Περιεχόμενα. Λεξιλόγιο

Περιεχόμενα ΜΕΡΟΣ I: ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ 1 Εισαγωγή στην Εμβιομηχανική Ανάλυση 2 Μηχανικές Ιδιότητες των Υλικών 3 Εμβιομηχανική των Οστών 4 Εμβιομηχανική των Σκελετικών Μυών 5 Εμβιομηχανική των Χόνδρων 6 Εμβιομηχανική των Τενόντων και των Συνδέσμων 7 Εμβιομηχανική των Αρθρώσεων ΜΕΡΟΣ ΙΙ: ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ Ενότητα 1: Ενότητα Ώμου: Η Ωμική Ζώνη 8 Κατασκευή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων της Ωμικής Ζώνης 9 Μηχανική και Παθομηχανική της Μυϊκής Δραστηριότητας στην Ωμική Ζώνη 10 Ανάλυση των Δυνάμεων στην Ωμική Ζώνη κατά τις Δραστηριότητες Ενότητα 2: Ενότητα Αγκώνα 11 Κατασκευή και Λειτουργία των Οστών και των Μη Συσταλτών Στοιχείων του Αγκώνα 12 Μηχανική και Παθομηχανική της Μυϊκής Δραστηριότητας στον Αγκώνα 13 Ανάλυση των Δυνάμεων στον Αγκώνα κατά τις Δραστηριότητες Ενότητα 3: Ενότητα Καρπού και Άκρας Χείρας 14 Κατασκευή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων Καρπού Και Άκρας Χείρας 15 Μηχανική και Παθομηχανική των Μυών του Πήχη 16 Ανάλυση των Δυνάμεων στον Καρπό κατά τις Δραστηριότητες 17 Μηχανική και Παθομηχανική των Ειδικών Συνδετικών Ιστών του Χεριού 18 Μηχανική και Παθομηχανική των Αυτοχθόνων Μυών του χεριού 19 Μηχανική και Παθομηχανική της Σύλληψης και Λαβής ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΑΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ενότητα 4: Μυοσκελετικές Λειτουργίες στην Κεφαλή 20 Μηχανική και Παθομηχανική των Μυών του Προσώπου και των Οφθαλμών 21 Μηχανική και Παθομηχανική της Φώνησης 22 Μηχανική και Παθομηχανική της Κατάποσης 23 Δομή και Λειτουργία των Αρθρικών Δομών της Κροταφογναθικής Άρθρωσης 24 Μηχανική και Παθομηχανική των Μυών της Κροταφογναθικής Άρθρωσης 25 Ανάλυση των Δυνάμεων στην Κροταφογναθική Άρθρωση κατά τη διάρκεια Δραστηριοτήτων Ενότητα 5: ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ 26 Δομή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης 27 Μηχανική και Παθομηχανική των Αυχενικών Μυών 28 Ανάλυση των Δυνάμεων στην Αυχενική Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης κατά τη Λειτουργία της 29 Δομή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων της Θωρακικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης 30 Μηχανική και Παθομηχανική των Μυών της Θωρακικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης 31 Φορτία που Υφίσταται η Θωρακική Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης 32 Δομή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων της Οσφυϊκής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης 33 Μηχανική και Παθομηχανική των Μυών που Ενεργούν στην Οσφυϊκή Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης 34 Ανάλυση των Δυνάμεων στην Οσφυϊκή Μοίρα της Σπονδυλικής Στήλης κατά τη Λειτουργία της 35 Δομή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων της Πυέλου 36 Μηχανική και Παθομηχανική της Μυϊκής Δραστηριότητας στην Πύελο 37 Ανάλυση των Δυνάμεων στην Πύελο κατά τη Λειτουργία της ΜΕΡΟΣ IV: ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΑΚΡΟΥ Ενότητα 6: ΜΟΝΑΔΑ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ 38 Δομή και Λειτουργία των Οστών και των Μη Συσταλτών Στοιχείων του Ισχίου 39 Μηχανική και Παθομηχανική της Μυϊκής Δραστηριότητας στο Ισχίο 40 Ανάλυση των Δυνάμεων στο Ισχίο κατά τη Διάρκεια Δραστηριοτήτων Ενότητα 7: ΜΟΝΑΔΑ ΤΟΥ ΓΟΝΑΤΟΣ 41 Δομή και Λειτουργία των Οστών και των Μη Συσταλτών Στοιχείων του Γόνατος 42 Μηχανική και Παθομηχανική της Μυϊκής Δραστηριότητας στο Γόνατο 43 Ανάλυση των Δυνάμεων στο Γόνατο κατά τη Διάρκεια Δραστηριοτήτων Ενότητα 8: ΜΟΝΑΔΑ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΟΣ 44 Δομή και Λειτουργία των Οστών και των Μη Συσταλτών Στοιχείων του Συμπλέγματος της Ποδοκνημικής και του Άκρου Ποδός 45 Μηχανική και Παθομηχανική της Μυϊκής Δραστηριότητας στην Ποδοκνημική και τον Άκρο Πόδα 46 Ανάλυση των Δυνάμεων στην Ποδοκνημική και στον Άκρο Πόδα κατά τη Διάρκεια Δραστηριοτήτων ΜΕΡΟΣ V: ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΒΑΔΙΣΗ 47 Χαρακτηριστικά της Φυσιολογικής Στάσης και Συνήθεις Στασικές Ανωμαλίες 48 Χαρακτηριστικά της Φυσιολογικής Βάδισης και των Παραγόντων που την Επηρεάζουν Λεξιλόγιο

Κινησιολογία Άνω Άκρου ΜΕΡΟΣ IΙ Μείζων θωρακικός Πλατύς ραχιαίος ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΕΝΟΤΗΤΑ ΩΜΟΥ: Η ΩΜΙΚΗ ΖΩΝΗ Κεφάλαιο 8: Κατασκευή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων της Ωμικής Ζώνης Κεφάλαιο 9: Μηχανική και Παθομηχανική της Μυϊκής Δραστηριότητας στην Ωμική Ζώνη Κεφάλαιο 10: Ανάλυση των Δυνάμεων στην Ωμική Ζώνη κατά τις Δραστηριότητες ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΓΚΩΝΑ Κεφάλαιο 11: Κατασκευή και Λειτουργία των Οστών και των Μη Συσταλτών Στοιχείων του Αγκώνα Κεφάλαιο 12: Μηχανική και Παθομηχανική της Μυϊκής Δραστηριότητας στον Αγκώνα Κεφάλαιο 13: Ανάλυση των Δυνάμεων στον Αγκώνα κατά τις Δραστηριότητες ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΡΠΟΥ ΚΑΙ ΑΚΡΑΣ ΧΕΙΡΑΣ Κεφάλαιο 14: Κατασκευή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων Καρπού Και Άκρας Χείρας Κεφάλαιο 15: Μηχανική και Παθομηχανική των Μυών του Πήχη Κεφάλαιο 16: Ανάλυση των Δυνάμεων στον Καρπό κατά τις Δραστηριότητες Κεφάλαιο 17: Μηχανική και Παθομηχανική των Ειδικών Συνδετικών Ιστών του Χεριού Κεφάλαιο 18: Μηχανική και Παθομηχανική των Αυτοχθόνων Μυών του χεριού Κεφάλαιο 19: Μηχανική και Παθομηχανική της Σύλληψης και Λαβής 131

ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΕΝΟΤΗΤΑ ΩΜΟΥ: Η ΩΜΙΚΗ ΖΩΝΗ Η Ωμική Ζώνη είναι η λειτουργική μονάδα που επιτρέπει την κίνηση του βραχίονα σε σχέση με τον κορμό. Αποτελείται από την κλείδα, την ωμοπλάτη και το βραχιόνιο οστό, από τις αρθρώσεις που συνδέουν τα οστά αυτά, και από τους μυς που τα κινούν. Οι παραπάνω δομές είναι τόσο στενά λειτουργικά συνδεδεμένες, που η μελέτη καθεμίας από αυτές χωριστά είναι σχεδόν αδύνατη. Παρόλα αυτά, μια προσεκτική μελέτη των δομών που συνθέτουν την ωμική ζώνη αποκαλύπτει ένα αρμονικό απλό σύστημα από οστά, αρθρώσεις και μύες, που συνολικά εξασφαλίζει στον ώμο σχεδόν απεριόριστο αριθμό κινήσεων (Εικόνα). Μία σημαντική πηγή παραπόνων των ασθενών για πόνο και δυσλειτουργία στην ωμική ζώνη είναι η διαταραχή του συντονισμού των ανεξάρτητων αυτών δομών. Η πρωταρχική λειτουργία της ωμικής ζώνης είναι η τοποθέτηση του άνω άκρου στο χώρο, ώστε να επιτρέπει στην άκρα χείρα να εκτελεί τις λειτουργίες της. Το αξιοθαύμαστο της ωμικής ζώνης είναι το φάσμα των θέσεων που μπορεί να επιτύχει στο χώρο. Αυτή η κινητικότητα όμως είναι και η πηγή μεγάλου ρίσκου. Η αστάθεια των αρθρώσεων αποτελεί μια επίσης σημαντική πηγή παραπόνων ασθενών για δυσλειτουργία του ώμου. Συνεπώς, η κατανόηση της λειτουργίας και δυσλειτουργίας της ωμικής ζώνης απαιτεί την κατανόηση της συντονισμένης και αλληλεξαρτούμενης κίνησης των μεμονωμένων δομών που την αποτελούν, καθώς και την εκτίμηση των κατασκευαστικών συμβιβασμών που υπάρχουν στον ώμο, οι οποίοι επιτρέπουν μεγάλη κινητικότητα και συγχρόνως παρέχουν επαρκή σταθερότητα. Στέρνο Ωμοπλάτη Βραχιόνιο Ωμική ζώνη. Η ωμική ζώνη αποτελείται από το βραχιόνιο, την κλείδα και την ωμοπλάτη, ενώ περιλαμβάνει την στερνοκλειδική, την ακρωμιοκλειδική, τη γληνοβραχιόνια και την ωμοπλατοθωρακική άρθρωση. 132

ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΕΝΟΤΗΤΑ ΩΜΟΥ: Η ΩΜΙΚΗ ΖΩΝΗ Αυτή η ενότητα των τριών κεφαλαίων περιγράφει την δομή της ωμικής ζώνης και τις συνέπειες της δομής αυτής στην λειτουργία και δυσλειτουργία του ώμου. Ο σκοπός της ενότητας αυτής είναι να Παρέχει στον κλινικό τη δυνατότητα κατανόησης της μορφολογίας των μεμονωμένων δομών που συνθέτουν την ωμική ζώνη Αναγνωρίσει τους λειτουργικούς συσχετισμούς μεταξύ των μεμονωμένων αυτών δομών Συζητηθεί το πώς οι δομές της ωμικής ζώνης συμβάλλουν στην κινητικότητα και σταθερότητα Παρέχει μια άποψη των φορτίσεων που υπόκειται η ωμική ζώνη κατά την καθημερινή δραστηριότητα Αυτή η ενότητα χωρίζεται σε τρία κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζει τις οστικές κατασκευές που συνθέτουν την ωμική ζώνη και τις αρθρώσεις τις συνδέουν. Το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζει τους μύες των ώμων και την συμβολή τους στη λειτουργία και δυσλειτουργία. Το τρίτο κεφάλαιο διερευνά τα φορτία στα οποία υπόκεινται η ωμική ζώνη και τα μεμονωμένα συστατικά της κατά τις καθημερινές δραστηριότητες. 133

Κατασκευή και Λειτουργία των Οστών και Αρθρώσεων της Ωμικής Ζώνης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΤΗΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ...00...00 Ωμοπλάτη...00 Άνω τμήμα βραχιονίου οστού...00 Στέρνο και Θώρακας...00 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΤΗΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ...00 Στερνοκλειδική Άρθρωση...00 Ακρωμιοκλειδική Άρθρωση...00 Ωμοπλατοθωρακική Άρθρωση...00 Γληνοβραχιόνια Άρθρωση...00 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΩΜΟΥ...00 Κίνηση της Ωμοπλάτης και του Βραχιονίου κατά την Ανύψωση Βραχίονα κορμού...00 Κίνηση της Στερνοκλειδικής και Ακρωμιολκειδικής κατά την Ανύψωση Βραχίονα κορμού...00 Διαταραχές σε Μεμονωμένες Αρθρώσεις και οι Επιπτώσεις στην Ωμική Κίνηση...00 ΕΥΡΟΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΩΜΟΥ...00 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...00 Α υτό το κεφάλαιο περιγράφει τη δομή των οστών και αρθρώσεων της ωμικής ζώνης σε σχέση με τη λειτουργία του ώμου. Ο συγκεκριμένος σκοπός του κεφαλαίου είναι να Περιγράψει τις κατασκευές των μεμονωμένων οστών που συνθέτουν την ωμική ζώνη Περιγράψει τις αρθρώσεις που συνδέουν τα οστικά στοιχεία Διαπραγματευτεί τους παράγοντες που συμβάλουν στη σταθερότητα και αστάθεια κάθε άρθρωσης Διαπραγματευτεί τη σχετική συμβολή κάθε άρθρωσης στη συνολική κίνηση της ωμικής ζώνης Ανασκοπήσει τις βιβλιογραφικές περιγραφές του εύρους κίνησης (ROM) του ώμου Διαπραγματευτεί τις επιπτώσεις της μη φυσιολογικής κίνησης μιας μεμονωμένης άρθρωσης στην συνολική κίνηση του ώμου Κατασκευή των Οστών της Ωμικής Ζώνης Η ωμική ζώνη αποτελείται από τρία οστά: την κλείδα, την ωμοπλάτη και το βραχιόνιο. Καθένα από αυτά τα οστά συζητάτε λεπτομερώς παρακάτω. Παρόλα αυτά, το σύμπλεγμα αυτού καθεαυτό είναι συνδεδεμένο με τον αξονικό σκελετό μέσω του στέρνου και στηρίζεται στο θώρακα, το σχήμα του οποίου ασκεί κάποια επιρροή στη λειτουργία του συνόλου της ωμικής ζώνης. Γι αυτό, παρουσιάζεται επίσης μια σύντομη αναφορά στο στέρνο και το σχήμα του θώρακα, όσον αφορά τη σχέση τους με την ωμική ζώνη. Η κλείδα λειτουργεί σαν μια σύνδεση που κρατάει όλον τον ώμο και στην πραγματικότητα ολόκληρο το άνω άκρο αναρτημένο στον αξονικό σκελετό [84]. Άλλες λει- 134

Κεφάλαιο 8 / ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ 135 Στέρνο A B Αρθρική επιφάνεια για το στέρνο Πρώτος θωρακικός σπόνδυλος Πρώτη πλευρά Τραπεζοειδής γραμμή Κωνοειδές φύμα Αρθρική επιφάνεια για το ακρώμιο Εικόνα 8.1: Η. Α. Άνω επιφάνεια Β. Κάτω επιφάνεια τουργίες που αποδίδονται στην κλείδα είναι ότι παρέχει επιφάνεια για μυϊκές προσφύσεις, προστατεύει υποκείμενα νεύρα και αιμοφόρα αγγεία, συμβάλλει στην αύξηση του εύρους κίνησης (ROM) του ώμου, και βοηθάει στη μετάδοση μυϊκής δύναμης στην ωμοπλάτη [52, 69]. Αυτή η ενότητα περιγράφει τα συγκεκριμένα στοιχεία της κλείδας που συμβάλλουν στην ικανότητά της να επιτελεί καθεμία από τις παραπάνω λειτουργίες. Ο τρόπος που αυτά τα χαρακτηριστικά συμβάλλουν στις λειτουργίες της κλείδας, καθώς και το πώς επηρεάζονται από τραυματισμούς της κλείδας, διαπραγματεύονται σε επόμενα τμήματα του κεφαλαίου. Η κλείδα βρίσκεται με τον μακρύ άξονά της κοντά στο εγκάρσιο επίπεδο. Είναι ένα καμπυλωτό οστό σε κάτοψη, κυρτό προς τα εμπρός στα κεντρικά δύο τρίτα του ακολουθώντας σχεδόν το σχήμα του πρόσθιου θώρακα, και κυρτό προς τα πίσω στο περιφερικό εν τρίτο (Εικ. 8.1). Η λειτουργική σπουδαιότητα αυτού του ασυνήθιστου σχήματος θα γίνει προφανής στη συζήτηση της συνολικής κίνησης του ώμου. Η άνω επιφάνεια της κλείδας είναι λεία και ψηλαφάται άμεσα κάτω από το δέρμα. Πρόσθια, η επιφάνεια τραχύνεται από τις προσφύσεις, κεντρικά του μείζονος θωρακικού, και περιφερικά του δελτοειδή. Η οπίσθια επιφάνεια τραχύνεται στο εξωτερικό εν τρίτο από την πρόσφυση του άνω τραπεζοειδή. Η κάτω επιφάνεια τραχύνεται από τις προσφύσεις, κεντρικά από τον πλευροκλειδικό σύνδεσμο και τον υποκλείδιο μυ, και περιφερικά από κορακοκλειδικό σύνδεσμο. Ο τελευταίος δημιουργεί δύο χαρακτηριστικά σημεία στην κάτω επιφάνεια του περιφερικού τμήματος της κλείδας, το κωνοειδές φύμα και περιφερικότερα, την τραπεζοειδή γραμμή. Το κεντρικό και το περιφερικό άκρο της κλείδας παρέχουν αρθρικές επιφάνειες για το στέρνο και το ακρώμιο, αντίστοιχα. Το κεντρικό τμήμα της κλείδας διαπλατύνεται και σχηματίζει την κεφαλή της κλείδας. Η κεντρική επιφάνεια της κεφαλής αρθρώνεται με το στέρνο και τον παρεμβαλλόμενο αρθρικό δίσκο, ή μηνίσκο, καθώς και με τον πρώτο πλευρικό χόνδρο. Η αρθρική επιφάνεια της κλειδικής κεφαλής είναι, σε προσθοπίσθια κατεύθυνση κοίλη, και ελαφρώς κυρτή σε κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω [93, 101]. Αντίθετα με τις περισσότερες διαρθρώσεις, η αρθρική επιφάνεια της κλειδικής κεφαλής καλύπτεται από παχύ ινοχόνδρινο στρώμα. Το περιφερικό εν τρίτο της κλείδας είναι επίπεδο σε σχέση με τα άλλα δύο τρίτα και καταλήγει σε μια επίπεδη διαπλάτυνση, η οποία αρθρώνεται με την ακρώμιο στην ακρωμιοκλειδική άρθρωση. Η πραγματική αρθρική επιφάνεια είναι μια μικρή γλήνη προσανατολισμένη προς τα κάτω και έξω. Καλύπτεται και αυτή από ινώδη (αντί υαλοειδή) χόνδρο. Τα κεντρικά και περιφερικά τμήματα της κλείδας ψηλαφώνται εύκολα. Ωμοπλάτη Η ωμοπλάτη είναι ένα επίπεδο οστό του οποίου η πρωταρχική λειτουργία είναι να παρέχει επιφάνεια για μυϊκές προσφύσεις στον ώμο. Συνολικά 15 κύριοι μύες που ενεργούν στον ώμο προσφύονται στην ωμοπλάτη [58, 101]. Στα τετράποδα ζώα η ωμοπλάτη είναι μακριά και λεπτή και βρίσκεται στο περιφερικό πλάγιο τμήμα του θώρακα. Στα δίποδα όντα, υπάρχει μια σταδιακή αύξηση της μετωπιαίας διαμέτρου του οστού, με ταυτόχρονη μετανάστευση του οστού από μία περιφερική ως προς το θώρακα θέση προς μία πιο κεντρική οπίσθια θέση (Εικ. 8.2). Η μετωπιαία επέκταση είναι κυρίως το αποτέλεσμα ενός αυξημένου υπακάνθιου βόθρου και μίας πρόσθιας επιφάνειας που παρέχει προσφύσεις σε τρεις από τους τέσσερις μύες του πετάλου στροφέων, καθώς και σε αρκετούς άλλους μύες του ώμου [40, 83]. Αυτές οι αλλαγές στη δομή και θέση της ωμοπλάτης αντανακλούν τη σταδιακή αλλαγή του ρόλου του άνω άκρου, από τη λειτουργία της στήριξης σε αυτήν της λαβής και του απλώματος του χεριού. Αυτές οι διαφοροποιήσεις στη λειτουργία απαιτούν και μια αλλαγή του ρόλου των μυών, οι οποίοι πλέον πρέπει να τοποθετούν και να υποστηρίζουν μία ωμοπλάτη και γληνοβραχιόνια άρθρωση που ως πρωταρχικό ρόλο δεν έχουν πια την στήριξη, αλλά είναι πλέον ελεύθερες να κινηθούν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Η ωμοπλάτη έχει δύο επιφάνειες, την πρόσθια ή πλευρική, και την οπίσθια ή ραχιαία επιφάνεια (Εικ. 8.3). Η πρόσθια επιφάνεια είναι γενικώς λεία και παρέχει έκφυση στον υποπλάτιο μυ. Κατά μήκος του έσω χείλους της πρόσθιας επιφάνειας σε μία λεία και ρηχή επιφάνεια δίνεται η έκφυση του πρόσθιου οδοντωτού μυός.

136 Μέρος ΙΙ / ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ A B Εικόνα 8.2: Θέση της ωμοπλάτης. Α. Στους ανθρώπους η ωμοπλάτη είναι τοποθετημένη περισσότερο οπίσθια. Β. Στα τετράποδα ζώα η ωμοπλάτη είναι τοποθετημένη στο πλάγιο τμήμα του θώρακα. Άνω γωνία Κορακοειδής απόφυση Ακρώμιο Υπεργλήνιο φύμα Άνω γωνία Υπεργλήνιο Υπερακάνθιος βόθρος Ωμογλήνη Υπογλήνιο φύμα Άκανθα Έσω χείλος Υποπλάτιος βόθρος Υπακάνθιος βόθρος Έσω χείλος Έξω χείλος Κάτω γωνία A Εικόνα 8.3: Ωμοπλάτη. Α. Πρόσθια επιφάνεια. Β. Οπίσθια επιφάνεια B

Κεφάλαιο 8 / ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ 137 Η ραχιαία επιφάνεια της ωμοπλάτης χωρίζεται σε δύο περιοχές από την ωμοπλατιαία άκανθα, μία μικρή υπερκείμενη που καλείται υπερακάνθιος βόθρος και μία μεγάλη υποκείμενη γνωστή ως υπακάνθιος βόθρος. Η άκανθα είναι μία μεγάλη οστέινη ακρολοφία που εξέχει στη ραχιαία επιφάνεια της ωμοπλάτης και διασχίζει όλο το πλάτος της, από το έσω χείλος προς τα έξω και άνω. Η άκανθα καταλήγει σε μία μεγάλη, επίπεδη επιφάνεια η οποία προβάλει προς τα έξω, πρόσθια και ελαφρώς άνω. Αυτή η απόφυση είναι γνωστή ως ακρώμιο. Το ακρώμιο παρέχει μια στέγη πάνω από την κεφαλή του βραχιονίου. Το ακρώμιο έχει μία αρθρική επιφάνεια για την κλείδα στο πρόσθιο τμήμα της έσω επιφάνειάς του. Ομοίως με την κλειδική επιφάνεια με την οποία αρθρώνεται, αυτή η αρθρική επιφάνεια καλύπτεται με ινώδη παρά υαλοειδή χόνδρο. Αυτή η γλήνη είναι προσανατολισμένη προς τα έσω και ελαφρώς άνω. Το ακρώμιο περιγράφεται γενικά ως επίπεδο. Παρόλα αυτά, οι Bigliani και συνεργάτες περιγράφουν διάφορα σχήματα του ακρωμίου όπως, επίπεδο, καμπυλωτό και αγκιστρωτό [4]. Αυτοί οι συγγραφείς προτείνουν ότι το αγκιστρωτό είδος του ακρωμίου ίσως συμβάλει σε σύνδρομα πρόσκρουσης του ώμου. Επιπρόσθετοι παράγοντες που συμβάλουν σε σύνδρομα πρόσκρουσης συζητούνται στη συνέχεια αυτού του κεφαλαίου. Η ωμοπλάτη έχει τρία χείλη: το έσω ή νωτιαίο χείλος, το έξω ή μασχαλιαίο χείλος, και το άνω χείλος. Το έσω χείλος ψηλαφάται εύκολα καθ όλο το μήκος του από κάτω προς τα πάνω. Το έσω χείλος κλίνει προς τα εμπρός από τη βάση της άκανθας και πάνω, συναρμόζοντας έτσι στις καμπύλες του υποκείμενου θώρακα. Συναντά το άνω χείλος στην άνω γωνία της ωμοπλάτης, η οποία μπορεί να ψηλαφηθεί μόνο σε άτομα με μικρούς, ή ατροφικούς μύες που καλύπτουν την άνω γωνία, και συγκεκριμένα τον τραπεζοειδή και τον ανελκτήρα της ωμοπλάτης. Από την πρόσθια επιφάνεια του άνω χείλους της ωμοπλάτης προβάλει η κορακοειδής απόφυση, μια προβολή με σχήμα δακτύλου, που εκβάλει από την ωμοπλάτη προς τα άνω και κατόπιν πρόσθια και έξω. Βρίσκεται περίπου στα δύο τρίτα του πλάτους της ωμοπλάτης από το έσω χείλος. Η κορακοειδής απόφυση ψηλαφάται εύκολα κάτω από το περιφερικό εν τρίτο της κλείδας στην πρόσθια άποψη του κορμού. Ακριβώς εσωτερικά από τη βάση της κορακοειδούς απόφυσης στο άνω χείλος βρίσκεται υπερακάνθια εντομή μέσω της οποίας διέρχεται το υπερπλάτιο νεύρο. Το έσω χείλος της ωμοπλάτης συναντά το έξω χείλος στην κάτω γωνία, ένα σημαντικό και εύκολα αναγνωρίσιμο σημείο αναφοράς. Το έξω χείλος της ωμοπλάτης ψηλαφάται κατά μήκος του κατώτερου τμήματός του, έως ότου καλυφθεί από το μείζων στρογγύλο, τον ελάσσων στρογγύλο και τον πλατύ ραχιαίο μυ. Το έξω χείλος συνεχίζει προς τα άνω και συναντά το άνω χείλος στην άνω γωνία, ή αλλιώς κεφαλή και αυχένα της ωμοπλάτης. Στην άνω γωνία δημιουργείται μια γληνοειδής κοιλότητα, η ωμογλήνη, που παρέχει την αρθρική επιφάνεια της ωμοπλάτης για τη γληνοβραχιόνια άρθρωση. Η ωμογλήνη είναι κάπως ρηχή προς τα άνω και βαθαίνει κατώτερα δίνοντας έτσι την εικόνα «σχήματος αχλαδιού». Το βάθος της ωμογλήνης αυξάνεται από τον περιβάλλοντα ινώδη, δακτυλιοειδή, επιχείλιο χόνδρο. Άνω και κάτω από την ωμογλήνη βρίσκονται το υπεργλήνιο και υπογλήνιο φύμα, αντίστοιχα. Ο προσανατολισμός της ωμογλήνης αυτού καθαυτός είναι κάπως αντιλεγόμενος. Ο προσανατολισμός της περιγράφεται ως Έξω πλάγιος [2] Ανώτερος [2] Κατώτερος [80] Πρόσθιος [2, 84] Ανεστραμμένος [85] Μόνο ο προς τα έξω προσανατολισμός της ωμογλήνης παρουσιάζεται αδιαμφισβήτητος. Παρόλο που οι διαφορές στη βιβλιογραφία μπορεί να αντανακλούν πραγματικές διαφορές στη μέτρηση, ή στους πληθυσμούς που μελετήθηκαν, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό η απόκλιση οφείλεται στα διαφορετικά πλαίσια αναφοράς που χρησιμοποιήθηκαν από τους διάφορους ερευνητές για την περιγραφή της θέσης της ωμοπλάτης. Τα πλαίσια αναφοράς που χρησιμοποιήθηκαν περιλαμβάνουν ένα εντός της ίδιας της ωμοπλάτης και ένα σε σχέση με το συνολικό σώμα. Το πλαίσια αναφοράς σε σχέση με την ωμοπλάτη επιτρέπει τη σύγκριση της θέσης ενός οστικού σημείου της ωμοπλάτης με ένα άλλο σημείο πάνω στην ίδια την ωμοπλάτη. Το πλαίσια αναφοράς σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα επιτρέπει τη σύγκριση της θέσης ενός σημείου αναφοράς της ωμοπλάτης σε σχέση με άλλες περιοχές του σώματος. Για την κατανόηση της διαφωνίας ως προς τον προσανατολισμό της ωμογλήνης, είναι χρήσιμο να αναλογιστούμε τον προσανατολισμό της ωμοπλάτης ως σύνολο. Σε σχέση με τον κορμό, η φυσιολογική θέση ηρεμίας της ωμοπλάτης μπορεί να περιγραφεί σε σχέση με το μετωπιαίο, οβελιαίο και εγκάρσιο επίπεδο. Όσον αφορά στο εγκάρσιο επίπεδο, η ωμοπλάτη είναι στραμμένη πρόσθια γύρω από έναν κατακόρυφο άξονα. Το επίπεδο της ωμοπλάτης είναι προσανατολισμένο περίπου 30 45 ο από το μετωπιαίο επίπεδο (Εικ. 8.4) [46, 86]. Αυτή η θέση κατευθύνει την ωμογλήνη πρόσθια σε σχέση με το σώμα. Παρόλα αυτά ένα πλαίσιο αναφοράς σε σχέση με την ωμοπλάτη αποκαλύπτει ότι η ωμογλήνη είναι ανεστραμμένη, ή οπίσθια στραμμένη, σε σχέση με τον αυχένα της ωμοπλάτης [14, 85]. Συνεπώς η ωμογλήνη είναι προσανατολισμένη πρόσθια (σε σχέση με το σώμα) και συγχρόνως είναι ανεστραμμένη (σε σχέση με την ωμοπλάτη). Περιγράφεται επίσης μία στροφή της ωμοπλάτης στο μετωπιαίο επίπεδο σε σχέση με το σώμα και γύρω από έναν προσθοπίσθιο άξονα (Εικ. 8.5). Αυτή η στροφή στο μετωπιαίο επίπεδο περιγράφεται είτε από τον άνω ή κάτω προσανατολισμό της ωμογλήνης, είτε από την έσω ή έξω θέση της κάτω γωνίας της ωμοπλάτης [2, 25, 80]. Η στροφή γύρω από έναν προσθιοπίσθιο άξονα, οι οποία στρέφει την ωμογλήνη κάτω, κινώντας την κάτω γωνία

138 Μέρος ΙΙ / ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ Επίπεδο Ωμοπλάτης Ωμοπλάτη κινεί την κάτω γωνία προς τα έξω μακριά από τη σπονδυλική στήλη, καλείται άνω ή έξω στροφή. Δύο ερευνητές αναφέρουν ότι η ωμογλήνη είναι στραμμένη προς τα άνω κατά τη χαλαρή όρθια στάση [2, 61]. Δύο άλλες μελέτες αναφέρουν μία κάτω στροφή κατά περίπου 5 ο [25, 80]. Η στάση των υποκειμένων που μελετήθηκαν μπορεί 40 Μετωπιαίο Επίπεδο Εικόνα 8.4: Επίπεδο Ωμοπλάτης. Μία κάτοψη της ωμοπλάτης αποκαλύπτει ότι το επίπεδο της ωμοπλάτης σχηματίζει μία γωνία περίπου 40 ο με το μετωπιαίο επίπεδο. της ωμοπλάτης προς τα έσω (δηλ. πλησιάζοντας τη σπονδυλική στήλη), περιγράφεται ως κάτω ή έσω στροφή της ωμοπλάτης. Η στροφή της ωμογλήνης προς τα άνω, που 2 3 1 2 3 Εικόνα 8.5: Στροφή Ωμοπλάτης. Η στροφή της ωμοπλάτης γύρω από έναν προσθιοπίσθιο (ΠΟ) άξονα έχει ως αποτέλεσμα τον προσανατολισμό της ωμογλήνης προς τα πάνω ή κάτω 1 Εικόνα 8.6: Αλλαγές στη θέση της ωμοπλάτης ανάλογα με τη στάση. Α. Αυτό το άτομο στέκεται με πεσμένους, ή στρογγυλευμένους ώμους, και οι ωμοπλάτες είναι στραμμένες έτσι ώστε η ωμογλήνη να κλίνει προς τα κάτω. Β. Αυτό το άτομο στέκεται με τραβηγμένους τους ώμους προς τα πίσω και τις ωμοπλάτες να κλίνουν προς τα πάνω.

Κεφάλαιο 8 / ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ 139 να βοηθήσει στην εξήγηση των παραπάνω διαφορών. Ίσως τα άτομα που παρουσιάζουν μία άνω στροφή συμβουλεύονται να τραβούν τους ώμους τους πίσω σε μία «ορθή» στάση, ενώ αυτοί που έχουν μία κάτω στροφή της ωμογλήνης έχουν ελαφρώς «στρογγυλευμένους» ώμους (Εικ. 8.6). Ο τελικός καθορισμός του φυσιολογικού προσανατολισμού της ωμοπλάτης στο μετωπιαίο επίπεδο απαιτεί έναν αποδεκτό ορισμό της φυσιολογικής στατικής ευθυγράμμισης του ώμου. Αυτός ο ορισμός δυστυχώς λείπει επί του παρόντος. Συνεπώς, η διαφωνία όσον αφορά στον προσανατολισμό της ωμοπλάτης και της ωμογλήνης στο μετωπιαίο επίπεδο συνεχίζεται. Όσον αφορά το οβελιαίο επίπεδο, η ωμοπλάτη κλίνει πρόσθια περίπου 10 ο σε σχέση με το μετωπιαίο επίπεδο, γύρω από ένα, μετωπιαίο άξονα (Εικ. 8.7) [17]. Αυτή η πρόσθια κλίση είναι εν μέρει το αποτέλεσμα της θέσης της ωμοπλάτης στον ανώτερο θώρακα, ο οποίος πλησιάζει στην κορυφή του. Επιπλέον, η πρόσθια κλίση της ωμοπλάτης επιτρέπει στην κάτω γωνία της ωμοπλάτης να εξέχει από το θώρακα. Κλινικός Συσχετισμός Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΩΜΟΠΛΑΤΗΣ ΣΕ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΩΜΟΥ: Μη φυσιολογικές θέσεις της ωμοπλάτης έχουν παρατηρηθεί σε διάφορες μορφές ωμικής δυσλειτουργίας. Μη φυσιολογικός προσανατολισμός της ωμογλήνης έχει συσχετιστεί με αστάθεια στη γληνοβραχιόνια άρθρωση [2, 85, 91]. Επίσης, υπέρμετρη πρόσθια κλίση έχει παρατηρηθεί σε άτομα με σύνδρομα πρόσκρουσης ώμου κατά την ενεργητική απαγωγή του ώμου [61]. Η προσεκτική εκτίμηση της θέσης της ωμοπλάτης είναι ένα απαραίτητο στοιχείο της ολοκληρωμένης αξιολόγησης ασθενών με δυσλειτουργία ώμου. Εγγύς Βραχιόνιο Το βραχιόνιο είναι ένα μακρό οστό αποτελούμενο από την κεφαλή, τον αυχένα, και το σώμα ή διάφυση. Το σώμα καταλήγει περιφερικά στον κόνδυλο και την τροχιλία. Αυτό το κεφάλαιο παρουσιάζει μόνο τα τμήματα του βραχιονίου που είναι σχετικά με τη συζήτηση της μηχανικής και παθομηχανικής της ωμικής ζώνης. Το υπόλοιπο βραχιόνιο περιγράφεται στο Κεφάλαιο 11 με τον αγκώνα. Η αρθρική επιφάνεια της κεφαλής του βραχιονίου περιγράφεται συχνά σαν το ήμισυ μιας σχεδόν τέλειας σφαίρας (Εικ. 8.8) [39, 89, 99, 101]. Η κεφαλή του βραχιονίου προβάλει κεντρικά, άνω και οπίσθια, σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζεται από τον έσω και έξω κόνδυλο (Εικ. 8.9) [40]. Η βραχιόνια κεφαλή καταλήγει στον ανατομικό αυχένα, ο οποίος οριοθετεί το τέλος της αρθρικής επιφάνειας. Στην εξωτερική πλευρά του ανώτερου βραχιονίου βρίσκεται το μείζον βραχιόνιο όγκωμα, μια μεγάλη οστική προεξοχή που ψηλαφάται εύκολα στην εξωτερική πλευρά της ωμικής ζώνης. Το μείζον βραχιόνιο όγκωμα χαρακτηρίζεται από τρεις ξεχωριστές γλήνες στην ανώτερη και οπίσθια επιφάνειά του. Σε αυτές τις γλήνες καταφύονται από εμπρός προς τα πίσω ο υπερακάνθιος, ο υπακάνθιος Κεφαλή βραχιονίου Αύλακα δικεφάλου Άνω γλήνη Μέση γλήνη Κάτω γλήνη Κεφαλή βραχιονίου Κεφαλή βραχιονίου Έλασσον βραχιόνιο όγκωμα Δελτοειδές φύμα Εικόνα 8.7: Στροφή Ωμοπλάτης. Η στροφή της ωμοπλάτης γύρω από έναν μετωπιαίο άξονα κλίνει την ωμοπλάτη πρόσθια και οπίσθια. A Εικόνα 8.8: Εγγύς βραχιόνιο. Α. Πρόσθια επιφάνεια. Β. Οπίσθια επιφάνεια. B

140 Μέρος ΙΙ / ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ Παρακονδύλιος απόφυση Έξω (κερκιδική) πλευρά Μείζον A βραχιόνιο όγκωμα Έλασσον βραχιόνιο όγκωμα Κεφαλή βραχιονίου Πρόσθια πλευρά Παρατροχίλιος απόφυση Μετωπιαίος άξονας βραχιονίου Σχεδόν στο μέσο του ανώτερου βραχιονίου και στην προσθιοπλάγια επιφάνεια βρίσκεται το δελτοειδές φύμα. Σε αυτό καταφύεται ο δελτοειδής μυς. Η ελικοειδής αύλακα είναι άλλο ένα σημαντικό στοιχείο στο σώμα του βραχιονίου. Βρίσκεται στο κεντρικό μισό του βραχιονίου και ελίσσεται σε μία κατεύθυνση από το κέντρο προς την περιφέρεια και από έσω προς τα έξω στην οπίσθια επιφάνεια. Το κερκιδικό νεύρο διέρχεται από την ελικοειδή αύλακα μαζί με τα εν τω βάθει βραχιόνια αγγεία. Το κερκιδικό νεύρο είναι ιδιαίτερα επιρρεπές σε τραυματισμούς αφού βρίσκεται στην ελικοειδή αύλακα. B Εικόνα 8.9: Ο προσανατολισμός της κεφαλής του βραχιονίου Α. Στο εγκάρσιο επίπεδο, η κεφαλή του βραχιονίου είναι στραμμένη οπίσθια σε σχέση με τους κονδύλους του περιφερικού βραχιονίου. Β. Στο μετωπιαίο επίπεδο, η κεφαλή του βραχιονίου είναι στραμμένη προς τα έσω και άνω σε σχέση με τη διάφυση του βραχιονίου. και ο μικρός στρογγύλος μυς, αντίστοιχα. Στο πρόσθιο μέρος του ανώτερου βραχιονίου βρίσκεται μια μικρότερη, αλλά εξίσου σημαντική οστική προεξοχή, το έλασσον βραχιόνιο όγκωμα. Έχει και αυτό μια γλήνη, στην οποία καταφύεται ο εναπομείνας μυς του πετάλου των στροφέων, ο υποπλάτιος. Τα δύο ογκώματα διαχωρίζει η δικεφαλική αύλακα, που περιέχει τον τένοντα της μακράς κεφαλής του δικέφαλου βραχιονίου. Το μείζον και έλασσον βραχιόνιο όγκωμα συνεχίζουν στο σώμα του βραχιονίου ως το έσω και έξω χείλος της αύλακας. Ο ανατομικός αυχένας είναι μία μικρή λέπτυνση της διάφυσης του βραχιονίου ακριβώς περιφερικά των ογκωμάτων. Κλινικός Συσχετισμός ΤΟ ΒΑΘΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΑΥΛΑΚΑΣ: Το βάθος της δικεφαλικής αύλακας ποικίλει. Μία ρηχή αύλακα φαίνεται να αποτελεί έναν παράγοντα που συμβάλλει στην παρεκτόπιση του τένοντα του δικεφάλου [56, 58]. Στέρνο και Θώρακας Παρόλο που το στέρνο και ο θώρακας δεν είναι μέρος του συμπλέγματος του ώμου, είναι και τα δυο στενά συνδεδεμένα με τον ώμο. Γι αυτό, μια σύντομη περιγραφή της κατασκευής τους, όσον αφορά τη σχέση της με την ωμική ζώνη, είναι απαραίτητη. Και τα δυο, στέρνο και θώρακας καλύπτονται πιο λεπτομερώς στο Κεφάλαιο 29. Το ανώτερο κομμάτι του στέρνου, η λαβή του στέρνου, παρέχει μια αρθρική επιφάνεια για το κεντρικό άκρο καθεμίας από τις κλείδες (Εικ. 8.10). Η αρθρική επιφάνεια είναι μια ρηχή κοιλότητα που ονομάζεται κλειδική εντομή και καλύπτεται με ινώδη χόνδρο όπως και η κεφαλή της κλείδας μαζί με την οποία αρθρώνεται. Κάθε εντομή παρέχει αρκετά μικρότερη αρθρική επιφάνεια από ότι η κεφαλή της κλείδας με την οποία αρθρώνεται. Η δύο κλειδικές εντομές χωρίζονται από τη στερνική ή αλλιώς σφαγιτιδική εντομή στο ανώτερο τμήμα της λαβής του Δεξιά Λαβή του Στέρνου 1η Πλευρά Στέρνο Αριστερή Εικόνα 8.10: Η αρθρική επιφάνεια του στέρνου. Το στέρνο παρέχει μια ρηχή αρθρική επιφάνεια για την άρθρωση με την κεφαλή της κλείδας.

Κεφάλαιο 8 / ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ 141 στέρνου. Αυτή η εντομή είναι πολύ εμφανής και αποτελεί ένα χρήσιμο ορόσημο για την αναγνώριση των στερνοκλειδικών διαρθρώσεων. Ένα άλλο αξιόπιστο και χρήσιμο ορόσημο είναι η γωνία που δημιουργείται από την σύνδεση της λαβής του στέρνου με το σώμα του στέρνου, γνωστή ως στερνική γωνία, ή γωνία του Louis. Αυτή είναι επίσης η επιφάνεια που προσφύεται ο δεύτερος πλευρικός χόνδρος στη λαβή και το σώμα του στέρνου. Ο θωρακικός κλωβός αποτελεί το υπόστρωμα πάνω στο οποίο ολισθαίνουν οι ωμοπλάτες. Συνεπώς, το σχήμα του θώρακα εξυπηρετεί έναν περιοριστικό ρόλο στις κινήσεις της ωμοπλάτης [97]. Κάθε ωμοπλάτη κινείται στο ανώτερο τμήμα του θώρακα, είναι τοποθετημένη δε κατά την όρθια στάση από την πρώτη έως την όγδοη πλευρά, και από τα σπονδυλικά σώματα Θ2 έως Θ7 ήθ8. Το εσωτερικό μέρος της άκανθας συνήθως περιγράφεται ως σε σειρά με την ακανθώδη απόφυση του Θ2. Ενώ η κάτω γωνία συνήθως αναφέρεται ως σε σειρά με την ακανθώδη απόφυση του Θ7. Είναι σημαντικό παρόλα αυτά να αναγνωρίσουμε ότι η τμηματική ευθυγράμμιση του ώμου και της σπονδυλικής στήλης μπορεί να τροποποιήσει σημαντικά αυτές τις αναλογίες. Η ραχιαία επιφάνεια του θώρακα στην περιοχή της ωμοπλάτης χαρακτηρίζεται από το κυρτό σχήμα της, γνωστό ως θωρακική κύφωση. Τα ανώτερα πλευρά είναι μικρότερα από τα κατώτερα, κι έτσι το συνολικό σχήμα του θώρακα μπορεί να περιγραφεί ως ελλειπτικό ελλειψοειδές (Εικ. 8.11) [99]. Συνεπώς, καθώς η ωμοπλάτη ολισθαίνει προς τα πάνω στο θώρακα, συγχρόνως κλίνει πρόσθια. Η αντίληψη του σχήματος του θώρακα πάνω στον οποίο ολισθαίνει η ωμοπλάτη, βοηθάει στην εξήγηση της θέσης ηρεμίας της ωμοπλάτης, καθώς και των κινήσεων της ωμοπλάτης που προκαλούνται από τη σύσπαση ορισμένων μυών, όπως των ρομβοειδών και του ελάσσονος θωρακικού [17, 49]. Συμπερασματικά, όπως αναφέρθηκε και στην αρχή του κεφαλαίου, η ωμική ζώνη είναι ένας πολύπλοκος σχηματισμός από τρία συγκεκριμένα οστά, καθένα από τα οποία είναι μοναδικό. Αυτά τα τρία οστά συσχετίζονται επίσης λειτουργικά και δομικά με τμήματα του αξονικού σκελετού (πχ. Με το στέρνο και το θώρακα). Μία καθαρή εικόνα του κάθε οστού και της θέσης του ως προς τα υπόλοιπα είναι θεμελιώδης για μια πλήρη και ακριβή φυσική εξέταση. 1 Τα σχετικά με την ωμική ζώνη, οστικά ορόσημα που ψηλαφώνται είναι τα εξής: Στερνική εντομή Στερνική γωνία Δεύτερη πλευρά Κεφαλή της κλείδας Στερνοκλειδική διάρθρωση Άνω επιφάνεια της κλείδας Πρόσθια επιφάνεια της κλείδας Ακρώμιο Ακρωμιοκλειδική διάρθρωση Κορακοειδής απόφυση Σπονδυλικό χείλος της ωμοπλάτης Ωμοπλατιαία άκανθα Κάτω γωνία της ωμοπλάτης Μασχαλιαίο χείλος της ωμοπλάτης Μείζον βραχιόνιο όγκωμα Έλασσον βραχιόνιο όγκωμα Δικεφαλική αύλακα βραχιονίου Η επόμενη ενότητα περιγράφει τη δομή και τη μηχανική των αρθρώσεων της ωμικής ζώνης που σχηματίζονται μεταξύ αυτών των οστών. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΤΗΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ Εικόνα 8.11: Το σχήμα του θώρακα. Το ελλειπτικό σχήμα του θώρακα επηρεάζει την κίνηση της ωμοπλάτης. Η ωμική ζώνη απαρτίζεται από τέσσερις αρθρώσεις: Στερνοκλειδική Ακρωμιοκλειδική Ωμοπλατοθωρακική Γληνοβραχιόνια Όλες εκτός από την ωμοπλατοθωρακική άρθρωση είναι διαρθρώσεις. Η ωμοπλατοθωρακική άρθρωση δεν ανήκει σε καμία παραδοσιακή κατηγορία αρθρώσεων, γιατί τα κινούμενα οστά, η ωμοπλάτη και ο θώρακας, δεν είναι άμεσα συνδεδεμένα ή αρθρωμένα μεταξύ τους, και επειδή τα κινούμενα οστά δεν διαχωρίζονται από χόνδρο ή ινώδες υλικό, αλλά από μυς. Παρόλα αυτά, αποτελεί το μέρος που παρουσιάζει συστηματική και επαναλαμβανόμενη κίνηση μεταξύ οστών και γι αυτό δικαίως μπορεί να ταξινομηθεί ως άρθρωση. Αυτή η ενότητα παρουσιάζει τη δομή και τη μηχανική για κάθε μία από τις τέσσερις αρθρώσεις της ωμικής ζώνης.