ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Εισαγωγικές Έννοιες -- ΜΑΡΙΑ ΔΑΣΚΟΛΙΑ
Η «οικολογική» προσέγγιση του περιβάλλοντος Περιβάλλον: ταυτίζεται με την έννοια του οικοσυστήματος ή με την Οικόσφαιρα Περιβάλλον: ένα δυναμικό και αυτοεξελισσόμενο σύστημα που οργανώνεται από τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε καθένα και σε όλα τα στοιχεία που το συγκροτούν, βιολογικά και φυσικοχημικά.
Το περιβάλλον «του ανθρώπου» Άνθρωπος: οργανισμός, βιολογικός παράγοντας Όμως, ακόμα: δημιουργός και φορέας πολιτισμού Περιβάλλον του ανθρώπου: σύστημα που διαμορφώνεται από τη συνδυασμένη δράση και αλληλεπίδραση παραγόντων που δεν είναι μόνο βιο-φυσικοί αλλά και κοινωνικοί και ευρύτερα πολιτισμικοί
Υποσυστήματα / τρόποι διάκρισης του συνολικού περιβάλλοντος Διάκριση σε: Βιόσφαιρα Γεώσφαιρα Τεχνόσφαιρα Κοινωνική σφαίρα...ή σε: (Βιο-)φυσικό Ανθρωπογενές (κοινωνικές δομές/ θεσμοί, τεχνητά κατασκευάσματα)
Υποσυστήματα / τρόποι διάκρισης του συνολικού περιβάλλοντος Φυσικό + Προσαρμοσμένο = Περιβάλλον υποστήριξης της ζωής Φυσικοί πόροι, βιοποικιλότητα, φυσικοί κύκλοι/ διεργασίες (παραγωγής τροφής, ανακύκλωσης, νερού, απορρόφησης αποβλήτων, καθαρισμού αέρα, ) Σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους καλύπτουν όλες τις φυσικές ανάγκες της ζωής (ενέργεια, τροφή, αέρας, νερό, ) Ο άνθρωπος εξαρτάται από αυτό. Ο άνθρωπος παρεμβαίνει και το διαμορφώνει.
Διαφορετικές κλίμακες θεώρησης του «περιβάλλοντος» Το περιβάλλον υπό τη γενική του θεώρηση Η περιβαλλοντική πραγματικότητα στο σύνολό της (πλανήτης): οικόσφαιρα + ανθρωπότητα Ανάλογα με τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται το περιβάλλον οριοθετείται διαφορετικά γεωγραφικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, πολιτικά, οικονομικά, οικολογικά,. γεωγραφικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, πολιτικά, οικονομικά, οικολογικά,. Ανάλογα με τη θέση και το ρόλο του ανθρώπου/ κοινωνίας σε αυτό ποια στοιχεία τον περιβάλλουν, ποιο το δίκτυο των σχέσεων, ποιο το είδος των δράσεων
Ανακεφαλαιωτικά για την έννοια του περιβάλλοντος Η έννοια του περιβάλλοντος δεν ταυτίζεται με την έννοια της φύσης Δίκτυο σύνθετων αλληλεπιδράσεων μεταξύ οικολογικών και ανθρωπογενών (κοινωνικών, οικονομικών, πολιτιστικών) συστημάτων» (Giolitto & Clary, 1994, σ. 83) Απαιτείται μια ολιστική και διεπιστημονική προσέγγιση: φυσικές επιστήμες: δίνουν τα απαραίτητα εργαλεία για την κατανόηση των οικολογικών συστημάτων κοινωνικές επιστήμες: εξετάζουν τις δομές της κοινωνικής ζωής και τις μορφές και τους τύπους των σχέσεων που αναπτύσσει η κοινωνία με το φυσικό περιβάλλον (Γέμπτος, 1985, σ. 163-164)
Η έννοια του περιβαλλοντικού προβλήματος Περιβαλλοντικά προβλήματα: διαταραχές ή δυσλειτουργίες που σχετίζονται με ή εκδηλώνονται σε φυσικά, προσαρμοσμένα ή μικτά περιβαλλοντικά συστήματα, δημιουργούνται από κοινωνικές δομές, πρακτικές και παρεμβάσεις και αντιμετωπίζονται ή δομούνται κοινωνικά ως «προβλήματα» εξαιτίας των συνεπειών που επιφέρουν σε άτομα και σε κοινωνικές ομάδες (Di Chiro, 1987, σ. 25).
Τι είναι και τι δεν είναι περιβαλλοντικό πρόβλημα? Δεν είναι κάθε πρόβλημα της σύγχρονης ζωής και πραγματικότητας Όμως, κάθε πρόβλημα της σύγχρονης ζωής και πραγματικότητας μπορεί να συνδέεται με ένα ή περισσότερα περιβαλλοντικά προβλήματα Δεν αφορούν αποκλειστικά σε προβλήματα στη φύση ή προβλήματα στις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση Όμως, κάθε πρόβλημα για να θεωρείται περιβαλλοντικό περιλαμβάνει ή αναφέρεται σε κάποιου είδους διαταραχή ή δυσλειτουργία των συστημάτων υποστήριξης της ζωής που έχει προκύψει από ανθρώπινες παρεμβάσεις Δε δημιουργούνται τυχαία, ή από κάποιες ιδιοτροπίες φυσικών φαινομένων και λειτουργιών Είναι προβλήματα που προκύπτουν εξαιτίας κακών διαχειριστικών πρακτικών και παρεμβάσεων των ανθρώπινων κοινωνιών στο περιβάλλον Ή επιφέρουν αρνητικές συνέπειες στον άνθρωπο, στις κοινωνίες τους και στα γενικότερα συστήματα υποστήριξης της ζωής
Τι είναι και τι δεν είναι περιβαλλοντικό πρόβλημα? Τα περιβαλλοντικά προβλήματα δε μπορούν να θεωρηθούν ως απλά προβλήματα που επιδέχονται απλές λύσεις Είναι σύνθετα, πολύπλοκα, πολυδιάστατα κοινωνικά ζητήματα που απαιτούν βαθιές αλλαγές στις κοινωνικές αξίες και τις πολιτικές δομές Οι φυσικές επιστήμες και η τεχνολογία δεν αρκούν για να κατανοήσουμε καλύτερα και να επιλύσουμε τα περιβαλλοντικά προβλήματα Χρειάζεται μια διεπιστημονική προσέγγιση και κατανόηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων ταυτόχρονα και συνδυαστικά στο επίπεδο των επιπτώσεων που φέρουν, των αιτίων που τα προκαλούν, των διαδικασιών αλλαγής που χρειάζεται να ενεργοποιηθούν και των εναλλακτικών λύσεων και οραμάτων που θα πρέπει να αναζητηθούν
Τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι κοινωνικά ζητήματα Τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι κοινωνικά ζητήματα, καθώς δημιουργήθηκαν από κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές επιλογές και πρακτικές σε σχέση με τη διαχείριση των φυσικών πόρων και τη χρήση των περιβαλλοντικών συστημάτων εμπλέκουν και εκφράζουν αντικρουόμενες ανάγκες, επιθυμίες, συμφέροντα και τελικά αξίες διαφορετικών ατόμων, κοινωνικών ομάδων και κοινωνιών έχουν άμεσες επιπτώσεις στην κοινωνία και ιδιαίτερα στην ευημερία των ανθρώπων
Περιβαλλοντικό ζήτημα Ένα φαινόμενο ή επιστημονικό ζήτημα που εκτός από περιβαλλοντικές εμπεριέχει και κοινωνικές, ηθικές, οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις, και το οποίο συνδέεται με ή καταλήγει σε άλλα ζητήματα. Είναι σύνθετο - συγκεντρώνει πληθώρα οπτικών και διαφορετικών απόψεων, συχνά αντικρουόμενων Είναι αμφιλεγόμενο και τα όρια ακόμα και της επιστημονικής γνώσης γι αυτό είναι ασαφή, προσωρινά ή περιορισμένα
Εργασία στο πλαίσιο του μαθήματος Θέμα: Δημιουργία διδακτικού σεναρίου για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ) στο πλαίσιο φιλολογικών μαθημάτων (με δυνατότητα αξιοποίησης και μαθημάτων και άλλων αντικειμένων) Ανάλυση και περιγραφή διδακτικού σεναρίου στην ΠΕ με επιδίωξη την ενσωμάτωση και υλοποίησή του στο πλαίσιο του αναλυτικού προγράμματος φιλολογικών μαθημάτων Γυμνασίου ή Λυκείου
Δομή διδακτικού σεναρίου στην ΠΕ Ονοματεπώνυμο / στοιχεία φοιτητή: 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 1.1 Τίτλος διδακτικού σεναρίου 1.2 Περιβαλλοντικό ζήτημα/ θέμα στο οποίο εστιάζεται το σενάριο - ποιο είναι το κεντρικό περιβαλλοντικό ζήτημα/ θέμα του σεναρίου - με ποια άλλα καταπιάνεται
Δομή διδακτικού σεναρίου στην ΠΕ 1.3 Εμπλεκόμενα φιλολογικά μαθήματα 1.4 Εμπλεκόμενα άλλα μαθήματα 1.4 Τάξη/εις στις οποίες μπορεί να απευθύνεται 1.5 Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή - τι απαιτείται να γνωρίζουν από πριν οι μαθητές - πώς θα πρέπει να οργανώσει τη διδασκαλία του ο εκπαιδευτικός - υλικά/ μέσα / εξοπλισμός που απαιτείται να χρησιμοποιηθούν 1.6 Διδακτικοί Στόχοι - Ως προς την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση - Ως προς τα άλλα μαθήματα/ αντικείμενα
Δομή διδακτικού σεναρίου στην ΠΕ 1.7 Εκτιμώμενη διάρκεια 1.8 Διδακτικές μέθοδοι και τεχνικές που θα αξιοποιηθούν 1.9 Μέθοδοι και τεχνικές αξιολόγησης που μπορούν να αξιοποιηθούν 2. ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2.1 Περιγραφή της συνολικής εξέλιξης του σεναρίου 2.2 Δραστηριότητα 1 (αναλυτική περιγραφή) 2.3 Δραστηριότητα 2 (αναλυτική περιγραφή) 2.4 Δυνατότητες επέκτασης του σεναρίου και σε άλλες δραστηριότητες 3. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Η εργασία Κείμενο: 15 σελίδες (5 χιλ λέξεις) Βιβλιογραφία: 5-10 πηγές Μορφή: Times New Roman, 12 pt (τίτλοι: 14 pt), διάστιχο 1,5 - περιθώρια σελίδας: 2,5 (πάνω κάτω), 3 (αριστερά δεξιά), αρίθμηση σελίδων Παράδοση και παρουσίαση της εργασίας: σε γραπτή μορφή την ημέρα της παρουσίασης (με ppt)