Κτισµένο Περιβάλλον και Τοπίο. Εκπαιδευτικό κτίριο στην περιοχή της Καλαµαριάς Σοφία Σαρίκου * & Σαράντης Ζαφειρόπουλος ** * Αρχιτέκτων Τοπίου MSc, Αρχιτέκτων Μηχανικός BSc Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Αρχιτεκτόνων Προύσσης 19, ράµα, 66100, e-mail: ssarikou@tee.gr ** ρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός M. Arch. (L.I. Kahn s studio), Ph.D. (University of Pennsylvania), Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Αρχιτεκτόνων Επίκουρος Καθηγητής Κτίριο Εδρών 8 ο όροφο, 54006 Θεσσαλονίκη Ελλάδα Τηλ: 2310995566, www.arch.auth.gr Περίληψη Η Αρχιτεκτονική του κτιρίου και του Τοπίου αποτελεί πάντα µια πρόκληση. Τον Θετικό Σχεδιασµό τον ζει και τον αντιλαµβάνεται ο κάθε χρήστης ειδικός ή µη. Στην χώρα µας εντοπίζονται ουσιαστικές σχεδιαστικές ελλείψεις στα Εκπαιδευτικά κτίρια. Έλλειψη των απαιτούµενων χώρων, έλλειψη πολιτισµού και κουλτούρας, έλλειψη χώρων πρασίνου, και έλλειψη χρήσεων. Η διαµόρφωση του τοπίου επηρεάζει ουσιαστικά την ψυχοσύνθεση και την διάθεση του ανθρώπου. Ο χαρακτήρας των παιδιών µας διαµορφώνεται από εικόνες µονότονες, άχρωµες, ασύνδετες, µε χαµηλή και υποβαθµισµένη ποιότητα Τόπου. Στην παρακάτω εργασία θα αναφερθούµε σε αυτήν την επίδραση του περιβάλλοντος στα παιδιά και θα αναπτύξουµε την πρόταση αλλά και τις πιθανές εναλλακτικές σχεδίασης, ενός εκπαιδευτικού κτιρίου στην Καλαµαριά στην Θεσσαλονίκη. Λέξεις κλειδιά: Εκπαιδευτικό κτίριο, χώροι πρασίνου, παιδότοποι, χρήση και περιβάλλον, πράσινα κτίρια Build environment and the Landscape. Educational building in Kalamaria in Thessalonika and its relation with the environment. Sophia Sarikou * & Sarantis G.Z. Zafiropoulos ** * Landscape Architect MSc, Arch. Eng. BSc Aristotle University of Thessaloniki, Department of Architecture 19 Proussis st., Drama, 66100, e-mail: ssarikou@tee.gr ** Dipl. Arch. Eng., M. Arch. (L.I. Kahn s studio), Ph.D. (University of Pennsylvania), Ass. Professor Aristotle University of Thessaloniki, Department of Architecture University Campus 54006 Thessaloniki Greece Tel: 00302310995566, www.arch.auth.gr Abstract The Architectural design of the building and of the landscape is always a challenge. The positive design is recognized by everyone even if he is awared or not.
In Greece you can notice essential defaults in the Design of the educational buildings. Deficiencies on the necessary spaces, deficiencies on the civilization and the culture, deficiencies on the green spaces and deficiencies on the usages. The landscape formation affects the human psychology and its mood. Our childens character mould by monotonous images without color, without connection, with low environmental value. In the following paper we will analyze this environmental affection to children and we will perform the proposal and the design alternatives of an educational building in Kalamaria in Thessalonika. Key Words: Educational building, green areas, children areas, Usage and environment, green buildings 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Αισθητική στην Εκπαίδευση γίνεται αντιληπτή από την αγωγή των παιδιών. Η ποιότητα στο Περιβάλλον και η λειτουργικότητα του οδηγεί σε συµπεριφορά ανάλογη µε τα ερεθίσµατα που λαµβάνει ο χρήστης από το ίδιο το Τοπίο. Τα ελληνικά σχολεία είναι υπερβολικά προσανατολισµένα στην γνώση, ενώ πάσχουν από αισθητική µόρφωση, από αισθητική αγωγή και από εκφραστικές δυνατότητες. Μειονεκτούν σε µαθήµατα καλλιτεχνικής έκφρασης, τα οποία όµως συµµετέχουν ενεργά στην διαµόρφωση και ολοκλήρωση της εικόνας του ατόµου µέσα στο περιβάλλον. Στην προσπάθεια του να απεξαρτηθεί ο άνθρωπος από την ανωριµότητα του, και να δύναται να µεταχειρίζεται το νου του χωρίς την καθοδήγηση κάποιου άλλου, επιδιώκει να επινοήσει τον εαυτό του, να πλάσει την εικόνα του και να κατορθώσει να βρει την προσωπική του ισορροπία (Michel Foucault µετάφραση Στέφανου Ροζάνη 1988). Σε αυτό το σηµείο επεµβαίνει η Τέχνη. Η επαφή µε την τέχνη εξασκεί τις αισθήσεις στην αντίληψη του Τοπίου. Η αντίληψη διοχετεύεται από την εκάστοτε πνευµατικότητα του κάθε ατόµου και το άτοµο λειτουργεί και συµπεριφέρεται. ιαµεσολαβείται και δοµείται µέσα στο ανθρώπινο πνεύµα, φιλτράρεται από την ανθρώπινη εµπειρία και αποκτά περιεχόµενο. Με την απλή, µη-επεξεργασµένη αίσθηση ο κόσµος χάνει το νόηµα του (Immanuel Kant 1781). Η αντίληψη του Τοπίου δεν είναι ενιαία για όλους, διαφέρει από άτοµο σε άτοµο και εξαρτάται από τα βιώµατα και την κουλτούρα του ατόµου. Τα συναισθήµατα όµως που προκαλεί συνήθως είναι πανοµοιότυπα. Στην παρακάτω εργασία θα ασχοληθούµε µε το πρότυπο εκπαιδευτικό κτίριο. Τι πρέπει να περιλαµβάνει, τι λαµβάνουµε υπόψη, πως σχεδιάζουµε, την διάταξη των αντικειµένων, την σύνθεση των χώρων, τα χρώµατα, τις διαφορετικές υφές, τα υλικά. Τέλος κλείνουµε µε το παράδειγµα του Εκπαιδευτικού σχολείου στην Καλαµαριά το οποίο επανασχεδιάζεται λαµβάνοντας υπόψη αυτές τις αρχές. 2.ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Η εικόνα του σχολείου για το καθένα από εµάς, είναι από τις πιο δυνατές παιδικές παραστάσεις που αποτυπώνεται στην µνήµη. Είναι η µετάβαση από το ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον στην κοινωνική ζωή. Είναι η επαφή µε το άγνωστο, η πρώτη ανησυχία, είναι η είσοδος στην οµαδοποίηση. Ο σχεδιασµός των σχολικών κτιρίων στις αρχές του 20 ου αιώνα υπάκουε σε πρότυπα αυστηρά πειθαρχηµένα, λιτά (Εικόνα 1). Σε κτίρια ιστορικά πολιτισµικά που ανέδυαν τις πρόσφατες µνήµες των πολέµων και τους αγώνες για την ελευθερία. Υπήρχε συναισθηµατική φόρτιση επαφή µε την φύση και το περιβάλλον.
Εικόνα 1. Στις αρχές του 20 ου αιώνα η διάταξη των χώρων ήταν κανονική και πειθαρχηµένη Εικόνα 2. Σταδιακά διανοίχτηκαν οι εσωτερικοί διάδροµοι ώστε να µετατραπούν σε οµαδικούς χώρους συνάντησης ή συνεργασίας Αργότερα µετασχηµατίστηκε σε ένα πρότυπο λιγότερο αυστηρό εµπνευσµένο από τον Henry Ford (ιδρυτή της γνωστής αυτοκινητοβιοµηχανίας), ο οποίος πρότεινε πιο χαλαρό σχεδιασµό (Εικόνα 2), µε ενδιάµεσους χώρους για οµαδικές συνεργασίες. Αυτό το στυλ υιοθετήθηκε από περισσότερους γιατί αποδείχτηκε πιο χαλαρό και περισσότερο λειτουργικό. Οι µαθητές πρέπει να νιώθουν άνετα, ελεύθερα και όχι καταπιεστικά αφού περνούν σηµαντικό τµήµα της ηµέρας στο σχολείο (Prakash Nair, Randall Fielding, Jeffery Lackney 2005). 3.ΣΧΕ ΙΑΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ Το εκπαιδευτικό κτίριο είναι ένας δηµόσιος χώρος o οποίος περιλαµβάνει κτιριακούς όγκους µε κεντρική είσοδο, βοηθητικούς χώρους κίνησης και υγιεινής, ελεύθερους χώρους διαµορφωµένους µε αθλοπαιδιές ή φυσικούς χώρους για περιήγηση και χώρους µε συγκεκριµένες λειτουργίες όπως αµφιθέατρα θέατρα, επιστηµονικά εργαστήρια, θερµοκήπια, καφέ, χώρους φαγητού κλπ. Ξεκινώντας από την Ανάλυση του Τοπίου και προσπαθώντας να εµπνευστούµε τις πρώτες ιδέες µας ώστε να τις καταγράψουµε στο ιδεόγραµµα οφείλουµε να διαχειριστούµε ορισµένα θέµατα. Αυτά είναι: Η Ογκοπλασία αφορά την µορφή των κτιριακών όγκων η οποία δεν είναι απαραίτητο να είναι καθορισµένη. Θα µπορούσε να είναι εµπνευσµένη από κάποιο γεωµετρικό σχήµα όπως κυκλικό ή πολυγωνικό, µε ορθογωνικό ή γωνιακό κάνναβο ή από κάποιο ελεύθερο ασυνάρτητο σχήµα. Φροντίζουµε για τον καλό προσανατολισµό των κτιρίων και να ανοίγουν προς τους ελεύθερους χώρους. Η κλίµακα θα πρέπει να είναι ανάλογη µε την χρήση και το ύψος του κτιρίου να µην ξεπερνά τα επιτρεπόµενα µέτρα. Στην συνέχεια οι όγκοι θα πρέπει να λειτουργούν και να επικοινωνούν (Εικόνα 3) (Kυριακή Τσουκαλά 2005). Εικόνα 3. Η διάταξη των κτιρίων πρέπει να δηµιουργεί µικρούς, αυτόνοµους ελεύθερους χώρους στους οποίους η πρόσβαση θα πρέπει να µπορεί να γίνεται εσωτερικά ή και εξωτερικά
Η διάταξη των χώρων. H λειτουργική ποιότητα του σχολείου εξαρτάται από την διαµόρφωση των εσωτερικών ελεύθερων χώρων, από την διάταξη και την σύνδεση τους. Οι σχεδιασµοί που στηρίζονται στην αποµόνωση δεν εξυπηρετούν την προοπτική ενός ισορροπηµένου περιβάλλοντος. Η µετάβαση από τον έναν χώρο στον άλλο θα πρέπει να γίνεται άµεσα. Η διάταξη των χώρων πρέπει να είναι περιµετρική προς τον κοινόχρηστο χώρο και οπωσδήποτε να απολαµβάνουν την θέα (Εικόνα 4) (Σαράντης Ζαφειρόπουλος 2005). Εικόνα 4. Τα κτίρια πρέπει να είναι προσανατολισµένα προς τους ελεύθερους χώρους Οπωσδήποτε θα πρέπει να υπάρχουν διαδροµές σύνδεσης οι οποίες δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα δεκαπέντε µέτρα σε µήκος, θα πρέπει να εξασφαλίζουν την θέα των χώρων ώστε η κυκλοφορία να γίνεται άµεσα κατανοητή. Τα χαρακτηριστικά των χώρων Η ποικιλία στους χώρους είναι απαραίτητη όπως και οι εναλλαγές στα υλικά και στα χρώµατα Το κτίριο οφείλει να υπακούει πολιτισµικά και ιστορικά στην κουλτούρα του χρήστη και να είναι οικείο εξασφαλίζοντας δραστηριότητες για τα παιδιά. Θα πρέπει να γίνεται χρήση διαφάνειας που επιτρέπει ή αποτρέπει την θέαση αλλά και την πρόσβαση στον εξωτερικό χώρο αν οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν (Τζούλια Τζώρτζη, Σοφία Σαρίκου 2005). Τα στούντιο θα πρέπει να γειτνιάζουν µε τους ελεύθερους χώρους, ενώ η βιβλιοθήκη και οι χώροι µελέτης πιθανότατα µε περισσότερο γαλήνιες καταστάσεις µε την θέαση µιας λίµνης ή µιας φυσικής διαµόρφωσης. Το κτίριο γενικά θα πρέπει να τοποθετηθεί ήπια µέσα σε φυσικό τοπίο και πιθανότατα όσο λιγότερους τοίχους θα περιλαµβάνει τόσο καλύτερα (Εικόνα 5). Εικόνα 5. Η διαµόρφωση των εξωτερικών χώρων θα πρέπει να σχετίζεται µε την χρήση του κτιρίου που γειτνιάζει ή που βρίσκεται σε θέα. Σκεφτείτε τι θα θέλατε να βλέπει ο µαθητής όταν µελετά, όταν τρώει όταν παίζει? Συνθήκες αερισµού / Ηλιασµού. Οι συνθήκες στο κτίριο θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ευνοϊκές. ιαφορετικά θα πρέπει να τις εξασφαλίσουµε µε την προσθήκη
βλάστησης. Τα φυλλοβόλα δένδρα είναι κατάλληλα για το χειµώνα γιατί επιτρέπουν τον ηλιασµό του κτιρίου, τον επαρκή φωτισµό, και την θέρµανση του. Ενώ την άνοιξη και το φθινόπωρο που ο καιρός είναι θερµός η πλούσια κώµη εξασφαλίζει δροσιά (Νικόλαος Ελευθεριάδης, Σοφία Σαρίκου, Αλέξανδρος Ελευθεριάδης 2003). Τα κτίρια οπωσδήποτε θα πρέπει να είναι διαµπερή, ώστε να διαθέτουν και επαρκή αερισµό. ιαφορετικά τα ανοίγµατα στις οροφές αερίζουν τους χώρους. Βοηθητικά στέγαστρα, πέργολες, περσίδες βελτιώνουν τις συνθήκες στο κτίριο αλλά και εµπλουτίζουν το εξωτερικό περιβάλλον. Τεχνολογία Τα εκπαιδευτικά κτίρια θα πρέπει να είναι εφοδιασµένα µε εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Φωτοβολταϊκά συστήµατα, εκµετάλλευση της ηλιακής, αιολικής ενέργειας αφυπνίζουν την περιβαλλοντική συνείδηση. Ο κύκλος του νερού ο κύκλος της ζωής αποτυπωµένα σε παραστατικά τρισδιάστατα µοντέλα, επιστηµονικά εργαστήρια φυσικής, χηµείας ιατρικής. Οι εικόνες γίνονται βίωµα και οι ανάγκες είναι πια αυτονόητες. Λύσεις ανακύκλωσης, επανάχρησης, και τεχνικές αποκατάστασης απαιτούνται τόσο στον εξωτερικό όσο και στον εσωτερικό χώρο. Οι µαθητές µε την φαντασία τους και την έµπνευση τους µπορούν να συµµετέχουν και να προτείνουν νέες εναλλακτικές λύσεις. Η κίνηση στους χώρους. Οι µικρές άµεσες διαδροµές είναι προτιµότερες και έχουν πολύ περισσότερο ενδιαφέρον από τις µονότονες, µακρόσυρτες. Φυσικές γραµµές, χαλαρές γαλήνιες οι οποίες σε προδιαθέτουν για παραµονή, περιήγηση και αυστηρές λιτές, σε περιοχές όπου απαιτείται κίνηση άµεση και εξυπηρετική. Η κυκλοφορία πρέπει να είναι κατανοητή και πασιφανή, να µπορεί ο χρήστης να βρει τις εισόδους και τις εξόδους. Οι Εξωτερικοί χώροι διαµορφώνονται ανάλογα µε τις απαιτήσεις. Τα σηµεία εισόδου και εξόδου είναι τοπόσηµα και σχεδιάζονται αναλόγως µε στόµφο και επιβλητικότητα. Οι ελεύθεροι χώροι διαµορφώνονται ανάλογα µε τις δραστηριότητες που θα εξυπηρετούν αθλητικές, περιβαλλοντικές, αισθητικές. Η σύνδεση του µέσα µε το έξω απαραίτητη. Η προσθήκη βλάστησης αναβαθµίζει την εικόνα του τοπίου προσφέροντας εποχικές εναλλαγές κατά την διάρκεια του έτους. Φυτά µε πρώιµη ανθοφορία την άνοιξη ή µε φθινοπωρινή χρωµατική εναλλαγή ή µε εµφάνιση καρποφορίας αποδεσµεύουν από την µονοτονία. Επαφή µε την φύση και το περιβάλλον. Το σχολείο πρέπει να ενισχύει την επαφή µε την φύση. Οι πράσινοι χώροι δεν πρέπει να λειτουργούν αποσπασµατικά και αποκοµµένα Πρέπει να σχεδιάζονται κατά αυτόν τον τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η σύνδεση του σχολείου µε πράσινους χώρους, πάρκα και παιδότοπους που βρίσκονται περιµετρικά. Θα πρέπει να εξασφαλίζονται διαδροµές σύνδεσης, ασφαλείς ήπιες. Καλλιτεχνικά µαθήµατα και φυσικά το φυσικό τοπίο θα πρέπει να συνδυάζεται µε τέχνη µουσική και θέατρο. Φυσικά αµφιθέατρα προσαρµοσµένα σε τεχνητά η φυσικά αναχώµατα (Εικόνα 6). Εικόνα 6. Αµφιθέατρο προσαρµοσµένο στην οροφή του κτιρίου µε τεχνητό ανάχωµα. Μια καλή λύση εκµετάλλευσης της οροφής η οποία ευνοεί περιβαλλοντικά και τις συνθήκες µέσα στο στούντιο χωρίς να γίνεται αντιληπτή η κατασκευή από εξωτερικά.
Οι χώροι φαγητού θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στον ελεύθερο χώρο και θα πρέπει να είναι δυνατή και η παραµονή µε πάγκους και τραπεζάκια. Θα πρέπει να υπάρχουν ενδεχόµενοι στεγασµένοι χώροι ή σκιασµένοι ή τελείως εκτεθειµένοι. Ποικιλία στον εξοπλισµό στα χρώµατα στα υλικά Η αισθητική σχετίζεται άµεσα µε την ποικιλία στο περιβάλλον. Ειδικά οι πρώτες εικόνες των παιδιών πρέπει να είναι πλούσιες σε χρώµα και σε υφές ώστε να τα προσελκύουν και να τα κρατούν σε εγρήγορση. Να έχουν καλή διάθεση και να είναι γεµάτα ενέργεια (Εικόνα 7). Εικόνα 7. Πρωτότυπος εξοπλισµός που συνδυάζει έξυπνα την οµαδικότητα αλλά και την αποµόνωση Τα τοποθετούµε όλα µαζί και καταλήγουµε σε ένα γράφηµα αυτού του τύπου (Εικόνα 8), όπου αναπτύσσονται οι ιδέες σε διαφορετική κλίµακα. Παίζουµε µε τους χώρους, µε τα µεγέθη, µε τις συνδέσεις, εφευρίσκοντας τον καλύτερο δυνατό συνδυασµό. Ανακαλύπτουµε αν λειτουργεί η πρόταση. εν σπαταλάµε πολύτιµο χρόνο µε λεπτοµερείς απεικονίσεις. Τώρα µπορούµε να προχωρήσουµε στον Σχεδιασµό. Εικόνα 8. Το ιδεόγραµµα 4. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ. ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η περιοχή µελέτης βρίσκεται στην πόλη της Θεσσαλονίκης στα Ανατολικά στην περιοχή της Καλαµαριάς πάνω στον αιγιαλό. Είναι παραθαλάσσια, εκτίθεται σε δυνατούς Βορεινούς ανέµους, σε έντονη ηλιοφάνεια, σε υψηλή υγρασία και αλατότητα. Η βλάστηση περιµετρικά είναι χαµηλή και χαρακτηρίζεται από ποώδη και αγρωστώδη φυτά, ενώ έχουν γίνει κάποιες φυτεύσεις ξενικών ειδών, εδαφοβελτιωτικών µε σκοπό την βελτίωση των εδαφικών συνθηκών καθώς και της αισθητικής εικόνας της περιοχής. Παραπλεύρως στα ανατολικά έχει διαµορφωθεί ο χώρος µε γήπεδα τένις και άλλες αθλητικές δραστηριότητες, οι οποίες προσελκύουν ένα µεγάλο αριθµό χρηστών. Βόρεια στην θάλασσα στεγάζονται διάφορες δραστηριότητες του Ναυτικού Οµίλου
Καλαµαριάς. Νοτιοδυτικά υπάρχει το παλιό Στρατόπεδο Κόδρα το οποίο θα εξελιχθεί σε χώρο πρασίνου. Οι µορφές που επικρατούν είναι αυστηρές γεωµετρικές, µε ευθείες γραµµές, άκαµπτες. Τα υλικά που χρησιµοποιούνται είναι το σκυρόδεµα, η άσφαλτος και οι πλάκες πεζοδροµίου µε εµφανή την έλλειψη χρώµατος. Σε γενικές γραµµές είναι µια περιοχή εµφανώς παραµεληµένη, υποβαθµισµένη, µε δυνατή την αίσθηση της εγκατάλειψης, παρόλα αυτά η θέα προς την θάλασσα είναι µαγευτική. Οι απαιτήσεις του project ήταν η πρόταση κατασκευή µιας σχολικής µονάδας υποχρεωτικής εκπαίδευσης ( ηµοτικό, Γυµνάσιο) η οποία αποτελείται από δύο κύκλους σπουδών, ο α ο οποίος θα έχει διάρκεια 4 χρόνια και ο β κύκλος 5 χρόνια µε διαµόρφωση του περιβάλλοντα χώρου. Το κτιριολογικό πρόγραµµα περιλάµβανε κατοικία των επιστηµών, κατοικία της γλώσσας και του πολιτισµού, κατοικία περιβάλλοντος, κατοικία των τεχνών, µαθητικό στέκι, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκη, χώρο φαγητού, κέντρο διοίκησης, χώρο εισόδου και ιατρείο. Στον εξωτερικό χώρο απαιτούνταν ξεχωριστά διαµορφωµένος χώρος για τα παιδιά του α κύκλου µε παιδότοπο, ενώ για τα παιδιά του β κύκλου διαµορφωµένοι χώροι για αθλοπαιδιές, χώροι µε φυσικά µονοπάτια και περιήγηση και χώροι φαγητού. Στόχος του Σχεδιασµού ήταν η δηµιουργία ενός σχολείου χωρίς κάγκελα. Στο όριο µε την πόλη πάνω σε µια χαλαρή, καµπύλη γραµµή τοποθετήθηκαν τα κτίρια µε ενδιάµεσες µεσοτοιχίες. Η γραµµή µετατράπηκε σε διάδροµο κίνησης από την µια άκρη του οικοπέδου στην άλλη, κατασκευασµένη από κόκκινους πλίνθους, ενώ διακόπτεται από γυάλινες επιφάνειες, οι οποίες επιτρέπουν την θέα της πόλης. Κατά θέσεις δηµιουργήθηκαν υπερυψωµένα µεταλλικά στέγαστρα µε γυαλί, τα οποία λειτουργούν ως φωτοδότριες επιφάνειες για το εσωτερικό του κτιρίου. Λωρίδες πρασίνου διαχωρίζουν την διοίκηση και τους χώρους µελέτης από τις αίθουσες διδασκαλίας. ηµιουργήθηκε εσωτερικός αίθριος χώρος για συγκέντρωση των φοιτητών αλλά και εξωτερικός ειδικά διαµορφωµένος για αθλοπαιδιές και για περιήγηση. Στο όριο της θάλασσας τοποθετήθηκε γραµµική βραχονησίδα προς αποφυγή µεταλλικής περίφραξης. Για να διαχωριστεί ο α κύκλος από τον β δηµιουργήθηκε ένα χαµηλότερο, επίπεδο µισού µέτρου, στον αύλιο χώρο το οποίο αποτρέπει την µίξη στις διαφορετικές ηλικίες. Όλα τα κτίρια έχουν πρόσβαση στον εσωτερικό χώρο ο οποίος διαµορφώνεται ανάλογα µε το θέµα. Στην κεντρική είσοδο µε παρτέρια και µε νησίδες πρασίνου, για περιήγηση ή αναµονή και µε µια αποξηραµένη λίµνη όπου φύονται φυτά για ξηρά και βραχώδη εδάφη µε ποικιλία τύπων σε βότσαλα και κροκάλες. Η βιβλιοθήκη προσανατολίζεται προς αυτόν τον θεµατικό κήπο. Στο κέντρο υπάρχει το µαθητικό στέκι και ο χώρος φαγητού, όπου προσαρµόζονται καθιστικά και τραπεζάκια. Τέλος στα δεξιά υπάρχουν οι αίθουσες διδασκαλίας οι οποίες διαµορφώνονται κατά περίπτωση επιστηµονικά, περιβαλλοντικά, καλλιτεχνικά. Στο σηµείο µε το µεγαλύτερο εύρος και σε απόσταση από τα κτίρια τοποθετείται ένα γήπεδο για αθλοπαιδιές. Ο α κύκλος περιλαµβάνει µικρούς εξωτερικούς χώρους που γειτνιάζουν µε την κάθε αίθουσα για παιχνίδι µάθησης, ενώ υπάρχει και ο οργανωµένος παιδότοπος µε την αµµοδόχο και τα ξύλινα παιχνίδια. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η κατασκευή και η δηµιουργία ενός κτιρίου επιβάλλεται δυναµικά στο περιβάλλον. Επεµβαίνει µε την µορφή του, µε τον όγκο του και σπάει την ενότητα του. Κύριο µέληµα του Αρχιτέκτονα Τοπίου είναι να εντάξει το έργο στο Τοπίο όσο το δυνατόν πιο οµαλά. Να απαλύνει την διαφοροποίηση των υλικών, των χρωµάτων, των γραµµών. Να ντύσει το κτίριο µε λειτουργίες, µε βλάστηση, µε περιβαλλοντικά φιλικά υλικά, ώστε να προσαρµοστεί ήπια στον περιβάλλοντα χώρο. Απαιτείται να επινοήσει τεχνικές για να αποτρέψει ή να κατευθύνει την θέα. Να κάνει χρήση επιπέδων εκχωµάτων ή αναχωµάτων να επικαλύψει κατασκευές, µε βότσαλα, ξύλα, πλακίδια, ανακυκλώσιµα
υλικά και τελικά να επέµβει µε ένα δυνατό σχέδιο φύτευσης το οποίο θα απαλύνει τις δοµηµένες επιφάνειες και θα ενισχύσει πολιτισµικά το κτίριο. Αναβαθµίζοντας τους εξωτερικούς χώρους εµπλουτίζουµε την αισθητική των παιδιών µας, τα οποία συγκρίνοντας γίνονται περισσότερο απαιτητικά σε ποιότητα Τόπου, σε ποικιλία περιβάλλοντος και στην οργάνωση των χώρων. Απαιτούν χώρους σχεδιασµένους, διαµορφωµένους µε σκέψη και αιτιολογία. Αποκτούν τα ίδια τους φαντασία, έµπνευση, δηµιουργικότητα και είναι σε θέση να εφεύρουν νέες ιδέες και να προτείνουν. Ευαισθητοποιούνται µε τους κανόνες της φύσης, ενηµερώνονται και µαθαίνουν να συµβιβάζονται. Εκµεταλλεύονται τα απλά πράγµατα όπως παιχνίδι µε το φως, παιχνίδι µε τα χρώµατα, µε τα υλικά και µε τους όγκους και µαθαίνουν να χρησιµοποιούν τεχνικές αναβάθµισης του Τοπίου. Η µεγαλύτερη ικανοποίηση του σχεδιαστή είναι η ανταπόκριση, η χρήση και η χαρά του χρήστη. Ας πάψουµε πια να σχεδιάζουµε πάρκα κενά, παιδότοπους χωρίς παιδιά, αυλές χωρίς παιχνίδια. Ας φέρουµε τα παιδιά σε επαφή µε την φύση, σε επαφή µε το χώµα, σε επαφή µε τα ζώα. Ας επενδύσουµε στο περιβάλλον ας δαπανήσουµε στο περιβάλλον και αργά ή γρήγορα η φύση θα µας το ανταποδώσει. 6.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Νικόλαος Ελευθεριάδης, Σοφία Σαρίκου, Αλέξανδρος Ελευθεριάδης «Τα αυτοφυή δασοπονικά είδη στην Αρχιτεκτονική Τοπίου» Πανελλήνιο ασολογικό Συνέδριο Ε Ε µε θέµα: ασική Πολιτική Πρεµνοφυή άση Προστασία φυσικού Περιβάλλοντος, 1-3 Οκτωβρίου 2003, Αρχαία Ολυµπία. Σαράντης Ζαφειρόπουλος «Το ύπαιθρο ως αίθουσα διδασκαλίας» Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο ΑΠΘ Τµήµα Εκδόσεων 2005-2006. Immanuel Kant «Hκριτική του καθαρού λόγου» Μετάφραση Γιανναράς Αναστάσιος Εκδόσεις Παπαζήση 1979, Αθήνα. Prakash Nair, Randall Fielding, Jeffery Lackney «The language of school design: Design patterns for 21 st century schools» Design Share 2005-2009, USA Τζούλια Τζώρτζη & Σοφία Σαρίκου «Η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών µέσα σε αστικούς δηµόσιους χώρους», στο ιεθνές Συνέδριο WSEAS µε θέµα «Environment, Ecosystem and Development» in the special session Landscape Design and Nature in Urban Environment» Βενετία, Ιταλία ISSUE 2, Volume 1, November 2005. Κυριακή Τσουκαλά «Στοιχεία Αρχιτεκτονικού Σχεδιασµού Σχολικών Κτιρίων» Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο ΑΠΘ Τµήµα Εκδόσεων 2005-2006. Michel Foucault «ιαφωτισµός» Μετάφραση Στεφάνου Ροζάνη, Έρασµος 1988, Αθήνα σελ 44.