Δημόσια Διαβούλευση ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

Δημόσια Διαβούλευση Για την Ανάδειξη Επιχειρηματικού Σχήματος Εκμετάλλευσης Αξιοποίησης (Διαχειριστή) των Μητροπολιτικών Δικτύων Οπτικών Ινών - Μetropolitan Αrea Νetwork (MAN) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ H διαδικασία για την κατασκευή των χρηματοδοτούμενων από το Ελληνικό Κράτος MANs ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2004 με την δημοσίευση της πρόσκλησης 93 (Α.Π. 151110/ΚτΠ 1110-Β3/4.2.2004) της Ειδικής Γραμματείας για την Κοινωνία της Πληροφορίας. Σήμερα το δίκτυα αυτά έχουν ολοκληρωθεί, αλλά δεν έχουν αξιοποιηθεί, κενό που έρχεται να καλύψει η διαβούλευση αυτή. Είναι λοιπόν απαραίτητο, όπως αναφέρεται και στο κείμενο της δημόσιας διαβούλευσης, 6 χρόνια αργότερα, να γίνει καταρχήν μια αποτίμηση του συγκεκριμένου έργου, ιδιαίτερα σε σχέση με τους στόχους τους οποίους είχε θέσει, καθώς και να ακολουθήσουν οι προτάσεις και οι σχεδιασμοί για την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Είναι προφανές ότι ελάχιστοι από τους στόχους που τέθηκαν για παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες έχουν επιτευχθεί, αλλά και ότι η Πολιτεία έρχεται σήμερα, αφού έχουν δαπανηθεί περίπου 80 εκατομμύρια ευρώ και αναζητά πως θα αξιοποιήσει την υπάρχουσα αυτή υποδομή. Συνεπώς θα πρέπει να εξετασθούν δύο διαφορετικά ζητήματα. Το πρώτο είναι η κατεύθυνση με την οποία σχεδιάστηκαν οι δράσεις για την ανάπτυξη των ευρυζωνικών υπηρεσιών, οι οποίες δεν έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ώστε η κατεύθυνση αυτή να τροποποιηθεί και οι μελλοντικές δράσεις να είναι πιο αποτελεσματικές και δεύτερον να προκριθεί ο καταλληλότερος τρόπος για να αξιοποιηθεί η υφιστάμενη υποδομή. Σε σχέση με τον σχεδιασμό και τις κατευθύνσεις, όπως παρουσιάζεται μέσα από τα κείμενα της πρόσκλησης 93 καθώς και της ενότητας ΙΙ που αφορά το γενικό πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής: - Τα MANs που προκηρύχθηκαν το 2004, και προφανώς σχεδιάστηκαν τουλάχιστον ένα ή δύο χρόνια νωρίτερα, ολοκληρώθηκαν το 2009 και το 2010 αναζητείται ο τρόπος λειτουργίας τους. Στο χρονικό αυτό διάστημα άλλαξαν ριζικά οι απαιτήσεις των χρηστών, ενώ παράλληλα με ιδιωτικές επενδύσεις οι πάροχοι κάλυψαν, γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα, σημαντικό μέρος από τους στόχους που έθετε η χρηματοδοτουμένη δράση. Συνεπώς ένα πρώτο συμπέρασμα των 1/13

αποτελεσμάτων της πρόσκλησης 93 είναι ότι υπέφερε από τις αγκυλώσεις που χαρακτηρίζει δράσεις του δημόσιου τομέα. - Η εμπλοκή κατά τη σχεδίαση ομάδων με καλή γνώση τεχνολογικών εξελίξεων, αλλά αποκομμένων από την καθημερινή λειτουργία, διαχείριση και συντήρηση των δικτύων, δεν οδηγεί σε λύσεις αποδοτικές και εμπορικά εκμεταλλεύσιμες. Ο ρόλος βέβαια των ομάδων αυτών (και κυρίως εάν πρόκειται για ερευνητικούς φορείς ή ομάδες πανεπιστημιακών), είναι καθοριστικός και απαραίτητος στην έρευνα και ανάπτυξη και εκεί θα πρέπει να εστιάζεται η δράση τους. - Τα MANs δεν λειτούργησαν μέχρι σήμερα ούτε ως οπτικά αστικά δίκτυα πρόσβασης, καθώς λίγα κτήρια δημόσιου ενδιαφέροντος συνδέθηκαν με αυτά, ούτε βέβαια ως ζευκτικά οπτικά δίκτυα, καθώς δεν ήταν αυτός ο σχεδιασμός τους, κυρίως γιατί καθυστέρησε και παραμένει ασαφές το καθεστώς διαχείρισης τους και οι δυνατότητες αξιοποίησης τους. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να έχει ενεργοποιηθεί πολύ νωρίτερα. - Πολύ ορθά αναφέρεται στη διαβούλευση ότι λόγω της φύσης της νέας τεχνολογίας, κάθε περιοχή, ανεξάρτητα από το πόσο απομακρυσμένη ή λιγότερο ανεπτυγμένη είναι, μπορεί να επωφεληθεί και να τη χρησιμοποιήσει για οικονομική ανάπτυξη. Οι τρόποι βέβαια με τους οποίους μπορεί να καλυφθεί το ψηφιακό χάσμα, ειδικά σήμερα, ελάχιστη ή καθόλου σχέση έχουν με τα MANs. Αναφέρεται ακόμα, πολύ σωστά, ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες για τη γεφύρωση του «ψηφιακού χάσματος» που θα προκληθεί από την αργή επέκταση των ευρυζωνικών υπηρεσιών σε περιοχές (π.χ., αγροτικές, απομακρυσμένες, αραιοκατοικημένες, υποβαθμισμένες) που δεν συμπεριλαμβάνονται στους άμεσους στόχους κάλυψης καμίας ιδιωτικής εταιρείας, που επίσης ελάχιστη σχέση έχει με την ανάπτυξη των ΜΑΝs, καθώς αναπτύχθηκαν σε αστικές περιοχές που σήμερα οι περισσότεροι πάροχοι έχουν επενδύσει και παρέχουν ευρυζωνικές υπηρεσίες. Ειδικότερα ο ΟΤΕ είναι ήδη παρών με παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών, (ADSL), σε όλες τις περιοχές όπου έχουν κατασκευαστεί MANs. Η Ευρωπαϊκή πρακτική, όπως έχει αποτυπωθεί στα αντίστοιχα σχέδια της Φινλανδίας, της Μ. Βρετανίας, της Γερμανίας και άλλων χωρών, προβλέπει συγκεκριμένες δράσεις και επιλογές για το σκοπό αυτό, οι οποίες εστιάζονται κυρίως στην επιδότηση ιδιωτών και δραστηριοτήτων που θα επενδύσουν στις περιοχές αυτές. Στις δράσεις αυτές δεν φαίνεται το κράτος να κατασκευάζει δίκτυα, αλλά δίνει τα απαραίτητα κίνητρα στους ιδιώτες να πραγματοποιήσουν τις επιβαλλόμενες επενδύσεις. - Αναφέρεται ακόμα ότι η προσφορά ευρυζωνικών συνδέσεων αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες των τελικών χρηστών για μεγαλύτερες ταχύτητες σύνδεσης. Αυτό θα μπορούσε να είχε ισχύ το 2004, αλλά 2/13

σήμερα το συμπέρασμα είναι αυθαίρετο καθώς οι υποδομές που είναι διαθέσιμες για να καλύψουν τις σημερινές ανάγκες, καλύπτουν το 90% περίπου του πληθυσμού και σίγουρα όλες τις περιοχές των ΜΑΝs. Η υστέρηση σε υποδομές υπάρχει στις αγροτικές περιοχές και σε μικρούς οικισμούς, ενώ η χαμηλότερη με βάση τα Ευρωπαϊκά δεδομένα διείσδυση σχετίζεται με διαφορετικούς από την ύπαρξη ευρυζωνικών υποδομών παράγοντες. - Μία πολύ σημαντική επισήμανση που γίνεται στη διαβούλευση σε σχέση με την διστακτικότητα των παρόχων για επενδύσεις ευρείας κλίμακας, εντοπίζει τους λόγους της διστακτικότητας αυτής στις ελλείψεις και στην αδυναμία ουσιαστικής εφαρμογής των διατάξεων του ρυθμιστικού πλαισίου για παρόμοιες επενδύσεις. Αυτή η αναφορά από πλευράς της πολιτείας, η οποία θα όφειλε αφού έχει εντοπίσει τις αδυναμίες αυτές, (που έχουν αρκετές φορές επισημανθεί και από τον ΟΤΕ και από τους παρόχους) να προχωρήσει σε παρεμβάσεις και να τις έχει διορθώσει, δεν μπορεί να αποτελεί αιτιολογία για την ανάπτυξη δημόσιων δικτύων. Ο ρόλος της πολιτείας πρέπει να είναι η δημιουργία του κατάλληλου ρυθμιστικού περιβάλλοντος ώστε να διευκολύνονται οι ιδιωτικές επενδύσεις για την κατασκευή των υποδομών, ενώ δημόσια χρηματοδότηση δικτύων θα έπρεπε να γίνεται μόνο σε δεύτερο επίπεδο, όπου με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια μία επένδυση δεν θα μπορούσε να κριθεί ανταποδοτική. - Η αναφορά ότι τα MANs μπορούν να αναβαθμίσουν την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την παροχή υπηρεσιών υγείας, την οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα, την επικοινωνία και τη συνεργασία, τη διεύρυνση, ανάδειξη και προβολή του επιχειρηματικού και αναπτυξιακού περιβάλλοντος μιας πόλης και γενικότερα μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των τοπικών κοινωνιών ιδίως στην Περιφέρεια είναι μεν ορθή, αλλά η αναβάθμιση αυτή όχι μόνο μπορεί να επιτευχθεί και με άλλους τρόπους, αλλά τα MANs από μόνα τους προφανώς και δεν αρκούν για την υλοποίηση αυτών των στόχων. - Τα τηλεπικοινωνιακά έργα για να είναι αποδοτικά πρέπει να εντάσσονται σε ένα συνολικό σχεδιασμό. Η δημιουργία νησίδων προηγμένων υποδομών δεν οδηγεί από μόνη της σε αναβάθμιση των τηλεπικοινωνιακών συνθηκών. Ακόμα περισσότερο όταν δεν έχουν προβλεφθεί οι υπηρεσίες που θα παρέχονται από τα δίκτυα δεν υπάρχει και κίνητρο για την περαιτέρω ενεργοποίηση τους. Σχετικά με τον προτεινόμενο τρόπο για να αξιοποιηθεί η υφιστάμενη υποδομή, ο προβλεπόμενος αποκλεισμός των τηλεπικοινωνιακών παρόχων από τους διαχειριστές των δικτύων ΜΑΝ απαξιώνει ακόμα περισσότερο τα δίκτυα αυτά οδηγώντας στην πραγματική «ταφή» των υποδομών αυτών. 3/13

Είναι ανάγκη τα δίκτυα αυτά να αποτελέσουν κομμάτι ενός ευρύτερου δικτύου ώστε να αξιοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό οι δυνατότητές τους. Επίσης θα πρέπει να επανεξετασθεί κατά πόσον είναι σκόπιμη η επέκταση των υφιστάμενων ΜΑΝ, ιδιαίτερα πριν αποδειχθεί η δυνατότητα αξιοποίησης των υφιστάμενων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δυνατότητες επέκτασης των υφιστάμενων δικτύων, τα οποία έχουν χρηματοδοτηθεί μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, περιορίζονται από τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων της συνθήκης ΕΚ στη δημόσια χρηματοδότηση ευρυζωνικών δικτύων. Δεν κρίνεται σκόπιμο το Δημόσιο να αναπτύσσει δικά του δίκτυα για την εξυπηρέτηση των δικών του αναγκών. Όπως έχει αποδειχθεί σε μια σειρά περιπτώσεων ο τρόπος αυτός δεν είναι αποδοτικός στην λειτουργία του, καθώς το Δημόσιο δεν είναι ευέλικτο και δεν μπορεί να πετύχει τις οικονομίες κλίμακας που επιτυγχάνει ένας πάροχος. Επίσης είναι αντιαναπτυξιακό γιατί πολλές φορές το δίκτυο του δημοσίου μπορεί να αποτελεί την κρίσιμη εκείνη μάζα που κάνει εμπορικά εκμεταλλεύσιμο ένα δίκτυο. Από πλευράς μας θεωρούμε ότι η διαχείριση των ΜΑΝ από ένα τηλεπικοινωνιακό πάροχο, που θα έχει την υποχρέωση ανοικτής πρόσβασης, αποτελεί τη βέλτιστη λύση ώστε το κοινωνικό σύνολο να ωφεληθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό, στον ελάχιστο δυνατό χρόνο και με τον πλέον οικονομικό τρόπο λόγω των οικονομιών κλίμακας και φάσματος που θα επιτευχθούν. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι όποιες αναφορές γίνονται στην κοστοστρέφεια, όχι μόνο δεν είναι επαρκείς και επεξηγηματικές, αλλά συγχέουν έννοιες και όρους, όπως λογικό κέρδος, επανεπένδυση των κερδών, κόστος συντήρησης κλπ., οι οποίες θα πρέπει να αποσαφηνιστούν. 4/13

ΣΧΟΛΙΑ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ III Παράγραφος 1 Η ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης θα πρέπει να πραγματοποιηθεί σε έναν ανάδοχο μέσω ανοικτής διαδικασίας. Η επιλογή ενός αναδόχου φορέα διαχείρισης, έχει το πλεονέκτημα της αποδοτικότερης διαχείρισης των δικτύων ΜΑΝ, της παροχής ενός καθορισμένου και συμφωνημένου επιπέδου υπηρεσιών σε όλα τα σημεία SLA, και της ενιαίας στρατηγικής επέκτασης των δικτύων. Παράγραφος 3.1 Πρέπει να καθορισθεί ποια είναι τα κριτήρια επιλογής του αναδόχου διαχειριστή. Πρέπει επίσης να διευκρινισθεί από ποιον θα καθορίζονται οι τιμές διάθεσης των προϊόντων, τι σημαίνει ή φράση «εκμετάλλευση και περαιτέρω επέκταση» των ΜΑΝ, καθώς και αν ο διαχειριστής θα πληρώσει για τις υποδομές που θα αναλάβει. Παράγραφος 4.1 Βασικό έλλειμμα της διαβούλευσης είναι ότι δεν υπάρχει καμία περιγραφή των κριτηρίων αξιολόγησης. Σε κάθε περίπτωση, εάν τα κριτήρια αξιολόγησης του υποψηφίου Διαχειριστή ΜΑΝ είναι αυτά που αναφέρονται στη συνημμένη στην παρούσα Διαβούλευση «Ενδεικτική Διακήρυξη» (σχετ. 3), τα κριτήρια αυτά δεν μπορούν να εφαρμοσθούν για την αξιολόγηση του Διαχειριστή, διότι αφορά άλλο αντικείμενο. Ειδικότερα: α) Η αναφερόμενη στην εν λόγω Διακήρυξη αξιολόγηση της τεχνικής προσφοράς του υποψηφίου έχει ως αντικείμενο την κατασκευή δικτύου και όχι τη διαχείρισή του. Είναι φανερό ότι πρόκειται για διαφορετικό αντικείμενο απ αυτό της Διαβούλευσης. Ακόμη και στην περίπτωση που ήθελε γίνει δεκτό ότι τα κριτήρια αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς αφορούν την επέκταση των υφισταμένων δικτύων, τα κριτήρια αυτά και πάλι δεν μπορούν να τύχουν εφαρμογής, διότι η οποιαδήποτε σχετική διακήρυξη θα πρέπει να γίνει ad hoc για κάθε δίκτυο χωριστά λαμβάνοντας υπόψη της τα πραγματικά περιστατικά του συγκεκριμένου δικτύου (π.χ. την υφιστάμενη κατάστασή του κατά το χρόνο που θα αποφασιστεί η επέκτασή του, το μέγεθος της επέκτασής του κλπ). β) Σε κάθε περίπτωση η αξιολόγηση της οικονομικής προσφοράς του υποψηφίου Διαχειριστή ΜΑΝ δεν μπορεί να γίνει με τα κριτήρια αξιολόγησης της εν λόγω ενδεικτικής διακήρυξης. Συγκεκριμένα, αφού οι τιμές πρόσβασης, που θα προσφέρει ο Διαχειριστής ΜΑΝ που θα επιλεγεί, θα είναι κοστοστρεφείς, θα πρέπει αναγκαστικά να έχουν καθοριστεί αυτές από την αρμόδια για τον έλεγχο της κοστροστρέφειάς τους Αρχή η οποία θα πρέπει να καθορίσει και το περιθώριο του κέρδους των Διαχειριστών 5/13

ΜΑΝ, έτσι ώστε ο κάθε υποψήφιος να μπορεί να καθορίσει την τιμή που θα προσφέρει στο δημόσιο διαγωνισμό για την επιλογή του, λαμβανομένων υπόψη και των λοιπών προσόντων του τα οποία θα πρέπει να καθοριστούν επακριβώς και η επιλογή του να μην εξαρτηθεί μόνον από τη χαμηλότερη τιμή που θα προσφέρει για να κερδίσει το συγκεκριμένο δημόσιο διαγωνισμό. Παράγραφος 5.1 Δεν είναι απαραίτητη η ομαδοποίηση σε τρεις ζώνες. Η ανάληψη του συνόλου των MAN από ένα φορέα διαχείρισης έχει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: ενιαία και αποδοτικότερη διαχείριση των δικτύων ΜΑΝ, κεντρική διαχείριση του συνόλου του δικτύου ενιαίο συμφωνημένο επίπεδο υπηρεσιών SLA οικονομίες κλίμακος Η δημιουργία 3 ζωνών με 3 ανεξάρτητους διαχειριστές, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες ως προς την ενιαία μορφή σχεδιασμού και υλοποίησης του ενοποιημένου δικτύου. Επιπλέον θα δημιουργήσει θέματα διασύνδεσης, με όρους και κανόνες οι οποίοι συνήθως οδηγούν σε αντεγκλήσεις. Σε περίπτωση που γίνει κατανομή σε 3 ζώνες, οι ζώνες θα πρέπει να περιέχουν όσο το δυνατόν ισο-κατανεμημένες τις πόλεις, λαμβάνοντας υπόψη την μεγαλύτερη πληθυσμιακή κάλυψη και το επιχειρηματικό ενδιαφέρον. Επιπρόσθετα καθώς με την προτεινόμενη διαδικασία εξαιρούνται οι υφιστάμενοι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι, από την μία αποκλείονται αυτοί που έχουν την εμπειρία στην λειτουργία ενός δικτύου ενώ παράλληλα επιχειρείται η δημιουργία ενός ΝΕΟΥ παρόχου. Η απαιτούμενη διαφάνεια για ισότιμη και μη διακριτική συμπεριφορά του νέου παρόχου φορέα διαχείρισης προς τους πελάτες του (αδειοδοτημένους παρόχους), μπορεί να εξασφαλισθεί με λειτουργία λογιστικού διαχωρισμού και προσφορών αναφοράς. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο αποκλεισμός των ήδη υφισταμένων τηλεπικοινωνιακών παρόχων από τη συμμετοχή τους στο δημόσιο διαγωνισμό για την επιλογή Διαχειριστή ΜΑΝ αντίκειται στην υφιστάμενη ελληνική και κοινοτική νομοθεσία. Συγκεκριμένα: α) Σύμφωνα με το ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία περί κρατικών επιδοτήσεων για τη ταχεία ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων [βλ. ειδικότερα, την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή των κανόνων για τις καρτικές ενισχύσεις όσον αφορά την ταχεία ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων» (2009/C 235/04)] δεν προβλέπεται τέτοιος αποκλεισμός. Ειδικότερα, σύμφωνα με την με αριθμό Ν. 201/2006 απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής [Ε(2006) 2948 τελικό], όχι μόνον δεν προβλέπεται τέτοιος αποκλεισμός αλλά, αντίθετα, οι συμμετοχή των ήδη υφισταμένων παρόχων συμπεριλαμβανομένου και του ΟΤΕ (incumbent ), κρίνεται συμβατή με το ισχύον κοινοτικό πλαίσιο. 6/13

β) Εκτός από τα ανωτέρω, ο αποκλεισμός αυτός είναι αντίθετος και με το άρθρο 5 του Συντάγματος, διότι περιορίζει αδικαιολόγητα την ελευθερία των ήδη υφισταμένων τηλεπικοινωνιακών παρόχων να συμμετάσχουν σε μία οικονομική δραστηριότητα η οποία ανήκει αποκλειστικά στο αντικείμενο των δραστηριοτήτων τους και η συμμετοχή τους σ αυτήν, λόγω της εμπειρίας τους, θα επιφέρει οφέλη στην ανάπτυξη της ευροζωνικότητας στην Ελλάδα, ειδικότερα μάλιστα στην σημερινή εποχή κατά την οποία, σύμφωνα άλλωστε με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ε.Ε.Τ.Τ., η αγορά των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα, μετά 10 χρόνια από την απελευθέρωσή της, είναι ώριμη και ο ανταγωνισμός σ αυτήν είναι επαρκής και αποτελεσματικός. Παράγραφος 5.2 Αναφορικά με το επιχειρηματικό σχέδιο θα πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένο πλαίσιο, το οποίο θα ορίζεται στη διακήρυξη, και κριτήρια πάνω στα οποία θα γίνει η αξιολόγηση. Το τι θα περιλαμβάνει το επιχειρηματικό σχέδιο είναι απολύτως ασαφές. Ο ορισμός προϊόντων και υπηρεσιών θα πρέπει να είναι ομογενοποιημένος για όλες τις νησίδες και να υπάρχει η υποχρέωση να τις παρέχουν όλοι οι διαχειριστές με τον ίδιο τρόπο ώστε να υπάρχει κοστολογική ομοιογένεια στην τελική υπηρεσία που θα παρέχεται πάνω από την υποδομή. Παράγραφος 5.3 Προτείνουμε μία ενιαία ζώνη για όλα τα δίκτυα ΜΑΝ και ένα ενιαίο διαχειριστή για το σύνολο των ΜΑΝ. Παράγραφος 5.5 Θα πρέπει να προβλέπεται υψηλότατη εγγύησης συμμετοχής σε κάθε συμμετέχοντα, η οποία σε αυτή την περίπτωση θα εκπίπτει. Προτείνεται να διενεργηθεί δεύτερος διαγωνισμός. Παράγραφος 5.6 Δεν διευκρινίζεται ο λόγος για τον οποίο διευρύνεται σε τόσο μεγάλο βαθμό ο κύκλος των πιθανών αναδόχων σε παγκόσμιο επίπεδο. Θεωρούμε ότι είναι σκόπιμο να έχει ποσοστό πάνω από 70% των δραστηριοτήτων του στη Ελλάδα. Παράγραφος 5.7 Θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα συμμετοχής αυτόνομα ή ως μέλος ένωσης οικονομικών φορέων παρόχων δημοσίων ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Δεν είναι δυνατόν από τον διαγωνισμό να αποκλειστεί να συμμετέχει ο ΟΤΕ, ο μεγαλύτερος και εμπειρότερος φορέας παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών της χώρας, είτε ως φορέας, είτε μέσω κάποιας θυγατρικής του. 7/13

Ο αποκλεισμός από την διαδικασία των παρόχων δημόσιων ηλεκτρονικών επικοινωνιών είναι λανθασμένος γιατί αποκλείει τις πλέον κατάλληλες εταιρίες και είναι αυθαίρετος, δημιουργώντας διακριτική μεταχείριση μεταξύ εταιριών που είναι πάροχοι σε άλλες χώρες όχι όμως και στην Ελλάδα και των παρόχων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Επιπλέον ισχύουν και τα όσα αναφέρουμε αναλυτικά ανωτέρω στα σχόλιά μας για την παράγραφο 5.1. Παράγραφος 5.8.1 Σε περίπτωση ένωσης θα πρέπει να καθορίζεται το ποσοστό συμμετοχής κάθε φορέα και καθώς το αντικείμενο του κάθε ενός στη διαχείριση του ΜΑΝ. Παράγραφος 6 Το χρονικό διάστημα παραχώρησης των 25 ετών είναι εξαιρετικά μεγάλο χωρίς να δικαιολογείται κάτι τέτοιο και δεδομένου ότι ο φορέας αναλαμβάνει τη διαχείριση έτοιμων υποδομών χωρίς να έχει επενδύσει για τη δημιουργία τους που θα δικαιολογούσε μακρά περίοδο απόσβεσης. Χρειάζονται διευκρινίσεις για την κοστοστρεφή εκμετάλλευση, ανώτατο όριο επιτρεπόμενου κέρδους και τον τρόπο εφαρμογής των υποχρεώσεων αυτών. Επιπρόσθετα χρειάζεται προσοχή ο τρόπος με τον οποίο τα ΜΑΝ και ιδίως οι επεκτάσεις τους, οι οποίες θα πρέπει να καλύψουν μόνο ανάγκες του δημοσίου, θα είναι ανταγωνιστικά με μη χρηματοδοτούμενο δίκτυο που θα αναπτύξει ο οποιοσδήποτε ιδιώτης πάροχος, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων της συνθήκης ΕΚ στη δημόσια χρηματοδότηση ευρυζωνικών δικτύων. Παράγραφος 6.1 Σήμερα οι πάροχοι έχουν τη δυνατότητα διάθεσης, συντήρησης και ανάπτυξης υποδομών δικτύων όπως στο παρόν έργο. Επομένως ο πάροχος υπηρεσιών έχει τη δυνατότητα να συντηρεί και να προσφέρει προς τους πελάτες ποιοτικές ευρυζωνικές υπηρεσίες με σημαντικό οικονομικό όφελος προς τον τελικό πελάτη μια και τα κόστη περιορίζονται μόνο σε ένα φορέα Διαχειριστή-Πάροχο. Συνεπώς το προτεινόμενο μοντέλο διάθεσης των υποδομών οδηγεί σε αύξηση του κόστους διαχείρισης με αποτέλεσμα τη μετακύλιση του κόστους προς τους παρόχους που αιτούνται υπηρεσίες χονδρικής και τους τελικούς χρήστες. Παράγραφος 6.3 Θα πρέπει πρώτα να ορισθεί το μέγεθος και το εύρος των υποδομών αυτών. 8/13

Παράγραφος 6.4 Η δημιουργία κερδών ώστε να περισσεύουν και για τον Δήμο καταρχήν δεν συνάδει με την έννοια της κοστοστρέφειας, εκτός εάν προβλεφθεί ότι μέσα στην κοστοστρεφή τιμή θα πρέπει να υπάρχει και ένα περιθώριο για τον Δήμο. Στην περίπτωση που προβλεφθεί ένα οποιοδήποτε έσοδο για τον Δήμο, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε στρέβλωση της αγοράς, καθώς ο Δήμος θα μπορούσε για την διατήρηση του εσόδου να δημιουργεί προσχώματα στην παραχώρηση δικαιωμάτων διέλευσης σε άλλους παρόχους που θα επιθυμούν να προχωρήσουν σε επενδύσεις στην περιοχή των ΜΑΝ. Συνεπώς οι δήμοι θα πρέπει να μην έχουν έσοδα από τα δίκτυα αυτά. ΕΝΟΤΗΤΑ IV Απάντηση 1: Οι σημερινές δυνατότητες της υποδομής που έχει αναπτυχθεί είναι περιορισμένες σε κτίρια κυρίως δημόσιου ενδιαφέροντος, ενώ υπάρχει διαθέσιμη υποδομή για επέκταση και σε επιχειρησιακούς πελάτες με μικρές επεκτάσεις και εμφύσηση πρόσθετων καλωδίων οπτικών ινών. Θα πρέπει ωστόσο να γίνει έλεγχος ως προς την αρτιότητα της κατασκευής, την ποιότητα κατασκευής των υποδομών, καθώς υπάρχουν αναφορές για περιπτώσεις όπου η ανάπτυξη των δικτύων έγινε σε μικρό βάθος εκσκαφής, με μικρές διαστάσεις φρεατίων ως προς την ποσότητα των διερχόμενων από αυτά σωληνώσεων ενώ υπάρχουν και αναφορές για κακοτεχνίες στις διασυνδέσεις των σωληνώσεων εντός των φρεατίων, διαφοροποιήσεις ως προς τα χρησιμοποιούμενα υλικά και τεχνικές κλπ. Ο έλεγχος αυτός θα είναι απαραίτητος για την αποτελεσματική διαχείριση της υποδομής με εγγυημένους μικρούς χρόνους αποκατάστασης βλαβών. Απάντηση 2: Η εμπειρία από την κατασκευή των ΜΑΝ έδειξε ότι η όποια αξιοποίηση τους έρχεται με καθυστέρηση, το επιχειρηματικό σχέδιο πάνω στο οποία σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν ήταν ανεδαφικό, ενώ παράλληλα δεν επιτεύχθηκαν οι επιδιωκόμενοι στόχοι. Συνεπώς είναι απαραίτητο πρώτα να γίνει η προσπάθεια λειτουργίας των ΜΑΝ και στην συνέχεια, αφού αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα, τους να υπάρξουν οι εκτιμήσεις για επεκτάσεις. Προς το παρόν η πρώτη και πρόχειρη εκτίμηση είναι ότι η επέκταση των ΜΑΝ και σε άλλες περιοχές δεν είναι σκόπιμη. Επιπρόσθετα, σε όλες τις πόλεις της χώρας με πληθυσμό μεταξύ 5.000 και 10.000 κατοίκους υπάρχει σήμερα διαθέσιμη υποδομή ADSL νέας τεχνολογίας (Ethernet DSLAM εξοπλισμένα με κάρτες ADSL2+) με 9/13

δυνατότητα για ταχύτητες πρόσβασης μέχρι 24 Mb/s. Σε πολλές από τις πόλεις αυτές εκτός του ΟΤΕ δραστηριοποιούνται και εναλλακτικοί πάροχοι, με αποτέλεσμα να υφίσταται υγιής ανταγωνισμός. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι οι πόλεις της χώρας μας με πληθυσμό μεταξύ 5.000 και 10.000 κατοίκους δεν υπάρχει σε καμία περίπτωση ψηφιακό χάσμα λόγω έλλειψης υποδομών, και κατά τη γνώμη του ΟΤΕ, η κατασκευή από την πολιτεία μητροπολιτικών δικτύων σωληνώσεων για εγκατάσταση οπτικών ινών στην σημερινή κρίσιμη οικονομική συγκυρία θα αποτελούσε άσκοπη σπατάλη χρημάτων, με σχεδόν μηδενικά άμεσα αποτελέσματα στον βασικό εθνικό στόχο, που είναι η γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος. Αντί αυτών, ο ΟΤΕ πιστεύει ότι οι εθνικοί αυτοί πόροι θα αξιοποιηθούν καλύτερα, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος, με τη χρηματοδότηση της κατασκευή υποδομών διασύνδεσης απομακρυσμένων ή δυσπρόσιτων και απομονωμένων οικισμών της χώρας στους οποίους σήμερα δεν παρέχονται και δεν προβλέπεται να παρέχονται στο μέλλον με βάση ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια υπηρεσίες ADSL. Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε κατασκευή, επέκταση και γενικά οποιοδήποτε έργο στο οποίο θα δαπανηθούν σημαντικά ποσά, θα πρέπει να εκτελείται μόνον εφόσον έχει προηγηθεί μελέτη σκοπιμότητας και το αντίστοιχο business plan από το οποίο θα αποδεικνύεται η βιωσιμότητα της επένδυσης. Σε κάθε άλλη περίπτωση υπάρχειι ο κίνδυνος να κατασκευασθούν δίκτυα για τα οποία μετά την πάροδο κάποιων ετών θα διερωτώμεθα και πάλι για την σκοπιμότητα κατασκευής τους και τους πιθανούς τρόπου χρησιμοποίησής τους. Απάντηση 3: Αυτό που πρέπει να χρηματοδοτηθεί είναι η ανάπτυξη υπηρεσιών και όχι η ανάπτυξη δικτύων. Είναι σκόπιμο η ανάπτυξη των οπτικών δικτύων πρόσβασης να γίνει συνολικά για όλη τη χώρα με πρόγραμμα με εξασφαλισμένη τη διασύνδεση τους με τα δίκτυα κορμού και όχι αποσπασματικά όπως έγινε με τα ΜΑΝ. Οι υποδομές πρέπει να συμβαδίζουν με την παροχή και των τελικών υπηρεσιών στους καταναλωτές από εταιρίες με κάθετη οργάνωση ώστε οι πόροι να αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο ρόλος της Πολιτείας μπορεί να είναι καταλυτικός στην ενθάρρυνση των επενδύσεων, με την δημιουργία ενός φιλικού προς τις επενδύσεις ρυθμιστικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση του e-government και της εκπαίδευσης στις ψηφιακές τεχνολογίες. 10/13

Απάντηση 4: Τα μητροπολιτικά δίκτυα οπτικών ινών έχουν αναπτυχθεί σε 68 Δήμους εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι πρωτεύουσες των ομώνυμων νομών. Σε όλους του δήμους αυτούς τόσο ο ΟΤΕ όσο και άλλοι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι διαθέτουν υποδομή διασύνδεσης οπτικών ινών με τα αντίστοιχα δίκτυα κορμού, άρα υπάρχει δυνατότητα διασύνδεσης των δικτύων MAN μέσω μισθωμένων κυκλωμάτων. Ο ΟΤΕ, οι εναλλακτικοί πάροχοι και οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας έχουν επενδύσει σημαντικά στην ενίσχυση των δικτύων κορμού και η αγορά αυτή είναι πλήρως ανταγωνιστική. Συνεπώς η διασύνδεση των δικτύων αυτών πρέπει να γίνει με όρους ανταγωνισμού και καθώς τα δίκτυα αυτά έχουν χρηματοδοτηθεί με δημόσιες επενδύσεις θα πρέπει να τηρούνται οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων της συνθήκης ΕΚ στη δημόσια χρηματοδότηση ευρυζωνικών δικτύων. Απάντηση 5: Αναμφίβολα τα ευρυζωνικά δίκτυα συμβάλλουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας. Η στρατηγική ανάπτυξης των δικτύων θα πρέπει να βασίζεται σε πραγματικές ανάγκες σε συνεργασία και με τους παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και υπηρεσιών πληροφορικής οι οποίοι επενδύουν στην ανάπτυξη υποδομών και υπηρεσιών σε όλη τη χώρα. Μέσα από αυτά τα επενδυτικά σχήματα δημιουργούνται θέσεις εργασίας και αύξηση της απασχόλησης. Απάντηση 6: Το δίκτυο του ΟΤΕ, σε όλες τις πόλεις που αναφέρονται, παρέχει ήδη ευρυζωνικές συνδέσεις (ADSL, μισθωμένες οπτικές). Επίσης στους 67 από τους 68 Δήμους υφίσταται παρουσία τουλάχιστον ενός εναλλακτικού παρόχου μέσω φυσικής συνεγκατάστασης στο κτίριο του ΟΤΕ (εντός ή εκτός αυτού με υπαίθρια καμπίνα). Άρα στις περιοχές που έχουν αναπτυχθεί τα δίκτυα ΜΑΝ δεν υφίσταται ούτε υπήρξε ποτέ ψηφιακό χάσμα, ενώ οι κάτοικοι των περιοχών αυτών απολαμβάνουν την ίδια ποιότητα υπηρεσιών με εκείνη των αστικών κέντρων στης Αθήνας και Θεσσαλονίκης παρουσία ισχυρού ανταγωνισμού. Η ύπαρξη των δικτύων αυτών θα μπορούσε να επηρεάσει τα επιχειρησιακά μοντέλα των φορέων και εταιριών, που παρέχουν υπηρεσίες πρόσβασης και περιεχομένου (που ούτως ή άλλως είναι προσανατολισμένα σε υπηρεσίες DSL). Θα πρέπει, όμως, σε κάθε περίπτωση να υπάρξει μία εξειδίκευση ως αναφορά το καθεστώς που διέπει τα δίκτυα αυτά, το εύρος των υπηρεσιών που μπορούν να παρέχουν και κυρίως τις δυνατότητες επέκτασης τους. 11/13

Απάντηση 7: Θεωρούμε ότι ο ΟΤΕ έχει την τεχνογνωσία και την υποδομή και ενδιαφέρεται ώστε να αναλάβει την διαχείριση των δικτύων αυτών, παρέχοντας παράλληλα υπηρεσίες προς πελάτες και ως πάροχος χονδρικής σε άλλους παρόχους, τηρώντας τις υποχρεώσεις ανοικτής πρόσβασης. Είναι απαραίτητο όμως να ξεκαθαριστεί το καθεστώς που διέπει τα δίκτυα αυτά και τις απαιτήσεις που διέπει τον διαχειριστή. Για τη σωστή διαχείριση και λειτουργία του δικτύου ΜΑΝ χρειάζονται επενδύσεις: για τα εργαλεία διασφάλισης ποιότητας (SLA) για provisioning συστήματα για διαμοιρασμό του δικτύου και υποστήριξη όλων των παρόχων για τον εξοπλισμό του δικτύου, είτε τεχνολογίας PON ή Active Ethernet (π.χ. MPLS Level2). Απάντηση 8: Το ρυθμιστικό περιβάλλον έχει σημαντικές ασάφειες, που πρέπει να διευκρινιστούν ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει ο Διαχειριστής. Το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τα δικαιώματα διέλευσης, έτσι όπως ρυθμίζεται από το άρθρο 29 του Ν. 3431/2006, δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί λόγω της πολυπλοκότητας της διαδικασίας και της εμπλοκής πολλών αρμοδίων φορέων, πράγμα το οποίο έχει επισημανθεί και στις σχετικές διαβουλέυσεις από τον ΟΤΕ και χρειάζεται νέα ρύθμιση έτσι ώστε να απλοποιηθούν και συντομευτούν οι σχετικές διαδικασίες. Σε κάθε περίπτωση, η ρύθμιση θα πρέπει να είναι ενιαία και να μη δίνεται η δυνατότητα έτσι ώστε η χορήγηση των δικαιωμάτων διέλευσης να είναι πιο απλή και σύντομη όταν πρόκειται για τα ΜΑΝ σε σύγκριση με τη χορήγηση των δικαιωμάτων αυτών όταν πρόκειται για εγκατάσταση δικτύου εκτός ΜΑΝ. Απάντηση 9: Τα χαρακτηριστικά λειτουργίας που απαιτούνται καθορίζονται από τις υπηρεσίες που θα απαιτηθούν από τους παρόχους. Έχει σημασία ο διαχειριστής να έχει γνώση των απαιτήσεων, κυρίως των άλλων παρόχων, καθώς θα λειτουργεί ως πάροχος χονδρικής Για τη διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης υπηρεσίας απαιτείται αφενός συνεχής διαθεσιμότητα του δικτύου, που συνεπάγεται άμεση αποκατάσταση βλαβών (ινών ή εξοπλισμού), π.χ. επιτήρηση σε 24ωρη 12/13

βάση και διαθέσιμα συνεργία αποκατάστασης της υπηρεσίας. Αφετέρου απαιτείται να εξασφαλίζεται ότι καλύπτονται οι ποιοτικές προδιαγραφές των πελατών-παρόχων για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ενδεικτικά αναφέρουμε τα jitter, packet loss και delay. Η μη σωστή λειτουργία του δικτύου θα πρέπει να επισύρει ρήτρες για τον διαχειριστή. Απάντηση 10: Καθώς τα δίκτυα ΜΑΝ έχουν σχεδιαστεί ώστε να διέρχονται από τα περισσότερα δημόσια κτίρια μιας πόλης, ευκολύνει τη σύνδεσή τους με τους χώρους που είναι ήδη συνδεδεμένοι στο ΣΥΖΕΥΞΙΣ. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών ώστε να δοθούν νέες υπηρεσίες, αλλά προκύπτουν θέμα τα που αφορούν: Την ασφάλεια του δικτύου ΣΥΖΕΥΞΙΣ Την διασφαλιζόμενη ποιότητα υπηρεσίας SLA που ήδη απαιτεί το ΣΥΖΕΥΞΙΣ (με ανάλογες ρήτρες) Απάντηση11: Καθώς τα δίκτυα ΜΑΝ είναι εγκατεστημένα κατά κύριο λόγο στα κέντρα των πόλεων, δεν πρόκειται να συμβάλλουν στην επέκταση των ευρυζωνικών συνδέσεων σε πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της περιφέρειας. 13/13