ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Πολιτικές Υγείας Λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων Πολιτικής Υγείας Διδάσκοντες: Αν. Καθηγητής Γιάνης Δημολιάτης (υπεύθυνος), Επίκ. Καθ. Ευαγγελία Ντζάνη, Κωνσταντίνος Τσιλίδης
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.
Αναζήτηση Βιβλιογραφίας Αρτεμισία Κακούρου Ορέστης Παναγιώτου Ε ρ γ α σ τ ή ριο Υγε ινή ς & Ε π ιδη µ ι ο λ ο γ ί α ς Ιατ ρ ι κ ή Σ χ ο λ ή Π α ν ε π ι σ τ η µ ίου Ι ω α ν ν ί ν ω ν 1 5 Ν ο ε µ 201 2
Ιατρική Πληροφορία Έχετε δώσει ποτέ κάποια ιατρική συµβουλή; Έχετε µεταφέρει ιατρική πληροφορία;
Προτεραιότητες ως κλινικοί γιατροί Ποιο είναι το πιο σηµαντικό πράγµα µε το οποίο ασχοληθείτε όταν ξεκινήσετε την κλινική σας άσκηση; θα Οι ασθενείς σας Η πληροφορία
Η Ιατρική Πληροφορία Ο γείτονάς σας ηλικίας 65 ετών σας λέει ότι ο γιατρός του του διέγνωσε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ 2). Σας ρωτάει τα ακόλουθα: Τι είναι ο ΣΔ 2? Γιατί έχει πολυουρία; Background questions Ποιες είναι οι επιπλοκές του ΣΔ 2? Από τι εξαρτάται αν θα εµφανίσει κάποια επιπλοκή; Foreground questions
Από πού θα παίρνατε πληροφορίες; Βιβλία (textbooks) Σηµειώσεις Περιοδικά (JAMA, NEJM, JNCI...) Συνάδελφοι Καθηγητής Συνέδρια Ιατρικοί επισκέπτες Βάσεις δεδοµένων Συστήµατα πληροφορίας Η πληροφορία θα µε βρεί µόνη της!
Πηγές Πληροφοριών Background questions Βιβλία (textbooks) Στοιχεία υποκείµενης (παθο)φυσιολογίας Στοιχεία βασικής επιδηµιολογίας Γενικές θεραπευτικές αρχές Foreground questions Eυρύτερη ιατρική βιβλιογραφία
Γιατί χρειαζόµαστε τη βιβλιογραφία; Ταχεία εξέλιξη της ιατρικής Παραγωγή νέας γνώσης κατάρριψη αντιλήψεων που θεωρούνται δεδοµένες το παράδειγµα των β-blockers στην καρδιακή ανεπάρκεια Απαραίτητο «συστατικό» της ιατρικής που βασίζεται στα τεκµήρια (evidence-based medicine)
Ποιοί ανατρέχουν στη βιβλιογραφία; Γιατροί Ασθενείς Ερευνητές Policy makers ΥΥΚΑ, ΚΕΕΛΠΝΟ, ΕΟΦ World Health Organization Κάποιος άλλος; Δικηγόροι Ασφαλιστικές
Σκοπός Ανάκληση ιατρικής πληροφορίας Γρήγορα Αποτελεσµατικά Αξιόπιστα Σχετικά µε: Κλινικό ερώτηµα (γιατροί, ασθενείς) Ερευνητικό ερώτηµα (ερευνητές)
Η βιβλιογραφία σήµερα «Χαοτική» Χιλιάδες ερυνητές Χιλιάδες ερωτήµατα Εκατοντάδες EB (exabytes) πληροφορίας Πολλές πηγές πληροφοριών Information Overload PubMed/Medline: ~ 20,000,000 βιβλιογραφικές αναφορές
Η αναζήτηση της ιατρικής βιβλιογραφίας Έλλειψη χρόνου Έλλειψη κατάλληλων µέσων Έλλειψη ικανοτήτων Έλλειψη κινήτρων(;)
Τύποι Αναζήτησης της Βιβλιογραφίας Φυλλόµετρηση/περιήγηση στην ιατρική βιβλιογραφία (browsing the literature) Εστιασµένη αναζήτηση που σχετίζεται µε την κλινική πράξη (looking for answers) Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (surveying the literature)
Τύποι Αναζήτησης της Βιβλιογραφίας Φυλλόµετρηση/περιήγηση στην ιατρική βιβλιογραφία (browsing the literature) Εστιασµένη αναζήτηση που σχετίζεται µε την κλινική πράξη (looking for answers) Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (surveying the literature)
Φυλλόµετρηση/περιήγηση στην ιατρική βιβλιογραφία (browsing the literature) Στόχος: Παρακολούθηση εξελίξεων (keep up-to-date) Προσωπική περιέργεια/φιλοµάθεια Περιοδικά σχετικά µε το αντικείµενο/ενδιαφέροντα έντυπα ή/και ηλεκτρονικά Ογκολόγος Journal of the National Cancer Institute, Lancet Oncology etc Παθολόγος Annals of Internal Medicine, Journal of General Internal Medicine Χειρουργός Annals of Surgery ΟΛΟΙ (!) JAMA, NEJM, BMJ, Lancet, PLoS Medicine
Ηλεκτρονικές Εκδόσεις Περιοδικών Ηλεκτρονική έκδοση περιοδικών (σχεδόν όλα) Alerting services αποστολή πίνακα περιεχοµένων RSS feeds για θεµατικές ενότητες (π.χ. νέα άρθρα για καρκίνο µαστού) για συγκεκριµένους συγγραφείς/ερευνητές (π.χ. Collins FS) Facebook Twitter iphone/ipad apps Blogs
Core Medical Journals www.nejm.org www.jama.com www.plosmedicine.org www.bmj.com www.thelancet.com
Τύποι Αναζήτησης της Βιβλιογραφίας Φυλλόµετρηση/περιήγηση στην ιατρική βιβλιογραφία (browsing the literature) Εστιασµένη αναζήτηση που σχετίζεται µε την κλινική πράξη (looking for answers) Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (surveying the literature)
Εστιασµένη αναζήτηση που σχετίζεται µε την κλινική πράξη (looking for answers) Εστιασµένη σε ένα κλινικό ερώτηµα «Τι αντιυπερταστικό να δώσω σε ασθενή µε ΟΝΑ;» «Ποια είναι η δοσολογία της TMP/SMZ σε ασθενή µε ΧΝA;» «Γιατρέ, σε ποια ηλικία πρέπει να αρχίσω τη µαστογραφία;» Στόχος: απαντήσεις άµεσα εφαρµόσιµες στην κλινική πράξη Πού να ψάξω; Πηγές συντεθιµένης πληροφορίας (synthesized information sources) Πηγές προ-αξιολογηµένων άρθρων (databases of preappraised articles)
Τύποι Αναζήτησης της Βιβλιογραφίας Φυλλόµετρηση/περιήγηση στην ιατρική βιβλιογραφία (browsing the literature) Εστιασµένη αναζήτηση που σχετίζεται µε την κλινική πράξη (looking for answers) Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (surveying the literature)
Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (surveying the literature) Στόχος: Δηµιουργία µίας λεπτοµερούς, προσεκτικής και ευρείας βιβλιογραφικής ανασκόπησης Ανίχνευση του σώµατος της υπάρχουσας έρευνας που απαντά ένα συγκεκριµένο ερώτηµα Διελεύκανση των κενών στη γνώση που απαιτούν περεταίρω έρευνα Πού να ψάξω; Βάσεις δεδοµένων (π.χ. PubMed πολλές άλλες) Επικοινωνία µε τους αρχικούς συγγραφείς Συνεργασία µε εξειδικευµένο προσωπικό (π.χ. health librarian)
Βάσεις Δεδοµένων Πρωτογενών Μελετών PubMed/Medline Pre-Medline CINAHL EMBASE PASCAL PsychInfo Google Scholar Web of Science ClinicalTrials.gov Cochrane Controlled Clinical Trials Register
PubMed/Medline www.pubmed.com & http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed Η πιο συχνά χρησιµοποιούµενη βάση δεδοµένων Δωρεάν πρόσβαση (no log-in required) Απουσία διαφηµίσεων ~20,000,000 παραποµπές >25,000 περιοδικά από διάφορες χώρες και σε διάφορες γλώσσες Άρθρα από το 1965 έως σήµερα Παλιότερα άρθρα ανασύρονται από το OLDMEDLINE
PubMed/Medline Πληροφορίες άρθρων Ονόµατα συγγραφέων Τίτλος άρθρου Όνοµα περιοδικού, έτος έκδοσης, τόµος, τεύχος και σελίδες Κωδικός στο Pubmed (PMID) Κατάσταση του άρθρου Άλλες πληροφορίες (γλώσσα, review, no abstract available)
PubMed/Medline Links προς τις σελίδες των περιοδικών και των εκδοτικών οίκων όπου βρίσκονται τα αντίστοιχα άρθρα. Με τη χρήση φίλτρων µπορούµε να κάνουµε πιο αποτελεσµατική την αναζήτησή µας Limitations Clinical queries Special queries Boolean operators (AND, OR, NOT)
Χρήση Ετικετών (Tags)
Boolean Operators AND (χρησιμοποιείται για να βρούμε αναφορές που περιέχουν όλους τους όρους αναζήτησης) OR (χρησιμοποιείται για να βρούμε αναφορές που περιέχουν είτε τον έναν είτε τον άλλο όρο) NOT (χρησιμοποιείται για να αποκλείσουμε έναν όρο από την αναζήτηση)
ΚΑΝΟΝΕΣ Τα boolean operators δεν έχει σημασία αν γράφονται με κεφαλαία ή με μικρά γράμματα Η χρήση περισσότερων του ενός απαιτεί τη χρήση παρενθέσεων
Τέλος Ενότητας
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
Σημειώματα
Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ. http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1324.
Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκοντες: Αν. Καθηγητής Γιάνης Δημολιάτης (υπεύθυνος), Επίκ. Καθ. Ευαγγελία Ντζάνη, Κωνσταντίνος Τσιλίδης. «Πολιτικές Υγείας. Λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων Πολιτικής Υγείας». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1324.
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1] https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/.