Αζήλα, 16 Μαξηίνπ 2010 ΓΔΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΘΔΜΑ: «Ομιλία Τποςπγού ΠΔΚΑ ζηην ημεπίδα ηος forum «ΑΓΟΡΑΙΓΔΩΝ» και ηος ΔΒΙΑΝ, με θέμα Ανακύκλωζη- ενεπγειακή αξιοποίηζη: βιώζιμερ πποοπηικέρ για ηην ανάπηςξη» Αθνινπζεί ε νκηιία ηεο Τπνπξγνχ Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο, Σίλαο Μπηξκπίιε, ζηελ εκεξίδα ηνπ forum «ΑΓΟΡΑΙΓΔΩΝ» θαη ηνπ πλδέζκνπ Διιεληθψλ Βηνκεραληψλ Αλαθχθισζεο θαη Δλεξγεηαθήο Αμηνπνίεζεο (ΔΒΙΑΝ), κε ζέκα «Αλαθχθισζε- Δλεξγεηαθή Αμηνπνίεζε: βηψζηκεο πξννπηηθέο γηα ηελ αλάπηπμε». Κπξίεο θαη θχξηνη, Δπραξηζηψ γηα ηελ πξφζθιεζε ζαο λα παξνπζηάζσ ηηο ζθέςεηο καο ζηελ εκεξίδα ηνπ forum «ΑΓΟΡΑΙΓΔΩΝ» θαη ηνπ πλδέζκνπ Διιεληθψλ Βηνκεραληψλ Αλαθχθισζεο θαη Δλεξγεηαθήο Αμηνπνίεζεο (ΔΒΙΑΝ), κε ηίηιν, «Αλαθχθισζε θαη Δλεξγεηαθή Αμηνπνίεζε: Βηψζηκεο πξννπηηθέο γηα ηελ Αλάπηπμε». Σν πξφβιεκα ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ απνηειεί έλα απφ ηα ηξία ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα παγθνζκίσο, καδί κε ηε δηαρείξηζε ησλ πδάησλ θαη ηελ θιηκαηηθή αιιαγή, πνπ ζπρλά κεηαθέξεηαη απφ γεληά ζε γεληά. Σα ηξία απηά πξνβιήκαηα αιιεινζπλδένληαη θαη ε αληηκεηψπηζή ηνπο απαηηεί κηα εληαία πνιηηηθή. Η ηειεπηαία ηάζε ζηελ ηερλνινγία ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ απαηηεί, π.ρ., λα επηιέγνπκε ηξφπνπο πνπ λα κελ ζπκβάιινπλ ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή, θάηη πνπ δελ καο απαζρνινχζε πξηλ απφ κηα δεθαεηία. Η θπβέξλεζε θαη ην ΤΠΔΚΑ έρνπλ εληάμεη ζηηο πξνηεξαηφηεηεο ηνπο -ζην πιαίζην ηεο πνιηηηθήο γηα ηελ πξάζηλε αλάπηπμε- ηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε θαη αμηνπνίεζε ησλ απνβιήησλ. Δίλαη ζαθήο δέζκεπζή καο φηη ζα αληηκεησπίζνπκε νινθιεξσκέλα ην δήηεκα απηφ. 1
Η θαηάζηαζε ζήκεξα ζηνλ ηνκέα απηφ είλαη πνιχ άζρεκε. Μεγάιεο θαζπζηεξήζεηο ζηελ αλαθχθισζε, απνπζία πνιηηηθήο γηα ηελ εθηξνπή απφ ηελ ηαθή, ηελ επεμεξγαζία θαη αμηνπνίεζε ησλ νξγαληθψλ απνβιήησλ θαη πνιινχο ΥΑΓΑ αθφκε ζε ιεηηνπξγίαο. Σν θπξηφηεξν φκσο πξφβιεκα είλαη ε απνπζία ελφο νινθιεξσκέλνπ ζρεδίνπ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ, κε ζαθείο ξφινπο θαη επζχλεο γηα ην θξάηνο θαη ηελ απηνδηνίθεζε, πιαίζην ζπλεξγαζίαο κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα θαη ηεθκεξησκέλε ελεκέξσζε ηεο θνηλσλίαο γηα ην πεξηβαιινληηθφ θαη θνηλσληθφ δηαθχβεπκα. Η απάληεζή καο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο πεξηιακβάλεη: Μείσζε απνβιήησλ. Βειηίσζε ηεο αλαθχθισζεο κε πνζνηηθνχο δεζκεπηηθνχο ζηφρνπο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο θαη ζε θάζε Πεξηθέξεηα. Πξνψζεζε ηεο εθηξνπήο ηνπ νξγαληθνχ θιάζκαηνο ησλ απνβιήησλ απφ ηελ ηαθή θαη αμηνπνίεζε ησλ νξγαληθψλ απνβιήησλ. Αλάθηεζε ελέξγεηαο απφ ηα απφβιεηα. Γηαηί ηα απφβιεηα δελ είλαη ζθνππίδηα, αιιά πξντφληα πνπ κπνξνχκε λα αμηνπνηήζνπκε. Αζθαιή ηαθή ησλ ππνιεηκκάησλ. Ήδε, παξά ηηο κεγάιεο δπζθνιίεο πνπ ζπλαληνχκε ιφγσ ηνπ θαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ηνπ ΔΠΑ, πξνζρσξνχκε ζε ζπλεξγαζία κε ηα Τπνπξγεία Οηθνλνκίαο θαη Δζσηεξηθψλ, ηηο Πεξηθέξεηεο θαη ηνπ Φνξείο δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ (ΦνΓΑ) ζε έλα πξφγξακκα γηα ηελ θαιχηεξε δπλαηή αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ ηνπ ΔΠΑ, ιακβάλνληαο ππφςε: Σνπο ππάξρνληεο πεξηθεξεηαθνχο ζρεδηαζκνχο δηαρείξηζεο απνβιήησλ κε βειηηψζεηο φπνπ ρξεηάδεηαη, φπσο γηα παξάδεηγκα ζηελ Πεινπφλλεζν. Σηο απαηηήζεηο ηεο επξσπατθήο θαη εζληθήο λνκνζεζίαο, ηδίσο ζε ζρέζε κε ηε κείσζε ησλ απνβιήησλ, ηελ αλαθχθισζε ησλ ζπζθεπαζηψλ, ηελ επεμεξγαζία ηνπ νξγαληθνχ θιάζκαηνο ησλ απνβιήησλ θαη ηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε εηδηθψλ απνβιήησλ. Σηο ππάξρνπζεο ππνδνκέο, θαζψο επίζεο θαη εθείλεο πνπ είλαη ζε εμέιημε. Σελ αλάγθε γηα ηελ νξηζηηθή παχζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ΥΑΓΑ θαη ηελ θάιπςε ηεο αζθαινχο δηαρείξηζεο ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ θαηά ηε κεηαβαηηθή πεξίνδν κέρξη λα ιεηηνπξγήζνπλ ηα αλαγθαία έξγα. Γηα ηελ πινπνίεζε ησλ αλαγθαίσλ έξγσλ επεμεξγαζίαο θαη αμηνπνίεζεο ησλ απνβιήησλ ρξεηάδεηαη λα αμηνπνηεζνχλ θαη ηδησηηθνί πφξνη ζην πιαίζην έξγσλ κε ην ζχζηεκα παξαρψξεζεο ή κε ηε κνξθή ζχκπξαμεο δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα (ΓΙΣ). Γηακνξθψλνληαη ινηπφλ πξνυπνζέζεηο θαη αλαπηπμηαθέο επθαηξίεο γηα ζεκαληηθή ζπκβνιή ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ζηα ζέκαηα δηαρείξηζεο απνβιήησλ. 2
ην εξψηεκα ινηπφλ πψο βιέπνπκε ην ξφιν ησλ ηδησηψλ ζηα ζέκαηα δηαρείξηζεο απνβιήησλ ε απάληεζή καο είλαη ζαθήο: επηδηψθνπκε ηε ζπλεξγαζία κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα ζηελ θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία κνλάδσλ επεμεξγαζίαο θαη αμηνπνίεζεο απνβιήησλ ζην πιαίζην ηνπ ζπλνιηθνχ ζρεδηαζκνχ δηαρείξηζεο απνβιήησλ, κε ζεβαζκφ ζηηο απαηηήζεηο ηεο πεξηβαιινληηθήο λνκνζεζίαο θαη ζπλεθηηκψληαο ηα νηθνλνκηθά δεδνκέλα ψζηε λα κελ πξνθχπηνπλ κεγάιεο απνθιίζεηο θαη ζηξεβιψζεηο ζην θφζηνο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ απφ πεξηνρή ζε πεξηνρή. Παξάιιεια, ζα πξνρσξήζνπκε κέρξη ην ηέινο ηνπ 2010 ζηελ επηθαηξνπνίεζε ηνπ εζληθνχ ζρεδηαζκνχ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο λεφηεξεο εμειίμεηο ζηελ επξσπατθή λνκνζεζία, φπσο πξνθχπηνπλ απφ ηελ Οδεγία Πιαίζην 98/2008, ε νπνία ζα ελζσκαησζεί ζηελ εζληθή λνκνζεζία. Θέισ ζην ζεκείν φκσο απηφ λα δηεπθξηλίζσ: Η επηθαηξνπνίεζε θαη βειηίσζε ηνπ εζληθνχ ζρεδηαζκνχ πξνθαλψο ζα ιάβεη ππφςε θαη ζα αμηνπνηήζεη ηα έξγα θαη ηα πεξηθεξεηαθά ζρέδηα πνπ βξίζθνληαη ζε εμέιημε. Η πξνψζεζε έξγσλ πνπ έρνπλ ζρεδηαζηεί θαη πξνεηνηκαζηεί ηερληθά θαη πεξηβαιινληηθά δελ ζα αλαζηαιεί. Δπίζεο, ζα θξνληίζνπκε γηα ηελ ελίζρπζε θαη βειηίσζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ κε θπξηφηεξα ζεκεία ηα εμήο: Θεζκνζέηεζε ζρεδίσλ κείσζεο απνβιήησλ ζε εζληθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Γηακφξθσζε πιαηζίνπ γηα ηελ ηηκνινγηαθή πνιηηηθή γηα ηε δηαρείξηζε ζηεξεψλ απνβιήησλ, ελζσκαηψλνληαο θαη ην πεξηβαιινληηθφ θφζηνο. Βειηίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο αλαθχθισζεο κε παξνρή θηλήηξσλ ζηνπο πνιίηεο, ζεζκνζέηεζε θαη εθαξκνγή ηνπ ηέινπο ηαθήο απνβιήησλ ψζηε λα ελζσκαηψλεηαη θαη ην πεξηβαιινληηθφ θφζηνο. Ήδε έρεη θαηαηεζεί ζηε Βνπιή ην αληίζηνηρν λνκνζρέδην. Θεζκηθφ πιαίζην γηα ηηο ειεθηξηθέο ζηήιεο θαη ηνπο ζπζζσξεπηέο ζε ελαξκφληζε κε ην αληίζηνηρν επξσπατθφ. Θεζκηθφ πιαίζην γηα ηα αδξαλή απφβιεηα. Θεζκηθφ πιαίζην γηα ηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ησλ ηιχσλ απφ εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο ιπκάησλ, κε επηθηλδχλσλ βηνκεραληθψλ απνβιήησλ θαη άιισλ θαηεγνξηψλ κε επηθηλδχλσλ απνβιήησλ. εκαληηθφ πξφβιεκα απνηειεί θαη ε δηαρείξηζε ησλ βηνκεραληθψλ -θαη ηδηαίηεξα ησλ επηθίλδπλσλ- απνβιήησλ. Γελ κπνξνχκε λα θιείλνπκε ηα κάηηα θαη λα θξχβνπκε ην πξφβιεκα θάησ απφ ην ραιί. Η 3
ρξφληα απξαμία νδήγεζε ηε ρψξα ζην επξσπατθφ δηθαζηήξην θαη ε πξνζπάζεηα γηα λα απνθχγνπκε ην πξφζηηκν απφ ηελ ήδε θαηαδίθε. Κπξίεο θαη θχξηνη, Γηα λα ιπζεί ην πξφβιεκα ησλ απνξξηκκάησλ, ρξεηάδεηαη θαη αιιαγή ηνπ θαηαλαισηηθνχ θαη παξαγσγηθνχ κνληέινπ. Να ρξεζηκνπνηνχκε ηνπο θπζηθνχο πφξνπο, παξάγνληαο ιηγφηεξα απφβιεηα θαηά ηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ. Να θαηαλαιψλνπκε πην θηιηθά πξνο ην πεξηβάιινλ πξντφληα. Η νινθιεξσκέλε ιχζε ηεο δηαρείξηζεο απνβιήησλ ζπλδέεηαη κε ζεκαληηθέο θνηλσληθέο αιιαγέο. Σν πξφβιεκα ηεο αιιαγήο δηαρείξηζεο απνβιήησλ είλαη θπξίσο θνηλσληθφ θαη φρη ηερληθφ. Τπάξρνπλ πνιιέο θαηάιιειεο ηερληθέο πνπ δηαζθαιίδνπλ ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Η εθαξκνγή ηνπο φκσο είλαη ζέκα νηθνλνκίαο θαη θνηλσλίαο. Γηα ηελ επηινγή ηεο βέιηηζηεο θαηά πεξίπησζε εθαξκνγήο πξέπεη λα ιακβάλνπκε ππφςε ηηο επηθξαηνχζεο ηάζεηο θαζψο θαη ηε ζηάζε δσήο κε ηελ νπνία ζπλδπάδνληαη. Γελ ππάξρνπλ ηερλνινγίεο κε κφλν πιενλεθηήκαηα ή κφλν κεηνλεθηήκαηα. Πάληα ζα ηίζεληαη εξσηήκαηα γηα βειηηζηνπνίεζε ησλ επηινγψλ, φπσο γηα πνηα απφβιεηα κηιάκε, πνηεο πνζφηεηεο θαη ζε πνηα πεξηνρή αλαθεξφκαζηε. Γελ κπνξεί λα ππάξμεη έλα θαη κνλαδηθφ κνληέιν δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ γηα φιε ηελ Διιάδα. Τπάξρνπλ πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο ηδηαηηεξφηεηεο πνπ πξέπεη λα ζπλεθηηκψληαη. Όινη εζείο, ζην πιαίζην ηεο θνηλσληθήο εηαηξηθήο επζχλεο, κπνξείηε λα ζπκβάιεηε απνθαζηζηηθά ζηελ θαιχηεξε θαη ακεζφηεξε πιεξνθφξεζε ηνπ θνηλνχ γηα ηελ πνιππινθφηεηα ηνπ ζέκαηνο ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ. Δίλαη γλσζηφ φηη νη θνηλσληθέο θαη δηθαζηηθέο δηακάρεο γηα ην πξφβιεκα ησλ απνξξηκκάησλ ζπληζηνχλ αληηπξνζσπεπηηθή πεξίπησζε κηαο «ελδν-πεξηβαιινληηθήο ζηάζκηζεο». πγθεθξηκέλα, απφ ηε κηα πιεπξά, βξίζθνληαη νη πηζαλνινγνχκελεο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ ή/θαη ζηελ πγεία ησλ πεξηνίθσλ, απφ κηα δξαζηεξηφηεηα δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ θαη, απφ ηελ άιιε, ε απφιπηα βέβαηε θαη θαηά θαλφλα πνιχ κεγαιχηεξε βιάβε ηνπ πεξηβάιινληνο ή/θαη ηεο πγείαο ησλ θαηνίθσλ ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο, εάλ απηή αθπξσζεί. Πξφθεηηαη δειαδή γηα ζηάζκηζε ησλ θηλδχλσλ πνπ πθίζηαληαη θαη γηα ηηο δχν πιεπξέο θαη ζηελ νπνία δεζπφδνπζα ζέζε θαηέρεη ε απνηξνπή ηεο πηζαλφηεξεο ή κεγαιχηεξεο βιάβεο. Η αληίδξαζε ησλ θαηνίθσλ κηαο πεξηνρήο ζηελ νπνία ζρεδηάδεηαη θάπνηα δξαζηεξηφηεηα δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ πνιιέο θνξέο δελ ζρεηίδεηαη κε ηα επηζηεκνληθά δεδνκέλα νχηε κε ηηο επξχηεξεο θνηλσληθέο ή πεξηβαιινληηθέο αλάγθεο ηεο πεξηνρήο, αιιά είλαη απιψο ζπλέπεηα ηνπ ζπλδξφκνπ «καθξηά απφ ηελ απιή κνπ». Γελ πξφθεηηαη δειαδή γηα έθθξαζε νηθνινγηθήο ζηάζεο σο αληηζηάζκηζκα ζε κηα βιαπηηθή γηα ην πεξηβάιινλ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, αιιά γηα άξλεζε ησλ πνιηηψλ λα απνδερζνχλ ηηο πξνηεηλφκελεο ιχζεηο. Δκθαλίδνπκε ζπρλά, σο πνιίηεο αληηθαηηθέο ζπκπεξηθνξέο θαη ζηάζεηο. Ωο θάηνηθνη κίαο πεξηνρήο, πξνβάιινπκε αξθεηά ηζρπξέο αληηζηάζεηο, πξνηάζζνληαο θηινπεξηβαιινληηθά επηρεηξήκαηα. Αθφκε θαη γηα ηηο εγθαηαζηάζεηο πεξηβαιινληηθψλ ππνδνκψλ, φπσο ΥΤΣΑ, Δγθαηαζηάζεηο Δπεμεξγαζίαο 4
θ.ιπ., νη αληηδξάζεηο είλαη κεγάιεο. Οη πνιίηεο αλεζπρνχλ θαηά πφζν νη εγθαηαζηάζεηο απηέο ζα γίλνπλ φπσο πξνβιέπνπλ νη ζρεηηθνί θαλνληζκνί, ιφγσ ηεο ρξφληαο αλαμηνπηζηίαο ηνπ ζπζηήκαηνο. Αληίζεηα, φηαλ πξφθεηηαη γηα επηβνιή αθφκα θαη βαζηθψλ ξπζκίζεσλ, πξνζηαηεπηηθψλ γηα ηε θπζηθή θαη ηζηνξηθή θιεξνλνκηά ηεο πεξηνρήο, νη αληηδξάζεηο απφ ηηο ηνπηθέο νκάδεο θαη ηνπο θαηνίθνπο κπνξεί λα είλαη εμίζνπ ηζρπξέο, κε ην πξφζρεκα φηη νη ξπζκίζεηο απηέο ζηεξνχλ ηελ πεξηνρή απφ ηελ αλάπηπμε πνπ ρξεηάδεηαη. Σα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηε κείσζε, ηελ αλαθχθισζε, ηελ επεμεξγαζία, ηελ ηαθή ησλ απνβιήησλ θαη γεληθφηεξα ζηελ πξφνδν ηνπ εζληθνχ πξνγξάκκαηνο δξάζεο θαη ησλ πεξηθεξεηαθψλ ζρεδηαζκψλ ζα είλαη απνιχησο πξνζβάζηκα ζηνπο πνιίηεο. Δίλαη επηηαθηηθή αλάγθε ινηπφλ λα πξνζθχγνπκε ζε νινθιεξσκέλεο ιχζεηο δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ πνπ λα είλαη δνθηκαζκέλεο, ξεαιηζηηθέο απφ νηθνλνκηθή άπνςε, θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ θαη ζα ηαηξηάδνπλ κε ηα δεδνκέλα ησλ δηαθφξσλ πεξηνρψλ ηεο ρψξαο. Δίκαζηε απνθαζηζκέλνη λα πξνρσξήζνπκε ζην δξφκν απηφ. Όπνπ ρξεηάδεηαη ζα ζπγθξνπζηνχκε κε επηκέξνπο ζπκθέξνληα γηα λα ππεξεηήζνπκε ην γεληθφ θνηλσληθφ ζπκθέξνλ ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο δηαζθάιηζεο ηεο δεκφζηαο πγείαο. Η ηξηηνθνζκηθή εηθφλα ηεο Διιάδαο ζε ζρέζε κε ηε δηαρείξηζε απνβιήησλ ζα αιιάμεη. Η ρψξα καο ζα πάςεη λα είλαη ε ρψξα ηεο θαηαδίθεο απφ ην επξσπατθφ δηθαζηήξην θαη ησλ πξνζηίκσλ. Οη πξαθηηθέο απηέο έρνπλ αξλεηηθή επίπησζε ζην θχξνο ηεο ρψξαο, ηελ νηθνλνκία θαη ηελ αλάπηπμε. Θα βαδίζνπκε ζε κηα θνηλσλία αλαθχθισζεο θαη αμηνπνίεζεο ησλ απνβιήησλ. Θα ζπλεξγαζηνχκε δεκηνπξγηθά κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα γηα ηε δηακφξθσζε θαη ηελ εθαξκνγή ησλ βέιηηζησλ ιχζεσλ θαη ζα ππνζηεξίμνπκε ηελ αλάπηπμε θαη ηελ εμαγσγή ηερλνγλσζίαο ζηνλ ηνκέα. αο επραξηζηψ 5