Πώς μπορούμε ως γονείς να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να βελτιώσουν την προφορική τους έκφραση

Πώς μπορούμε ως γονείς να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να βελτιώσουν την προφορική τους έκφραση Μαθαίνουμε να μιλούμε αφού είναι κάτι που συμβαίνει εκ γενετής αλλά είναι επίσης και αποτέλεσμα μίμησης. Τα παιδιά μας μιλούν όπως τα άτομα του περιβάλλοντος τους ή τα πρότυπα τους. Δυστυχώς ή ευτυχώς η σχολική επιτυχία ενός παιδιού και η αναπτυγμένη γλωσσική του ικανότητα είναι αλληλένδετα. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, αλλά ίσως και κάθε εκπαιδευτικό σύστημα στηρίζεται στη γλώσσα. Κάθε μάθημα έχει το δικό του λεξιλόγιο και ο μαθητής είναι υποχρεωμένος να κατέχει αυτό το λεξιλόγιο για να μπορεί να κατανοήσει το μάθημα. Ο μαθητής πρέπει επίσης να έχει την ικανότητα να ακολουθήσει πολυσκελείς γραπτές ή προφορικές οδηγίες για να λύσει ασκήσεις. Ως εκ τούτου, για να πετύχει ένας μαθητής στο σχολείο πρέπει να έχει ανεπτυγμένες ικανότητες τόσο στην κατανόηση όσο και στην έκφραση. Αυτό από μόνο του κάνει πιο έντονη την ανάγκη να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν ανεπτυγμένη γλωσσική ικανότητα. Ανάπτυξη του λόγου Αν μέσα από την καθημερινή μας ζωή διαφοροποιήσουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα παιδιά μας, μπορούμε χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια να τα βοηθήσουμε να βελτιώσουν την προφορική τους έκφραση. Στο χέρι μας είναι να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν στο μέγιστο βαθμό των δυνατοτήτων τους το λόγο τους και έτσι να δεχθούν πιο εύκολα τα ερεθίσματα του σχολείου και να τα κάνουν γνώση. Για να ξεκινήσουν τα παιδιά να μιλούν, προηγείται ένας ολόκληρος χρόνος όπου συλλέγουν ερεθίσματα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη λέξη ερεθίσματα γιατί είναι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε. Μέσα από τις πέντε αισθήσεις μας συλλέγουμε πληροφορίες και μαθαίνουμε. Εμείς ως γονείς δίνουμε παιχνίδια, δείχνουμε εικόνες, διαβάζουμε βιβλία, μιλούμε στα παιδιά μας, δίνοντας τους έτσι με ένα πολυαισθητηριακό τρόπο αρκετά ερεθίσματα για να γνωρίσουν το περιβάλλον τους. Στάδια Γλωσσικής Ανάπτυξης: 0-3 μηνών Γελά, κλαίει, Παράγει διάφορους ανάμικτους ήχους (κυρίως φωνήεντα) 3-6 μηνών Φλυαρεί, Κλαίει διαφορετικά για διάφορες ανάγκες, Επαναλαμβάνει συχνά τον ίδιο ήχο. 6 9 μηνών Αρχίζει να μιμείται ήχους από το περιβάλλον του, Χρησιμοποιεί πολλούς και διαφορετικούς ήχους

9 12 μηνών Χρησιμοποιεί κινήσεις για να εκφραστεί όπως γεια, παλαμάκια, κ.λ.π. Αρχίζει να χρησιμοποιεί λέξεις (2-3) 1 2 χρόνων Χρησιμοποιεί 5 20 λέξεις (18 μηνών) Χρησιμοποιεί 20-50 λέξεις (2 χρονών) Επαναλαμβάνει κάποτε εντολές Κάνει ερωτήσεις με δύο λέξεις μαζί Αρχίζει να βάζει 2 λέξεις μαζί. 2 3 χρόνων Χρησιμοποιεί μέχρι και 300 λέξεις, Χρησιμοποιεί προτάσεις μέχρι και τριών λέξεων, Κάνει πολλές ερωτήσεις χρησιμοποιώντας το τι, που, γιατί, Κουβεντιάζει μόνο του ή με τα παιγνίδια του, Συμμετέχει σε παιδικά τραγούδια που έχουν κίνηση. 3 4 χρόνων Χρησιμοποιεί μέχρι και 500 λέξεις, Χρησιμοποιεί πιο ολοκληρωμένες προτάσεις, Διηγείται μέρος μιας ιστορίας. 4 χρόνων Χρησιμοποιεί προτάσεις 4-5 λέξεων Περιμένει τη σειρά του, Μετράει τουλάχιστον ως το 5, Μπορεί να ενώσει δύο προτάσεις με το και, Μπορεί να κάνει ερώτηση, να προστάξει, να εκφράσει άρνηση. 5 χρόνων Μπορεί να κατανοήσει και να χρησιμοποιήσει χρονικές έννοιες όπως σήμερα, αύριο, χθες Χρησιμοποιεί γύρω στις 2200 λέξεις Μπορεί να αφηγηθεί μια ιστορία δίνοντας την αρχή μέση - τέλος 7-11 χρόνων Αποκτά λογική σκέψη Εξελικτικά γίνεται λιγότερο εγωκεντρικό με αποτέλεσμα να Εκφράζεται διαφορετικά στο γραπτό από το προφορικό λόγο. Μπορεί να προσαρμόσει τον τρόπο που μιλάει με βάση την ηλικία, το επίπεδο, τις γνώσεις, τη σχέση του με το συνομιλητή. (Κάποιες πληροφορίες έχουν παρθεί από ενημερωτικά τρίπτυχα του Συλλόγου Εγγεγραμμένων Λογοπαθολόγων )

Θα αναφερθώ ξεχωριστά στο πως πρέπει να συμπεριφερόμαστε ως γονείς χωρίζοντας τις ηλικίες των παιδιών σε τρεις ομάδες: 0 2 χρονών 2 6 χρονών Σχολική ηλικία 0 2 ΧΡΟΝΩΝ: Αγοράζουμε το πρώτο βιβλίο και το πρώτο παιχνίδι στο παιδί μας μόλις γεννηθεί. Η μάθηση ξεκινά από τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί. Υπάρχουν βιβλία που είναι ειδικά για τα παιδιά της ηλικίας αυτής. Στο κρεβατάκι του καλό θα ήταν να υπάρχει περιστρεφόμενο παιχνίδι του οποίου τα χρώματα του να είναι άσπρο μαύρο ώστε η διαφορά μεταξύ των δύο χρωμάτων να είναι έντονη και να τραβά την προσοχή του νεογέννητου. Όλοι στο σπίτι μιλούμε στο παιδί με φυσιολογικό τρόπο. Δεν επιτρέπουμε σε κανένα να μιλά στο παιδί χρησιμοποιώντας μωρουδίστικες λέξεις όπως άμου, στρατά, όπα, νάνι, πούα κλπ. Αν χρησιμοποιούμε μωρουδίστικες λέξεις το μόνο που επιτυγχάνουμε είναι να μαθαίνουμε στο παιδί ένα υποκατάστατο λέξης αντί μια «ορθή» λέξη. Το μωρό πρέπει να ακούσει την ορθή παραγωγή ώστε να παίρνει το ορθό ακουστικό ερέθισμα από το γλωσσικό του περιβάλλον. Προσθέτουμε νόημα σε αυτά που λέει το μωρό. Αν το μωρό απλώς φλυαρεί (δηλαδή λέει: μπα μπα μπα ) εμείς μπορούμε να πούμε ο μπαμπάς, ναι ο μπαμπάς έρχεται. Το μπα, μπα μπορεί να σημαίνει μπαμ, έπεσε ή οτιδήποτε άλλο. Ως γονείς περνώντας χρόνο με τα παιδιά μας αρχίζουμε να κατανοούμε τη διαφορετική σημασία που μπορεί το μωρό να δώσει σε μια συλλαβή. Τότε εμείς πρέπει να αρπάξουμε την ευκαιρία και να δώσουμε στο παιδί την ορθή λέξη. Με αυτό τον τρόπο προσθέτουμε νόημα στο βάβισμα που μπορεί να μην σημαίνει τίποτα σε αυτή την ηλικία. Όταν το παιδί θα είναι μεταξύ δώδεκα και δεκαοκτώ μηνών, τότε το πιο πιθανόν είναι πως το παιδί θα μιμηθεί αυτό που κάνουμε και θα ονομάσει αντικείμενα του οικείου περιβάλλοντος του. Σπρώχνουμε το παιδί στο επόμενο γλωσσικό στάδιο. Αν το παιδί είναι σε ηλικία όπου μιλάει μονολεκτικά (δηλαδή μετά τους δεκαοχτώ μήνες), τότε εμείς επαναλαμβάνουμε αυτή τη λέξη προσθέτοντας ακόμα μία λέξη. Με αυτό τον τρόπο σπρώχνουμε το μωρό στο επόμενο στάδιο που είναι το στάδιο όπου τα μωρά αρχίζουν να ενώνουν δύο λέξεις μαζί. (π.χ. μπα, μπάλα, μεγάλη μπάλα κάτι που συμβαίνει στην ηλικία των δύο χρόνων. Μιλούμε στο παιδί για πράγματα που βρίσκονται στο οπτικό του πεδίο και που συμβαίνουν στο παρόν. Μιλούμε στο παιδί για πράγματα που μπορεί να κατανοήσει. Τα παιδιά στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης τους εκφράζουν την ύπαρξη αντικειμένων του περιβάλλοντος τους.

Σχολιάζουμε όλες μας τις πράξεις είτε με ποιηματάκια είτε με τραγουδάκια. Απλά αυτοσχέδια τραγουδάκια όπως: Αυτός είν ο τρόπος που πλένω τα χέρια, πλένω τα χέρια, πλένω τα χέρια, αυτός είν ο τρόπος που πλένω τα χέρια κάθε φορά. Ποικιλία εκπαιδευτικών παιχνιδιών. Δεν θα εισηγούμουνα τηλεόραση σε αυτή την ηλικία, αλλά εκπαιδευτικά παιχνίδια όπως κουκλόσπιτο, τηλέφωνο, γκαράζ, κύβους, μπάλα. Παίζουμε μαζί με το παιδί μας. Καθόμαστε απέναντι από το παιδί έτσι ώστε να λαμβάνει τα ερεθίσματα με πολυαισθητηριακό τρόπο (ακοή, όραση). Του μαθαίνουμε πως να μεταχειρίζεται τα παιχνίδια. Το παιδί πρέπει να σταματήσει να βάζει τα παιχνίδια στο στόμα και να αρχίσει να τα χρησιμοποιεί σωστά. Επίσης προσπαθούμε να κάνουμε το παιδί να μπει στο συμβολικό στάδιο. Στην ηλικία των δύο χρόνων περιμένουμε να δούμε το παιδί να μιμείται δραστηριότητες που βλέπει να γίνονται στο σπίτι από την οικογένεια του. Δηλαδή να μαγειρεύει, να καθαρίζει, να σιδερώνει όπως τη μαμά ή τον μπαμπά. Να ταΐζει την κούκλα ή κάποιο μέλος της οικογένειας. Αποφεύγουμε τα στερεότυπα, τα ταμπού των δύο φύλων στην επιλογή παιχνιδιών. Πρέπει να αφήνουμε το παιδί μας να αποφασίζει από μόνο του ποια παιγνίδια του αρέσουν. Αν ακολουθήσουμε αυτά τα στερεότυπα τότε στερούμε το παιδί από λεξιλόγιο και από εμπειρίες. Είναι πολύ καλό το παιδί μας να έχει μια κουζινούλα, μια μικρογραφία του εσωτερικού ενός σπιτιού ή κάποιο άλλο παιχνίδι με το οποίο να του δίνεται η ευκαιρία να μιμηθεί τα άτομα του περιβάλλοντος του. 2 ΧΡΟΝΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Βιβλία: Σε αυτή την ηλικία τα βιβλία που αγοράζουμε θα ήταν καλό να έχουν απλές σύντομες ιστοριούλες με μεγάλες έγχρωμες εικόνες και λίγα λόγια. Διαλέγουμε βιβλία με ήρωες με τους οποίους το παιδί μας να μπορεί να ταυτιστεί. Προσπαθούμε να μην εμμένουμε στα γνωστά παραμύθια. Υπάρχει μια πληθώρα αξιόλογων βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας που έχει πολλά να προσφέρει στα παιδιά μας. Επίσης διαλέγουμε βιβλία όπου υπάρχουν επαναλαμβανόμενες φράσεις, ή βιβλία με ρήμα δηλαδή ομοιοκαταληξία, έτσι το παιδί να νιώθει πως μπορεί από μόνο του να διαβάσει ένα μέρος του βιβλίου. Ένα παιδί μπορεί να διδαχθεί πολλά πράγματα από ένα βιβλίο. Μαθαίνει πως οι ιστορίες έχουν αρχή και τέλος, μαθαίνει πως ο γραπτός λόγος ξεκινάει από αριστερά και καταλήγει δεξιά, μαθαίνει νέο λεξιλόγιο. Εμείς ως γονείς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας με πολλούς τρόπους μέσα από ένα βιβλίο. Δεν είναι καν απαραίτητο να το διαβάσουμε στο παιδί αλλά ίσως είναι καλύτερα να πλάσουμε την ιστορία βλέποντας τις εικόνες, κάτι που μετά θα είναι η σειρά του παιδιού μας να κάνει. Δεν ρωτάμε ΠΟΤΕ ευθείς ερωτήσεις μετά που ολοκληρώνουμε ένα βιβλίο του τύπου Τι είναι αυτό ή Τι έγινε μετά. Προσποιούμαστε πως έχουμε συγχυστεί, ή πως έχουμε ξεχάσει εντελώς την ιστορία αφού είμαστε ο κύριος ή η κυρία Ξεχασιάρα και έτσι αστειευόμενοι μπορούμε να καταφέρουμε το παιδί να μας

περιγράψει όλα τα γεγονότα και όλους τους ήρωες του βιβλίου χωρίς να το καταλάβει. Όπως έχει προαναφερθεί αν το παιδί είναι τριών χρόνων μπορεί να αφηγηθεί μέρος της ιστορίας ενώ σε ηλικία πέντε χρόνων μπορεί να αφηγηθεί μια ιστορία δίνοντας την αρχή, τη μέση και το τέλος. Επιτραπέζια Παιχνίδια: Διδάσκουν το παιδί να περιμένει τη σειρά του, άρα να γίνει καλός συνομιλητής, διδάσκουν διάφορες έννοιες όπως τους αριθμούς ή τα χρώματα, αλλά κυρίως λεξιλόγιο. Συμβάλουν στο να μάθει το παιδί να εκτελεί πολυσκελείς οδηγίες. Από την ηλικία των τεσσάρων χρόνων τα παιδιά μπορούν να περιμένουν τη σειρά τους και να παίξουν απλά επιτραπέζια παιχνίδια. Παζλ: Υπάρχουν πολλά παζλ που διδάσκουν πολλές έννοιες όπως τις μέρες της εβδομάδας, τους αριθμούς, τα δωμάτια, τους μήνες, τις εποχές. Τα παιχνίδια πρέπει να είναι συγυρισμένα και οργανωμένα με τέτοιο τρόπο ώστε τα παιδί να μπορεί να τα απολαμβάνει. Ένα παιδί που πλησιάζει την ηλικία των τριών μπορεί να ξεκινήσει να φτιάχνει απλά ξύλινα παζλ. Τραγούδια Ποιηματάκια: Κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε δραστηριότητας με τα παιδιά μας μπορούμε να διδάξουμε λεξιλόγιο χρησιμοποιώντας είτε τραγουδάκια είτε και ποιηματάκια ή ακόμα και απλώς σχολιάζοντας το τι γίνεται. Την ώρα που κάνουμε μπάνιο τα παιδιά είναι η τέλεια ευκαιρία να διδάξουμε τα μέρη του σώματος, τα είδη ρουχισμού, αλλά ακόμα και σειροθέτηση. Την ώρα του φαγητού τα παιδιά θα ακολουθήσουν οδηγίες για το στρώσιμο του τραπεζιού, θα βοηθήσουν στο να φέρουν τα λαχανικά από το ψυγείο, το ψωμί, τα μαχαιροπήρουνα αλλά και να βοηθήσουν και να συμβάλουν ενεργά στην προετοιμασία του φαγητού. Βοηθώντας μας τα παιδιά μαθαίνουν να ακολουθούν πολυσκελείς οδηγίες κάτι που θα κάνουν συνέχεια στο δημοτικό σχολείο. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να φροντίσουμε να μάθουμε τα τραγουδάκια που μαθαίνει το παιδί μας στο νηπιαγωγείο. Συνήθως οι νηπιαγωγοί για κάθε ενότητα που διδάσκουν μαθαίνουν στα παιδιά και δύο τρία τραγουδάκια αν όχι και περισσότερα. Αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Ο ρυθμός είναι αποδεδειγμένα μία πολύ καλή μέθοδος απομνημόνευσης. Αν τραγουδούμε στο σπίτι τα τραγουδάκια που τραγουδά το παιδί στο σχολείο, τότε συμβάλουμε ενεργά στο να μάθει νέο, όχι απλώς παθητικό, αλλά και εκφραστικό λεξιλόγιο. Επισκέψεις: Επισκέψεις στην υπεραγορά, στο κρεοπωλείο, στη δανειστική βιβλιοθήκη, στο πάρκο, στο πανηγύρι, στην εκκλησία κλπ. Αναθέτω ευθύνες στο παιδί ώστε να μάθει νέο λεξιλόγιο. Π.χ. Πήγαινε στο ράφι με τα βαζάκια και φέρε μαρμελάδα φράουλας ή πήγαινε στο ράφι με τα δημητριακά και πάρε τα δημητριακά σου. Επίσης ονομάζουμε τους χώρους που θα επισκεφθούμε και τα αντικείμενα που βλέπουμε ή τα προϊόντα που αγοράζουμε. Είμαι το σωστό γλωσσικό πρότυπο: Εμείς ως γονείς μιλάμε σωστά. Γινόμαστε έτσι το σωστό πρότυπο για το παιδί μας. Αποφεύγουμε τα λεγόμενα άδεια λόγια, δηλαδή να περιγράφουμε κάτι χωρίς να δίνουμε

ένα ουσιαστικό, ένα ρήμα, ή ένα επίθετο. Αντίθετα λέμε τα πράγματα με το όνομα τους. Είναι λυπηρό να παρατηρούμε καθημερινά τη δυσκολία των παιδιών να περιγράψουν κάτι, χρησιμοποιώντας συνεχώς αόριστες αντωνυμίες. Χρήση συνωνύμων: Όταν μιλάμε στα παιδιά μας, σε οτιδήποτε και αν αναφερόμαστε θα ήταν καλό να χρησιμοποιούμε συνώνυμα καθώς μιλούμε. Π.χ. στην πρόταση Θα πάτε θέατρο αύριο, θα ήταν καλό να πούμε Θα πάτε θέατρο αύριο, θα πάτε να δείτε μια θεατρική παράσταση ή αντί να πούμε Θα παίξετε παιχνίδια αύριο, να πούμε Θα παίξετε παραδοσιακά παιχνίδια για την Τσικνοπέμπτη, παιχνίδια που έπαιζαν τα παλιά χρόνια οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, οι πρόγονοι μας. Τηλεόραση: Τα παιδιά αυτής της ηλικίας μπορούν να παρακολουθήσουν ένα ή δύο παιδικά προγράμματα την ημέρα που να μην υπερβαίνουν τη μία ώρα στο σύνολο τους. Τα προγράμματα αυτά πρέπει να τα επιλέξουμε με προσοχή και εκτός από το να ψυχαγωγούν τα παιδιά μας θα πρέπει να έχουν κάτι να τα διδάξουν. Αποφεύγουμε να ρωτούμε ερωτήσεις: Αποφεύγουμε να ρωτούμε τα παιδιά Τι είναι αυτό; ή Πως γίνεται εκείνο; Αν ρωτούμε συνεχώς τα παιδιά μας ερωτήσεις τότε καταλαβαίνουν πως τα εξετάζουμε, ότι κάνουμε μάθημα αντί να κάνουμε μια ευχάριστη δραστηριότητα μαζί. Αντίθετα σχολιάζουμε, ή κάνουμε λάθος σχόλιο, ή προσποιούμαστε ότι δεν καταλάβαμε και έτσι το παιδί αναλαμβάνει το ρόλο του ενήλικα ή του δάσκαλου να μας εξηγήσει ή να μας κάνει την περίληψη του βιβλίου. Ή αν θα ρωτήσουμε λέμε για εξήγησε και σε μένα γιατί ειλικρινά δεν ξέρω πως γίνεται αυτό ή για πες μου γιατί θα ήθελα πολύ να ξέρω. Έρευνες έχουν δείξει πως όταν τα παιδιά συνομιλούν με τους μεγαλύτερους τους, οι απαντήσεις τους είναι πιο σύντομες και πιο απλοϊκές παρά όταν συνομιλούν με άλλα παιδιά και αυτό γιατί εμείς οι μεγάλοι ελέγχουμε τη συνομιλία. Γι αυτό λοιπόν ας βρίσκουμε το παιδί που έχουμε όλοι κρυμμένο μέσα μας και ας το βγάζουμε στην επιφάνεια κάθε φορά που συνομιλούμε με ένα παιδί. Δεν κάνουμε αρνητικά σχόλια: Δε λέμε ποτέ στο παιδί όχι είναι λάθος, μη μιλάς έτσι, μα πως διαβάζεις έτσι, μιλάς λάθος. Αντίθετα λέμε καλή προσπάθεια, είσαι εντελώς σίγουρος για αυτό, εγώ έχω διαφορετική άποψη. Επίσης όταν αυτό που θα πει το παιδί είναι συντακτικώς ή μορφολογικώς λάθος τότε επαναλαμβάνουμε αυτό που λέει με ένα φυσιολογικό τρόπο. Αν το παιδί πει «Μάμα εχτύπησα το ποδάκι μου» τότε εμείς λέμε «χτύπησες το ποδαράκι σου ; Που ακριβώς κτύπησες; Μήπως κτύπησες πάνω στο γόνατο ή πάνω στο πέλμα;» Μπορούμε να κάνουμε ολόκληρη συζήτηση ώστε η λέξη ποδαράκι θα αναφερθεί τόσες πολλές φορές που να εμπεδωθεί. Αν διορθώσουμε το παιδί τότε μειώνουμε την αυτοπεποίθηση του. Παιδιά με χαμηλή αυτοεικόνα είναι παιδιά που αποτυγχάνουν στο σχολείο. Ακούμε πάντοτε τι έχει να πει το παιδί μας ως σαν να είναι το πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο. Καθημερινές Δραστηριότητες:

Ήδη έχουν αναφερθεί κάποιες δραστηριότητες όπως είναι η ώρα του μπάνιου, η ώρα του φαγητού ή κάποια επίσκεψη σε ένα κατάστημα της περιοχής μας. Η ώρα του προγεύματος είναι η τέλεια ευκαιρία για να διδάξουμε τα βασικά σχήματα. Τα τυράκια μπορεί να είναι τρίγωνα, τετράγωνα ή κύκλοι. Η φέτα του ψωμιού μπορεί να μείνει τετράγωνο, να μοιραστεί από τη μέση και να γίνει 2 ορθογώνια ή διαγωνίως και να γίνει δύο τρίγωνα. Ή αν θέλουμε μπορούμε να κάνουμε το ψωμί χαρταετό και να το κόψουμε σε σχήμα ρόμβου. Τα μακαρόνια μπορεί να είναι καμπύλες, κοχύλια ή γραμμούλες. ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ: Το παιδί με το που εισέρχεται στο σχολείο είναι σε ηλικία όπου ξεκινά να γίνεται λιγότερο εγωκεντρικό και να μπορεί να δει πως βλέπουν οι άλλοι τα πράγματα. Αυτό σημαίνει πως συμμερίζεται τις γνώσεις που μπορεί να έχει ο συνομιλητής του γι αυτό και προσφέρει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σε μια συνομιλία. Ισχύουν βέβαια όλες οι παράμετροι που αναφέραμε προηγουμένως, απλώς τα παιδιά τώρα είναι πιο ώριμα οπόταν διαφοροποιείται ο τρόπος που θα τα αντιμετωπίσουμε. Βιβλία Αν έχουμε δουλέψει σωστά, το παιδί σε αυτή την ηλικία ήδη αγαπά τα βιβλία και επιζητά από μόνο του να διαβάζει. Εξακολουθούμε όμως ως γονείς να είμαστε το σωστό πρότυπο. Στην Α τάξη αγοράζουμε βιβλία που έχουν επαναλαμβανόμενες φράσεις έτσι ώστε να είναι εύκολο για αυτό να τα διαβάσει. Αγοράζουμε βιβλία που έχουν μικρές εικόνες πάνω από κάποιες από τις λέξεις, ή βιβλία που να είναι αστεία ώστε το παιδί να απολαμβάνει το διάβασμα. Όταν το παιδί μπορεί να απολαύσει από μόνο του βιβλία τότε αγοράζουμε βιβλία που να έχουν μέσα πολλές χαρακτηριστικές εικόνες και που να αναφέρονται σε γεγονότα και ανησυχίες της ζωής ενός παιδιού. Στις επόμενες τάξεις αγοράζουμε βιβλία που να σχετίζονται με τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Εμείς ως γονείς διαβάζουμε βιβλία και αποφεύγουμε να έχουμε περιοδικά φθηνού περιεχομένου στο σπίτι. Κάνουμε κανόνα μας να απολαμβάνουμε μαζί με το παιδί μας ένα απόσπασμα από ένα λογοτεχνικό βιβλίο κάθε βράδυ. Είναι απαραίτητο να υπάρχει ώρα βιβλίου όπως υπάρχει ώρα φαγητού. Επιτραπέζια παιχνίδια Παίζουμε διάφορα επιτραπέζια παιχνίδια με τα παιδιά γιατί μέσα από αυτά τα μαθαίνουμε να περιμένουν τη σειρά τους αλλά και να ακολουθούν οδηγίες. Αν παίζουμε και εμείς μαζί με τα παιδιά μας τότε τα διδάσκουμε να αγαπήσουν το παιχνίδι και χωρίς να το καταλάβουν αποκτούν καλές συνήθειες αντί να παρακολουθούν τηλεόραση. Τηλεόραση Μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προβάλλονται τα πρότυπα των παιδιών μας γι αυτό πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί στις επιλογές μας. Οφείλουμε ως γονείς να ξέρουμε τι παρακολουθεί το παιδί μας στην τηλεόραση. Ακόμα και τα κινούμενα σχέδια κρύβουν μέσα τους μορφές βίας. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να κάνουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν άλλα ενδιαφέροντα ώστε να μην γίνονται παθητικοί δέκτες των μηνυμάτων

της τηλεόρασης. Επίσης αν το παιδί όταν ήταν μικρότερο δεν είχε αποκτήσει τη συνήθεια της τηλεόρασης σε αυτή την ηλικία δε θα γίνει φίλος της. Ηλεκτρονικός υπολογιστής Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής πρέπει να χρησιμοποιείται ως μέσο για μάθηση και όχι ως ένα άλλο ηλεκτρονικό παιχνίδι. Υπάρχουν στην αγορά πολλά εκπαιδευτικά βοηθήματα αλλά και ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες που βοηθούν το παιδί να κάνει την κατ οίκον εργασία του. Το διαδίκτυο είναι μία πλούσια πηγή πληροφοριών αλλά οι γονείς πρέπει να είναι πληροφορημένοι για τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει. Επισκέψεις Σε αυτή την ηλικία είναι καλό να επισκεπτόμαστε, μουσεία, γκαλερί, ιστορικά μνημεία σε συνδυασμό με κάποια οικογενειακή εξόρμηση. Λέμε τα πράγματα με το όνομα τους και όχι μόνο Εμείς οι ίδιοι χρησιμοποιούμε πλούσιο λεξιλόγιο. Μια πρόταση που παράγει το παιδί μας την επαναλαμβάνουμε χρησιμοποιώντας ένα συνώνυμο. Σε πιο μικρή ηλικία προσπαθούμε να προσθέσουμε λέξεις σε αυτά που έλεγε το παιδί. Τώρα σε αυτή την ηλικία προσπαθούμε να δώσουμε συνώνυμα αλλά και να βοηθήσουμε το παιδί να κάνει σύνθετες προτάσεις. Σπρώχνουμε το παιδί να αποκτήσει καλή συντακτική δομή και να μάθει να χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις. Συνεργασία με το σχολείο Ίσως η πιο σημαντική παράμετρος. Η συχνή επικοινωνία με το σχολείο στέλνει το μήνυμα τόσο στο σχολείο αλλά κυρίως στο παιδί μας ότι ενδιαφερόμαστε ως γονείς, ότι επικροτούμε τις προσπάθειες του, και ότι φροντίζουμε να ενημερωνόμαστε για τις σχολικές δραστηριότητες. Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω πως μπορεί τα πιο πάνω να φαίνεται δύσκολο να τα εφαρμόσουμε, όμως δεν είναι. Το μόνο που θα πρέπει να κάνουμε είναι να αλλάξουμε τη στάση ζωής μας και να είμαστε υπεύθυνοι για το πώς θα διαμορφώσουμε το χαρακτήρα των παιδιών μας ιεραρχώντας τι είναι σημαντικό στη ζωή μας. Τότε θα δώσουμε την ευκαιρία στα παιδιά μας να αναπτυχθούν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Μαρία Παφίτη, M.A., CCC-SLP, ECSF Έγγεγραμμένη Λογοπαθολόγος