1
2
Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής ήταν αρκετά ενδιαφέροντα και έτσι αποφασίσαμε να μελετήσουμε πιο επισταμένα τις απόψεις των μαθητών και των γονέων του Σχολείου μας μέσω ενός ερωτηματολογίου το οποίο επικεντρώθηκε στους ακόλουθους άξονες: 3
Τομείς τους οποίους επηρέασε η οικονομική κρίση Δράσεις στη σχολική μονάδα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξομάλυνση της κρίσης Κρίση στην Παιδεία Αξιολόγηση χαρακτηριστικών της Εκπαίδευσης στην Κύπρο 4
Με τη βοήθεια των Καθηγητών μας ετοιμάσαμε δύο ερωτηματολόγια. Το πρώτο απευθυνόταν στους γονείς και το δεύτερο στους συμμαθητές μας. Υπήρχαν ερωτήσεις και δηλώσεις κλειστού τύπου σε διαβαθμισμένη κλίμακα τεσσάρων και πέντε σημείων. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου έγινε σε εθελοντική βάση και με πλήρη ανωνυμία. 5
Οι γονείς των 422 μαθητών του Σχολείου μας είχαν τη δυνατότητα να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο ηλεκτρονικά, μέσω google forms ή σε έντυπη μορφή. Το ερωτηματολόγιο των μαθητών περιελάμβανε αντίστοιχες ερωτήσεις και είχαμε τη δυνατότητα να το απαντήσουμε είτε στο σπίτι είτε στο μάθημα της Πληροφορικής. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο 24 30 Απριλίου. Μια περίοδο, όπου τα φώτα της δημοσιότητας ήταν στραμμένα στο θέμα μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, αφού διεξάγονταν οι τελικές διαπραγματεύσεις όλων των φορέων της Εκπαίδευσης για να οριστικοποιηθούν οι προτεινόμενες αλλαγές στο Νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα. 6
Στην έρευνα απάντησαν συνολικά 155 γονείς από τους οποίους 41 ήταν άνδρες και 114 γυναίκες και 200 μαθητές, 84 αγόρια και 116 κορίτσια. Είναι σημαντικό επίσης να αναφέρουμε ότι 104 ερωτηματολόγια απαντήθηκαν και από τον γονέα και από το παιδί γιατί θέλαμε να συγκρίνουμε τις απαντήσεις τους και να εξετάσουμε πόσο συγκλίνουν οι απόψεις τους. Από τους πιο πάνω αριθμούς οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα ότι οι μητέρες φαίνεται να είναι αυτές που παρακολουθούν πιο στενά τη σχολική ζωή. 7
Επίσης συλλέξαμε στοιχεία για την ηλικία και το επίπεδο μόρφωσης των γονέων καθώς και για τον αριθμό των παιδιών κάθε οικογένειας. Συνολικά οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν πέραν των 40 ερωτήσεων οπότε καταλαβαίνετε ότι ο όγκος των δεδομένων είναι αρκετά μεγάλος και θα έπρεπε να αναλύουμε για ώρες τα αποτελέσματα της έρευνας. Επιλέξαμε να επικεντρωθούμε στις απαντήσεις των γονέων και να κάνουμε αναφορά στις αντίστοιχες απαντήσεις των παιδιών μόνο στα σημεία που αυτές διαφοροποιούνται. 8
Η συντριπτική πλειοψηφία των γονέων, το 78%, δήλωσαν ότι η οικονομική κατάσταση της οικογένειας χειροτέρεψε. Από αυτούς 22% δήλωσαν ότι ένα μέλος της οικογένειας έμεινε άνεργο. Οι οικογένειες που επηρεάστηκαν περισσότερο, όπως ήταν αναμενόμενο, είναι οι τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες. Τα αντίστοιχα ποσοστά στους μαθητές είναι αρκετά χαμηλότερα (μόνο το 37%). Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με τις απαντήσεις που έδωσαν σε επόμενες ερωτήσεις, δείχνει την προσπάθεια των γονέων να μην επηρεάσουν την ψυχολογία των παιδιών τους ή τις καθημερινές τους εξωσχολικές δραστηριότητες (π.χ. ψυχαγωγία, διακοπές). 9
Οι γονείς δήλωσαν σε πολύ μεγάλα ποσοστά ότι υπάρχουν σοβαρές συνέπειες στην Παιδεία (85%) και στην Κοινωνία (92%). Τα ποσοστά αυτά, στις απαντήσεις των παιδιών είναι ελαφρώς χαμηλότερα. Παρόλα αυτά, οι γονείς προσπαθούν να μην μεταφέρουν τις συνέπειες αυτές στην προσωπική και οικογενειακή τους ζωή. Στην ερώτηση, αν υπάρχουν σοβαρές συνέπειες στην προσωπική και οικογενειακή τους ζωή, μόνο 20% των συμμετεχόντων απάντησε θετικά. 10
Στο σημείο αυτό, θα προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε πώς οι γονείς προσπαθούν να διαχειριστούν αυτή την πραγματικότητα, την επιδείνωση δηλαδή της οικονομικής κατάστασης της οικογένειας. Μόνο το 23% των γονέων έχουν μειώσει (αρκετά έως πολύ) τις εξωσχολικές δραστηριότητες και τα φροντιστήρια των παιδιών ενώ το 77% λίγο ή καθόλου. Σε αντίθεση, το 70% των γονέων δήλωσαν ότι μείωσαν, σε ένα μεγάλο βαθμό, τα έξοδα ψυχαγωγίας, διακοπών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Στο ερώτημα, κατά πόσο χρειάστηκε κάποιο από τα παιδιά τους να διακόψει τις σπουδές του, είναι παρήγορο το γεγονός ότι μόνο το 4% φάνηκε να επηρεάστηκε. Οι αριθμοί αυτοί, μπορεί να δικαιολογούνται από το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πολλές οικογένειες του Σχολείου μας που έχουν παιδιά φοιτητές. Ο αριθμός αυτός ακούγεται ότι στο σύνολο της Κυπριακής κοινωνίας είναι αρκετά μεγαλύτερος. 11
Η πλειοψηφία των γονέων φαίνεται ότι επιλέγει να ενημερώνεται και να συζητά με τα μέλη της για τις εξελίξεις της οικονομίας. Μόνο το 2% δήλωσε ότι δεν συζητά καθόλου το θέμα. Τα παιδιά, σύμφωνα με τους γονείς, δείχνουν να αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες της οικογενειακής τους κατάστασης και προσπαθούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Μόνο ένας στους 20 γονείς δήλωσαν ότι τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες αυτές. 12
Ένας στους δύο γονείς δηλώνει ότι η κρίση επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την ψυχολογία του και δηλώνουν ότι έχουν άγχος ότι δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις ευθύνες και στις υποχρεώσεις τους. Αυτό φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τις γυναίκες. Είναι αισιόδοξο ότι το 80% δηλώνει ότι σε καμία περίπτωση η κρίση δεν τους έκανε ατομικιστές και αδιάφορους προς τους συνανθρώπους τους. Το 70% δηλώνει ότι έγιναν πιο ευαίσθητοι και προσπαθούν να βοηθούν ανθρώπους που έχουν δυσκολίες. 13
Η συντριπτική πλειοψηφία (90%) πιστεύει ότι η κρίση θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον των παιδιών τους. Συνεπώς είναι ιδιαίτερα προβληματισμένοι για τις μελλοντικές τους σπουδές και κατά πόσο θα πρέπει να διαφοροποιηθούν τα μελλοντικά σχέδια της οικογένειας για αυτές. Από την άλλη για ακόμη μία φορά επιβεβαιώνεται το συμπέρασμα ότι οι γονείς δεν μεταφέρουν τις ανησυχίες τους στα παιδιά, αφού το αντίστοιχο ποσοστό των απαντήσεων των μαθητών ανέρχεται στο 50%. 14
Στην ερώτηση: «Πόσο αισιόδοξοι είστε για το μέλλον;», τα παιδιά, από τη φύση τους πιο αισιόδοξα, σε ένα ποσοστό 72%, απαντούν ότι είναι αρκετά ως πολύ αισιόδοξα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των γονιών, ως πιο συνειδητοποιημένων, περιορίζεται στο 50%. 15
Στη συνέχεια προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε ποιες δράσεις στη σχολική μονάδα, κατά την άποψη των μαθητών αλλά και των γονιών, θα μπορούσαν να συμβάλουν στο να ξεπεραστεί η κρίση. Κάποιες από τις δράσεις αυτές μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα στα σχολεία, με πρωτοβουλία της σχολικής μονάδας, ενώ κάποιες άλλες αφορούν προτάσεις προς το Υπουργείο. Το Σχολείο μας, έχει οργανώσει τέτοιες δράσεις στα πλαίσια του εθελοντισμού και σύμφωνα με τις απαντήσεις των γονιών σε όλες τις δηλώσεις, οι γονείς επικροτούν τις πιο πάνω δράσεις, σε ποσοστά που υπερβαίνουν το 80% και φτάνουν μέχρι το 90%. Εξίσου υψηλά είναι και τα αντίστοιχα ποσοστά των μαθητών. 16
Εννέα στους δέκα γονείς θεωρούν ότι η Παιδεία βρίσκεται σε κρίση και ότι αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά στη γενικευμένη οικονομική κρίση, αλλά και στην κρίση των θεσμών. Τα πορίσματα αυτά βρίσκονται σε συμφωνία με τα αντίστοιχα αποτελέσματα από τις απαντήσεις των μαθητών. Ως προς τις δηλώσεις για την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων στην Εκπαίδευση, ποσοστό 90% των γονιών δήλωσαν ότι αυτές είναι αναγκαίες και χρήσιμες. 17
Ως προς τη διάσταση της αξιολόγησης διαφόρων πτυχών της Εκπαίδευσης στην Κύπρο, οι συμμετέχοντες απάντησαν ότι το σχολείο προσφέρει σε ένα πολύ ικανοποιητικό βαθμό γνώσεις αλλά υστερούν και χρήζουν βελτίωση άλλα χαρακτηριστικά όπως η καλλιέργεια κλίσεων, δεξιοτήτων αλλά και ομαδικού πνεύματος. 18
Ένας στους τρεις γονείς αλλά και μαθητές θεωρούν ότι το σχολείο πρέπει, αλλά δεν το κάνει, να δίνει ευκαιρίες στους μαθητές για συμμετοχή σε δραστηριότητες που οι μαθητές βρίσκουν ενδιαφέρουσες αλλά και να ενθαρρύνει τη συμμετοχή αυτών σε διαγωνισμούς. Είναι και δική μας πεποίθηση ότι δίνοντας υπευθυνότητες σε εμάς τα παιδιά, μάς βοηθάτε να γίνουμε άτομα αυτόνομα και δυνατά με αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, έτοιμα να αντιμετωπίσουμε τις μελλοντικές δυσκολίες. 19
Επίσης στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων εξελίξεων στο χώρο της Εκπαίδευσης, η συνεχής και έγκυρη ενημέρωση και επιμόρφωση σε θέματα νέων τεχνολογιών και σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας είναι υποχρέωση και επιτακτική ανάγκη των Εκπαιδευτικών που σέβονται τον ρόλο τους, την αποστολή και κυρίως τον αποδέκτη της προσπάθειάς τους: τους μαθητές. Είναι πολύ σημαντικό επίσης, η συνεργασία σχολείου και οικογένειας αφού και οι δύο φορείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς μας. 20
Ως παιδιά νιώθουμε πολύ τυχερά, αφού οι γονείς μας επενδύουν πολλά στη μόρφωση και εκπαίδευσή μας, κατανοούμε με τον δικό μας τρόπο τα προβλήματα που βιώνουν οι οικογένειές μας, προβληματιζόμαστε και ανησυχούμε για το μέλλον μας. Αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει ανεργία, περιορισμός ή έλλειψη χρημάτων και βλέπουμε τον φόβο στα μάτια των γονιών μας. 21
Αυτό όμως που πρέπει να μάθετε, αν δεν το ξέρετε ήδη, είναι ότι τα παιδιά αντέχουν πολλά και προσαρμόζονται εύκολα, αρκεί να νιώθουν ότι μπορούν να συνεχίσουν να βασίζονται στους μεγαλύτερους. 22
Γι αυτό πείτε μας το αυτονόητο: ότι όσο δύσκολα κι αν είναι τα πράγματα, εσείς θα κάνετε ό, τι μπορείτε για να καλυτερεύσουν. Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας! 23
24