Pilot cultivation of sweet sorghum in Greece, benefits and yields. Koumtzis Leonidas, President of Agricultural cooperative of HALASTRA Dr. Dimas Kitsios, Associate Professor, School of Agricultural Technology, Technological Institute of Thessaloniki Company logo International Conference Diffusion of a sustainable EU model to produce 1st generation ethanol from sweet sorghum 27/06/2012, Thessaloniki, Greece
λίγα λόγια για τον Συνεταιρισμό, Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Χαλάστρας Α ιδρύθηκε στις 12/04/1917 από παραγωγούς που πίστευαν στην συνεταιριστική ιδέα και ήταν ένας από τους πρώτους Συνεταιρισμούς της Ελληνικής επικράτειας. Σκοπός του ήταν η ισότιμη συνεργασία και αμοιβαία βοήθεια των μελών του, για την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη, μέσω κοινών δράσεων Από τις πρώτες δραστηριότητες του συνεταιρισμού ήταν η συγκομιδή και αποθήκευση της παραγωγής των μελών του δημιουργώντας και τις πρώτες υποδομές αποθήκευσης στην περιοχή της Χαλάστρας. Δραστηριοποιήθηκε επίσης και στη χορήγηση δανείων για την προμήθεια αγροτικών εφοδίων συμβάλλοντας στην αύξηση της αγροτικής παραγωγής. Company logo 2/40
λίγα λόγια για τον Συνεταιρισμό, Με την πάροδο των ετών ο συνεταιρισμός αύξησε περαιτέρω τις δραστηριότητές του εγκαθιστώντας silo αποθήκευσης και ξηραντήρια ρυζιού και δημητριακών. Προμηθεύτηκε επίσης συλλεκτικές μηχανές για την συγκομιδή της παραγωγής των μελών του. Δημιούργησε κατάστημα πώλησης αγροεφοδίων και κατάστημα πώλησης ειδών διατροφής και ειδών οικιακής χρήσης. Δημιούργησε επίσης μονάδα αποφλοίωσης και συσκευασίας ρυζιού με σκοπό να διατίθεται η παραγωγή ρυζιού των μελών του απευθείας στους καταναλωτές. Σήμερα στον 21 ο αιώνα ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Χαλάστρας Α έχοντας διανύσει σχεδόν ένα αιώνα έντονης και δημιουργικής επιχειρηματικής δράσης έχει 550 ενεργά μέλη τα οποία καλλιεργούν 70.000 στρέμματα με σύγχρονες και αποδοτικές μεθόδους καλλιέργειας, συμβάλλοντας στην εξέλιξη της γεωργίας
λίγα λόγια για τον Συνεταιρισμό, και της διάθεσης των προϊόντων των μελών του στην αγορά. Διακινεί προϊόντα σε όλη την Ελλάδα ενώ παράλληλα σημαντικές ποσότητες διατίθενται σε αγορές του εξωτερικού. Αποτελεί το όργανο καθοδήγησης, συντονισμού και εκπροσώπησης των αγροτών μελών του. Στοχεύει στην ενιαία έκφραση και στη συντονισμένη δράση τους, ώστε να αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα των αγροτικών προϊόντων τους. Η έδρα του συνεταιρισμού είναι στη περιοχή της Χαλάστρας σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη.
λίγα λόγια για τον Συνεταιρισμό,
Τα κυριότερα είδη φυτών που χρησιμοποιούνται για παραγωγή βιοαιθανόλης Ζαχαροκάλαμο (Saccharum officinale) Γλυκό σόργο (Sorghum bicolor) Ζαχαρότευτλα (Beta vulgaris) Αραβόσιτος (Zea mays) Σιτάρι μαλακό (Triticum aestivum) Κριθάρι (Hordeum vulgare) Καλάμι (Arudo donax)
Γιατί γλυκό σόργο; Χαρακτηρίζεται από στελέχη πολύ χυμώδη με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρα (9-20%) Αξιοποιεί καλύτερα το νερό από κάθε άλλη θερινή καλλιέργεια Είναι μια εναλλακτική λύση στον αραβόσιτο στις προβληματικές περιοχές λόγω της υψηλής αντοχής στην ξηρασία και στα άλατα Είναι φιλικότερο προς το περιβάλλον από τον αραβόσιτο λόγω των σχετικά χαμηλών αναγκών σε άζωτο και σε νερό Το γλυκό σόργο έχει γίνει παγκοσμίως η ποιο δημοφιλής ενεργειακή καλλιέργεια (Rexen, 1992; Steduto et al, 1997; Mastrorilli et Al, 1999; Koukoulakis et al, 2000; Berenguer και Faci, 2001; Barbanti et al, 2006; Almodares και Hadi, 2009; Almodares και Hadi 2009)
Πλεονεκτήματα καλλιέργειας γλυκού σόργου Υψηλή φωτοσυνθετική ικανότητα (C 4 φυτό) Μεγάλη παραγωγή βιομάζας Δυνατότητα δεύτερης κοπής Απαιτεί χαμηλή ενέργεια (1/4) και λιγότερο από (1/2) του κόστους των μηχανημάτων Ανθεκτικότητα σε υψηλές θερμοκρασίες Ανθεκτικότητα στην ξηρασία Ανεκτικότητα στην υπερβολική υγρασία Ανθεκτικότητα στην αλατότητα Αντοχή στο πλάγιασμα και σε ορισμένες ασθένειες (βελτιωμένες ποικιλίες)
Μειονεκτήματα γλυκού σόργου Εξαντλεί την εδαφική υγρασία, θρεπτικά στοιχεία και υποβαθμίζει την δομή του εδάφους Τα φυτικά υπολείμματα ευνοούν την ανάπτυξη των μικροοργανισμών του εδάφους που ανταγωνίζονται τις επόμενες καλλιέργειες για το Ν Τα φυτικά υπολείμματα ορισμένων ποικιλιών επηρεάζουν την ανάπτυξη μερικών καλλιεργούμενων φυτών (αλληλοπάθεια)
Ανάπτυξη φυτών-προσαρμοστικότητα Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί 80-180 ημέρες Το φύτρωμα και η ανάπτυξη των φυτών έχουν την ίδια πορεία με αυτή του αραβοσίτου Το αδέλφωμα ξεκινά δύο εβδομάδες μετά το φύτρωμα και συνεχίζει έως και μετά την άνθηση (αναβλάστηση και μετά το θερισμό) Η ανάπτυξη ευνοείται από τις υψηλές θερμοκρασίες ημέρας και νύχτας Ελάχιστη θερμοκρασία φυτρώματος 100C, ανάπτυξης των νεαρών φυτών 16-180C, άριστη θερμοκρασία ανάπτυξης 30-360C Η φυσιολογική ωρίμανση επιτυγχάνεται 25-55 ημέρες μετά την άνθηση (υγρασία σπόρων 30%, έχει σχηματιστεί η ζώνη αποκοπής του σπόρου)
Φυτά γλυκού σόργου σε διάφορα στάδια ανάπτυξης
Καλλιεργητική τεχνική Ακολουθεί οποιαδήποτε καλλιέργεια Έχει αρνητικές επιδράσεις στις επόμενες καλλιέργειες Καλύτερη προετοιμασία του εδάφους σε σχέση με το καλαμπόκι Εποχή σποράς : 2 εβδομάδες μετά τη σπορά του αραβοσίτου (θερμ. εδάφους 14-16οC) Αποστάσεις σποράς : 70-100 cm Αποστάσεις στη γραμμή : 10-15 cm Ποσότητα σπόρου : 3-4 kg/στρ Βάθος σποράς : 3-6 cm Αριθμός φυτών : 7-20.000/στρ
Καλλιεργητική τεχνική Ακολουθεί οποιαδήποτε καλλιέργεια Έχει αρνητικές επιδράσεις στις επόμενες καλλιέργειες Καλύτερη προετοιμασία του εδάφους σε σχέση με το καλαμπόκι Εποχή σποράς : 2 εβδομάδες μετά τη σπορά του αραβοσίτου (θερμ. εδάφους 14-16οC) Αποστάσεις σποράς : 70-100 cm Αποστάσεις στη γραμμή : 10-15 cm Ποσότητα σπόρου : 3-4 kg/στρ Βάθος σποράς : 3-6 cm Αριθμός φυτών : 7-20.000/στρ
Λίπανση - Άρδευση Λίπανση Απαιτεί το 36% της αζωτούχο λίπανσης που εφαρμόζεται στο καλαμπόκι (από 20-22 σε 7-14 kg/στρ.) Ενδεικτικά συνιστάται 10-15 kg Ν/στρ. Οι απαιτήσεις σε ποσότητα και είδος λιπασμάτων είναι παρόμοιες με του αραβοσίτου Η μεγάλη ποσότητα αζώτου πρέπει να αποφεύγεται Άρδευση Οι αποδόσεις αυξάνονται με την άρδευση Ο αριθμός των αρδεύσεων εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες Συνήθως γίνονται τρεις αρδεύσεις
Εχθροί και ασθένειες γλυκού σόργου To σόργο έχει αρκετούς κοινούς εχθρούς και ασθένειες με τον αραβόσιτο Στους πειραματικούς αγρούς γλυκού σόργου της ΕΒΖ στη Λάρισα παρατηρήθηκαν μόνο οι αφίδες και η σεσάμια Προσβολή γλυκού σόργου από το έντομο Sesamia nanagrioides
Ποικιλίες σόργου που αξιολογήθηκαν σε πείραμα στην περιοχη μας από το ΤΕΙ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Sugar graze (γλυκό σόργο) M81-Ε (γλυκό σόργο) Urja (γλυκό σόργο) Topper-76-6 (γλυκό σόργο) Susu (χορτοδοτικό) KN-300-78034 (καρποδοτικό)
Αποδόσεις γλυκού σόργου σε συνθήκες της Κεντρικής Μακεδονίας Salinity 3.2 ds m -1 Ποικιλίες σόργου Απόδοση σε χλωρή μάζα (kg/στρ) Απόδοση σε χυμό (L/στρ) Θεωρητική απόδοση σε βιο-αιθανόλη (L/στρ) Sugar graze 4990 1430 359.1 M-81E 6120 2250 335.4 Topper-76-6 4840 1390 322.5 Uria 3550 1400 208.7 Susu (χορτοδοτικό) KN-300 (καρποδοτικό) 2350 3850 420 750 143.3 245.1 Irrigation 120mm Sugar graze 8860 2830 652.8 M-81E 8650 3020 544.7 Uria 9730 3440 762.0 Topper-76-6 7840 2910 492.6 Susu (χορτοδοτικό) KN-300 (καρποδοτικό) 3040 4720 600 1010 191.3 261.5 Irrigation 210mm Vasilakoglou et al., (2011); Field Crops Research
Αποδόσεις γλυκού σόργου σε συνθήκες της Κεντρικής Μακεδονίας Salinity 6.9 ds m -1 Ποικιλίες σόργου Απόδοση σε χλωρή μάζα (kg/στρ) Απόδοση σε χυμό (L/στρ) Θεωρητική απόδοση σε βιο-αιθανόλη (L/στρ) Sugar graze M-81E Topper-76-6 Uria Susu (χορτοδοτικό) KN-300 (καρποδοτικό) 4080 4320 3960 2690 1870 2970 1220 1230 1080 980 270 530 290.9 237.5 245.4 159.8 126.4 185.0 Irrigation 120mm Sugar graze M-81E Uria Topper-76-6 Susu (χορτοδοτικό) KN-300 (καρποδοτικό) 6720 6040 5460 4780 1990 3660 2050 2090 1710 1600 290 800 487.0 362.6 398.2 324.6 127.1 203.1 Irrigation 210mm Vasilakoglou et al., (2011); Field Crops Research
Συμπεράσματα Η καλλιέργεια του γλυκού σόργου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιοποίηση εδαφών σε περιοχές με μειωμένες εισροές νερού άρδευσης Οι ποικιλίες Sugar Graze, Urja και M-81E παρέχουν τη μεγαλύτερη απόδοση σε βιομάζα και βιο-αιθανόλη 21/40
Γενικό Συμπέρασμα Το γλυκό σόργο μπορεί να αποτελέσει μία από τις πλέον υποσχόμενες ενεργειακές καλλιέργειες σε πολλές περιοχές της Ελλάδας για τη συνδυασμένη παραγωγή βιο-αιθανόλης και ενέργειας
THANK YOU! Agricultural cooperative of HALASTRA Address M. Alexandrou 6 Chalastra. Tel.:2310792690 URL: http://www.asachalastras.gr E-mail: info@asachalastras.gr School of Agricultural Technology, Technological Institute of Thessaloniki Tel.: 2310791339 URL: http://www.cp.teithe.gr E-mail: dimas@cp.teithe.gr Company logo