Η μάχη του Μαραθώνα (Η δεύτερη εκστρατεία των Περσών κατά της Ελλάδας 490 π.χ.)

Η μάχη του Μαραθώνα (Η δεύτερη εκστρατεία των Περσών κατά της Ελλάδας 490 π.χ.) Βέλτιστο Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (ΠΕ) Δημιουργός: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΝΤΟΝΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Η μάχη του Μαραθώνα (Η δεύτερη εκστρατεία των Περσών κατά της Ελλάδας - 490 π.χ.)». Δημιουργήθηκε στις 05/03/2017 04:07:59 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Βέλτιστο» ύστερα από αξιολόγηση από δύο αξιολογητές και είναι αναρτημένο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του στην Πλατφόρμα «Αίσωπος». Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/41

Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: Δεν υπάρχει 2η Φάση: 3η Φάση: 4η Φάση: Σελίδα 3/41

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (ΠΕ) Θεματική ταξινομία: Ιστορία (ΠΕ) -> Αρχαιότητα (1100 π.χ.- 4ος μ.χ. αι.) -> Πολεμικά γεγονότα Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Το "πώς" κατάφεραν οι Αθηναίοι να νικήσουν έναν τόσο υπεράριθμο στρατό προκαλεί σχεδόν αυτόματα το ενδιαφέρον των μαθητών. Είναι θέμα αποκλειστικά στρατηγικής, δύναμης, πατριωτισμού ή ο συνδυασμός όλων αυτών; Στο συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο οι μαθητές θα μπουν στη θέση του Έλληνα στρατηγού Μιλτιάδη και θα ανακαλύψουν τις στρατηγικές που σκέφτηκε για να νικήσει τον πολυάριθμο στρατό των Περσών στη μάχη που διεξήχθη στον Μαραθώνα. Γενική περιγραφή περιεχομένου: Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος ενός ευρύτερου διδακτικού σεναρίου που αφορά στους περσικούς πολέμους. Επικεντρωμένο στη 2η επιχείρηση του Δαρείου κατά των Ελλήνων, προσπαθεί με βιωματικό τρόπο και ενεργή μάθηση να καταδείξει τη σημασία του πατριωτισμού και του στρατηγικού σχεδίου ως σημαντικούς παράγοντες νίκης. Διδακτικοί Στόχοι: Να Να Να Να Να εντοπίσουν στον χάρτη τον Μαραθώνα και τις προηγούμενες "στάσεις" του περσικού στόλου. ανακαλύψουν οι μαθητές τις στρατηγικές που εφάρμοσε ο στρατηγός Μιλτιάδης στη μάχη του Μαραθώνα. κατανοήσουν τη σημασία της τοποθεσίας για τη διεξαγωγή της μάχης. αναγνωρίζουν, να ονοματίζουν και να περιγράφουν τα κυριότερα πρόσωπα της μάχης. συνειδοποιησουν τη σημασία του πατριωτισμού ως παράγοντα νίκης. Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: περσικοί πόλεμοι Δάτης Δαρείος Μιλτιάδης στρατηγικές πολέμου παράταξη Φειδιππίδης Αθηναίοι Πλαταιείς δεύτερη εκστρατεία Υλικοτεχνική υποδομή: ανοιχτός χώρος στην αίθουσα διδασκαλίας ή στην αίθουσα εκδηλώσεων Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 2 ώρες Σελίδα 4/41

Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: Το παρόν διδακτικό σενάριο είναι διαθέσιμο προς όλους για κάθε εκπαιδευτική χρήση. Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Μέτριας δυσκολίας Τύπος διαδραστικότητας : Ενεργός μάθηση Επίπεδο διαδραστικότητας : Πολύ υψηλό Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 6-9 Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Δημοτικό Σελίδα 5/41

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Αφόρμηση Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Πώς οι Έλληνες κατάφεραν να νικήσουν έναν τόσο υπεράριθμο στρατό, όσο αυτόν των Περσών; 2. Πριν εξετάσουμε αναλυτικά το τι συνέβη στη μάχη του Μαραθώνα, 2η Φάση: Μια βόλτα στον χάρτη Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική αίθουσα Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Η δεύτερη εκστρατεία των Περσών κατά της Ελλάδας - 490 π.χ. 2. Περιοχές από τις οποίες πέρασε ο περσικός στόλος κατά τη δεύτερη εκστρατεία του Δαρείου κατά των Ελλήνων. 3. zoom... στον χάρτη! Σελίδα 6/41

3η Φάση: Αν ήσουν ο Μιλτιάδης, πώς θα ενεργούσες; Χρονική Διάρκεια: 75 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας ή σε έναν ανοιχτό χώρο, ώστε οι μαθητές να έχουν την δυνατότητα να εργαστούν ελεύθερα. Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Αν ήσουν ο Μιλτιάδης, πώς θα ενεργούσες; Ερωτήσεις παιχνιδιού ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΠΑΡΤΗ Ερωτήσεις παιχνιδιού Σημαντική πληροφορία Ερωτήσεις παιχνιδιού Σημείωση Ερώτησης 3 Παράδειγμα Ερώτησης 3 Ερωτήσεις παιχνιδιού Σημαντική πληροφορία Ερωτήσεις παιχνιδιού Ερωτήσεις παιχνιδιού Ερωτήσεις παιχνιδιού Σημαντική πληροφορία Ερωτήσεις παιχνιδιού Σημαντική πληροφορία Ερωτήσεις παιχνιδιού Σημαντική πληροφορία Μόλις τελειώσει το παιχνίδι ερωτήσεων Ψηφιακή αναπαράσταση μάχης Άσκηση συμπλήρωσης κενών Καρτέλες ερωτήσεων Τελικά τι συνέβη με τους Σπαρτιάτες; Οι Σπαρτιάτες, λοιπόν, τήρησαν τη συμφωνία τους. Σελίδα 7/41

4η Φάση: Κλείσιμο διδασκαλίας με ένα... κόμιξ! Χρονική Διάρκεια: 30 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Τάξη Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Μια -όχι και τόσο ευχάριστη- εργασία για το σπίτι Μιλτιάδης: Μια δύσκολη απόφαση ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΠΑΡΤΗ Οι στρατοί παρατάσσονται Πλεονέκτημα Περσών Σχέδιο Μιλτιάδη Οι Πέρσες οπισθοχωρούν Φειδιππίδης Σύνδεση με το ανοιχτό ερώτημα που διατυπώθηκε στη φάση της αφόρμησης. Ερώτημα αφόρμησης Εξέταση δηλώσεων Το διδακτικό σενάριο Σελίδα 8/41

1η Φάση: Αφόρμηση Σελίδα 9/41

1η Φάση: Αφόρμηση Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας Οι μαθητές έχουν ήδη διδαχτεί την Ιωνική επανάσταση και τη μεγάλη εκστρατεία του Μαρδόνιου (492 π.χ.) κατά της Ελλάδος. Η εκστρατεία του Μαρδόνιου αν και "επιτυχής" (καθώς η Μακεδονία υποτάχθηκε στους Πέρσες), έληξε με την τεράστια καταστροφή του περσικού στόλου εξαιτίας μιας θαλασσοταραχής. Παρά τις απώλειες, το σχέδιο του Δαρείου για υποταγή της Ελλάδος δεν σταματά. Τι συνέβη κατά τη δεύτερη απόπειρα του Δαρείου να υποτάξει την Ελλάδα; Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να διαβάσουν τα λόγια του Σιμωνίδη όπως αυτά αναγράφονται στο Παράθεμα 1 του βιβλίου τους (σελ.51). "Πρώτοι από τους Έλληνες οι Αθηναίοι πολεμώντας στο Μαραθώνα ταπείνωσαν τη δύναμη των χρυσοφορεμένων Περσών" Σιμωνίδης ο Κείος, επίγραμμα για τους Μαραθωνομάχους. Αυτές οι λίγες λέξεις μας δίνουν τις βασικές πληροφορίες της δεύτερης εκστρατείας του Δαρείου κατά των Ελλήνων. Γίνεται μια συζήτηση για τις πληροφορίες που μπορούμε να λάβουμε. Αναλύοντας κάθε λέξη λαμβάνουμε αρκετά βασικά στοιχεία για τη μάχη. Γνωρίζουμε το "Ποιοι" έλαβαν μέρος στη μάχη, "Πού" έλαβε χώρα η μάχη και "Ποιο το τέλος" της μάχης ενώ η μετοχή "χρυσοφορεμένων" μας δίνει μια εικόνα για την ισχυρή δύναμη των Περσών. Μέτα την επεξεργασία της πρότασης ξεκινάει ένας καταιγισμός ερωτήσεων οι οποίες γράφονται στον πίνακα της τάξης. Τι θα θέλανε οι μαθητές να μάθουν περισσότερο; Οι μαθητές διατυπώνουν τις απορίες και τα ερωτήματά τους ώστε να απαντηθούν κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας. Σε ένα από αυτά ο εκπαιδευτικός δημιουργεί με τη βοήθεια των παιδιών ένα ερώτημα με τις πιθανές του απαντήσεις οι οποίες υπάρχει περίπτωση να είναι σωστές, λανθασμένες ή να χρειάζονται συμπλήρωση. Στο τέλος της διδασκαλίας οι δηλώσεις αυτές θα επαληθευτούν, θα απορριφθούν ή θα συμπληρωθούν. Μέχρι τότε τα ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά. Η τεχνική της δημιουργίας ερωτήματος από τους ίδιους τους μαθητές αποτελεί σύμφωνα με τον Σαλβάρας (2013) μια δραστηριότητα που ενεργοποιεί την προσοχή των μαθητών και προάγει τη συνεκπαίδευση μαθητών με ή/ και χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ένα παράδειγμα είναι το παρακάτω: 1. Πώς οι Έλληνες κατάφεραν να νικήσουν έναν τόσο υπεράριθμο στρατό, όσο αυτόν των Περσών;: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3148/#question12475 Διευκρίνιση: Οι μαθητές διατυπώνουν τις δικές τους απόψεις και σκέψεις οι οποίες αναγράφονται κάτω από την ερώτηση ως πιθανές απαντήσεις. Σελίδα 10/41

Ερώτηση: Πώς οι Έλληνες κατάφεραν να νικήσουν έναν τόσο υπεράριθμο στρατό, όσο αυτόν των Περσών; Διαθέσιμες απαντήσεις: Ήταν θέμα τύχης. Πολέμησαν γενναία για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Σε αντίθεση με το στρατό των Περσών που υπερασπίζονταν το όραμα του Δαρείου. Η νίκη ήταν αποτέλεσμα πατριωτισμού και ενός καλού σχεδίου. Γιατί είχαν μάζι τους τους δυνατούς Σπαρτιάτες που όλη τους τη ζωή προετοιμάζονταν για μάχες. 2. Πριν εξετάσουμε αναλυτικά το τι συνέβη στη μάχη του Μαραθώνα,: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3148/#question16012 οι μαθητές με τη βοήθεια του χάρτη οπτικοποιούν την πορεία των Περσών προς την Ελλάδα (Φάση 2: Μια βόλτα στον χάρτη). Σελίδα 11/41

2η Φάση: Μια βόλτα στον χάρτη Σελίδα 12/41

2η Φάση: Μια βόλτα στον χάρτη Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική αίθουσα Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/map490px.docx Υλικά: Φύλλο εργασίας 1, καλαμάκια, πλαστελίνη, χρωματισμένο μολύβι Οι μαθητές ανά δυάδες μοιράζονται τον χάρτη και από έναν Πέρση στρατιώτη (βλ. φύλλο εργασίας 1) τον οποίο σταθεροποιούν πάνω σε μια πλαστελίνη. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούν δύο πιόνια τα οποία θα τα χρησιμοποιήσουν για να δείξουν την διαδρομή των Περσών κατά τη δεύτερη εκστρατεία τους κατά των Ελλήνων. Στην παρακάτω διαδραστική εικόνα φαίνεται η πορεία των Περσών κατά τη δεύτερη εκστρατεία τους κατά των Ελλήνων. Οι μαθητές κινούν τα πιόνια και οπτικοποιούν την πορεία των Περσών πριν φτάσουν στον Μαραθώνα. Σημειώνουν με χρωματισμένο μολύβι τη διαδρομή των Περσών και κυκλώνουν τις "στάσεις" που έκαναν πριν αγκυροβολήσουν στον Μαραθώνα. 1. Η δεύτερη εκστρατεία των Περσών κατά της Ελλάδας - 490 π.χ.: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3150/#question15827 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 13/41

2. Περιοχές από τις οποίες πέρασε ο περσικός στόλος κατά τη δεύτερη εκστρατεία του Δαρείου κατά των Ελλήνων.: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικές ενεργές περιοχές Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3150/#question18407 Διευκρίνιση: Να σύρετε τις περιοχές από τις οποίες πέρασε ο περσικός στόλος στους αντίστοιχους αριθμούς (1-4). Σελίδα 14/41

Διαθέσιμες επιλογές: Μαραθώνας- Αθήνα Λίνδος Ερέτρια Νάξος 3. zoom... στον χάρτη!: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικές ενεργές περιοχές Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3150/#question18412 Διευκρίνιση: Να σύρετε τις περιοχές από τις οποίες πέρασε ο περσικός στόλος στους αντίστοιχους αριθμούς (4-5). Σελίδα 15/41

Διαθέσιμες επιλογές: Αθήνα Μαραθώνας Σελίδα 16/41

3η Φάση: Αν ήσουν ο Μιλτιάδης, πώς θα ενεργούσες; Σελίδα 17/41

3η Φάση: Αν ήσουν ο Μιλτιάδης, πώς θα ενεργούσες; Χρονική Διάρκεια: 75 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας ή σε έναν ανοιχτό χώρο, ώστε οι μαθητές να έχουν την δυνατότητα να εργαστούν ελεύθερα. Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/karteles-erotiseis_paihnidioy.pdf Αφού οι μαθητές έθεσαν τα ερωτήματά τους, ο εκπαιδευτικός προχωρά στην κύρια φάση της διδασκαλίας. Πρόκειται για μια ομαδική δραστηριότητα, ένα παιχνίδι ερωτήσεων μέσα από το οποίο οι μαθητές θα μπουν στη θέση του Έλληνα στρατηγού Μιλτιάδη και θα ανακαλύψουν τις στρατηγικές που σκέφτηκε για να νικήσει τον πολυάριθμο στρατό των Περσών στη μάχη που διεξήχθη στον Μαραθώνα. Οι αρχικές ερωτήσεις αφορούν στην αναζήτηση της κατάλληλης τοποθεσίας για τη διεξαγωγή της μάχης ενώ οι επόμενες το στρατηγικό σχέδιο παράταξης του στρατού των Ελλήνων και τη συμπεριφορά των στρατιωτών κατά τη διάρκεια της μάχης. Ο εκπαιδευτικός έχει ήδη προετοιμάσει τις καρτέλες του παιχνιδιού (παράδειγμα: φύλλο εργασίας 1)* ενώ οι μαθητές ακολουθώντας τις οδηγίες του εκπαιδευτικού παρατάσσουν τους Έλληνες στρατιώτες (μπλε καπάκια) και τους Πέρσες (άσπρα καπάκια και κόκκινες φιγούρες από την προηγούμενη δραστηριότητα) ώστε να τους βλέπουν και να συνειδητοποιούν την αριθμητική υπεροχή των Περσών. Η οπτική αναπαράσταση της μάχης θα τους βοηθήσει στην απάντηση της καλύτερης επιλογής. * Οι ερωτήσεις του φύλλου εργασίας 1 αποτελούν μια επεξεργασία από το ντοκιμαντέρ του Ηistory channel για τη μάχη του Μαραθώνα που βρίσκεται στον παρακάτω ιστότοπο: https://www.youtube.com/watch?v=-gu6tv1dofq. Η εικόνα που υπάρχει στις καρτέλες ερωτήσεων αντλήθηκε από την ενδυματολογική-εικονογραφική έρευνα του Χρήστου Γιαννακόπουλου για τις εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ. 1. Αν ήσουν ο Μιλτιάδης, πώς θα ενεργούσες;: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question21559 Είσαι ο Μιλτιάδης και πρέπει να σκεφτείς σοβαρά. Κανένας ελληνικός στρατός δεν είχε νικήσει τον περσικό στρατό πιο πριν. Αντιμετωπίζεις ερωτήματα από τα οποια κρίνεται η έκβαση του πολέμου. Δοκίμασε τις ικανότητές σου, τη στρατηγική και τη ψυχραιμία σου. 2. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Σελίδα 18/41

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question12802 Ερώτηση: στρατό; Ερώτηση 1: Είσαι ο Μιλτιάδης. Ποιο είναι το καλύτερο μέρος για να αντιμετωπίσεις τον περσικό Διαθέσιμες απαντήσεις: Στην πόλη της Αθήνας. Προστατεύεις τον λαό σου ενώ πολεμάς. Στην ακτή. Αναγκάζεις τους Πέρσες να επιτεθούν πριν συνταχθούν. Στον δρόμο. Κρατάς την μάχη κοντά στην πόλη χωρίς να τη θέτεις σε κίνδυνο. 3. ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΠΑΡΤΗ: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question21560 Καθώς ο στρατός προελαύνει προς τον Μαραθώνα, ο Μιλτιάδης στέλνει τον Φειδιππίδη, τον εκπαιδευμένο σε μακρινές αποστάσεις δρομέα, να ζητήσει βοήθεια από τους Σπαρτιάτες. Σκέφτηκε πως παρόλο που είναι αντίπαλοι θα τους βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ενός κοινού εχθρού. Ο Φειδιππίδης διένυσε 240 χλμ.. Όμως η απάντηση ήταν αρνητική. Οι Σπαρτιάτες βρισκόταν στη μέση μιας θρησκευτικής εορτής. Υποσχέθηκαν, όμως, να βοηθήσουν μετά το πέρας της. 4. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question12804 Ερώτηση: Ερώτηση 2: Στον Μαραθώνα ο περσικός στρατός είναι ήδη παραταγμένος. Η εμφανής υπεροχή του περσικού στρατού προκαλεί τρόμο. Για μέρες καμιά από τις δύο μεριές δεν κάνει επίθεση. Ο λαός της Αθήνας πιθανόν να είναι ταραγμένος μην ξέροντας τι συμβαίνει στη μάχη. Πώς θα αποτρέψεις την Αθήνα από πιθανούς προδότες; Διαθέσιμες απαντήσεις: Στέλνεις ένα απόσπασμα. Κερδίζεις χρόνο μέχρι να έρθουν οι Σπαρτιάτες. Επιτίθεσαι τώρα. Τελειώνεις τη μάχη και επιστρέφεις στην Αθήνα το συντομότερο. Γυρίζεις ο ίδιος στην Αθήνα. Η παρουσία σου θα τους αποθαρρύνει. 5. Σημαντική πληροφορία: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question18076 Με τη μοίρα της Αθήνας να διακυβεύεται, ο Μιλτιάδης δεν έχει άλλη επιλογή από το να επιτεθεί. Στέκεται όμως Σελίδα 19/41

τυχερός! Ο Δάτης δίνει εντολή στο ιππικό του να επιβιβαστεί στα πλοία. Πιθανόν για να κινηθούν προς την Αθήνα και να την καταλάβουν. Η απουσία του ιππικού δίνει ένα πλεονέκτημα στους Αθηναίους στον Μαραθώνα. Αυτά τα ζώα δεν ήταν "φοβισμένα αλογάκια ιππασίας" αλλά πραγματικά εκπαιδευμένα πολεμικά άλογα. Βγάζοντας τα άλογα από την μάχη οι Πέρσες ουσιαστικά παραδίδουν την ισχύ στους Αθηναίους. 6. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question12808 Ερώτηση: Ερώτηση 3: Παρά την απουσία του ιππικού, ο Μιλτιάδης συνειδητοποιεί πως θα πρέπει να λεπτύνει ένα μέρος της παράταξής του καθώς αν δεν το κάνει οι Πέρσες που εκτείνονται πιο μακριά θα τους περικυκλώσουν και θα τους νικήσουν. Ποιο τμήμα της γραμμής του πεζικού θα πρέπει να παραμείνει ισχυρό; Διαθέσιμες απαντήσεις: Τα μετόπισθεν. Γρήγορα θα εκμεταλλευτούν τυχόν ρήγματα. Τα πλευρά. Σφραγίζεις εύκολα τα πιο αδύναμα περσικά στρατεύματα και νικάς λόγω κεκτημένης ταχύτητας. Το κέντρο όπου οι Πέρσες βάζουν τα καλύτερα στρατεύματά τους. 7. Σημείωση Ερώτησης 3: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question12809 Οι μαθητές επιλέγουν τη σωστή απάντηση και μετακινούν τα μπλε καπάκια από την κεντρική γραμμή και ενισχύοντας τα πλαϊνά. 8. Παράδειγμα Ερώτησης 3: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question12812 Σελίδα 20/41

9. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question12815 Ερώτηση: Ερώτηση 4: Η μάχη ξεκινά. Ο Δάτης διατάζει τους Πέρσες τοξότες να είναι έτοιμοι να ρίξουν. Πώς διατάζεις τους στρατιώτες σου να αποφύγουν τα βέλη των Περσών; Διαθέσιμες απαντήσεις: Με τις ασπίδες. Θα εκτρέψουν τα βέλη. Βαδίζοντας ζικ-ζακ. Θα δυσκολέψουν τον στόχο. Επιτιθέμενοι όσο πιο γρήγορα γινόταν. 10. Σημαντική πληροφορία: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question18079 Οι Αθηναίοι ήταν καλύτεροι στη μάχη σώμα με σώμα. Τους βοηθούσε και ο εξοπλισμός τους: μεγάλα δόρατα, ξίφη. τεράστιες μεταλλικές ασπίδες.. Σε αντίθεση με τα κοντά ξίφη και την ελαφριά πανοπλία των Περσών. Μέχρι στιγμής το σχέδιο του Μιλτιάδη πηγαίνει όπως το σχεδίασε. Στα πλαϊνά οι στρατιώτες του απωθούν τους Πέρσες με τρομερή δύναμη και πολλοί τρέπονται σε φυγή. 11. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Σελίδα 21/41

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question12821 Διευκρίνιση: Οι μαθητές οπτικοποιούν τη φάση της μάχης όπως στην εικόνα. Ερώτηση: Ερώτηση 5: Τα πλαϊνά κερδίζουν έδαφος. Πού είναι καλύτερα να καταδιώξουν τους Πέρσες που υποχωρούν; Διαθέσιμες απαντήσεις: Στον βάλτο. Στη θάλασσα. Στον λόφο. 12. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question12827 Διευκρίνιση: Οι μαθητές επιλέγουν τη σωστή απάντηση και μετακινούν τα μπλε καπάκια για να οπτικοποιήσουν τη φάση της μάχης. Σελίδα 22/41

Ερώτηση: Ερώτηση 6: Η κεντρική πτέρυγα των Ελλήνων, ολιγάριθμη καθώς ήταν, δεν μπορεί να αντέξει την πίεση των Περσών. Οι Πέρσες κερδίζουν έδαφος. Πώς μπορούν τα πλευρά να βοηθήσουν τους παγιδευμένους στη μέση; Διαθέσιμες απαντήσεις: Να ανασυνταχθούν και να σφηνώσουν μεταξύ Ελλήνων και Περσών, στο κέντρο. Να τρέξουν να κάψουν τα περσικά πλοία. Οι Πέρσες θα εγκαταλείψουν τη μάχη για να τους καταδιώξουν. Να αφήσουν όσους υποχωρούν και να επιτεθούν στα περσικά στρατεύματα μετόπισθεν. 13. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question14646 Σελίδα 23/41

Ερώτηση: Ερώτηση 7: Τα πλαϊνά επιστρέφουν να βοηθήσουν την κεντρική πτέρυγα. Περικυκλώνουν το περσικό κέντρο και πετυχαίνουν σπουδαία νίκη. Οι Πέρσες στρατιώτες που υποχωρούν κατευθύνονται προς τα πλοία τους.πώς εμποδίζεις τα πλοία να φύγουν από το λιμάνι; Διαθέσιμες απαντήσεις: Επιβιβάζεσαι στα πλοία και παίρνεις το πλήρωμα ομήρους. Κόβεις τα πανιά με σπαθιά. Σταματάς τα πλοία βάζοντάς τα φωτιά και εξουδετερώνεις τους Πέρσες στρατιώτες. 14. Σημαντική πληροφορία: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question18085 Οι Πέρσες ακόμη και τώρα μπορούσαν με τα πλοία τους να φτάσουν στην ερημωμένη από στρατιώτες Αθήνα και να την καταλάβουν.ο Μιλτιάδης διατάζει τους στρατιώτες του να βάλουν φωτιά στα πλοία των Περσών με αναμμένους δαύλους. Μόνο 7 από τα 200 πλοία παίρνουν φωτιά. Τα υπόλοιπα πλέουν προς την Αθήνα. 15. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question14647 Σελίδα 24/41

Ερώτηση: Ερώτηση 8: Τα περσικά πλοία κατευθύνονται προς την Αθήνα. Ο λαός της δεν έχει γνώση για την σπουδαία νίκη τους. Υπάρχει περίπτωση να παραδώσουν την πόλη τους αμαχητί. Πώς ειδοποιείς την πόλη να κρατήσει γερά όταν φτάσουν οι Πέρσες; Διαθέσιμες απαντήσεις: Με τον Φειδιππίδη. Είναι ο ταχύτερος άντρας σου και ο χρόνος έχει σημασία. Με έναν υπηρέτη. Δεν είναι κουρασμένος και είναι σε καλύτερη κατάσταση για το ταξίδι. Πας ο ίδιος. Δε θα σε αμφισβητήσουν. 16. Σημαντική πληροφορία: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question18090 Ο Φειδιππίδης κινείται προς την Αθήνα. Χρειάζεται περίπου 2 ώρες μέχρι να φτάσει. Έχει να διανύσει σχεδόν 43 χλμ., όσο ένας σύγχρονος μαραθώνιος. Τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορεί. Με το που φτάνει στην Αθήνα ανακοινώνει με κομμένη την ανάσα "ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ" (= έχουμε νικήσει) και πέφτει νεκρός καταβεβλημένος από την υπερπροσπάθεια που έκανε. Στο μεταξύ, ο Μιλτιάδης με τους άντρες του σπεύδουν να υπερασπιστούν την Αθήνα. 17. Ερωτήσεις παιχνιδιού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question14648 Ερώτηση: Ερώτηση 9: Ο Μιλτιάδης και ο στρατός του σπεύδουν να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Υπάρχει περίπτωση να μην φτάσουν εγκαίρως. Οι πολίτες της Αθήνας έπρεπε να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Πώς μπορούν οι Αθηναίοι να ετοιμαστούν για μια περσική εισβολή; Διαθέσιμες απαντήσεις: Να κλείσουν την πύλη μέχρι να επιστρέψει ο ελληνικός στρατός. Να παραστήσουν τους στρατιώτες. Οι Πέρσες από μακριά θα ξεγελαστούν. Να εγκαταλείψουν την πόλη και να βρουν καταφύγιο στους λόφους. 18. Σημαντική πληροφορία: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question18092 Με αυτό τον τρόπο οι Αθηναίοι νίκησαν τον τριπλάσιο σε αριθμό περσικό στρατό. Οι πληροφορίες που μας δίνονται μιλούν για έναν τεράστιο περσικό στρατό που φτάνει τους 30.000 στρατιώτες και είναι εφοδιασμένο με ιππικό και τοξότες. Ενώ οι Αθηναίοι με τους Πλαταιείς δεν ξεπερνούν τις 11.000. Παρά την αριθμητική υπεροχή των Περσών, οι Σελίδα 25/41

Έλληνες σκότωσαν 6.400 Πέρσες στρατιώτες ενώ έχασαν μόλις 192 άντρες. Η νίκη τους ακούστηκε σε όλο τον ελληνικό κόσμο και κέρδισαν τον σεβασμό όλων. Όλοι πια θεωρούσαν την Αθήνα ως μια σημαντική δύναμη. 19. Μόλις τελειώσει το παιχνίδι ερωτήσεων: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question18610 οι μαθητές βλέπουν το παρακάτω διαδραστικό βίντεο που οπτικοποιεί όλα όσα έπαιξαν προηγουμένως. Κατά τη διάρκεια του βίντεο υπάρχουν παύσεις. Πατώντας επάνω στις "κουκίδες" πληροφορούνται εν συντομία τις στρατηγικές ενέργειες του Μιλτιάδη και τη συμπεροφορά των Περσών. Ακολουθούν δύο ασκήσεις εμπέδωσης: μια άσκηση συμπλήρωσης κενών και μια άσκηση συμπλήρωσης καρτέλων με τα βασικά σημεία του μαθήματος. 20. Ψηφιακή αναπαράσταση μάχης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question16014 Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 21. Άσκηση συμπλήρωσης κενών: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση συμπλήρωσης κενών Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question16025 Διευκρίνιση: Μην ξεχνάς τους τόνους και τα κεφαλαία γράμματα στα ονόματα και στις τοποθεσίες. Συμπληρώστε τα παρακάτω κενα. Σελίδα 26/41

Στην μάχη του οι Αθηναίοι με την βοήθεια των πέτυχαν σπουδαία νίκη. Σπουδαίο ρόλο σε αυτή τη νίκη είχε το στρατηγικό σχέδιο του στρατηγού των Αθηναίων,. Δέκα χιλιάδες Αθηναίοι και χίλιοι περίπου παρατάχθηκαν απέναντι από τους Πέρσες. Οι Πέρσες είχαν τη συνήθεια να τοποθετούν τους πιο ικανούς στρατιώτες τους της παράταξής τους. Ο, λοιπόν, παρέταξε τον στρατό του σε έδαφος και ενίσχυσε τα ώστε να μην καταφέρει ο τεράστιος στρατός των Περσών να τους περικυκλώσει. Στο έβαλε λιγότερους στρατιώτες. Για να γλιτώσουν οι Αθηναίοι από τα των Περσών, ο Μιλτιάδης συμβούλεψε τους στρατιώτες του να τρέξουν με όλη τους τη δύναμη προς τους Πέρσες. 22. Καρτέλες ερωτήσεων: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κάρτες ερωτήσεων Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question16859 1η Κάρτα Ερώτηση: Βασιλιάς των Περσών 2η Κάρτα Ερώτηση: ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΜΕ ΠΕΝΤΕ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Σελίδα 27/41

3η Κάρτα Ερώτηση: Πότε έγινε η μάχη του Μαραθώνα; 4η Κάρτα Ερώτηση: Αρχηγός Αθηναίων στη μάχη του Μαραθώνα Σελίδα 28/41

5η Κάρτα Ερώτηση: Πολύτιμο όπλο που είχαν οι Πέρσες στρατιώτες και όχι οι Έλληνες (και φαίνεται στην εικόνα) Σελίδα 29/41

6η Κάρτα Ερώτηση: Διάσημος Αθηναίος δρομέας που ενημέρωσε τους Αθηναίους για την νίκη τους στη μάχη του Μαραθώνα 23. Τελικά τι συνέβη με τους Σπαρτιάτες;: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question21557 Διευκρίνιση: Οι μαθητές ανατρέχουν στο παράθεμα 3 (σελ. 52) και πληροφορούνται την καθυστερημένη άφιξη των Σπαρτιατών. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsdim-d103/100/812,2970/ 24. Οι Σπαρτιάτες, λοιπόν, τήρησαν τη συμφωνία τους.: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/3149/#question21558 Οι Σπαρτιάτες ( 2000 άνδρες ) έφτασαν την επομένη ημέρα και μη πιστεύοντας ότι οι Αθηναίοι πέτυχαν Σελίδα 30/41

τόσο περιφανή νίκη, ζήτησαν και επισκέφθηκαν το πεδίο της μάχης και αφού θαύμασαν τέτοιο κατόρθωμα, επέστρεψαν στην πόλη τους. Στο Μαραθώνα οι Αθηναίοι έθαψαν τους νεκρούς σε τρείς τύμβους, έναν για τους Αθηναίους, στήνοντας δέκα στήλες μία για κάθε φυλή, έναν για τους Πλαταιείς και έναν για τους δούλους, οι οποίοι μετά θάνατον τιμήθηκαν ως ελεύθεροι πολίτες. Ο ΣΙΜΩΝΙΔΗΣ ο ΚΕΙΟΣ αποτίοντας ΤΙΜΗ και ΔΟΞΑ στους πεσόντες, έγραψε το περίφημο επίγραμμά του: ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΜΑΧΟΥΝΤΕΣ ΑΘΗΝΑΙΟΙ, ΜΑΡΑΘΩΝΙ, ΧΡΥΣΟΦΟΡΩΝ ΜΗΔΩΝ ΕΣΤΟΡΕΣΑΝ ΔΥΝΑΜΙΝ. Τα λόγια, δηλαδή, που επεξεργάστηκαν οι μαθητές κατά την αφόρμηση του μαθήματος (βλ. Φάση 1 του διδακτικού σεναρίου). Σελίδα 31/41

4η Φάση: Κλείσιμο διδασκαλίας με ένα... κόμιξ! Σελίδα 32/41

4η Φάση: Κλείσιμο διδασκαλίας με ένα... κόμιξ! Χρονική Διάρκεια: 30 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Τάξη Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/comic.pdf Χωρισμένοι σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων, οι μαθητές μοιράζονται από ένα κόμιξ (φύλλο εργασίας 1) το οποίο καλούνται να συμπληρώσουν σε συνεργασία. Οι μαθητές σκεπτόμενοι τις γνώσεις που απέκτησαν και χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους καλούνται να συμπληρώσουν τους διαλόγους στο παρακάτω κόμιξ. Ανάλογα με το επίπεδο της τάξης (και του κάθε μαθητή ξεχωριστά) μπορεί να τους ζητηθεί να δημιουργήσουν μόνοι τους τη συνέχεια του κόμιξ που αφορά την καθυστερημένη άφιξη των Σπαρτιατών στο πεδίο της μάχης. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική άσκηση εμπέδωσης ή/και ελέγχου γνώσεων. Οι απαντήσεις που μπορούν να δοθούν σε κάθε διάλογο είναι πολλαπλές. 1. Μια -όχι και τόσο ευχάριστη- εργασία για το σπίτι: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question17078 Σελίδα 33/41

2. Μιλτιάδης: Μια δύσκολη απόφαση: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question17087 3. ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΠΑΡΤΗ: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικές ενεργές περιοχές Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question18598 Διευκρίνιση: Τοποθετήστε τις ετικέτες στην αντίστοιχη εικόνα και συμπληρώστε την απάντηση που έδωσαν οι Σπαρτιάτες στον Φειδιππίδη. Σελίδα 34/41

Διαθέσιμες επιλογές: Ο Φειδιππίδης επιστρέφει με άσχημα νέα στην Αθήνα Ο Μιλτιάδης πρέπει να σκεφτεί σοβαρά τις επόμενες κινήσεις του. 4. Οι στρατοί παρατάσσονται : Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικές ενεργές περιοχές Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question18604 Διευκρίνιση: Τοποθετήστε τις ετικέτες στην αντίστοιχη εικόνα και συμπληρώστε τα λόγια του Μιλτιάδη μόλις αντίκρισε τον πολυάριθμο στρατό των Περσών. Σελίδα 35/41

Διαθέσιμες επιλογές: Ελλήνων Περσών 5. Πλεονέκτημα Περσών: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question17345 Σελίδα 36/41

6. Σχέδιο Μιλτιάδη: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικές ενεργές περιοχές Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question18606 Διευκρίνιση: Τοποθετήστε τις ετικέτες στην αντίστοιχη εικόνα και συμπληρώστε τα λόγια του Μιλτιάδη μόλις συνειδητοποίησε πως η κεντρική πτέρυγα των Ελλήνων αντιμετωπίζει πρόβλημα. Σελίδα 37/41

Διαθέσιμες επιλογές: Τα άκρα νικάνε. Οι Πέρσες περικυκλώνονται. 7. Οι Πέρσες οπισθοχωρούν: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question17347 Σελίδα 38/41

8. Φειδιππίδης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question17349 9. Σύνδεση με το ανοιχτό ερώτημα που διατυπώθηκε στη φάση της αφόρμησης.: Σελίδα 39/41

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question19539 Οι μαθητές επανέρχονται με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού στο ανοιχτό ερώτημα που έθεσαν οι ίδιοι κατά τη φάση της αφόρμησης. Εξετάζουν ποια από τις δηλώσεις που έθεσαν είναι σωστή, ποια λάθος και ποια χρειάζεται συμπλήρωση. Υπάρχει περίπτωση οι απαντήσεις που έδωσαν στην αρχή της φάσης να μην εμπεριέχει τη σωστή απάντηση ή να μην υπάρχει καμία λανθασμένη απάντηση αλλά απαντήσεις να χρειάζονται συμπλήρωση. Και αυτό γιατί στόχος του ερωτήματος δεν είναι να βρεθεί αποκλειστικά η σωστή απαντήση αλλά να εξεταστεί ο λόγος για τον οποίο οι συγκεκριμένες απαντήσεις μπορεί να είναι σωστές, λανθασμένες ή να χρειάζονται συμπλήρωση. Ενδεικτικά, το ανοιχτό ερώτημα της αφόρμησής μας ήταν το εξής: 10. Ερώτημα αφόρμησης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question19541 Ερώτηση: Πώς οι Έλληνες κατάφεραν να νικήσουν έναν τόσο υπεράριθμο στρατό, όσο αυτόν των Περσών; Διαθέσιμες απαντήσεις: Η νίκη ήταν αποτέλεσμα πατριωτισμού και ενός καλού σχεδίου. Ήταν θέμα τύχης. Γιατί είχαν μάζι τους τους δυνατούς Σπαρτιάτες που όλη τους τη ζωή προετοιμάζονταν για μάχες. Πολέμησαν γενναία για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Σε αντίθεση με το στρατό των Περσών που υπερασπίζονταν το όραμα του Δαρείου. 11. Εξέταση δηλώσεων: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question19546 Πολέμησαν γενναία για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Σε αντίθεση με το στρατό των Περσών που υπερασπίζονταν το όραμα του Δαρείου. Σίγουρα η συγκεκριμένη δήλωση εμπεριέχει το στοιχείο της αλήθειας. Ο πατριωτισμός των Ελλήνων διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Όμως, η δήλωση χρειάζεται συμπλήρωση. Δεν αρκούσε μόνο η γενναιότητα και ο πατριωτισμός. Γιατί είχαν μάζι τους τους δυνατούς Σπαρτιάτες που όλη τους τη ζωή προετοιμάζονταν για μάχες. Σελίδα 40/41

Η συγκεκριμένη δήλωση είναι λανθασμένη καθώς οι Σπαρτιάτες έφτασαν καθυστερημένα στην Αθήνα για να τους βοηθήσουν λόγω θρησκευτικού εορτασμού που είχαν. Η νίκη ήταν αποτέλεσμα πατριωτισμού και ενός καλού σχεδίου. Η συγκεκριμένη δήλωση είναι η Σωστή. Ήταν θέμα τύχης. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τον παράγοντα "τύχη". Οι πληροφορίες που έχουμε μας δείχνουν πως η νίκη των Ελλήνων βασίστηκε σε άλλους παράγοντες. Η συγκεκριμένη δήλωση είναι λανθασμένη ή χρειάζεται συμπλήρωση. Στο τέλος της συζήτησης η συγκεκριμένη ερώτηση έχει διαμορφωθεί κάπως έτσι: Πώς οι Έλληνες κατάφεραν να νικήσουν έναν τόσο υπεράριθμο στρατό όσο αυτόν των Περσών; Ήταν θέμα τύχης. +πατριωτισμού +σχεδίου Μιλτιάδη Γιατί είχαν μάζι τους τους δυνατούς Σπαρτιάτες που όλη τους τη ζωή προετοιμάζονταν για μάχες. είχαν θρησκευτική εορτή Η νίκη ήταν αποτέλεσμα πατριωτισμού και ενός καλού σχεδίου. Πολέμησαν γενναία για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Σε αντίθεση με το στρατό των Περσών που υπερασπίζονταν το όραμα του Δαρείου. +είχαν όμως και σχέδιο 12. Το διδακτικό σενάριο : Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/12415/4211/#question21553 έκλεισε με την ερώτηση αφόρμησης των μαθητών. Αν το επίπεδο της τάξης το απαιτεί οι μαθητές μπορούν να γράψουν μια πρόταση/ παράγραφο χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της ερώτησης-αφόρμησης η οποία θα αποτελεί το κεντρικό συμπέρασμα του μαθήματος. Διαφορετικά, το διδακτικό σενάριο τελειώνει απλά με την εξέταση των δηλώσεων (βλ. παραπάνω). ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σαλβάρας, Γ. (2013). Διδασκαλία παιδιών με ειδικές ανάγκες στο συνηθισμένο σχολείο. Αθήνα: Γρηγόρη. ΥΠΕΠΘ- ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ. (2001), Βιβλίο μαθητή Ιστορίας Δ' Δημοτικού. Αθήνα. Διαθέσιμο στο: http://www.pi-schools.gr/books/dimotiko/history_d/math_50_99.pdf Σελίδα 41/41 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)