ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ I Καθηγητής Δ.Μ. Εμίρης Επίκ. Καθηγητής Ι. Γιαννατσής ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΙΣΟΔΟΣ Υλικά Εργασία Μηχανές ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΞΟΔΟΣ Προϊόντα Υπηρεσίες Έλεγχος - Ανατροφοδότηση Η παραγωγή και η διάθεση κάθε προϊόντος/υπηρεσίας προσθέτει αξία σε κάποια μέσα/πόρους (είσοδος) και υπόκειται σε συνεχή αξιολόγηση/έλεγχο για βελτίωση απέναντι στον ανταγωνισμό και προσαρμογή στις αλλαγές (επιθυμίες πελατών, τεχνολογικές, κοινωνικές κλπ.) 1
ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Οργάνωση: Εκούσια ένωση ατόμων που χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα μέσα συνεργάζονται συντονισμένα για ένα συγκεκριμένο σκοπό και για να επιτύχουν προκαθορισμένους στόχους Επιχείρηση/Εταιρεία: Οργανισμός με οικονομικό αντικείμενο/δραστηριότητα = Παραγωγή προϊόντων/υπηρεσιών που προσφέρονται στην αγορά ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Γιατί υπάρχουν; Ποιο σκοπό επιτελούν; Σε τι εξυπηρετούν την κοινωνία; Κάλυψη κοινωνικών αναγκών μέσω της παραγωγής και της διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών αξίας για τους πελάτες, σεβόμενοι τις αξίες και την ηθική της κοινωνίας. The purpose of business is to create and keep a customer Peter F. Drucker 2
H ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΚΡΑΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ/ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΠΕΛΑΤΕΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ Σύστημα: Σύνολο στοιχείων ή μερών που συνδέονται με σχέσεις αλληλεπίδρασης & αλληλεξάρτησης και αποτελούν μια ολότητα (ενιαίο ολοκληρωμένο σύνολο) ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ / ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ Η επιχείρηση/παραγωγική μονάδα αποτελεί μέρος της κοινωνίας και είναι σε πλήρη αλληλεξάρτηση με τα υπόλοιπα μέρη 3
ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της κοινωνίας και να επιβιώσει η επιχείρηση του ανταγωνισμού πρέπει τα παραγόμενα προϊόντα/υπηρεσίες να είναι υψηλής αξίας, το οποίο σημαίνει να: παράγονται στην απαιτούμενη ποιότητα διατίθενται στον κατάλληλο τόπο/χρόνο διατίθενται στην κατάλληλη τιμή Αξία Προϊόντος/Υπηρεσίας Ποιότητα Τιμή Ποιότητα: Ο βαθμός κάλυψης των αναγκών των πελατών Υποκειμενική διάσταση (τι πιστεύει ο πελάτης για το προϊόν) Αντικειμενική διάσταση (ποια είναι τα τεχνικά χαρακτηριστικά και οι προδιαγραφές του προϊόντος) ΣΚΟΠΟΣ & ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Οι στόχοι της επιχείρησης είναι πολλοί αλλά μπορούν να οργανωθούν ιεραρχικά με βάση τη σημασία τους για την κοινωνία, την ικανοποίηση των αναγκών/επιθυμιών αυτών που συμμετέχουν και την μακροπρόθεσμη επιτυχία της επιχείρησης. ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ) ΣΤΟΧΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΙ (ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΟΙ) ΣΤΟΧΟΙ 4
ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Γιατί τα άτομα συστήνουν και εργάζονται σε εταιρείες/επιχειρήσεις; Κάλυψη των αναγκών και εξυπηρέτηση των ατομικών συμφερόντων όλων των συνεργαζόμενων μερών / συμμέτοχων (stakeholders), οι κυριότεροι των οποίων είναι οι διάφορες ομάδες εργαζόμενων, οι μέτοχοι/ιδιοκτήτες και οι επενδυτές. Σχετικοί στόχοι: Απόδοση ικανοποιητικού μισθού/μερίσματος στους εργαζόμενους Κάλυψη κοινωνικών/προσωπικών αναγκών των εργαζομένων Απόδοση ικανοποιητικού μερίσματος σε μετόχους/ επενδυτές H ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΟΧΟΙ/ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ & ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ & ΠΕΛΑΤΕΣ Τα διάφορα συνεργαζόμενα μέρη (συμμέτοχοι) σε μια επιχείρηση/ παραγωγική μονάδα αλληλεξαρτώνται επίσης σε μεγάλο βαθμό και για να λειτουργεί καλά η επιχείρηση πρέπει να συνεργάζονται όσο το δυνατόν καλύτερα Σύστημα: Σύνολο στοιχείων ή μερών που συνδέονται με σχέσεις αλληλεπίδρασης & αλληλεξάρτησης και αποτελούν μια ολότητα 5
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Πώς θα επιτευχθούν ο πρωταρχικός σκοπός και οι παράλληλοι στόχοι; Η κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας και η επίτευξη των στόχων όσων συμμετέχουν στην επιχείρηση προϋποθέτουν ότι η επιχείρηση θα λειτουργεί καλά. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στην πορεία οι συμμέτοχοι θέτουν μια σειρά από λειτουργικούς στόχους που διακρίνονται συνήθως σε: Βραχυπρόθεσμους: Στόχοι με μικρότερο χρονικό ορίζοντα (μερικών ημερών/μηνών) Μακροπρόθεσμους: Στόχοι με μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα (συνήθως από ένα έτος και πάνω ) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Βραχυπρόθεσμοι λειτουργικοί στόχοι : Απρόσκοπτη λειτουργία της παραγωγικής διαδικασίας Εξεύρεση μέσων/πόρων/παραγωγικών συντελεστών Έγκαιρη εξόφληση οφειλών Εμπρόθεσμη/Ταχεία εξυπηρέτηση πελατών Ορθολογική οργάνωση Ταχεία επίλυση απρόβλεπτων ζητημάτων 6
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μακροπρόθεσμοι (στρατηγικοί) λειτουργικοί στόχοι: Αύξηση της αξίας του προϊόντος Μεγιστοποίηση κερδών Εκπαίδευση /ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού Καινοτομία και ανάπτυξη νέων προϊόντων Μεγιστοποίηση πωλήσεων Μεγιστοποίηση μεριδίου αγοράς Ελαχιστοποίηση κόστους Αειφορία (Sustainability) Απαιτείται ισορροπία μεταξύ των στόχων και η σχετική βαρύτητα κάθε στόχου (πόσο θα επενδύσει σε σύγκριση με τους άλλους) είναι θέμα στρατηγικής της επιχείρησης (πως θα ανταποκριθεί στον ανταγωνισμό) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΡΧΗ Οι λειτουργικοί στόχοι συνδέονται συνήθως και καθοδηγούνται από την Οικονομική (ορθολογική) αρχή: Η επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής αποδοτικότητας (βελτιστοποίηση) μέσω της κάλυψης όσο το δυνατόν περισσότερων αναγκών (παραγωγή προϊόντων/υπηρεσιών) με τα λιγότερα δυνατά μέσα (πόροι). Στην πράξη παίρνει συνήθως δύο μορφές: Μεγιστοποίηση: Η κάλυψη όσο το δυνατόν περισσότερων αναγκών με δεδομένα μέσα Ελαχιστοποίηση: Η κάλυψη δεδομένων αναγκών με τα λιγότερα δυνατά μέσα Σπάνια επιτυγχάνονται και οι δύο παραπάνω στόχοι ταυτόχρονα Η βελτίωση της αποδοτικότητας επιτυγχάνεται συνήθως μέσω μιας βαθμιαίας/ σταδιακής και συνεχούς διαδικασίας. 7
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ «Η βασική λειτουργία της Διοίκησης παραμένει ίδια: να κάνει δυνατή την αποδοτική συνεργασία των ανθρώπων μέσω της ανάπτυξης κοινών στόχων, κοινών αξιών και της σωστής οργανωτικής δομής, καθώς και την εκπαίδευση και την ανάπτυξη των ανθρώπων που απαιτείται για την αποδοτική εργασία και την ανταπόκριση στις αλλαγές.» P. Drucker 8