ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΣΥΓΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΒΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΥ ΚΟΥΚΙΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗΣ ΧΛΩΡΟΜΑΖΑΣ Χατζηγεωργίου Ι., Φορτάτος Ε., Ζέρβας Γ. Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και Διατροφής, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γ.Π.Α.
Εισαγωγή Η εξασφάλιση πρωτεϊνούχων ζωοτροφών αποτελεί σοβαρό περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Η χρήση εισαγόμενων έχει: Υψηλό κόστος μεταφοράς Περιβαλλοντική επιβάρυνση Υψηλή μεταβλητότητα διεθνών τιμών -Αβεβαιότητα ποιότητας και ασφάλειας των ζωοτροφών Η επιδίωξη αειφορίας (ελαχιστοποίηση εισροών, αύξηση αποδοτικότητας των πόρων,, διατήρηση αγροτικού τοπίου και προστασία του περιβάλλοντος) αποτελούν σύγχρονους στόχους. Στη χώρα μας η οικονομική κρίση δημιούργησε σοβαρά χρηματοοικονομικά προβλήματα στους παραγωγούς και ειδικότερα στους κτηνοτρόφους Για τις εκμεταλλεύσεις με μηρυκαστικά η εγχώρια παραγωγή χορτονομών με αυξημένο «πρωτεϊνικό» περιεχόμενο αποτελεί άριστη λύση και εξασφαλίζεται με τη συγκαλλιέργειααγρωστωδών με ψυχανθή φυτικά είδη.
Βιβλιογραφικές αναφορές συνδυασμών αγρωστώδους-ψυχανθούς για παραγωγή ενσιρώματος ή σανού (από Eskandari et al, 2009) Αραβόσιτος Κριθή Βρώμη Σίτος Τριτικάλε ηλίανθος, ελαιοκράμβη, σόγια, φασίολος βίκος, μπιζέλι, κουκιά, ελαιοκράμβη, σόγια, ηλίανθος, λάθυρος, τριφύλλι Περσίας βίκος, μπιζέλι, κουκιά, λάθυρος, ελαιοκράμβη, σόγια, ηλίανθος, ηλίανθος, σόγια, ελαιοκράμβη, μπιζέλι, κουκιά, τριφύλλι λευκό ηλίανθος, σόγια, ελαιοκράμβη, μπιζέλι, λάθυρος, κουκιά
Κτηνοτροφικό Κουκί (Vicia faba minor) Ετήσιο φθινοπωρινό, ψυχανθές φυτό (οικογ.fabaceae) Μπορεί να καλλιεργηθεί σε φτωχά εδάφηκαι αντέχει αρκετή υγρασία Προτιμά ph : 5 8 (άριστο ph : 6,8 7,2) Καλλιεργείται κυρίως για καρπό του Πλούσιος σε Πρωτεϊνες (27 34%) Άμυλο (40%) Χρησιμοποιείται και για χλωρή λίπανση Εποχή σποράς Ελλάδα : (Οκτώβριο Νοέμβριο) Συγκομιδή για καρπό Μάϊο Ιούνιο Ιούλιο Kαλλιεργούμενες εκτάσεις στην Ελλάδα : φθίνουσα πορεία
Βρώμη (Avena sativa) Ετήσιο φθινοπωρινό αγρωστώδες φυτό. Για την ανάπτυξη του δεν απαιτούνται ιδιαίτερα θερμά κλίματα και μεγάλη ηλιοφάνεια. Το φυτό είναι περισσότερο ανθεκτικό σε υγρό περιβάλλον σε σχέση με τα άλλα σιτηρά. Hκαλλιέργεια του είναι ιδιαίτερα σημαντική σε χώρες με σχετικά ψυχρό κλίμα και υψηλή συχνότητα βροχών, όπως είναι οι χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Παράγει σανό καλής ποιότητας.
Σκοπός Έρευνας Σκοπός της εργασίας ήταν η συγκριτική μελέτη, υπόσυνθήκες πρακτικής καλλιέργειας, των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της χλωρομάζαςτηςσυγκαλλιέργειαςτου κτηνοτροφικού κουκιού (Vicia faba minor) μετη βρώμη (Avena sativa), σε δύο τοποθεσίες με διαφορετικά παραγωγικά χαρακτηριστικά.
Υλικά και Μέθοδοι Σε δύο αγρούς στην Κωπαΐδα, ένα υψηλής και ένα μέτριας-χαμηλής παραγωγικότητας, καλλιεργήθηκαν κτηνοτροφικό κουκί και βρώμη με ποσότητα σπόρου 18 kg/στρέμμα και αναλογία 80:20. Χρησιμοποιήθηκανοι ποικιλίες Vesuvio (κουκί) και Κασσάνδρα (βρώμη) και έγινε λίπανση με 20 kg/στρέμμα υπερφωσφορικό (0-46-0). Η σπορά πραγματοποιήθηκε στις 16/12/2014.
Υλικά και Μέθοδοι Περί το τέλος της καλλιέργειας, πραγματοποιήθηκαν περιοδικές (ανά εβδομάδα: 16/4, 22/4, 1/5, 8/5, 16/5 και 25/5), δειγματοληψίεςτης βλάστησης των πειραματικών αγρών. Προσδιορίστηκε η παραγωγικότητα των μιγμάτων (ποσότητα νωπής και ξηρής ουσίας της χλωρομάζαςανά στρέμμα), η συμμετοχή των δύο ειδών στη νωπή και την ξηρή φυτομάζακαι η χημική της σύσταση κατά Weende. Τέλος παρασκευάστηκε ενσίρωμασε εργαστηριακή κλίμακα και προσδιορίστηκαν τα βασικά διατροφικά του χαρακτηριστικά.
40 35 30 25 20 15 10 5 0-5 -10 Κλιματικά χαρακτηριστικά περιοχής (θερμοκρασίες) Μέση θερ/σια Μέγιστη θερ/σια Ελάχιστη θερ/σια
Κλιματικά χαρακτηριστικά περιοχής (ημερήσια βροχόπτωση mm) 25 30 35 40 0 5 10 15 20
Εδαφικά χαρακτηριστικά περιοχών Oργ. Ουσία ολικό Ν Αντ. K Αντ. Na Αντ. Ca Αντ. Mg ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ph (%) (%) cmol/kg cmol/kg cmol/kg cmol/kg Κτήμα 1 7,36 4,69 0,30 1,84 0,48 39,18 5,92 Κτήμα 2 7,92 4,08 0,28 0,69 0,53 42,09 5,85 Κτήμα 3 7,63 4,09 0,29 1,36 0,55 38,12 5,97 Μ.Ο. Κτήμα 7,64 4,29 0,29 1,29 0,52 39,79 5,91 Μαυρομάτι 1 5,52 0,67 0,06 104,00 32,00 11,55 2,85 Μαυρομάτι 2 7,80 1,07 0,08 66,00 62,00 23,42 5,93 Μαυρομάτι 3 7,73 1,74 0,10 298,00 46,00 28,13 6,65 Μ.Ο. Μαυρομάτι 7,02 1,16 0,08 156,00 46,67 21,03 5,14 ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ P mg/kg ισοδύναμο CaCO3 (%) Αγωγιμότητα (mmhos/cm) sand (%) silt (%) clay (%) κλάση Κτήμα 1 23,35 50,84 3,80 16,88 39,64 43,48 C-SiC Κτήμα 2 15,56 52,48 2,80 18,88 49,64 31,48 SiCL Κτήμα 3 18,35 55,84 2,95 19,18 47,64 33,18 SiCL 19,09 53,05 3,18 18,31 45,64 36,05 SiCL Μαυρομάτι 1 28,04 0,00 1,48 10,56 18,00 71,44 SL Μαυρομάτι 2 5,81 25,40 2,30 22,56 36,00 41,44 L Μαυρομάτι 3 12,17 3,50 1,80 22,56 30,00 47,44 L 15,34 9,63 1,86 18,56 28,00 53,44 L
Αποτελέσματα ΚΤΗΜΑ Δειγματοληψία Νωπό βάρος (kg/στρ) Ξηρό βάρος (kg/στρ) Ξ.Ο. % Σιτηρό %Ξ.Ο. 1 631,0 135,0 21,9 63,9 2 1434,0 286,0 20,0 80,9 3 1383,0 271,0 19,6 75,4 4 1905,3 379,9 20,3 81,2 5 1875,0 420,0 23,7 72,9 6 2131,7 518,0 24,3 68,0 ΜΑΥΡΟΜΑΤΙ 1 992,0 198,0 20,0 44,6 2 1270,0 270,0 21,3 70,3 3 1466,0 395,0 27,1 73,2 4 1412,0 448,0 31,6 80,9 5 1056,0 419,0 40,0 78,1 P-Value P-Value P-Value P-Value Δειγματοληψία 0,0000 0,0000 0,0000 0,0045 Περιοχή 0,0370 0,0294 0,0000 0,2112 Δειγματ. * Περιοχή 0,0020 0,2307 0,0000 0,4123
Αποτελέσματα ΚΤΗΜΑ Δειγματοληψία Ολ. Ν-χες %Ξ.Ο. Ολ. Ινώδεις %Ξ.Ο. Ολ. Λιπαρές %Ξ.Ο. Τέφρα %Ξ.Ο. Παραγωγή Ν (kg/στρ) 1 12,0 16,6 2,9 8,5 16,3 2 9,1 22,1 1,9 8,2 24,3 3 10,7 26,5 1,9 8,5 28,7 4 9,5 28,7 2,0 8,2 36,3 5 8,8 29,8 2,0 8,2 37,0 6 8,4 28,5 2,6 7,1 43,5 1 14,1 22,6 2,7 10,3 27,8 2 12,5 27,9 2,3 9,8 33,4 ΜΑΥΡΟΜΑΤΙ 3 9,5 33,4 2,0 9,1 37,1 4 8,2 31,6 1,9 7,4 36,1 5 7,5 29,5 1,8 7,3 31,6 P-Value P-Value P-Value P-Value P-Value Δειγματοληψία 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0109 Περιοχή 0,4572 0,0000 0,9844 0,0172 0,0373 Δειγμ. * Περιοχή 0,0258 0,0005 0,3384 0,0000 0,3066
Αποτελέσματα 2500,0 Παραγωγή Νωπού βάρους χλωρομάζας συγκαλλιέργειας (kg/στρέμμα) 2000,0 1500,0 1000,0 500,0 0,0
Αποτελέσματα 45,0 Περιεχόμενο χλωρομάζας συγκαλλιέργειας σε Ξ.Ο. (%) 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0
Αποτελέσματα 600,0 Παραγωγή Ξηρού βάρους συγκαλλιέργειας (kg/στρέμμα) 500,0 400,0 300,0 200,0 100,0 0,0
Αποτελέσματα 90,0 Συμμετοχή Βρώμης στη χλωρομάζα συγκαλλιέργειας (% Ξ.Ο.) 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0
Αποτελέσματα 12,0 Περιεχόμενο χλωρομάζας συγκαλλιέργειας σε Τέφρα (%Ξ.Ο.) 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0
Αποτελέσματα 16,0 Περιεχόμενο χλωρομάζας συγκαλλιέργειας σε Αζωτούχες Ουσίες (%Ξ.Ο.) 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0
Αποτελέσματα 40,0 Περιεχόμενο χλωρομάζας συγκαλλιέργειας σε Ινώδεις Ουσίες (%Ξ.Ο.) 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0
Αποτελέσματα 3,5 Περιεχόμενο χλωρομάζας συγκαλλιέργειας σε Λιπαρές Ουσίες (%Ξ.Ο.) 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0
Αποτελέσματα 50,0 Παραγωγή Ν-χων ουσιών από χλωρομάζα συγκαλλιέργειας (kg/στρέμμα) 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0
Αποτελέσματα ενσίρωσης Ξ.Ο. %Νωπού Ολ. Ν-χες %ΞΟ Ολ. Ινώδεις %Ξ.Ο. Ολ. Λιπαρές %Ξ.Ο. Τέφρα %Ξ.Ο. ΧΛΩΡΟΜΑΖΑ ΚΟΥΚΙ-ΒΡΩΜΗ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙ 37,74 9,98 29,45 2,10 7,43 ΧΛΩΡΟΜΑΖΑ ΚΟΥΚΙ-ΒΡΩΜΗ ΚΤΗΜΑ 23,44 10,32 29,87 2,27 8,20 ΧΛΩΡΟΜΑΖΑ ΒΡΩΜΗΣ ΚΤΗΜΑ 30,21 5,81 28,79 2,28 7,68 ΕΝΣΙΡΩΜΑ ΚΟΥΚΙ-ΒΡΩΜΗ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙ 37,87 9,15 36,32 2,19 7,82 ΕΝΣΙΡΩΜΑ ΚΟΥΚΙ-ΒΡΩΜΗ ΚΤΗΜΑ 21,86 10,86 34,72 2,45 8,50 ΕΝΣΙΡΩΜΑ ΒΡΩΜΗΣ ΚΤΗΜΑ 25,44 6,71 35,83 2,78 7,98
Συμπεράσματα Η συγκαλλιέργειατου κτηνοτροφικού κουκιού με τη βρώμη αποτελεί καλή λύση για την αξιοποίηση ξηρικώνχωραφιών και ιδιαίτερα των φτωχών, αλλά και των ποτιστικών κατά τη χειμερινή περίοδο. Η παραγωγή χλωρομάζαςκτηνοτροφικού κουκιού-βρώμης παρουσιάζει μέτριο περιεχόμενο αζωτούχων ουσιών, που υστερεί εκείνο του σανού μηδικής, αλλά συντηρείται ικανοποιητικά με ενσίρωση. Ο συνδυασμός αναμένεται να έχει ευνοϊκή αντιμετώπιση από το Κοινοτικό καθεστώς ενισχύσεων, στη νέα περίοδο, λόγω της υψηλής συμμετοχής των ψυχανθών.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!!! Ευχαριστίες εκφράζονται από την ομάδα έργου προς τη γαλακτοβιομηχανία ΔΕΛΤΑ για τη συμμετοχή και την οικονομική στήριξη της έρευνας.