... N u u N N... N 1
1. ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΩΝ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ ΤΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: N1 u1 N u... N u u N1 N... N 14. ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΟΥΣ ΤΙΜΗΣ ΤΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: u. u N1u N 1 1 N u.. N u N... N 15. ΕΡΓΟ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΟΓΚΟΥ: W o έργο θα είναι θετικό (ΔW>0) αν το αέριο εκτονώνεται (αυξάνει ο όγκος του Δ>0). o έργο θα είναι αρνητικό (ΔW<0) αν το αέριο συμπιέζεται (μικραίνει ο όγκος του Δ<0). Το έργο ενός αερίου σε μια αντιστρεπτή μεταβολή είναι αριθμητικά ίσο με το εμβαδόν της επιφάνεια από την γραμμή του διαγράμματος μέχρι τον άξονα,συο διάγραμμα Ρ-. E=W 16.Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΙΔΑΝΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΟΥ: U n R Η μεταβολή της εσωτερικής ενέργεια ορισμένης ποσότητας,ενός ιδανικού αερίου εξαρτάται μόνο από την αρχικη και την τελική κατάσταση του συστήματος και όχι από τον τρόπο που έγινε η μεταβολή. U n R ή U n R ( ) ή U ( n R n R ) ή U ( ) προσοχή: ΔU>0 όταν αυξάνεται η θερμοκρασία ΔΤ>0 ΔU<0 όταν μειώνεται η θερμοκρασία ΔΤ<0 17.ΠΡΩΤΟΣ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ: Q U W
18.ΙΣΟΘΕΡΜΗ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (ΝΟΜΟΣ OYLE):.=σταθ. για Τ =σταθ. για δύο καταστάσεις Α και Β : Α. Α = Β. Β ΔU=0 και Q W n R ln = ln = ln 19.ΙΣΟΧΩΡΗ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (ΝΟΜΟΣ Charles): σταθ. για =σταθ. για δύο καταστάσεις Α και Β : W =0 Q U n R = n R ( ) = ( ) = Q n C v 0.ΙΣΟΒΑΡΗΣ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ Gay-Lussac): σταθ. για Ρ=σταθ. για δύο καταστάσεις Α και Β : W = ( ) = n R n R = n R Q n C και Q U ( ) 5 C 5 με C v = R, C = C v +R= R και γ= C 1.ΑΔΙΑΒΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (ΝΟΜΟΣ oisson):
γ =σταθ. για δύο καταστάσεις Α και Β : γ γ = Β Β Στην αδιαβατική μεταβολή έχουμε ότι : Q=0 Και από τον 1 ο θερμοδυναμικό νόμο : 0=ΔU+W ή W= -ΔU Αποδεικνύεται ότι το το έργο στην αδιαβατική μεταβολή μας δίνεται από την σχέση : W 1.ΚΥΚΛΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ: Κυκλική μεταβολή ονομάζουμε μια μεταβολή στην οποία το σύστημα μετά από μια διεργασία επιστρέφει στη ίδια κατάσταση. Το ολικό έργο σε μια κυκλική αντιστρεπτή μεταβολή είναι ίσο με το εμβαδόν που περικλείεται από τη γραμμή του διαγράμματος στη γραφική παράσταση Ρ-. ΔU= 0 και Q=W Στην κυκλική μεταβολή η θερμότητα που απορροφά ή αποδίδει το αέριο ισούται με το έργο που παράγει ή δαπανά.. ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ Ονομάζουμε τις διατάξεις που μετατρέπουν μέρος της προσφερόμενης ενέργειας Υπό μορφή θερμότητας σε μηχανικό έργο. Συντελεστής απόδοσης e μιας θερμική μηχανής ονομάζεται το πηλίκο του ωφέλιμου έργου W που αποδίδει η μηχανή προς το ποσό θερμότητας Q h που Απορροφά από τη δεξαμενή υψηλής θερμοκρασίας,στη διάρκεια ενός κύκλου: W Qc e (45) ή e 1 (46) Q h Qh 4.ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΚΑΤΑ elvin : Είναι αδύνατο να κατασκευαστεί θερμική μηχανή που να μετατρέπει εξ ολοκλήρου τη θερμότητα σε μηχανικό ωφέλιμο έργο. ΚΑΤΑ Claousious: Είναι αδύνατο να κατασκευαστεί μηχανή που να μεταφέρει θερμότητα από ένα σώμα χαμηλής θερμοκρασίας σε άλλο υψηλότερης θερμοκρασίας,χωρίς να δαπανάται ενέργεια για τη λειτουργία της. 5.ΜΗΧΑΝΗ Carnot: O συντελεστής απόδοσης μιας μηχανής Carnot εξαρτάται μόνο από τις θερμοκρασίες της θερμής και της ψυχρής δεξαμενής και αυξάνεται καθώς αυξάνεται η διαφορά μεταξύ τους h - c, αφού μας δίνεται από τη σχέση: c e 1 (47) h Ο συντελεστής απόδοσης της μηχανής Carnot είναι μεγαλύτερος από τον συντελεστή απόδοσης κάθε άλλης θερμικής μηχανής, που λειτουργεί ανάμεσα στις ίδιες θερμοκρασίες. Αυτό σημαίνει ότι ο συντελεστής απόδοσης e μιας οποιασδήποτε θερμικής μηχανής και ο συντελεστής απόδοσης e c της μηχανής Carnot,όταν οι δύο
μηχανές λειτουργούν ανάμεσα στις ίδιες θερμοκρασίες Τ h και Τ C, συνδέονται με τη σχέση: ee c Παρατηρήσεις- Αποδείξεις ερωτήσεις-ασκήσεις Σχολικού: Κεφάλαιο 1 ο : Αποδείξεις: 1)Σελ. 1 υπολογισμός πυκνότητας. )Σελ.16 υπολογισμός μέσης κινητικής ενέργειας, ενεργούς ταχύτητας κ.τ.λ. Εφαρμογές 1-1, 1-, 1-, 1-4, Ερωτήσεις 1-4, 1-5, 1-7, 1-8, 1-11, 1-1 Ασκήσεις 1-6, 1-0, 1-1, 1-, 1-5, Κεφάλαιο ο : Αποδείξεις: )Σελ.40 υπολογισμός έργου. 4)Σελ.4 Υπολογισμός εσωτερικής ενέργειας. 5)Σελ.4 έως 48 εφαρμογές του πρώτου θερμοδυναμικού νόμου και υπολογισμός C p &C. 6)Συντελεστής απόδοσης μιας θερμικής μηχανής e=w/q h e=(q h -Q c )/ Q h e=1-q c / Q h και διερεύνηση της σχέσης που μας δίνει την απόδοση στο συντελεστή Carnot :e=1- c / h. Εφαρμογές: -1,-,-4,-5 Ερωτήσεις -8, -1, -1, -14, -16, -18, -, -1 Ασκήσεις -58, -60, -6, -6, -70, -71, -7 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ giannakthan@yahoo.gr