ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2011 ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2011 ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» ΠΕΜΠΤΟ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Γ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ: ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ: ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΚΛΑΔΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: ΧΑΛΥΒΔΟΣΩΛΗΝΕΣ ΕΚΔΟΣΗ 2 η Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΧΑΛΥΒΔΟΣΩΛΗΝΩΝ... 5 2.1 ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ... 5 2.2 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ... 6 2.3 Η ΕΓΧΩΡΙΑ ΑΓΟΡΑ ΧΑΛΥΒΔΟΣΩΛΗΝΩΝ... 8 2.4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ... 9 3. ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ... 12 3.1 ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ... 12 3.2 ΔΙΚΤΥΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ... 22 3.3 ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ CORALLIA... 34 3.4 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΝΑΝΟ/ΜΙΚΡΟΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ (MI-CLUSTER)... 36 4. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ... 65 Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 2

ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 2.1: Πωλήσεις παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου χαλυβδοσωλήνων (2005-2009)... 6 Πίνακας 2.2:. Χρηματοοοικονομικοί δείκτες παραγωγικών επιχειρήσεων χαλυβδοσωλήνων (2005 2009)... 7 Πίνακας 2.3: Συνολική εγχώρια φαινομενική κατανάλωση χαλυβδοσωλήνων (2006-2010)... 8 Πίνακας 4.1: Ορισμοί χρηματοοικονομικών δεικτών... 65 Πίνακας 4.2: Επωνυμίες επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στο δείγμα της κλαδικής μελέτης... 66 Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται τα κύρια σημεία του κλάδου των χαλυβδοσωλήνων, έτσι όπως αυτά καταγράφηκαν βάσει της σχετικής κλαδικής μελέτης της ICAP Group AE. Η παρούσα κλαδική ανάλυση αποτελεί μέρος της πέμτπης ενότητας της Ετήσιας Έκθεσης για το έτος 2011 με θέμα «Η Κατάσταση και Προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα», η οποία πραγματεύεται την αποτύπωση και ανάλυση της κλαδικής και δικτυακής διάστασης των ΜΜΕ σε δέκα κλάδους του τομέα μεταποίησης. Η συγκεκριμένη έκθεση αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, παρουσιάζονται τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του κλάδου των χαλυβδοσωλήνων αναφορικά με τη δομή και διάρθρωσή του (πληθυσμός, μέγεθος, συνοπτικό προφίλ επιχειρήσεων κλπ.), τα κύρια χρηματοοικονομικά μεγέθη των σημαντικότερων επιχειρήσεων, καθώς και τα βασικά μεγέθη της παραγωγής, και της εγχώριας κατανάλωσης των προϊόντων του κλάδου. Επισημαίνεται ότι, τα εν λόγω μεγέθη του κλάδου εκτιμούνται κάθε φορά βάσει στοιχείων πρωτογενούς έρευνας που έχει εκπονηθεί μεταξύ των σημαντικότερων επιχειρήσεων του κλάδου, καθώς και βάσει εκτιμήσεων της αγοράς ή/και άλλων δευτερογενών πηγών (π.χ. επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Η ανάλυση πραγματοποιείται μέσα από την συνοπτική παρουσίαση της αντίστοιχης κλαδικής μελέτης, έτσι όπως αυτή εκπονήθηκε από την ICAP Group ΑΕ την αντίστοιχη χρονική περίοδο. Το δεύτερο μέρος της ενότητας, αφορά την αναλυτική παρουσίαση τριών δικτύων / συνεργατικών σχηματισμών επιχειρήσεων, που αφορούν τον κλάδο της μεταποίησης. Όπως και με τις κλαδικές μελέτες, η επιλογή βασίστηκε στην αντιπροσωπευτικότητα των εν λόγω δικτύων αναφορικά με παράγοντες ανταγωνιστικότητας και αναπτυξιακής δυναμικής των ΜΜΕ. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΧΑΛΥΒΔΟΣΩΛΗΝΩΝ 2.1 ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Η συγκεκριμένη κλαδική μελέτη υλοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2011 και έχει σαν αντικείμενο τη διερεύνηση της ελληνικής αγοράς των χαλυβδοσωλήνων. Συγκεκριμένα, εξετάζονται οι χαλυβδοσωλήνες με ραφή και οι χαλυβδοσωλήνες χωρίς ραφή, που προορίζονται για τη μεταφορά υγρών και αερίων. Πρωτογενής μεταποίηση χάλυβα στη χώρα μας πραγματοποιείται κυρίως από τις σωληνουργίες, τις συρματουργίες και από τα ονομαζόμενα κέντρα εξυπηρέτησης χάλυβα (steel service centres) όπου, πέραν της καθαρά εμπορικής δραστηριότητας, γίνεται κοπή και μορφοποίηση προϊόντων χάλυβα. Ο κλάδος που καταναλώνει τις μεγαλύτερες ποσότητες χάλυβα στη χώρα μας είναι ο κατασκευαστικός (ιδιωτικά και δημόσια έργα), ενώ απουσιάζουν ή έχουν πολύ μικρή συμμετοχή κλάδοι όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η κατασκευή μηχανών, κλπ., που καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες χάλυβα στις περισσότερο ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες. Oι χαλυβδοσωλήνες διακρίνονται σε σωλήνες μεταφοράς ρευστών ή αερίων, κατασκευών και σε μονωτικούς. Επισημαίνεται ότι, στη συγκεκριμένη μελέτη εξετάζεται μόνο η κατηγορία χαλυβδοσωλήνων μεταφοράς ρευστών ή αερίων. Το κύριο χαρακτηριστικό διάκρισης των χαλυβδοσωλήνων είναι η ύπαρξη ραφής ή όχι. Η εγχώρια βιομηχανία παράγει μόνο σωλήνες με ραφή, ενώ οι ανάγκες της αγοράς σε σωλήνες χωρίς ραφή καλύπτονται από εισαγωγές. Η χρήση των σωλήνων χωρίς ραφή είναι περιορισμένη και αφορά περιπτώσεις που απαιτούν ιδιαίτερα υψηλή ανθεκτικότητα σε πίεση και θερμοκρασία. Η κατασκευαστική και οικοδομική δραστηριότητα, καθώς και η υλοποίηση μεγάλων δημόσιων έργων είναι ορισμένοι από τους κυριότερους παράγοντες που επιδρούν στη ζήτηση των εξεταζόμενων προϊόντων. Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου εμφάνισαν διαχρονική αύξηση την τελευταία δεκαετία συνολικά, με μέσο ετήσιο ρυθμό 3,4%. Ωστόσο, το έτος 2009 υπήρξε απότομη πτώση, με αποτέλεσμα οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου να υποχωρήσουν κατά 14% το 2009 σε σχέση με το 2008. Αντίστοιχα, η οικοδομική δραστηριότητα στην Ελλάδα υποχωρεί συνεχώς μετά το 2006. Ειδικότερα, βάσει των στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ., το Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2009/08 η οικοδομική δραστηριότητα μειώθηκε κατά 24,4% βάσει συνολικής επιφάνειας και κατά 26,5% βάσει συνολικού όγκου. 2.2 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Η εγχώρια αγορά των χαλυβδοσωλήνων χαρακτηρίζεται από έντονη συγκέντρωση των επιχειρήσεων, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας παραγωγής πραγματοποιείται από μικρό αριθμό μονάδων. Οι παραγωγικές επιχειρήσεις είναι σχετικά μεγάλου μεγέθους και ασχολούνται με την κατασκευή σωλήνων με ραφή, διαφόρων διαμέτρων, για τη μεταφορά ρευστών ή αερίων. Ορισμένες από τις εταιρείες δεν δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στην παραγωγή χαλυβδοσωλήνων, αλλά κατασκευάζουν και άλλα προϊόντα, όπως κοίλους δοκούς, λαμαρίνες, εξαρτήματα, μεταλλικά φύλλα κ.ά. Το μεγαλύτερο μέρος των πρώτων υλών προέρχεται από το εξωτερικό και κυρίως από χώρες της Ευρώπης. Επιπλέον, στο συγκεκριμένο κλάδο δραστηριοποιούνται εισαγωγικές επιχειρήσεις, οι οποίες όμως δεν ασχολούνται αποκλειστικά με την εισαγωγή και εμπορία χαλυβδοσωλήνων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κάποιες από αυτές ασχολούνται παράλληλα και με την εισαγωγή και εμπορία εξαρτημάτων, βιομηχανικών εφοδίων, υδραυλικών ειδών κλπ. Η διακίνηση των χαλυβδοσωλήνων πραγματοποιείται είτε μέσω χονδρεμπόρων και τεχνικών επιχειρήσεων (υπεργολάβων), είτε απευθείας από τις παραγωγικές επιχειρήσεις προς το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα (με τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς προμήθειας υλικών). Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι πωλήσεις των σημαντικότερων παραγωγικών επιχειρήσεων (δείγμα 11 εταιρειών, βλ. αναλυτικά στον πίνακα του παραρτήματος 4.2) χαλυβδοσωλήνων για την περίοδο 2005-2009, βάσει των δημοσιευμένων ισολογισμών τους. Επισημαίνεται ότι, τα μεγέθη αφορούν τον συνολικό κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων και όχι μόνο τις πωλήσεις από τα εξεταζόμενα μεγέθη. Το 2009 οι συνολικές πωλήσεις των εταιρειών του πίνακα, διαμορφώθηκαν σε 347 εκατ. περίπου, σημειώνοντας μείωση κατά 34,4% έναντι του 2008. Πίνακας 2.1: Πωλήσεις παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου χαλυβδοσωλήνων (2005-2009) 2005 2006 2007 2008 2009 Σύνολο 322.124.269 424.738.268 454.399.103 459.071.320 346.952.953 Αξία σε Πηγή: ICAP Group-Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Στη συνέχεια πραγματοποιείται χρηματοοικονομική ανάλυση για τις 11 επιχειρήσεις του κλάδου για την περίοδο 2005-2009, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα οικονομικά τους στοιχεία. Ειδικότερα, για κάθε επιχείρηση υπολογίζονται οχτώ δείκτες για τα έτη 2005-2009, καθώς και οι αντίστοιχοι μέσοι όροι πενταετίας. Η εξέλιξη των ετήσιων δεικτών του περιθωρίου μικτού κέρδους είναι φθίνουσα μετά το 2006 για το σύνολο του δείγματος. Ο μέσος όρος πενταετίας του εν λόγω δείκτη διαμορφώθηκε σε 11,52% για το σύνολο των εταιρειών του δείγματος, ενώ το μέσο περιθώριο καθαρού κέρδους διαμορφώθηκε σε αρνητικά επίπεδα και ειδικότερα σε -2,82%. Όσον αφορά τη διαχρονική διακύμανση της αποδοτικότητας των επιχειρήσεων, παρατηρείται καθοδική τάση την τελευταία τριετία και δραστική επιδείνωση το 2009, οπότε ο δείκτης αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων γίνεται αρνητικός. Για την πενταετία συνολικά, η μέση αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων για το σύνολο των εταιρειών του δείγματος διαμορφώθηκε σε 2,57%. Ο μέσος όρος πενταετίας του δείκτη γενικής ρευστότητας διαμορφώθηκε σε 2,10 για το σύνολο των εταιρειών του δείγματος. Αναφορικά με τους δείκτες χρηματοοικονομικής διάρθρωσης, ο μέσος όρος του λόγου ξένων προς ίδια κεφάλαια διαμορφώθηκε σε 4,33 (μέσος όρος πενταετίας) για το σύνολο των εταιρειών και ο αντίστοιχος δείκτης κάλυψης χρηματοοικονομικών δαπάνων σε 3,98. Όσον αφορά τους δείκτες δραστηριότητας των παραγωγικών επιχειρήσεων χαλυβδοσωλήνων, ο μέσος όρος είσπραξης απαιτήσεων του συνόλου των εταιρειών του δείγματος διαμορφώθηκε σε 201 ημέρες, ενώ ο μέσος όρος προθεσμίας εξόφλησης των προμηθευτών στις 133 ημέρες. Πίνακας 2.2:. Χρηματοοοικονομικοί δείκτες παραγωγικών επιχειρήσεων χαλυβδοσωλήνων (2005 2009) 2005 2006 2007 2008 2009 ΜΟΔ Κερδοφορία Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) Σύνολο 11 11,37 15,83 15,08 14,62 0,71 11,52 Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) Σύνολο 11-1,01 3,99 2,68 0,06-19,81-2,82 Αποδοτικότητα Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Σύνολο 11-0,67 14,76 9,69 1,66-12,57 2,57 Ρευστότητα Γενική Ρευστότητα Σύνολο 11 1,83 2,02 2,56 2,03 2,05 2,10 Χρηματοοικονομική διάρθρωση Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια Σύνολο 11 11,27 3,03 2,70 2,22 2,42 4,33 Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών Σύνολο 11 3,50 5,73 5,26 2,67 2,72 3,98 Δραστηριότητα Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πίνακας 2.2:. Χρηματοοοικονομικοί δείκτες παραγωγικών επιχειρήσεων χαλυβδοσωλήνων (2005 2009) 2005 2006 2007 2008 2009 ΜΟΔ Μέσος Όρος Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (Ημέρες) Σύνολο 11 198 188 194 195 230 201 Μέσος Όρος Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (Ημέρες) Σύνολο 11 144 141 134 117 126 133 ΜΟΔ: Μέσος Όρος Δεικτών Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί ICAP Group A.E. 2.3 Η ΕΓΧΩΡΙΑ ΑΓΟΡΑ ΧΑΛΥΒΔΟΣΩΛΗΝΩΝ Η ελληνική παραγωγή χαλυβδοσωλήνων αφορά αποκλειστικά σωλήνες με ραφή, ενώ οι χαλυβδοσωλήνες χωρίς ραφή προέρχονται από το εξωτερικό και βρίσκουν εφαρμογή κυρίως σε περιπτώσεις που απαιτούν υψηλή πίεση και θερμοκρασία. Η εγχώρια παραγωγή χαλυβδοσωλήνων παρουσίασε από το 2008 και μετά κατέγραψε πτωτική πορεία. Συγκεκριμένα, το συνολικό μέγεθος της εγχώριας παραγωγής εκτιμάται σε 228.000 τόνους το 2010 έναντι 275.000 τόνων το 2009 (ετήσια μείωση 17%) και έναντι 350.000 τόνων το 2008. Πίνακας 2.3: Συνολική εγχώρια φαινομενική κατανάλωση χαλυβδοσωλήνων (2006-2010) Έτος Παραγωγή Εισαγωγές Εξαγωγές Φαινομενική Κατανάλωση 2006 402.000 28.400 231.500 198.900 2007 408.000 19.900 217.150 210.750 2008 350.000 37.100 190.950 196.150 2009 275.000 49.500 168.000 156.500 2010 228.000 36.000 144.300 119.700 Ποσότητα σε τόνους Φαινομενική κατανάλωση = Παραγωγή + Εισαγωγές - Εξαγωγές Πηγή: Εκτιμήσεις Αγοράς - ICAP Group Το μέγεθος της εγχώριας φαινομενικής κατανάλωσης χαλυβδοσωλήνων, ακολουθώντας τις πτωτικές τάσεις του κλάδου των κατασκευών και της οικοδομικής δραστηριότητας εν γένει, καταγράφει φθίνουσα πορεία την τελευταία τριετία. Ειδικότερα, το 2010 η εν λόγω αγορά εκτιμάται σε 119.700 τόνους, από 156.500 τόνους το 2009 (ποσοστό μείωσης 23,5%). Οι εισαγωγές χαλυβδοσωλήνων παρουσίασαν διακυμάνσεις την εξεταζόμενη χρονική περίοδο, διαμορφούμενες σε 36.000 τόνους το 2010 από 49.500 τόνους το 2009 (μείωση κατά 27%). Ο βαθμός εισαγωγικής διείσδυσης, παρουσίασε επίσης αυξομειώσεις. Ειδικότερα, οι εισαγωγές χαλυβδοσωλήνων κάλυψαν το 30,1% του συνολικού μεγέθους αγοράς το 2010, ενώ το 2009 το μερίδιό τους διαμορφώθηκε σε 31,6%. Η εξαγωγική επίδοση κυμάνθηκε σε υψηλά επίπεδα την Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 εξεταζόμενη περίοδο μεταξύ του 53%-63%. Οι συνολικές εξαγωγές διαμορφώθηκαν σε 144.300 τόνους το 2010 από 168.000 τόνους το 2009 (μείωση κατά 14%). Πίνακας 2.4: Παραγωγή και εγχώρια (φαινομενική) κατανάλωση χαλυβδοσωλήνων (2006-2010) 420.000 380.000 340.000 300.000 260.000 220.000 180.000 140.000 100.000 2006 2007 2008 2009 2010 Παραγωγή Φαινομενική Κατανάλωση Ποσότητα σε τόνους Πηγή: Εκτιμήσεις αγοράς ICAP 2.4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Ο εξεταζόμενος κλάδος αποτελείται τόσο από παραγωγικές μονάδες, όσο και από εμπορικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα εισαγωγής χαλυβδοσωλήνων. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς ελέγχεται από λίγες, μεγάλου μεγέθους, παραγωγικές εταιρείες, οι οποίες έχουν σαν κύρια δραστηριότητά τους την παραγωγή χαλυβδοσωλήνων. Οι εισαγωγικές εταιρείες του κλάδου δεν ασχολούνται αποκλειστικά με τα εξεταζόμενα προϊόντα. Ορισμένες από αυτές δραστηριοποιούνται ταυτόχρονα στην εισαγωγή και εμπορία μετάλλων, εξαρτημάτων, βιομηχανικών εφοδίων και στον ευρύτερο κλάδο «Μεταλλικά Προϊόντα - Κατασκευές». Η εγχώρια βιομηχανία χαλυβδοσωλήνων καλύπτει μόνο τα προϊόντα με ραφή και ο μεγαλύτερος όγκος της παραγωγής καλύπτεται από μικρό αριθμό επιχειρήσεων μεγάλου μεγέθους. Εισαγωγές χαλυβδοσωλήνων με ραφή πραγματοποιούνται σε σχετικά μικρές ποσότητες, ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες και ανάγκες της ελληνικής αγοράς. Όσον αφορά την κατανάλωση χαλυβδοσωλήνων χωρίς ραφή, αυτή καλύπτεται εξ ολοκλήρου από εισαγωγές, λόγω περιορισμένης ζήτησης. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ζήτηση των χαλυβδοσωλήνων επηρεάζεται από μια σειρά παραγόντων που σχετίζονται άμεσα με την πορεία και το γενικότερο κλίμα της οικονομίας, καθώς και τις εξελίξεις των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων. Για παράδειγμα, η πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας και του ευρύτερου κλάδου των κατασκευών (υλοποίηση δημοσίων και ιδιωτικών έργων), καθώς και παράγοντες όπως η τιμή του χάλυβα, οι τιμές των καυσίμων και της ηλεκτρικής ενέργειας, επηρεάζουν την εξέλιξη της ζήτησης για τα εξεταζόμενα προϊόντα. Ανάλυση SWOT Δυνατά σημεία: Ισχυρές επιχειρήσεις με υψηλές επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό και ποιότητα παραγόμενων προϊόντων. Αυξημένο ενδιαφέρον για την απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας και τη βελτίωση των χαρακτηριστικών των τελικών προϊόντων. Εκτεταμένο δίκτυο διανομής με κάλυψη σε πανελλαδικό επίπεδο. Αδύνατα σημεία: Σχετικά υψηλό λειτουργικό κόστος των παραγωγικών μονάδων. Κόστος και έντονη διακύμανση των τιμών της βασικής πρώτης ύλης (χάλυβας). Κυκλικότητα στη ζήτηση, με αποτέλεσμα περιόδους έξαρσης και ύφεσης της εξεταζόμενης αγοράς. Υψηλό κόστος μεταφοράς προϊόντων. Σχετικά μικρό μέγεθος εγχώριας αγοράς. Ευκαιρίες: Υλοποίηση αυτοχρηματοδοτούμενων έργων υποδομής και η ενεργοποίηση συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Δυνατότητες διείσδυσης στις αγορές των Βαλκανίων, λόγω γεωγραφικής εγγύτητας και συσσωρευμένης τεχνογνωσίας. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Απειλές: Η παρατεταμένη διάρκεια συνθηκών ύφεσης ή οικονομικής κρίσης, η οποία πλήττει την πλειοψηφία των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, και περιορίζει δραστικά τις επενδύσεις κεφαλαιουχικού εξοπλισμού. Υποκατάσταση εξεταζόμενων προϊόντων από σωλήνες άλλων υλικών (π.χ. πλαστικό, αλουμίνιο). Τρέχουσα καθίζηση οικοδομικής-κατασκευαστικής δραστηριότητας, η οποία επηρεάζει και τον τομέα της σωληνουργίας. Προοπτικές Οι προοπτικές του κλάδου των ακινήτων δεν είναι ενθαρρυντικές για το εγγύς μέλλον και η γενικότερη πορεία της οικονομίας θα αποτελέσει καταλυτικό παράγοντα για την εξεταζόμενη αγορά. Ο τομέας των χαλυβδοσωλήνων συνδέεται άμεσα με την εξέλιξη άλλων δραστηριοτήτων της οικονομίας, όπως οι κατασκευές (οικοδομική δραστηριότητα) και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εν γένει πορεία του. Συγκεκριμένα, πηγές της αγοράς εκτιμούν ότι σύμφωνα με τις παρούσες συνθήκες και τάσεις τη διετία 2011-2012, το σύνολο της αγοράς εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει περαιτέρω μείωση της τάξης του 10%-15%. Η διατήρηση της αρνητικής οικονομικής συγκυρίας και η συνεχιζόμενη πτώση, της οικοδομικής δραστηριότητας, ενισχύουν την πρόβλεψη παραγόντων του κλάδου και η μείωση της συνολικής αγοράς χαλυβδοσωλήνων ενδέχεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 11

3. ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 3.1 ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Το δίκτυο Οινοποιών Νομού Ηρακλείου ιδρύθηκε ως μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία τον Νοέμβριο του 2006 και αποτελεί την κύρια συλλογική, συγκροτημένη και συντονισμένη έκφραση των οινοποιών του Νομού Ηρακλείου. Αποτελείται από 20 μέλη, ιδιώτες και συνεταιρισμούς με μονάδες διαφορετικής δυναμικότητας, που δραστηριοποιούνται (κατά κύριο λόγο) στην περιοχή του Νομού Ηρακλείου. Σκοπός του Δικτύου είναι η ανάπτυξη κάθε δραστηριότητας που θα συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και των θεσμών σχετικά με την οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και πολιτιστική σπουδαιότητα των προϊόντων αμπέλου και οίνου της Κρήτης. Το Δίκτυο περιορίζεται γεωγραφικά στο Νομό Ηρακλείου, ωστόσο οι δράσεις του έχουν παγκρήτια εμβέλεια και χαρακτηρίζονται από τη στενή συνεργασία με φορείς και επιχειρήσεις όλης της Κρήτης. Χαρακτηριστική είναι η συνεργασία του Δικτύου με το αντίστοιχο Δίκτυο Οινοπαραγωγών Χανίων και Ρεθύμνου, στην ίδρυση του οποίου, το 2008, έπαιξε σημαντικό ρόλο και με το οποίο δρα συντονισμένα για την οργανωμένη προώθηση του Κρητικού Αμπελώνα στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Το Δίκτυο συστάθηκε επιδιώκοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί οίνου της Κρήτης στην προσπάθειά τους να εδραιώσουν τα προϊόντα τους παγκοσμίως. Για την επίτευξη του στόχου, κρίθηκε απαραίτητη συνθήκη η συνεργασία και η ανάπτυξη συντονισμένων δράσεων, στους τομείς της μεταποίησης, της εμπορίας και του τουρισμού. Απώτερος στρατηγικός στόχος του Δικτύου είναι η ανάδειξη του Κρητικού Αμπελώνα και η ανάπτυξη του οινικού τουρισμού. Βασικό μέλημα του Δικτύου αποτελεί η διαρκής βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων μέσω συνεχών ελέγχων που σκοπεύουν στην προστασία των καταναλωτών και των παραγωγών και στην ανάληψη πρωτοβουλιών και ενεργειών προκειμένου να αναδειχθεί, να διατηρηθεί, να υποστηριχθεί και να «κληροδοτηθεί» η αρχαία, ιστορική και πολιτιστική κρητική παράδοση σχετικά με την άμπελο και τον οίνο. Επιμέρους στόχοι της λειτουργίας του δικτύου είναι η ανάδειξη και Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 12

αξιοποίηση της ταυτότητας του κρητικού κρασιού, παράλληλα με την αειφόρο διαχείριση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής. Ειδικότερα, οι επιμέρους στόχοι του Δικτύου είναι: Να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που συμμετέχουν και να διευκολύνει την πρόσβαση των προϊόντων και των υπηρεσιών τους στις αγορές Να διαμορφώνει ελάχιστες προδιαγραφές (υψηλής) ποιότητας σε ότι αφορά την επισκεψιμότητα των οινοποιείων, αλλά και της ποιότητας άλλων συνεργαζόμενων επιχειρήσεων Να υποστηρίξει τις επιχειρηματικές και διακλαδικές σχέσεις μεταξύ των επιχειρήσεων της περιοχής και να προωθήσει το τοπικό επιχειρηματικό πνεύμα Να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες του εθνικού και ευρωπαϊκού αναπτυξιακού σχεδιασμού, αλλά και τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις που έχουν υλοποιηθεί στην ευρύτερη περιοχή και συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη Να ενισχύσει και να υποστηρίξει τον εκσυγχρονισμό και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων - μελών, παρέχοντας τεχνική στήριξη. Για την επίτευξη των στόχων του, το Δίκτυο αναπτύσσει ποικίλες δραστηριότητες, συμβάλλοντας στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των πολιτικών ανάπτυξης όλων των δραστηριοτήτων που αφορούν το αμπέλι και το κρασί και γενικότερα τη θεσμική στήριξη των προϊόντων αυτών στις αγορές. Ακόμα, στοχεύει στην προάσπιση και προώθηση των σκοπών του Δικτύου προς το κράτος, τις δημόσιες και ιδιωτικές αρχές, την ΕΕ, τους ελληνικούς και διεθνείς οργανισμούς και τα ιδρύματα και επιδιώκει τη συνεργασία και τον διάλογο με τους φορείς αυτούς. Για την προβολή και προώθηση των προϊόντων του, επιδιώκει τη συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα και έρευνες αγοράς, κάνει συλλογή και επεξεργασία στοιχείων, διοργανώνει εκδηλώσεις, ημερίδες, διεθνείς διαγωνισμούς οίνων και αποσταγμάτων, κ.ά. Οι άξονες μέσα από τους οποίους το Δίκτυο σκοπεύει να ενισχύσει την κατανάλωση ποιοτικού και επώνυμου κρητικού κρασιού είναι: Η δημιουργία και εκμετάλλευση της επωνυμίας (brand name) «Κρήτη» Η από κοινού προώθηση και γνωριμία των κρασιών του νησιού, τόσο εντός της Κρήτης και της Ελλάδας όσο και διεθνώς Ο συντονισμός των μελών του για την απλούστευση των διαδικασιών και την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των προωθητικών ενεργειών Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 13

Η εκπαίδευση και η μεταφορά (καταναλωτικής, επιχειρηματικής και επιστημονικής) γνώσης γύρω από το κρασί. Η κινητοποίηση του Δικτύου σε αυτόν τον τομέα εκτιμάται ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, καθώς συμπεριλαμβάνει τη συνδιοργάνωση και συμμετοχή σε θεματικές εκθέσεις (τουρισμού, τροφίμων και ποτών, οίνου) και συνέδρια στην Κρήτη και στην Ελλάδα, αρθρογραφία των μελών καθώς και στοχευμένη συνεργασία με εξειδικευμένα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, καθόλη τη διάρκεια του έτους. Πέρα από την οργανωμένη προσπάθεια προώθησης του κρητικού κρασιού, το Δίκτυο έχει προχωρήσει σε ενέργειες ανάπτυξης του γαστρονομικού και ειδικότερα του οινικού τουρισμού. Η σημαντικότερη σχετική ενέργεια είναι η πρωτοβουλία δημιουργίας των «Δρόμων του Κρασιού Νομού Ηρακλείου». Η πρωτοβουλία «Δρόμοι του Κρασιού Νομού Ηρακλείου» δημιουργήθηκε το 2007, στα πλαίσια δραστηριοτήτων του Δικτύου και συγχρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Leader +. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η μελλοντική δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου διαδρομών που θα καλύπτει όλη την οινοποιητική ζώνη του νομού και θα περιλαμβάνει σχεδόν το σύνολο των επισκέψιμων οινοποιείων. Προς το παρόν, η πρωτοβουλία αφορά την δημιουργία μίας πιλοτικής διαδρομής που περιλαμβάνει την παρουσίαση 23 οινοποιείων του νομού (εκ των οποίων τα 18 είναι και μέλη του Δικτύου), στα πλαίσια μιας τουριστικής επίσκεψης, δημιουργώντας μια κυκλική διάσχιση της ενδοχώρας με αφετηρία και τέλος την αστική περιοχή του Ηρακλείου. Πιο αναλυτικά, η εν λόγω πιλοτική διαδρομή εξασφαλίζει: Τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει όσο το δυνατόν περισσότερες αντιπροσωπευτικές αμπελουργικές - οινοπαραγωγικές ζώνες της περιοχής Την ύπαρξη κατά μήκος της ενιαίας διαδρομής, όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού οινοποιείων - μελών του δικτύου Την επίσκεψη σε περιοχές με αξιόλογη παρουσία μνημείων και αρχαιολογικών - ιστορικών χώρων και σε οικισμούς της περιοχής με αξιόλογα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής Την προσέγγιση χώρων που σχετίζονται με παραδοσιακές οινοπαραγωγικές δραστηριότητες Την ύπαρξη υποδομών πληροφόρησης και ψυχαγωγίας των επισκεπτών, καθώς επίσης χώρων διημέρευσης και σίτισης. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 14

Τα 20 μέλη του Δικτύου είναι τα εξής: 1. Vinobon Ανώνυμη Εμπορική και Βιοτεχνική Εταιρεία (VINOBON A.E.): Πρόκειται για εταιρεία οικογενειακής μορφής, που λειτουργεί από το 1987 με έδρα το Ηράκλειο. Δημιουργός της Vinobon είναι ο χημικός Στέλιος Αλεξάκης. Οι εγκαταστάσεις και το συσκευαστήριο της βρίσκονται στην περιοχή της Φοινικιάς κοντά στις αμπελουργικές περιοχές των Μαλάδων και του Προφήτη Ηλία και είναι επισκέψιμα ολόκληρο το χρόνο. Η εξαγωγική δραστηριότητα της εταιρίας απορροφά σημαντικό μέρος της παραγωγής της. Σε ειδικό ανεξάρτητο χώρο των εγκαταστάσεων υλοποιείται εκθεσιακός χώρος και δοκιμαστήριο. 2. Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πεζών: Πρόκειται για συνεταιριστική οργάνωση που αποτελείται από 19 πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς με 3.000 περίπου μέλη. Ιδρύθηκε το 1933 και εδρεύει στα Πεζά. Παράγει κρασί και ελαιόλαδο τα οποία έχουν βραβευτεί σε διεθνείς εκθέσεις και γευστικές δοκιμασίες. Από το 1998 διαθέτει Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας ΙSO 9001/9002 και Συστήματα Ασφάλειας HACCP. 3. Ι. Μπουτάρης & Υιός - Οινοποιητική Α.Ε.: Η εταιρεία εδρεύει στην Θεσσαλονίκη και διαθέτει οινοποιείο στην περιοχή Σκαλανίου. Αποτελεί στην ουσία τη συνέχεια της οινοποιητικής δραστηριότητας της οικογένειας Μπουτάρη, της οποίας τα πρώτα βήματα στον τομέα του οίνου χρονολογούνται από το 1879. Σήμερα η εταιρεία δραστηριοποιείται σε σημαντικές αμπελοοινικές περιοχές της Ελλάδας διατηρώντας ιδιόκτητους αμπελώνες και οινοποιεία στις περιοχές της Νάουσας, Γουμένισσας, Σαντορίνης, Κρήτης και Μαντινείας. Καλύπτει με ειδικά διαμορφωμένους αποθηκευτικούς χώρους την παλαίωση των κρασιών της και πραγματοποιεί τρύγους και αγορές κρασιών (εκτός των ιδιόκτητων αμπελώνων της) από άλλες αμπελοοινικές περιοχές της χώρας, δημιουργώντας άμεσες ή έμμεσες συνεργασίες με 2.500 περίπου αμπελοκαλλιεργητές και συνεταιρισμούς. Η εξαγωγική της δραστηριότητα απορροφά σημαντικό μέρος της παραγωγής της. Ο ιδιόκτητος αμπελώνας της εταιρείας στο Σκαλάνι είναι βιολογικής καλλιέργειας, πιστοποιημένος από τη ΔΗΩ και το οινοποιείο της εκτιμάται ότι δέχεται περίπου 15.000 επισκέπτες ετησίως. 4. Ειρήνη Δασκαλάκη: Η επιχείρηση εδρεύει στη Σίβα, ιδρύθηκε το 2003 και καλλιεργεί περίπου 40 στρέμματα αμπέλου, τα οποία έχουν ενταχθεί στη βιολογική καλλιέργεια και είναι επισκέψιμα όλο το χρόνο. Υπό τις παρούσες συνθήκες εκτιμάται ότι παράγονται περίπου 20 τόνοι κρασί ανά έτος. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν σημαντικά λαογραφικά στοιχεία που Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 15

συνδέονται με την μακρόχρονη τοπική οινοποιητική παράδοση όπως παραδοσιακά πατητήρια, καθώς επίσης και σημαντικά θρησκευτικά μνημεία. 5. Δουλουφάκης Νίκος: Η επιχείρηση εδρεύει στις Δαφνές, ιδρύθηκε το 1991 και εκσυγχρονίστηκε το 1996 με την αγορά νέου μηχανολογικού εξοπλισμού. Διαθέτει αμπελώνες με γηγενείς και διεθνείς ποικιλίες σταφυλιών, καθώς και μηχανήματα παραγωγής και εμφιάλωσης οίνων. Παράγει εμφιαλωμένα κρασιά που διαθέτει στην εσωτερική αγορά αλλά και στο εξωτερικό και εφαρμόζει σύστημα ποιότητας HACCP. 6. Μαρία Τυλάκη: Η επιχείρηση εδρεύει στην Αυγενική και ιδρύθηκε το έτος 2002. Εκτιμάται ότι, παράγει 10 περίπου τόνους ανά έτος το οποίο εμφιαλώνεται σε τρίτους. 7. Γεωργικές Επιχειρήσεις Αλαγνίου Α.Ε.: Πρόκειται για οικογενειακή επιχείρηση (οικογένεια Λυραράκη), που ιδρύθηκε το 1966 και εδρεύει στο Ηράκλειο. Από την δεκαετία του 1990 κυκλοφορεί στην αγορά οίνους ποιότητας με την επωνυμία «Λυραράκης». Η εταιρεία είναι πιστοποιημένη με HACCP και έχει εξαγωγική δραστηριότητα στις ΗΠΑ, τον Καναδά, και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Από το 2005 διαθέτει νέο, επισκέψιμο χώρο που έχει σχεδιαστεί για να φιλοξενεί ταυτόχρονα μέχρι 40 περίπου άτομα. Στοχεύει σε κοινό με υψηλές ποιοτικές απαιτήσεις από το κρασί και προβάλλει παραδοσιακές ποικιλίες (έχοντας αναβιώσει δυο αρχαίες ποικιλίες που κινδύνευαν να εξαφανιστούν, τις Δαφνί και Πλυτό). 8. Μίνως Κρασιά Κρήτης Α.Ε.- Αφοί Μηλιαράκη: Η εταιρεία εδρεύει στα Πεζά, ιδρύθηκε το 1932 και λειτουργεί ως ανώνυμη εταιρεία από το 1988. Αποτελεί παλιά οινοποιητική μονάδα του νησιού και από το 1952 έχει ξεκινήσει τη διακίνηση του κρασιού αποκλειστικά σε μορφή εμφιαλωμένου προϊόντος. Σήμερα διοικείται από την τέταρτη γενιά της οικογένειας. Οινοποιούνται κατά κύριο λόγο τοπικές ποικιλίες σταφυλιών, προερχόμενα από ιδιόκτητο αμπελώνα, συμβολαιακούς και ενοικιασμένους αμπελώνες. Η εταιρεία προσπαθεί να αναδείξει τον Κρητικό αμπελώνα μέσα από τις ποικιλίες του υιοθετώντας μεθόδους έως τώρα ανεκμετάλλευτες στην Κρήτη με παραδείγματα την παραγωγή λευκού κρασιού από την ερυθρή ποικιλία Κοτσιφάλι (Λευκό από Κοτσιφάλι) και την παρουσίαση για πρώτη φορά στην Κρήτη λευκού κρασιού από Βιλάνα περασμένο από βαρέλι (Vilana Fume). Η εταιρεία από το 1999 έχει μπει και στην αγορά του βιολογικού κρασιού με ιδιόκτητο αμπελώνα πιστοποιημένο από τη ΔΗΩ. Από το 1999, εντός του οινοποιείου έχει αναπτυχθεί ένας οργανωμένος χώρος προβολής, δοκιμής κρασιού και εμπορίας παραδοσιακών προϊόντων, το οποίο επισκέπτονται περί τις 30.000 άτομα ετησίως, σε οργανωμένη αλλά και μεμονωμένη μορφή. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 16

9. Medittera Οινοποιητική Creta Olympias A.E.: Η εταιρεία έχει σαν κύρια δραστηριότητα την παραγωγή και εμπορία κρασιών ποιότητας. Ιδρύθηκε το 1973 στον οικισμό Κουνάβοι. Διαθέτει σύγχρονα οινοποιεία - εμφιαλωτήρια στην αμπελουργική ζώνη Πεζά ΟΠΑΠ, καθώς και οργανωμένα τμήματα πωλήσεων, εξαγωγών και επιχειρηματικού δώρου. Τα κρασιά της διανέμονται στην Ελλάδα αλλά και σε 22 χώρες στον κόσμο. Διατηρεί σύστημα ποιότητας ISO 9001:2000, σύστημα ασφάλειας τροφίμων ISO 22000:2005 και σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Γεωργικής Παραγωγής σύμφωνα με τα πρότυπα AGRO 2.1 & AGRO 2.2. Τον Μάρτιο 2007, εξελίχθηκε, δημιουργώντας μια οικογένεια κρασιών με τον διακριτικό τίτλο Medittera Οινοποιητική Α.Ε. και με νέο εταιρικό σήμα, τον ήλιο. Όραμα της, η διεθνής καταξίωση των κρητικών ποικιλιών, η ανάδειξη ξενικών που έχουν εγκλιματισθεί στις εδαφοκλιματολογικές συνθήκες του νησιού και η διερεύνηση και η αξιοποίηση του αμπελοοινικού δυναμικού της χώρας μας. Από το 2007 η εταιρεία δραστηριοποιείται στις εισαγωγές και εμπορία κρασιών από οίκους του εξωτερικού, όπως επίσης και στη διανομή κρασιών νέων μικρών Ελλήνων παραγωγών. 10. Γ. Πατεριανάκης ΑΑΟΒΒΕΕ: Η εταιρεία εδρεύει στις Μελέσσες, ιδρύθηκε το 1997 και διαθέτει 160 στρέμματα ιδιόκτητους βιολογικούς αμπελώνες, τα οποία καλλιεργεί και χρησιμοποιεί για την παραγωγή των οίνων της. Η εταιρεία οινοποιεί, εμφιαλώνει και εμπορεύεται τους οίνους βιολογικής καλλιέργειας και εξάγει στην Αγγλία και στη Γερμανία. Οι επισκέψιμοι βιολογικοί αμπελώνες και οι σύγχρονες εγκαταστάσεις της εταιρείας βρίσκονται σε υψόμετρο 600 μέτρων στην περιοχή του χωριού Μελέσσες, μια ευαίσθητη βιολογικά περιοχή ανωτέρας ποιότητας O.Π.Α.Π. V.Q.P.R.D. η οποία πληροί όλους τους κανόνες της βιολογικής και βιοδυναμικής γεωργίας. Οι ποικιλίες των σταφυλιών διαλέχτηκαν με προσοχή ώστε να είναι απόλυτα προσαρμοσμένες στις τοπικές εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες. Η χρησιμοποίηση βιολογικών μεθόδων επέτρεψε την δημιουργία κρασιών και αποσταγμάτων με πολύ μικρή περιεκτικότητα (0,2%-0,6%) σε μεθανόλη και άλλες βαριές αλκοόλες. 11. Στυλιανού Ιωάννης: Η επιχείρηση με διακριτικό τίτλο Winery Ioannis Stilianou, εδρεύει στους Κουνάβους, ιδρύθηκε το έτος 2004 και πρόκειται για οινοποιείο - εμφιαλωτήριο σύγχρονης τεχνολογίας για την παραγωγή κρασιού από ιδιόκτητους βιολογικούς αμπελώνες. Η ευρύτερη περιοχή των Κουνάβων - Πεζών είναι φημισμένη για τα κρασιά της από παλιά και στο ξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου μπορεί κανείς να επισκευτεί τα Ενετικά πατητήρια. Στη θέση Ξερίζωμα σε υψόμετρο 300-360 μέτρων αναπτύσσεται ο Αμπελώνας Στυλιανού που καταλαμβάνει 30 Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 17

ιδιόκτητα στρέμματα μέσα στην Ζώνη ΟΠΑΠ Πεζά και είναι πλέον όλα πιστοποιημένα για Βιολογική Καλλιέργεια από την ΒιοΕλλάς. 12. Μηνάς Ταμιωλάκης & ΣΙΑ Ο.Ε. Οινοποιητική: Η εταιρεία εδρεύει στο Χουδέτσι Πεδιάδος και ιδρύθηκε το 1999. Διαθέτει επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό υψηλού επιπέδου, τεχνογνωσία και σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή. Παράγει οίνους ποιότητας από σταφύλια βιολογικής γεωργίας τα οποία καλλιεργούνται στους ιδιόκτητους αμπελώνες της. Στα λίγα χρόνια παρουσίας της διακινεί τα προϊόντα της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Βασικός στόχος της είναι η παραγωγή κρασιών ποιότητας στα οποία θα αναδεικνύεται η ιδιαιτερότητα των τοπικών ποικιλιών. Η περιοχή ανήκει στην Ζώνη Ο.Π.Α.Π. Τοπικές και μερικές ξένες ποικιλίες συμπληρώνουν την πολυποικιλιακή σύνθεση του αμπελώνα του κτήματος. 13. Ν. Τιτάκης ΑΞΤΕΕ: Πρόκειται για οικογενειακή εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο της παραγωγής και διάθεσης οίνου εδώ και τρείς γενιές. Το 1996 μεταφέρθηκε από την Καλλονή στους Κουνάβους, μέσα στη ζώνη των οίνων ΟΠΑΠ Πεζά. Στις σύγχρονες εγκαταστάσεις της γίνεται η παραλαβή της πρώτης ύλης, η επεξεργασία, η αποθήκευση, η εμφιάλωση και η διανομή των προϊόντων της, μέσω δικτύου διανομής στην Κρήτη και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Επιπλέον, προβλέπονται οι υποδομές για την δημιουργία επισκέψιμου χώρου. Την τελευταία δεκαετία, η εταιρεία διακρίνεται στην εμφιάλωση των προϊόντων της σε ασκό, που είναι χαρακτηριστικά τόσο για την ποιότητα τους, όσο και για την συσκευασία τους. Τα τελευταία χρονιά έχει ξεκινήσει την εμφιάλωση των οίνων της σε γυάλινη φιάλη και σε φιάλη pet 1,5 lt. Από τις αρχές του 2007, έχει πιστοποιηθεί και εφαρμόζει το σύστημα ποιότητας ISO 22000:2005. 14. Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου: Πρόκειται για συνεταιριστική οργάνωση που εδρεύει στο Ηράκλειο και ιδρύθηκε το 1927. Οι πρώτες δραστηριότητές της αφορούσαν στη συγκέντρωση των παραγομένων στην περιοχή κύριων προϊόντων, που ήταν η σταφίδα και το ελαιόλαδο και στην παροχή υπηρεσιών. Στις παραγωγικές δραστηριότητες (κρασί, λάδι, ξύδι) εφαρμόζεται σύστημα διασφάλισης ποιότητας κατά EN ISO 9001:2000 και HACCP ΕΛΟΤ 1416:2000 και BRC. Το νέο οινοποιείο της (με την συμβολή του ζωγράφου Μανώλη Αποστολάκη) αποτελεί εκθεσιακό χώρο, με στόχο τον συνδυασμό της παράδοσης στην αμπελοκαλιέργεια με την σύγχρονη τεχνολογία και την καλλιτεχνική δημιουργία. 15. Ιδαία Οινοποιητική: Η επιχείρηση ιδρύθηκε το 1998 και διαθέτει 25 στρέμματα ιδιόκτητων επισκέψιμων αμπελώνων. Εδρεύει στο Βενεράτο, όπου βρίσκεται και το Μοναστήρι της Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 18

Παλιανής, μια περιοχή που από παλιά είναι γνωστή για τα κρασιά της, δεδομένου ότι ήδη από την ενετική περίοδο γίνεται ένα από τα οινοπαραγωγικά κέντρα της Κρήτης, παράγοντας ποιοτικούς οίνους που εξάγονταν από το λιμάνι του Ηρακλείου. 16. Αφοι Στραταριδάκη Ο.Ε.: Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2006 από τους αδερφούς Κώστα και Μανώλη Στραταριδάκη, γεωπόνους στο επάγγελμα και τρίτης γενιάς αμπελουργών. Η οικογένεια ασχολείται με την αμπελοκαλλιέργεια από το 1870. Το επισκέψιμο οινοποιείο και οι αμπελώνες της εταιρείας βρίσκονται στους πρόποδες των Αστερουσίων Ορέων και εκτείνονται σε μια έκταση 130 στρεμμάτων στα οποία καλλιεργούνται ντόπιες και ξένες ποικιλίες. 17. Κτήμα Ζαχαριουδάκη: Ο πιστοποιημένος από τη ΔΗΩ βιολογικός αμπελώνας της οικογένειας Ζαχαριουδάκη βρίσκεται περιμετρικά της κορυφής του λόφου «Ορθή Πέτρα» και σε υψόμετρο 500 μέτρων βόρεια της Αρχαίας Γόρτυνας. Πρόκειται για ιδιόκτητο αμπελώνα 200 στρεμμάτων, όπου καλλιεργούνται επιλεγμένες τοπικές και ξένες ποικιλίες. Η οινοποίηση πραγματοποιείται σε σύγχρονο οινοποιείο 2.000 τ.μ. που βρίσκεται εντός του αμπελώνα και η εμφιάλωση σε εμφιαλωτήριο του κτήματος σύμφωνα με τις προδιαγραφές των διεθνών συστημάτων ISO 2001 και ISO 22000. 18. Αμπελώνες Μιχαλάκη Α.Ε.: Ιδρύθηκε το 2000, αλλά οι αμπελουργικές και οινοποιητικές δραστηριότητές της προέρχονται από την επιχείρηση «Υιοί Γεωργίου Μιχαλάκη», που έχει ιδρυθεί το 1962. Η έδρα της βρίσκεται στο Μεταξοχώρι. Ασχολείται με την αμπελοκαλλιέργεια 430 στρεμμάτων στο «Κτήμα Μιχαλάκη» και με την διαχείριση του νέου οινοποιείου της μέσα στο κτήμα. 19. Αφοί Διαμαντάκη ΟΕ: Το Οινοποιείο Διαμαντάκης ιδρύθηκε το 2007 στις Κάτω Ασίτες Ηρακλείου από την οικογένεια Διαμαντάκη. Η εταιρεία διαθέτει 95 ιδιόκτητα στρέμματα που καλλιεργούνται διάφορες ποικιλίες αμπέλου, ελληνικές και διεθνείς. Το 35% της παραγωγής διατίθεται στις αγορές των ΗΠΑ και της Γερμανίας και το υπόλοιπο στην ελληνική αγορά. Τα κρασιά του οινοποιείου έχουν συμμετάσχει σε διεθνείς διαγωνισμούς και έχουν αποσπάσει διακρίσεις παγκοσμίως. 20. Ιερά Μονή Τοπλού: Η Ιερά Μονή της Παναγίας Ακρωτηριανής και του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου Τοπλού Σητείας, κτίστηκε κατά τον 14 ο αιώνα. Έκτοτε είχε ενεργό παρουσία στην κοινωνική αλλά και αμπελοοινική ιστορία του τόπου. Καλλιεργεί βιολογικά αμπέλια και ελιές Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 19

και παράγει κρασί τσικουδιά και ελαιόλαδο που τυποποιούνται και διατίθενται στην τοπική και τη διεθνή αγορά. Από τα παραπάνω μέλη του Δικτύου, τα 18 πρώτα αποτελούν και επισκέψιμα οινοποιεία στα πλαίσια της πρωτοβουλίας «Δρόμοι του Κρασιού Νομού Ηρακλείου». Στην εν λόγω διαδρομή συμπεριλαμβάνονται επιπλέον πέντε επισκέψιμα οινοποιεία του Νομού: 1. Κτήμα Γαβαλά: Πρόκειται για ατομική επιχείρηση που εδρεύει στο Χαράκι - Βοριάς Μονοφατσίου. Η επιχείρηση ιδρύθηκε το 2004 και διαθέτει οινοποιείο που περιβάλλεται από τους αμπελώνες του κτήματος. Πολιτική της επιχείρησης είναι η παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας με τη χρήση μεθόδων φιλικών προς το περιβάλλον. Το «Κτήμα Γαβαλά» έχει πιστοποιηθεί από τον πιστοποιητικό φορέα Metroncert και λειτουργεί σύμφωνα με τα Διεθνή πρότυπα Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων HACCP ΕΛΟΤ 1416 και Διαχείρισης Ποιότητας ISO 9001:2000, για την παραγωγή και εμφιάλωση οίνου από Σταφύλια Βιολογικής Καλλιέργειας. Έχει επίσης πιστοποιηθεί με το Βρετανικό πρότυπο BRC (BritishRetail Consortium). 2. Αφοί Μελαμπιανάκη ΟΕ: Η εταιρεία διαθέτει οινοποιείο στο Βενεράτο Μαλεβιζίου. 3. Εμμανουήλ Τζωρακοελευθεράκης: Η επιχείρηση εδρεύει στις Δαφνές, που αποτελεί παραδοσιακό κρασοχώρι του Μαλεβιζίου γνωστό για την ετήσια Γιορτή Κρασιού που διοργανώνεται από τους τοπικούς φορείς. Η επιχείρηση δραστηριοποιείται από το έτος 2001 με αντικείμενο την παραγωγή οίνων από αμπέλια βιολογικής καλλιέργειας σε ιδανικές εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες. Καλλιεργεί 53 στρέμματα ιδιόκτητων αμπελώνων και 15 ενοικιαζόμενων. Παράγει ανά έτος περίπου 20 τόνους κρασί και διαθέτει οχτώ διαφορετικές ετικέτες στην αγορά με την επωνυμία της. 4. Παλιανής Γη ΑΕ: Η επιχείρηση εδρεύει στην Αυγενική, έχει πάρει το όνομα της από το ομώνυμο κοντινό μοναστήρι και παράγει αποκλειστικά κρασιά από βιολογική καλλιέργεια. Διαθέτει σύγχρονες εγκαταστάσεις και μηχανολογικό εξοπλισμό, πιστοποιημένα με σύστημα διασφάλισης ποιότητας HACCP και ISO. Τα σταφύλια προέρχονται από ιδιόκτητους και από επιλεγμένους αμπελώνες ιδιωτών της ευρύτερης περιοχής. 5. Αγροτικός Συνεταιρισμός Αρχανών: Πρόκειται για συνεταιριστική οργάνωση που εδρεύει στις Αρχάνες, ιδρύθηκε το 1930 και συμμετέχει στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου. Bρίσκεται στην κοιλάδα ανατολικά του όρους Γιούχτα, η οποία παράγει εξαιρετικές ποικιλίες κρασοστάφυλων, και το ονομαστό Aρχανιώτικο ροζακί. Διαχρονικά οι Aρχάνες στηριζόμενες Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 20

στην καλλιέργεια του αμπελιού κατέχουν μια σημαντική θέση στον πολιτισμό της ευρύτερης περιοχής και συνεχίζουν να είναι σήμερα ένα σημαντικό τοπικό οινοπαραγωγικό κέντρο. Όπως είναι φανερό, το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του Δικτύου βρίσκεται στην γεωγραφική τοποθεσία του. Το Δίκτυο είναι τοποθετημένο κοντά στο αστικό και εμπορικό κέντρο του Ηρακλείου, καθώς και στο αεροδρόμιο και λιμάνι της πόλης, που αποτελούν και τις κύριες εισόδους του νησιού. Επίσης, η πρόσβαση στα κεντρικά του Δικτύου (Δήμος Νίκου Καζαντζάκη) διασφαλίζεται από την Εθνική Οδό, προσελκύοντας σημαντικό αριθμό επισκεπτών. Το αυτούσιο, ωστόσο, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του Δικτύου είναι το φυσικό περιβάλλον και η ταυτότητα της περιοχής. Οι οικονομίες κλίμακας που δημιουργούνται προκύπτουν από τη γεωγραφική τοποθέτηση των επιχειρήσεων σε μία περιοχή όπου η παραγωγή των προϊόντων είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη διατήρηση της παράδοσης και οι αναπτυξιακοί στόχοι των μελών του Δικτύου συνδέονται με τους στόχους ανάπτυξης της περιοχής. Μέσα από την οργάνωση του Δικτύου οι οινοποιοί του Ηρακλείου έχουν στόχο την «αναγέννηση» του προϊόντος τους (κρασί), έτσι ώστε αυτό να συνδέεται άμεσα και ξεκάθαρα μέσα στο μυαλό των επισκεπτών και πελατών τους με την κρητική παράδοση, αυθεντικότητα και ταυτότητα. Η πολιτιστική κληρονομιά των κρητικών αμπελώνων και κρασιών, μέσα από τη δημιουργία κοινωνικών δικτύων και την ανάδειξη συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, γίνεται αντιληπτή ως τοπική τεχνογνωσία. Παράλληλα, προσφέρει κατάλληλο έδαφος για τη βελτίωση των τελικών προϊόντων (καινοτομία) μέσα από την επανεξέταση μεθοδολογιών και τεχνικών παραγωγής. Τέλος, η προώθηση του προϊόντος συνδέεται με μία ευρύτερη τουριστική εμπειρία, που περιλαμβάνει επισκέψεις στα κελάρια, στους αμπελώνες αλλά και σε κοντινά μνημεία. Κατά συνέπεια, μέσα από τη δημιουργία συνεργασιών, οι οινοποιοί του Ηρακλείου κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα προϊόν αυξανόμενης προστιθέμενης αξίας. Βάσει όλων των παραπάνω, εκτιμάται ότι, το Δίκτυο συγκεντρώνει όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά ενός επιχειρηματικού συνεργατικού σχηματισμού (Business Cluster) και ειδικότερα την γεωγραφική εγγύτητα, την εξειδίκευση, τη συμμετοχή διαφορετικών δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, τον συνδυασμό ανταγωνισμού και συνεργασίας, τη δυναμική, τη διάρκεια ζωής, καθώς και την καινοτομία. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 21

3.2 ΔΙΚΤΥΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Το Δίκτυο Βιολογικών Προϊόντων συστάθηκε το Μάρτιο του 2006, με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) και είναι σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εθνικής εμβέλειας. Πρόκειται για τη δημιουργία ενός φορέα εργαλείων, υπηρεσιών ενημέρωσης και προώθησης προϊόντων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, σε επιχειρήσεις και καταναλωτές. Κύριος στόχος του Δικτύου είναι η ανάπτυξη και λειτουργία ενός οργανισμού, ο οποίος θα συνδέσει όλους τους εμπλεκόμενους στην εφοδιαστική αλυσίδα παραγωγής και διάθεσης βιολογικών προϊόντων, σε πανελλαδικό επίπεδο. Σκοπός του είναι να στηρίξει και να αναπτύξει την παραγωγή, μεταποίηση και διακίνηση των πιστοποιημένων βιολογικών προϊόντων στην εγχώρια αλλά και τη διεθνή αγορά με βάση την ανάλυση σεναρίων για το μέλλον της Βιολογικής Γεωργίας στην Ελλάδα, ώστε να προωθούνται ευκολότερα και ασφαλέστερα τα πιστοποιημένα ελληνικά βιολογικά τρόφιμα στον καταναλωτή. Οι αντικειμενικοί στόχοι του Δικτύου Βιολογικών Προϊόντων είναι: Η χάραξη ενιαίας στρατηγικής για την προώθηση των ελληνικών βιολογικών προϊόντων και η ενίσχυση των βιοκαλλιεργητών, μέσω εισηγήσεων και στρατηγικών παρεμβάσεων σε κυβερνητικό επίπεδο Η προώθηση βιολογικών προϊόντων στους καταναλωτές, μέσω συστηματικής ενημέρωσης, πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης Η συνεχής ενημέρωση των παραγωγών και των εμπόρων βιολογικών προϊόντων για τις τάσεις και τις εξελίξεις της αγοράς στον τομέα της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, η μεταφορά τεχνογνωσίας, καθώς και η από κοινού προώθηση των προϊόντων των μελών του Η ενίσχυση της τελικής ζήτησης, η αύξηση του καταναλωτικού κοινού και αντίστοιχα η σύγκλιση της ζήτησης και της προσφοράς ελληνικών βιολογικών προϊόντων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μέλη του Δικτύου είναι εταιρείες μεταποίησης, παραγωγοί, εταιρείες πιστοποίησης, οργανισμοί και ενώσεις παραγωγών. Ειδικότερα, τα μέλη του Δικτύου Βιολογικών Προϊόντων μπορούν να είναι καλλιεργητές βιολογικών προϊόντων, κτηνοτρόφοι βιολογικού κρέατος και βιολογικών πουλερικών, παραγωγοί - μεταποιητές βιολογικών προϊόντων, εμποροι βιολογικών προϊόντων, βιολογικοί Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 22

οινοποιητές, μελισσοκόμοι και ελαιοπαραγωγοί, παραγωγοί και προμηθευτές σχετικών πρώτων υλών (πολλαπλασιαστικού υλικού, βιολογικών λιπασμάτων κλπ.), φορείς πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων, αγροτικοί συνεταιρισμοί, φορείς παροχής σχετικών τεχνικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών (εξειδικευμένοι σύμβουλοι, γεωπόνοι, αγροκοινωνιολόγοι, κλπ.), αντιπρόσωποι ενώσεων καταναλωτών και μέλη της πανεπιστημιακής και ακαδημαϊκής κοινότητας. Σήμερα, το Δίκτυο αποτελείται από τα εξής μέλη: 1. a-cert Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πιστοποίησης ΑΕ: Η εταιρεία ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2005, με έδρα την Θεσσαλονίκη και διαθέτει Περιφερειακό Γραφείο Θεσσαλίας με έδρα τη Λάρισα και Γραφείο Νοτίου Ελλάδας με έδρα την Αθήνα. Η κύρια δραστηριότητά της είναι η διεξαγωγή επιθεωρήσεων και πιστοποιήσεων συστημάτων και προϊόντων τρίτου μέρους και η πιστοποίηση των επιχειρήσεων που επιθυμούν να αποδείξουν την συμμόρφωσή τους με τους ισχύοντες κανονισμούς και τις κατευθυντήριες οδηγίες που δημιούργησαν διεθνείς, ευρωπαϊκοί και εθνικοί αρμόδιοι φορείς και οργανισμοί. Επίσης, παρέχει υπηρεσίες επιθεωρήσεων δεύτερου μέρους (second party audits), όπως και εκπαίδευση στα αντικείμενα τα οποία παρέχει υπηρεσίες πιστοποίησης. 2. Beauty Life: Ιδρύθηκε το 2001 και πρόκειται για εταιρία που δραστηριοποιείται στον τομέα παραγωγής βιολογικών καλλυντικών, συμπληρωμάτων διατροφής και αιθέριων ελαίων. Οι εγκαταστάσεις της αναπτύσσονται σε έκταση 1.600 τ.μ στην ΒΙ.ΠΕ Σερρών. 3. DASO-Advanced Business Solutions: Ιδρύθηκε το 2006 με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στον χώρο παροχής επιχειρηματικών συμβουλευτικών υπηρεσιών. Ειδικότερα, παρέχει υπηρεσίες που αφορούν την καινοτομική ανάπτυξη προϊόντων, τη νομοτεχνική υποστήριξη των επιχειρήσεων, τη διοίκηση πωλήσεων, το marketing και την δημιουργία στρατηγικών, καθώς και την εκπαίδευση στελεχών. 4. Green Bay ΕΠΕ: Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2001 και έχει έδρα τις Αχαρνές της Αττικής. Η δραστηριότητά της αφορά τις εισαγωγές και το εμπόριο καλλυντικών, αιθέριων ελαίων, απορρυπαντικών, καθώς και βιολογικών προϊόντων διατροφής. 5. Plantafresh Hellas ΕΠΕ: Η εταιρεία έχει έδρα στη Θεσσαλονίκη και ασχολείται με τις εισαγωγές και το εμπόριο πιστοποιημένων βιολογικών προϊόντων από τη Γερμανία. 6. Agrolab A.E. - Εργαστηριακές & Συμβουλευτικές Υπηρεσίες: Η εταιρεία εδρεύει στη ΒΙΠΕΘ Θεσσαλονίκης και είναι μέλος του ομίλου Redestos - Efthymiadis Agrotechnology Group. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 23

Αποτελεί σύγχρονο και ολοκληρωμένο εργαστηριακό συγκρότημα αναλύσεων και έρευνας, παρέχοντας εργαστηριακές, συμβουλευτικές και R&D υπηρεσίες στον αγροτικό τομέα, τη βιομηχανία τροφίμων και στον κλάδο της προστασίας του περιβάλλοντος. Η εταιρεία λειτουργεί σε δύο κύριες εγκαταστάσεις, μία στη Θεσσαλονίκη και μία στην Αθήνα, με σκοπό να καλύψει τις ανάγκες της αγοράς τόσο στην ελληνική επικράτεια, όσο και στις βαλκανικές και μεσογειακές χώρες. Η Agrolab λειτουργεί σύμφωνα με τα συστήματα ποιότητας ISO 17025, ISO 9001, GEP και GLP. 7. Κωνσταντινίδης Γεώργιος & ΣΙΑ Ε.Ε. "SAVEL": H εταιρεία ιδρύθηκε το 1998 στην Πτολεμαϊδα του νομού Κοζάνης και αποτελεί σημαντική μονάδα παραγωγής βιολογικών ζωοτροφών στη Δυτική Μακεδονία. Από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της παρείχε στους παραγωγούς λύσεις στην διατροφή των ζώων που είχαν σαν κύριο στόχο την ποιότητα των ζωοτροφών αλλά και τη φυσική διατροφή. Έχει καταφέρει να επικρατήσει στον χώρο των ζωοτροφών τόσο με τις πρωτοποριακές μεθόδους νιφαδοποίησης των δημητριακών όσο και με την δημιουργία μιας νέας μονάδας βιολογικών προϊόντων. Κύριο μέλημα της αποτελεί η βελτιστοποίηση, της ποιότητας των προϊόντων της, σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος. 8. Th!nkgreen Natural Goods: Η εταιρεία εδρεύει στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για εταιρεία με μακρόχρονη ιστορία στα προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας από το 1988. Δραστηριοποιείται στο χώρο των βιολογικών προϊόντων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, με βάση κυρίως την ελληνική και κατ' επέκταση την μεσογειακή διατροφή με εκλεκτά υλικά από ελεγμένες βιολογικές καλλιέργειες. Τα προϊόντα που παράγει είναι ούζο, κονσέρβες ψαριών, ελιές, ψητές πιπεριές Φλωρίνης σε ελαιόλαδο, και μαστίχα. 9. Trofino Αφοί Αργυράκη ΑΕΒΕ: Η εταιρεία έχει έδρα στον Ασπρόπυργο Αττικής. Δραστηριοποιείται στον χώρο των τροφίμων από το 1923 και από το 1999 και μετά ασχολείται με την επεξεργασία και τυποποίηση ευρείας ποικιλίας βιολογικών προϊόντων. Διαθέτει εγκαταστάσεις 6.500 τ.μ. και πανελλαδικό δίκτυο πωλήσεων. 10. Αβγά Νεοχωρούδας Τσακίρη: Πρόκειται για οικογενειακή επιχείρηση, με έδρα τη Νεοχωρούδα Θεσσαλονίκης. Ιδρύθηκε το 1963, από τον Παύλο Τσακίρη και έκτοτε λειτουργεί με κάθετη δομή οργάνωσης (παραγωγή - διακίνηση - τροφοδοσία αγοράς). Η εταιρεία διαθέτει ιδιόκτητες, σύγχρονες εγκαταστάσεις, που διέπονται από υψηλές αρχές υγιεινής, με εγκεκριμένο ωοσκοπικό κέντρο (EL-70), σύγχρονο συσκευαστήριο, μύλο ζωοτροφών και εκπαιδευμένο προσωπικό. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 24

11. Αγγελίδης Κωνσταντίνος: Η εταιρεία έδρα στην Καβάλα και κύρια δραστηριότητα την παραγωγή βιολογικών ακτινιδίων. Στόχος της εταιρείας είναι η αύξηση των εξαγωγών των πιστοποιημένων επώνυμων προϊόντων, καθώς και η επέκταση σε νέα προϊόντα. 12. Αγραία Βιολογικό Αγρόκτημα Κερκίνης: η εταιρεία έχει έδρα στις Σέρρες και ασχολείται με την παραγωγή βιολογικών φρούτων Κερκίνης (μήλα και αχλάδια). 13. Αγρόκτημα Στεφάνου: Η εταιρεία Στεφάνου δημιουργήθηκε το 2005 και εδρεύει στην Κομοτηνή. Τα προϊόντα της εταιρείας είναι βιολογικά κοτόπουλα, σκευάσματα από βιολογικά κοτόπουλα και βιολογικές ζωοτροφές. 14. Αγρόραμα: Το Αγρόραμα είναι ένα εκθεσιακό επιδεικτικό «χωριό» που δημιουργήθηκε το 2003 στη Θεσσαλονίκη από την ανάγκη κοινής προβολής των επιχειρηματιών της υπαίθρου στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης αγροτικής ανάπτυξης. 15. Αμερικανική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης: Πρόκειται για ένα ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικό εκπαιδευτικό ίδρυμα που ιδρύθηκε το 1904 για να εξυπηρετήσει τον αγροτικό πληθυσμό σ' ολόκληρη την Ελλάδα και στις γειτονικές βαλκανικές χώρες. Κύρια εκπαιδευτικά προγράμματα αποτελούν το Ενιαίο Λύκειο και το Τ.Ε.Ε., το Τμήμα Ανώτερων Γεωργικών Σπουδών "Δημήτρης Περρωτής", και το Τμήμα Δια Βιου Μάθησης. 16. Αρμάου Γραμματική: Πρόκειται για παραγωγική εταιρεία τροφίμων που ιδρύθηκε το 1998 και εδρεύει στις Σέρρες. Τα προϊόντα παραγωγής της είναι βιολογικές μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, πετιμέζι, μουσταλευριά, φράουλα, βατόμουρο, καρύδι ψίχα. 17. Βασιλόπουλος Ιωάννης: Πρόκειται για την προέκταση παλιάς οικογενειακής επιχείρησης λιανικής πώλησης μπαχαρικών που ξεκίνησε την δεκαετία του 1950 με έδρα τον Πειραιά. Η επιχείρηση ξεκίνησε το 1998 και λειτουργεί κατάστημα με την επωνυμία «Μανδραγόρας» που πουλάει τρόφιμα υψηλής ποιότητας και ονομασίας προέλευσης. 18. Βιοαγρός Α.Ε.: Η Βιοαγρός ιδρύθηκε το 1990 και εδρεύει στον Νομό Πέλλας. Αποτελεί ένα δίκτυο παραγωγών, γεωπόνων και συσκευαστών που λειτουργούν συντονισμένα σε όλη την Ελλάδα με στόχο την σταθερή και οργανωμένη όλο τον χρόνο παροχή στην αγορά υψηλής ποιότητας βιολογικών προϊόντων. Συντονίζει την δράση 200 περίπου παραγωγών σε όλη την Ελλάδα με συνολική έκταση 600 εκταρίων περίπου, που καλύπτουν όλο το φάσμα των φρούτων και των λαχανικών και όλη την γεωγραφική περιοχή της Ελλάδας. Ο συντονισμός περιλαμβάνει οργάνωση, προγραμματισμό και παρακολούθηση της παραγωγής, τεχνική υποστήριξη, Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 25