Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΤ- Η

Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΤ- Η Δδώ θαη θαηξό, ν αλζξώπηλνο πνιηηηζκόο επαλαζρεδηάδεηαη θαη αλαδεκηνπξγείηαη εθ βάζξσλ. Ενύκε πιένλ ζηελ «Θνηλσλία ησλ πιεξνθνξηώλ». Νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο θαη ην δηαδίθηπν έρνπλ εηζβάιιεη ζ όια ηα επίπεδα ηεο δσήο καο, αιιάδνληαο ηνλ κέρξη πξόηηλνο ηξόπν δσήο, αθόκε θαη απηώλ ησλ δπηηθώλ ρσξώλ. Δπαλαπξνζδηνξίδνληαη ηα πάληα. Ζ νηθνλνκία, ε πνιηηηθή, ηα θξάηε-έζλε, ν πνιηηηζκόο, ε γιώζζα, ε εξγαζία, ε εθπαίδεπζε, ε δηνίθεζε, ε νξγάλσζε ησλ θνηλσληθώλ δνκώλ, ηα κέζα καδηθήο επηθνηλσλίαο, ε ςπραγσγία, νη αλζξώπηλεο ζρέζεηο, ε αλζξώπηλε ζπκπεξηθνξά. Λέεο ιέμεηο έξρνληαη λα πξνζηεζνύλ ζην ιεμηιόγηό καο' ειεθηξνληθή βηβιηνζήθε, ειεθηξνληθό ηαρπδξνκείν, ειεθηξνληθό ε ςεθηαθό ρξήκα, telemarketing, internet, ζεξθάξσ, θαη άιιεο πνιιέο. Ζ δσή καο ζ αιιάμεη ξηδηθά. Αλ θαηά ηνλ Καξμ ν ρεηξόκπινο έ- θηηαμε ηελ θενπδαξρηθή θνηλσλία θαη ν αλεκόκπινο ηελ βηνκεραληθή θαη θαπηηαιηζηηθή, ηη λα πεη θαλείο γηα ηνπο ειεθηξνληθνύο ππνινγηζηέο, ηηο ζύγρξνλεο ηειεπηθνηλσλίεο, θαη ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο; Ζ πιεξνθνξηθή θαη νη ζύγρξνλεο ηειεπηθνηλσλίεο είλαη ην ηξίην θύκα ησλ ξηδηθώλ αιιαγώλ θαη εμειίμεσλ ηνπ παλαλζξώπηλνπ πνιηηηζκνύ ιέγεη ν κειινληνιόγνο θαη νξακαηηζηήο Alvin Tofler. Ρν πξώην ήηαλ ε αγξνηηθή επνρή θαη ην δεύηεξν ε βηνκεραληθή. Έρνληαο απηά ππόςε, ε εθπαίδεπζε πξέπεη λα εηνηκάζεη ηελ λενιαία καο γη απηήλ ηελ επεξρόκελε θνζκνγνλία. Ξξέπεη λα ηελ εηνηκάζεη ηερλνινγηθά αιιά θαη πλεπκαηηθάςπρηθά. Γηαηί πίζσ από ηηο εθεπξέζεηο θαη ηηο πνηθίιεο αλαθαιύςεηο ε επηλνήζεηο ηνπ αλζξώπνπ, θξύβεηαη κία δύλακε πνπ ππαγνξεύεη λένπο ηξόπνπο δσήο αιιά θαη λένπο ηξόπνπο θαηαζηξνθήο. Νη εθεπξέζεηο είλαη όλησο θνζκντζηνξηθά θαη θνζκνγνληθά γεγνλόηα, πνπ νδεγνύλ όκσο κε αλάινγνπο ρεηξηζκνύο θαη πξαθηηθέο, είηε ζηελ πξόνδν είηε ζηελ θαηαζηξνθή. Ζ εθπαίδεπζε ινηπόλ ζα πξέπεη λα θξνληίζεη επηζηακέλσο θαη εγθαίξσο, ώζηε ε λενιαία καο α- ζρνινύκελε κε ηελ επηζηήκε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ

ηειεπηθνηλσληώλ, λα επηθεληξώζεη ην ελδηαθέξνλ ηεο ζηα ζεηηθά ηεο ζηνηρεία θαη ζηηο επεξγεηηθέο γηα ηελ αλζξσπόηεηα επηπηώζεηο ηεο. Αο δνύκε εηδηθώηεξα πνηέο ζα πξέπεη λα είλαη νη επί κέξνπο θαηεπζύλζεηο πνπ ζα δώζεη ε εθπαίδεπζε ζηελ λενιαία καο. Α) Πηόρνο ηεο εθπαίδεπζεο δελ είλαη απιώο ε ζπιινγή θαη ε απνηακίεπζε πιεξνθνξηώλ αιιά ε ζσζηή αμηνιόγεζε θαη ε ζσζηή ρξεζηκνπνίεζή ηνπο. Ζ ηθαλόηεηα ζθέςεο θαη έξεπλαο, ακθηζβήηεζεο θαη δηάςεπζεο. Δάλ δελ ππάξρεη απηή ε θξηηηθή ηθαλόηεηα, ν άλζξσπνο παύεη λα είλαη έλα ινγηθό-δηαινγηθό νλ, θαη ν Ζ επηβάιιεη έλα κνλόινγν κία δηθηαηνξία ζθέςεσο. Ρόηε κέζα ζ απηήλ ηε βσβή ζπλάληεζε αλζξώπνπ-κεραλήο, ν άλζξσπνο ζαλ ινγηθή πξνζσπηθόηεηα πεζαίλεη θαη εθθπιίδεηαη. Γίλεηαη έλα δσληαλό ξνκπόη πεηζήλην όξγαλό ηνπ Ζ/. Ν Ζ/ ηνλ πιεξνθνξεί θαη ηνλ θαζνδεγεί όπσο απηόο ζέιεη θαη αξγόηεξα, όζν θη αλ θαίλεηαη ζήκεξα ειεύζεξν θαη άλαξρν ην δηαδίθηπν, κπνξεί λ αξρίζεη λα ηνλ παξαθνινπζεί θαη λα ηνλ αζηπλνκεύεη. Αο ζπκεζνύκε εδώ ην 1984 ηνπ George Orwell θαη αο επαηζζεηνπνηήζνπκε ηα παηδηά ζηνπο ελδερνκέλνπο θηλδύλνπο λα ράζεη ν άλζξσπνο ηηο ειεπζεξίεο θαη ηα δηθαηώκαηα πνπ εμαζθάιηζε κεηά από ζθιεξνύο αγώλεο θαη ζπζίεο, εάλ δελ αλαπηύμεη απηή ηελ θξηηηθή ζηάζε απέλαληη ζην θαηαηγηζκό ησλ πιεξνθνξηώλ, πνπ θάπνηνη επηηήδεηνί ηνπ πξνζθέξνπλ κέζσ ησλ κέζσλ ελεκεξώζεσο θαη κάιηζηα κέζσ ηνπ Ζ/. Ρν πξόβιεκα κάιηζηα ηεο εγθπξόηεηαο ηεο πιεξνθνξίαο ζ απμάλεη όζν απμάλνληαη νη ρξήζηεο θαη κάιηζηα εάλ εκθαληζζνύλ hackers, oη νπνίνη γηα δηαθόξνπο ιόγνπο, ζ αιινηώλνπλ θαη ζα ηξνπνπνηνύλ γεγνλόηα ηζηνξηθά, πνιηηηθά, εηδεζενγξαθηθά, θαιιηηερληθά θαη άιια. Βέβαηα, γηα λα είλαη εθηθηή ε δπλαηόηεηα θξηηηθήο ζηάζεο, ζα πξέπεη θαηά ηε γλώκε δηαπξεπώλ ςπρνιόγσλ(πξβι. ζηε βηβιηνγξαθία, Ζ/ θίινη ε ερζξνί γηα ηνπο λένπο ζει.32-35.44), ε γλσξηκία ησλ παηδηώλ κε ηνπο Ζ/ λα ζπκβαίλεη κάιινλ ζηα ρξόληα ηνπ ιπθείνπ ε θαηά παξαρώξεζε ζηα ρξόληα ηνπ γπκλαζίνπ. Γηαθνξεηηθά σζνύκε

ηα παηδηά ζηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα ζηα νπνία ξέπνπλ θαη κε ηα νπνία θπξίσο αζρνινύληαη νη κηθξνί ρξήζηεο ησλ Ζ/. Πηηο κηθξέο ειηθίεο επίζεο ειινρεύεη ν θίλδπλνο ν Ζ/ λ απνξξνθήζεη όιε ηελ ελεξγεηηθόηεηα ηνπ παηδηνύ θαη λα αληηθαηαζηήζεη ην βηβιίν, ηε κνπζηθή, ηε δσγξαθηθή, ην παηρλίδη θαη όιεο ηηο άιιεο δξαζηεξηόηεηεο νπόηε ην παηδί δελ σξηκάδεη ζσκαηηθά, ςπρνινγηθά θαη θνηλσληθά. Πηόρνο ινηπόλ ηεο εθπαίδεπζεο λα γίλεη ην θάζε παηδί έλα θξηηηθό, δεκηνπξγηθό όλ' πνπ ζα κπνξεί λα δηαιέγεηαη, λα πξνβιεκαηίδεηαη, λα εκπινπηίδεη ηνλ εαπηό ηνπ κε ηηο γλώζεηο πνπ ηνπ πξνζθέξνληαη, αιιά πνπ απηό ζα απνθαζίδεη ηη ζα θξαηήζεη θαη ηη ζα απνξξίςεη βάζεη ηεο θξηηηθήο ηνπ ηθαλόηεηαο θαη βάζεη ελόο δνθηκαζκέλνπ πξσηνθόιινπ δηαρεηξίζεσο ησλ πιεξνθνξηώλ -γηα κέλα πξνζσπηθά ην πξσηόθνιιν απηό είλαη ην Νξζόδνμν- κε ηειηθό ζηόρν λα κπνξέζεη θάπνηε λα παξάγεη θαη απηό γλώζε, πνπ κε ηε ζεηξά ηνπ ζα ηελ πξνζθέξεη ζ άιινπο, ώζηε λα πξνάγεηαη ε έξεπλα, ε επηζηήκε θαη ν πνιηηηζκόο ηνπ αλζξώπνπ. Όρη κόλν ν ηερλνινγηθόο πνιηηηζκόο αιιά θαη ν πλεπκαηηθόο, ν ζεαλζξώπηλνο. Ρνλίδσ ην ζεαλζξώπηλνο γηαηί όπσο γξάθεη ζ ἕλα βηβιίν ηνπ ν Ξαλαγηώηεο Θαλειιόπνπινο, ν γλσζηόο πνιηηηθόο θαη ιόγηνο, «παιαηόηεξα ν άλζξσπνο θνβόηαλ ηνλ Θεό. Ρώξα θαπρηέηαη όηη δελ ηνλ θνβάηαη, δελ ηνλ έρεη αλάγθε. Ρώξα όκσο άξρηζε λα θνβάηαη ηνλ άλζξσπν». Β) Ν Ζ/ δελ είλαη κόλν πεγή πιεξνθνξηώλ αιιά θαη κέζν έθθξαζεο ηδεώλ θαη κέζν παξνρήο επθαηξηώλ γηα πνηθίιε δεκηνπξγία. Δίλαη κία πξόθιεζε θαη κία πξόζθιεζε λα αμηνπνηήζνπλ ηα παηδηά ηνλ δπλακηζκό ηνπο, ηελ ηάζε πξνο δεκηνπξγία, θαη ηα πνηθίια ηάιαληά ηνπο. Βαζηθή πξνζθνξά ηνπ Ζ/ είλαη όηη έρνπκε κία κεραλή πνιιαπιώλ ρξήζεσλ κε απεξηόξηζηεο δπλαηόηεηεο. Απηό είλαη ην κόλν πνπ δελ ζθέθηεηαη έλα παηδί, όηαλ δεηά από ηνπο γνλείο ηνπ λα ηνπ αγνξάζνπλ computer. Αιιά νύηε θαη νη γνλείο ζθέθηνληαη λα ην πνπλ ζην παηδί ηνπο. Νη εθπαηδεπηηθνί αο πνπλ ζην παηδί, όηη είλαη ιππεξό ε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηνύ λα πεξηνξίδεηαη κόλν ζην λα ζεξθάξεη άζθνπα ζην δηαδίθηπν

θαη λα παίδεη ειεθηξνληθά παηρλίδηα αηέιεησηεο ώξεο, ρσξίο λα κπαίλεη ζηνλ πεηξαζκό λα ρξεζηκνπνηήζεη ηνλ Ζ/ γηα λα εθθξάζεη ηηο ηδέεο ηνπ κε ηνλ γξαπηό ιόγν. Λα γξάςεη εθζέζεηο θαη κηθξέο πξαγκαηείεο, άξζξα ζηελ καζεηηθή ε- θεκεξίδα, ηηο εξγαζίεο ηνπ σο θνηηεηήο, απνδειηηώζεηο κε ελδηαθέξνληα ζέκαηα από θιαζζηθά βηβιία, αθόκε θαη λα ζπκκεηέρεη ζηε ζπγγξαθή ησλ ειεπζέξσλ εγθπθινπαηδεηώλ όπσο είλαη ε Βίθη Ξαηδεία γηα ζέκαηα πνπ ηπρόλ θαηέρεη, αζθώληαο έηζη ην ηπρόλ ζπγγξαθηθό ηάιαληό ηνπ θαη απνθηώληαο επηδεμηόηεηα ζηελ ζπγγξαθή. Ζ ζπκκεηνρή ζε θνηλόηεηεο ειεύζεξνπ ινγηζκηθνύ άιιε κηα δπλαηόηεηα πνπ παξέρεη ν Ζ/. Γ) Αο απνκπζνπνηήζνπκε ζην παηδί ηνλ Ζ/. Ξνιινί εθ ησλ εθπαηδεπηηθώλ έρνπλ κία ηάζε λ απνκπζνπνηήζνπλ ηελ ηζηνξία, ηνπο κεγάινπο άλδξεο, ηηο ζξεζθεπηηθέο, θνηλσληθέο θαη εζληθέο παξαδόζεηο. Θαλείο δελ ζθέθηεηαη λα απνκπζνπνηήζεη ηελ ηερλνινγία, ηελ κεραλή θαη ελ πξνθεηκέλσ ηνλ Ζ/. Όινη ζηεθόκαζηε κε δένο, κε ζαπκαζκό, κε θαηάπιεμε, κε ζξεζθεπηηθή επιάβεηα κπξνζηά ζην λέν είδσιό καο. Μερλνύκε όηη εκείο ην δεκηνπξγήζακε, όηη είλαη έλα κεράλεκα θαη όηη ζα παξακείλεη ηέηνην όζεο βειηηώζεηο θαη αλ ην θάλνπκε. Γελ ζα θζάζεη πνηέ λα ζθέθηεηαη όπσο ν αλζξώπηλνο εγθέθαινο θαη αο ην απνθαινύλ ιαλζαζκέλα θαη απνπξνζαλαηνιηζηηθά ειεθηξνληθό εγθέθαιν. Γελ έρεη θακκία ηθαλόηεηα θξίζεο, ζύλζεηεο ζθέςεο. Αθνινπζεί απζηεξά ηηο νδεγίεο ηνπ αλζξώπνπ. Ν άλζξσπνο ην πξνγξακκαηίδεη, ην νδεγεί, ην θαηεπζύλεη θαη θάλεη ν,ηη ζέιεη απηόο. Ζ απνηειεζκαηηθόηεηα ηνπ εμαξηάηαη από ηελ δηθή καο ηθαλόηεηα λα ην πξνγξακκαηίδνπκε. Γηαθνξεηηθνί ρξήζηεο κε ηνλ ίδην ππνινγηζηή έρνπλ δηαθνξεηηθά απνηειέζκαηα. Ππλεπώο ν άλζξσπνο είλαη ε ηδηνπνηόο δηαθνξά θάζε πξνόδνπ θαη θάζε εμέιημεο. Ν άλζξσπνο έρεη θξίζε, δηαίζζεζε, ελόξαζε, δηόξαζε, έκπλεπζε θαληαζία. Ν ππνινγηζηήο δελ ηα έρεη απηά. Ν άλζξσπνο είλαη ζείν δεκηνύξγεκα' ν ππνινγηζηήο είλαη αλζξώπηλν. Ρν ηειεπηαίν ηα ιέγεη όια.

Απηή ε απνκπζνπνίεζε ζα βνεζήζεη ην παηδί λα δεη ηνλ ππνινγηζηή ζηηο ζσζηέο ηνπ δηαζηάζεηο, λα κε ηνλ ζενπνηήζεη θαη λα κε ηνλ θάλεη είδσιό ηνπ. Απνηέιεζκα δε απηήο ηεο ζσζηήο ηνπνζεηήζεώο ηνπ ζα είλαη λα ηνλ ρξεζηκνπνηεί ζπλεηά θαη λα κε ηνπ απνξξνθά όιε ηελ ηθκάδα θαη όιν ην ζθξίγνο θαη ηελ ελέξγεηά ηνπ. Γ) Ηδηαίηεξα πξέπεη λα πξνζέμνπκε ηελ δπλαηόηεηα πνπ παξέρεη ην δηαδίθηπν ζην παηδί λα έξρεηαη ζε επαθή κε α- θαηάιιειν θαη επηθίλδπλν πιηθό αιιά θαη κε δηάζηξνθνπο αλζξώπνπο. Πε θάζε ηη ην θαηαζηξνθηθό πνπ πξνθύπηεη από ηηο λέεο εθεπξέζεηο απαηηείηαη αλάπηπμε κεραληζκώλ επηβηώζεσο θαη ζσηεξίαο. Σξεηάδεηαη ύπαξμε δενληνινγηθώλ θξαγκώλ εθ κέξνπο ησλ θξαηώλ όινπ ηνπ θόζκνπ αιιά θαη όξγαλα πλεπκαηηθήο αλαβαζκίζεσο θαη θξνλεκαηηζκνύ. Ρέηνηα όξγαλα πνπ κπνξνύλ λα αλαβαζκίζνπλ ην παηδί -αλ ιεηηνπξγνύλ ζσζηά θαη ζπλεξγάδνληαη- είλαη θπξίσο ε νηθνγέλεηα, ην ζρνιείν θαη ε Δθθιεζία. Ρν έξγν απηό είλαη εμαηξεηηθά δύζθνιν θαη εξγώδεο θαη είλαη αδύλαην λα επηηύρεη αλ δελ έρνπκε γνλείο, εθπαηδεπηηθνί θαη ηεξείο, ζθνδξό πόζν θαη ζπλερή επηζπκία λα ηειεζθνξήζεη ε πξνζπάζεηά καο θαη αλ θπζηθά δε βάιιεη θαη ν Θεόο ην ρέξη ηνπ. Όηαλ ιέκε λα αλαβαζκίζνπκε ην παηδί ελλννύκε δηα ηεο ζπκβνπιήο, ηνπ παξαδείγκαηνο, ηεο πξνζεπρήο, ηεο σζήζεσο ζε έξγα αμηόινγα, ηεο πξνζθνξάο δπλαηόηεηαο πγηνύο ςπραγσγίαο θαη αζιήζεσο, λα εκπλεύζνπκε ζην παηδί έλα θξόλεκα θαη έλα ηξόπν δσήο πνπ ζα έρεη άιια ελδηαθέξνληα θαη άιιεο επηινγέο απ απηέο πνπ πξνζθέξεη ν ππόθνζκνο ηνπ δηαδηθηύνπ. Δ) Κεγάιε πξνζνρή πξέπεη λα δώζνπκε ζηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα πνπ κπνξνύλ βέβαηα λα παηρζνύλ θαη ζηελ ηειεόξαζε θαη ζε θνξεηέο ζπζθεπέο αιιά θπξίσο παίδνληαη ζηνπο Ζ/. Θαη απηό γηαηί ε γλσξηκία ησλ παηδηώλ κε ηνπο Ζ/, θαη κάιηζηα ζε κηθξή ειηθία, έρεη σο απνηέιεζκα θπξίσο λα αζρνινύληαη κε απηά θαη απηόο είλαη ν θπξηώηεξνο ιόγνο πνπ ζέινπλ νη γνλείο ηνπο λα ηνπο αγνξάζνπλ

Ζ/. Ρα παηρλίδηα απηά είλαη θαηάθνξηα από ηελ ηδενινγία ηνπ πνιέκνπ θαη ηεο βίαο, ηνπ εξσηηζκνύ θαη ηνπ ζεμ, ηεο καγείαο θαη ηνπ κπζηηθηζκνύ. Κα απηά ζα πεη θαλείο ππάξρνπλ θαη ζηελ ηειεόξαζε θαη ηνλ θηλεκαηνγξάθν' γηαηί λα πεξηνξίδνπκε ην πξόβιεκα ζηνλ Ζ/; Ξξάγκαηη έηζη είλαη αιιά ην ειεθηξνληθό παηρλίδη ζηνλ ππνινγηζηή είλαη ρεηξόηεξν από ηελ ηειεόξαζε θαη ηνλ θηλεκαηνγξάθν. «Πηελ ΡV αλ ζέιεηο λα πεζάλεη θάπνηνο δελ κπνξείο λα ην πξαγκαηνπνηήζεηο. Πηα computer games κπνξείο λα ππξνβνιήζεηο ε λα πεηο ζηνλ Ξνπάπ' θάε ηώξα ην ζπαλάθη ζνπ» απάληεζαλ παηδηά όηαλ ξσηήζεθαλ γηαηί πξνηηκνύλ ηα Ζ/Ξ ησλ ππνινγηζηώλ. Πηα Ζ/Ξ δελ παξαθνινπζείο ηε δξάζε κόλν ησλ πξσηαγσληζηώλ ζπκκεηέρεηο ζ απηήλ. Δίζαη πξσηαγσληζηήο θαη ζπ. Γελ είλαη παζεηηθόο ν ξόινο ζνπ όπσο ζηελ ηειεόξαζε αιιά ελεξγεηηθόο. Ζ έιμε πνπ πξνθαιεί ην ζέακα θαη ε ελεξγεηηθόηεηα θαη ε δξάζε πνπ ραξίδνπλ ηα TV games μεηξειαίλνπλ ηα παηδηά θαη δεκηνπξγνύλ ηζρπξή εμάξηεζε από ηνλ ππνινγηζηή. Θα ιέγακε, όηη ζηελ πεξίπησζε απηή, ν ππνινγηζηήο θαζίζηαηαη έλα ειεθηξνληθό λαξθσηηθό. Έηζη ηα παηδηά έρνληαο ηόζν κεγάιν έιεγρν πάλσ ζηα παηρλίδηα απηά απνθηνύλ κία εζθαικέλε αίζζεζε παληνδπλακίαο. Θαηαιήγνπλ λα πηζηεύνπλ όηη ό- ιεο ηνπο νη ζθέςεηο θαη νη πξάμεηο κπνξνύλ λα εθπιεξώλνληαη άκεζα θαη ρσξίο πξνβιήκαηα. Κε ηνλ ηξόπν απηό, α- ληί λα κάζνπλ λα θπξηαξρνύλ ζηα έλζηηθηα θαη ηηο παξνξκήζεηο ηνπο θαη επηπιένλ λα κάζνπλ πσο δελ κπνξνύλ λα έρνπλ όηη ζειήζνπλ, καζαίλνπλ αθξηβώο ην αληίζεην. Δπηπξνζζέησο εμαζθνύληαη- ιόγσ ηνπ ελεξγεηηθνύ ξόινπ πνπ εμαζθαιίδνπλ ηα Ζ/Ξ- ζηε βία, ζηνλ παλζεμνπαιηζκό, ζηε καγεία, ζηνλ απνθξπθηζκό, ζηνλ ξαηζηζκό, αθνύ θαη απηόο ππάξρεη ζε πνιιά παηρλίδηα. Έηζη ε αιιαγή ηνπ ραξαθηήξα πξνο ην ρεηξόηεξν θαη ην αληηθνηλσληθόηεξν είλαη πιένλ γεγνλόο θάησ απ απηέο ηηο ζπλζήθεο. Αθόκε θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ηα παηρλίδηα δελ αλήθνπλ ζηα αλσηέξσ είδε - όπσο π.ρ. ην ειεθηξνληθό ζθάθη- αο δηεξσηεζνύκε θη αο πξνβιεκαηηζζνύκε, γηαηί ν αληίπαινο λα είλαη ην κεράλεκα θαη όρη έλαο θίινο, έλαο ζπκκαζεηήο, έλαο αδειθόο, ε έζησ έλαο από ηνπο γνλείο; Γηαηί ην παηρλίδη πνπ δελ κπνξεί παξά λα είλαη παξά νκαδηθό, λα γίλεηαη αηνκηθό θαη κνλαρηθό; Νπόηε πνίνο είλαη ν θαιόο ξόινο αθόκε θαη ησλ θαιώλ παηρληδηώλ ηνπ Ζ ;

Θαη εδώ είλαη κία από ηηο ζνβαξέο αξλεηηθέο επηπηώζεηο ησλ ππνινγηζηώλ. Δπηθέξνπλ αιιαγή ζηελ ςπραγσγία ησλ εθήβσλ. Ρα παξαδνζηαθά παηρλίδηα πξνζθέξνπλ ηα πεξηζζόηεξα, εθηόο ησλ επηηξαπεδίσλ, θίλεζε θαη άζιεζε. Θαη όια πξνζθέξνπλ ζπλεξγαζία, ζρέζε θαη θνηλσληθνπνίεζε. Ρα ζηνηρεία απηά ιείπνπλ θνβεξά από ηε ζεκεξηλή θνηλσλία. Πρνιείν, θξνληηζηήξην, ηειεόξαζε, internet cafe, video ζπληεινύλ ζηελ αθηλεζία ησλ λέσλ θαη ηώξα ηα Ζ/Ξ έξρνληαη λα ηελ νινθιεξώζνπλ. Δπηπιένλ ε ζεκεξηλή θνηλσλία ππνθέξεη θαη καζηίδεηαη από ην ζύλδξνκν ηεο κνλαρηθόηεηαο. Σάζεθε ε γεηηνληά, ράζεθε ε ελνξία κέζα ζηηο πνιπάλζξσπεο πόιεηο, ράζεθε ν θνηλνηηθόο ηξόπνο δσήο. Ρα ηειεπηαία νρπξά πνπ αληηζηέθνληαη παξέκεηλαλ ν γάκνο, ε θηιία, ην παηρλίδη. Θη όκσο θη απηά νινέλα θαηαζηξέθνληαη. Ρα δηαδύγηα ζξηακβεύνπλ' λένη ζεζκνί όπσο ηνπ αγάκνπ παηέξα, ε ηεο άγακεο κεηέξαο εκθαλίδνληαη. Νη θηιίεο ιόγσ ηνπ ηδηόξξπζκνπ ηξόπνπ δσήο, αλαηξνθήο θαη εγσθεληξηθήο αλαπηύμεσο ηνπ αλζξώπνπ αξρίδνπλ θαη ζπαλίδνπλ. Νη άλζξσπνη όιν θαη πεξηζζόηεξν θιίλνληαη ζηνλ εαπηό ηνπο γηαηί όπσο ιέγεη ν Jean Paul Sartre' «νη άιινη είλαη ε θόιαζή κνπ» θαη ελ ηέιεη εξσηεύνληαη ηνλ εαπηό ηνπο. Ρν παηρλίδη ζην νπνίν ην παηδί κάζαηλε λα ζπλεξγάδεηαη, λα θνηλσληθνπνηείηαη, λ απνθηά θηιίεο, λ α- ληαγσλίδεηαη, λα καζαίλεη λα ληθά αιιά θαη λα ράλεη, λα πεηζαξρεί θαη λα απηνζπγθξαηείηαη, ε αθόκε θαη λα δηαπιεθηίδεηαη, αιιά ελ ηέιεη λα ζπλ-ρσξεί θαη λα ζπλππάξρεη κε ηα άιια παηδηά θαη λα έρεη θνηλσλία καδύ ηνπο, έξρεηαη θη απηό λα πεξηνξηζζεί ε λ αληηθαηαζηαζεί από ην ειεθηξνληθό παηρλίδη. Ρν παηδί ζην ηέινο εξσηεύεηαη θαη θάλεη θίιν, ζύληξνθν, αδειθό ηνπ -εάλ είλαη κνλαρνπαίδηηνλ Ζ ηνπ. Κα ζα πείηε' Γηαηί ηδαληθνπνηνύκε ηηο κέρξη ηώξα κνξθέο δσήο θαη ςπραγσγίαο; Πην γάκν, ζηε θηιία, ζην παηρλίδη δελ δηαπιεθηηδόκαζηε, δελ ζπγθξνπόκαζηε, δελ αληαιιάζζνπκε άζρεκεο ιέμεηο, δελ εηξσλεπόκαζηε, δελ ζίγνπκε ν έλαο ηνλ άιιν; Λαη ζπκβαίλεη απηό θαη ην πξναλαθέξακε ζηε πεξίπησζε ηνπ παηρληδηνύ. Ξξέπεη όκσο κέζα από ην γάκν ηε θηιία, ην παηρλίδη, ηηο θνηλσληθέο εθδειώζεηο λα θαηαπνιεκήζνπκε ηελ απηάξθεηα θαη λα θαιιηεξγήζνπκε ην ζηνηρείν ηεο ζπλύπαξμεο. Αθόκε θαη ν ηέιεηνο θαη αλελ-

δεήο Θεόο είλαη ηξία πξόζσπα -Ξαηήξ, ηόο θαη Άγην Ξλεύκα- ηα νπνία ζπλεξγάδνληαη θαη έρνπλ θνηλσλία κεηαμύ ηνπο θαη πάληα ελεξγνύλ από θνηλνύ θαη ελ ζπκθσλία. Ν Ξαηήξ δη ηνύ ελ Ξλεύκαηη Αγίσ πνηεί ηα πάληα ιέγεη ε ζενινγία ηεο Δθθιεζίαο καο. Ν δε Θεόο ελ γλώζεη ηνπ όηη ζα βξεη ηνλ κπειά ηνπ κε ηα δεκηνπξγήκαηά ηνπ, ελ ηνύηνηο ηόικεζε θαη δεκηνύξγεζε ηνπο αγγέινπο θαη ηνπο αλζξώπνπο, ηξάβεμε ηη ηξάβεμε από εκάο, θαη όηαλ ήξζε λα καο ζώζεη εκείο ηνλ ζηαπξώζακε. Θαη όκσο ζπλερίδεη λα καο αλέρεηαη θαη πξνζπαζεί παληνηνηξόπσο λα επαλαζπζηήζεη ηελ θαηεζηξακκέλε θνηλσλία ηνπ παξαδείζνπ. Ινηπόλ απηό αο είλαη ην ηδαληθό καο γεληθώηεξα θαη εηδηθώηεξα έλα από ηα ηδαληθά ηεο εθπαηδεύζεώο καο. Ζ ζπλύπαξμε, ε θνηλσληθνπνίεζε, ε αιιειναλνρή θαη ε αιιεινθαηαλόεζε. Θαη ζ απηό δελ ζπκβάιινπλ ηα Ζ/Ξ ιόγσ ηνπ όηη ππνζάιπνπλ ηε κόλσζε. Απηά είλαη, θαηά ηελ ηαπεηλή κνπ γλώκε, ηα θπξηώηεξα ζηνηρεία ηα νπνία ζα πξέπεη λα πξνζέμεη ε εθπαίδεπζε, γηα λα εηνηκάζεη πλεπκαηηθά-ςπρηθά ηα παηδηά' ώζηε ε γλσξηκία ηνπο κε ηνλ ππνινγηζηή λα είλαη ζεηηθή θαη όρη αξλεηηθή γηα ηνλ ραξαθηήξα ηνπο θαη γηα ηε ζσζηή αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθόηεηάο ηνπο. ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ Α) Ζιεθηξνληθνί ππνινγηζηέο θίινη ε ερζξνί γηα ηνπο λένπο - Θ. Γ. Ξαπαδεκεηξαθόπνπινο, εθδόζεηο «Φσηνδόηεο», Αζήλα 1997 Β) Ξξνο ηελ Θνηλσλία ησλ πιεξνθνξηώλ - Θ. Γ. Ξαπαδεκεηξαθόπνπινο, εθδόζεηο «Φσηνδόηεο», Αζήλα1996 Γ) Ζ Δθθιεζία ζην δηαδίθηπν ηεο παγθνζκηνπνίεζεο - Ξάλνο Ληθνιόπνπινο, εθδόζεηο Αξκόο, Αζήλα 2001 Γ) Ξαλαγηώηεο Θαλειιόπνπινο, Ν ρξηζηηαληζκόο θαη ε επνρή καο, Βηβιηνπσιείν ηεο Δζηίαο, Αζήλα 2004

Δ) Ζ λέα επνρή ηεο επηθνηλσλίαο,14/2/2003, νκηιία ζην Deree College δηαλεκεζείζα ζηνπο ζπνπδαζηέο, εθδόζεηο Πατηε, εθηόο εκπνξίνπ, Αξρηεπηζθόπνπ Αζελώλ θαη πάζεο Διιάδνο θ.θ. Σξηζηνδνύινπ ΒΝΖΘΖΚΑΡΑ ΑΞΝ INTERNET Α) Ξξαθηηθά ηνπ ζπλεδξίνπ, Δπηζηήκεο, ηερλνινγίεο αηρκήο θαη Νξζνδνμία, έθδνζε Ηεξάο Ππλόδνπ Δθθιεζίαο Διιάδνο, Αζήλα 2002 - Αξρηεπηζθόπνπ Αζελώλ θαη πάζεο Διιάδνο θ.θ. Σξηζηνδνύινπ Β) Λέεο ηερλνινγίεο θαη αγσγή ηεο λενιαίαο - Αξρηεπηζθόπνπ Αζελώλ θαη πάζεο Διιάδνο θ.θ. Σξηζηνδνύινπ Γ) Ν άλζξσπνο σο πιεξνθνξηαθό νλ - Ξ. Αξζελίνπ Κέζθνπ (arsme@the.fortnet.gr) Γ) Ζ ηερλνγλσζία ηεο Νξζνδόμνπ Δθθιεζίαο πάλσ ζε ζέκαηα δηαρείξηζεο ηεο πιεξνθνξίαο, 17/3/ 1999 νκηιία ζην παλεπηζηήκην Βόινπ π. Αξζελίνπ Κέζθνπ Δ) Ξιεξνθνξηθή θαη Δθθιεζία,8/5/1999, νκηιία ζην παλεπηζηήκην Ξεηξαηώο ΚΔΙΔΡΗΝΠ ΑΞ. ΒΑΓΟΑΣΑΛΖΠ ΑΟΣΗΚΑΛΓΟΗΡΖΠ www.pmeletios.com