«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» Φυσική Αγωγή και Εκπαίδευση 2012-2013 Ερευνητική Εργασία Β Τάξης 1 ου Γενικού Λυκείου Πάτρας Ομάδα Ε Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαριάννα Δημητροπούλου ΠΕ 11
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ..3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.3 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ.4 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ...7 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ.8 ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ.9 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 10 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.11 2
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ας φανταστούμε μία στιγμή το σχολείο των ονείρων μας. Ένα χαρούμενο σχολείο που αποτελείται από χαρούμενους ανθρώπους. Η χαρά σε αυτό το σχολείο είναι μεταδοτική. Ευδιάθετοι εκπαιδευτικοί κάνουν τους μαθητές ευδιάθετους και αντιστρόφως.είναι το σχολείο όπου το παιχνίδι είναι μάθηση και η μάθηση παιχνίδι. Όπου το ενδιαφέρον και η περιέργεια των μαθητών είναι πηγή έμπνευσης των εκπαιδευτικών και το αντίστροφο. Ένα σχολείο όπου μαθητές και εκπαιδευτικοί μεγαλώνουν μαθαίνοντας να αγαπούν και αγαπώντας να μαθαίνουν. Η φυσική αγωγή ως σχολικό αντικείμενο με τα ιδιαίτερα μέσα και μεθόδους που εφαρμόζει, συμβάλλει στην υλοποίηση του ιδανικού της Αγωγής εκπληρώνοντας ορισμένους εξειδικευμένους σκοπούς. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Φυσική Αγωγή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης-παιδείας όπως και τα υπόλοιπα μαθήματα του σχολείου και ο σκοπός της δε μπορεί να είναι άλλος από αυτόν που τίθεται ως γενικός σκοπός της εκπαίδευσης σε μια χώρα. 3
Φυσική Αγωγή σημαίνει παιδαγωγική παρέμβαση στην αυθόρμητη φυσική και κινητική ανάπτυξη του παιδιού, η οποία δεν επιτρέπεται να αφήνεται στο έλεος των περιστασιακών επιδράσεων του περιβάλλοντος. Εκπαίδευση είναι η οργανωμένη και συστηματική μόρφωση των νέων που δίνεται μέσα από τα σχολεία ή άλλα ιδρύματα για την ανάπτυξη των σωματικών, πνευματικών και ηθικών δυνάμεων τους. 1. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ο σκοπός της Εκπαίδευσης καθορίζεται από το σύνταγμα και τους νόμους κάθε κράτους και επηρεάζεται από το εκάστοτε πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον. Ο νόμος 1566/85 ορίζει ως εξής το σκοπό της εκπαίδευσης: Σκοπός της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι να συμβάλλει στην ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των μαθητών, ώστε ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά. 4
Συγκεκριμένα: 1. Παρέχει γνώσεις και συμβάλλει στην πνευματική ανάπτυξη των νέων. 2. Καλλιεργούνται οι ιδιότητες και δεξιότητες των μαθητών, έτσι ώστε να βοηθούν στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας τους. 3. Στα πλαίσια της ομαδικής ζωής, καλλιεργεί και αναπτύσσει συναισθηματικά τους μαθητές και τις διαπροσωπικές σχέσεις. 4. Συντελεί στην ομαλή κοινωνική ένταξη (κοινωνικοποίηση) του ατόμου, που γνωρίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του. 5. Προβάλλει κοινωνικές αξίες και αρετές (εργασία, συνεργασία, διάλογος, δικαιοσύνη, υπευθυνότητα, αλληλοκατανόηση, αγάπη, αλληλεγγύη). 6. Διδάσκονται στο άτομο οι κοινωνικοί θεσμοί και κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς. 7. Καλλιεργεί τη βούληση των νέων, ώστε να είναι ικανοί να αναπτύσσουν πρωτοβουλία, να θέτουν σκοπούς και να επιδιώκουν την πραγματοποίηση τους. 8. Προσφέρει τις απαραίτητες γνώσεις για μελλοντική επαγγελματική αποκατάσταση. 9. Προωθεί την επιστημονική εξέλιξη, αφού κάνει γνωστές τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις προόδους τις επιστήμης. 10. Με τον επαγγελματικό προσανατολισμό που διδάσκει, η εκπαίδευση κατευθύνει τους νέους σε διάφορες σπουδές και σε διάφορα επαγγέλματα. 11. Καλλιεργεί τον κριτικό στοχασμό, την ελεύθερη σκέψη, τη δημιουργία υπεύθυνης και ελεύθερης προσωπικότητας. 5
12. Διαμορφώνει δυνατούς και υπεύθυνους ανθρώπους, που έχουν ανεπτυγμένη την κοινωνική ευθύνη και την πολιτική συνείδηση. 13. Καλλιεργεί τον ψυχικό κόσμο του ατόμου και αναπτύσσει τις αρετές εκείνες που εξανθρωπίζουν τη ζωή (αγάπη, δικαιοσύνη, φιλία, σεβασμό ) 14. Μεταδίδει πολιτιστικά στοιχεία του παρελθόντος, τις αξίες, την παράδοση, στις επόμενες γενιές. 15. Συντελεί στην αρμονική συμβίωση και στο κοινωνικό προβληματισμό. 16. Απελευθερώνει το άτομο από τις αναχρονιστικές προλήψεις, τις δεισιδαιμονίες και τις προκαταλήψεις του παρελθόντος. 17. Καλλιεργεί την εθνική αυτογνωσία. 18. Οξύνει το πνεύμα, αναπτύσσει τη φαντασία ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και εμπλουτίζει με εμπειρίες τους νέους. 19. Σφυρηλατεί τη δημοκρατική συνείδηση του ατόμου (το δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα). 20. Καλλιεργεί τον άνθρωπο πνευματικά,ηθικά,ψυχικά και σωματικά. 21. Αναπτύσσει στους νέους την ευσυνειδησία,την εντιμότητα, την ειλικρίνεια,την φιλοπονία και άλλες ψυχικές αρετές,που είναι βασικοί παράγοντες επιτυχίας στη ζωή. 6
2. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Ο σκοπός της Φυσικής Αγωγής θα πρέπει να ενσωματώνει τα κυριότερα στοιχεία του σκοπού της εκπαίδευσης, τα οποία είναι το διανοητικό, το ψυχικό, το σωματικό, το κοινωνικό και επίσης να καθορίζει τα μέσα για την επίτευξη αυτών των στοιχείων. Αυτό σημαίνει, ότι η Φυσική Αγωγή απευθύνεται στους τρεις βασικούς τομείς της προσωπικότητας του μαθητή: α) τον ψυχοκινητικό τομέα, β) το συναισθηματικό και γ) το γνωστικό τομέα. Με άλλα λόγια, Φυσική Αγωγή δε σημαίνει απλά διδασκαλία της τεχνικής των αθλημάτων, αλλά διδασκαλία τρόπων άσκησης, κανόνων παιχνιδιών, στάσεων, αξιών, σωστής αθλητικής και φίλαθλης συμπεριφοράς και συμβολή στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του κάθε μαθητή. Ως επακόλουθο λοιπόν, ο σκοπός της Φυσικής Αγωγής καθορίζεται ως εξής: Η Φυσική Αγωγή αποσκοπεί με τις γυμναστικές, αθλητικές και άλλες κινητικές δραστηριότητες να αναπτύξει ισόρροπα και αρμονικά τις σωματικές, ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις των μαθητών και να τους καταστήσει ικανούς να ενταχθούν αρμονικά και ωφέλιμα στο κοινωνικό σύνολο». Όπως όλα τα μαθήματα, έτσι και η Φυσική Αγωγή για την επίτευξη του γενικού της σκοπού έχει επί μέρους στόχους, που η εκπλήρωσή τους συμβάλλει στην εκπλήρωση του γενικού σκοπού της εκπαίδευσης. 7
2.1 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Κινητικός - εκφραστικός: αντιπροσωπεύει κύρια το μαθησιακό στοιχείο της Φυσικής Αγωγής με την βελτίωση της κινητικής συμπεριφοράς που επιτυγχάνεται με την εκμάθηση και ανάπτυξη θεωρητικών και κινητικών δραστηριοτήτων με διάφορα ερεθίσματα και που συμβάλουν στην ανάπτυξη των διαφόρων κέντρων του εγκεφάλου. Βιολογικός - υγιεινός: Αναφέρεται στην προαγωγή όλων των φυσικών ικανοτήτων, αντοχής, δύναμης, ταχύτητας, ευκαμψίας και επιδεξιότητας, στην πρόληψη και διόρθωση μορφολογικών παραμορφώσεων και λειτουργικών ανεπαρκειών, στην εξασφάλιση και διατήρηση της υγείας και ευεξίας. Κοινωνικός - ηθικός: Καλλιεργείται κύρια με τις ομαδικές αθλητικές δραστηριότητες αλλά και τις ατομικές. Αναφέρεται στην καλλιέργεια αρετών, όπως είναι η θέληση, επιμονή, υπομονή, θάρρος, αυτοκυριαρχία, αυτοπεποίθηση, αγωνιστικότητα, τιμιότητα, συνεργασία, αλληλεγγύη, ομαδικό πνεύμα, αξιοκρατία, δικαιοσύνη, αυτοπειθαρχία, υπευθυνότητα, σεβασμός των αντιπάλων, μετριοφροσύνη, σωστή αντιμετώπιση της νίκης και της ήττας. 8
Πνευματικός-γνωστικός: Περιλαμβάνει τις θεωρητικές γνώσεις που αποκτούν οι μαθητές στον τομέα της Φυσικής Αγωγής, όπως κανονισμούς, στρατηγική και τακτική, ολυμπιακή ιδεολογία και κίνηση, λαογραφικά στοιχεία, εκλαϊκευμένες γνώσεις σωματικής άσκησης και υγιεινής, γνώσεις που είναι απαραίτητες για ένα μορφωμένο άτομο. Βιωματικός: Προέκυψε ως αποτέλεσμα της σύγχρονης ανάγκης του ανθρώπου για δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του. Η άθληση στον ελεύθερο χρόνο είναι μία από τις περισσότερο επωφελείς δραστηριότητες. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, πρέπει οι μαθητές να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για φυσική άσκηση και άθληση σ ολόκληρη τη ζωή τους και επίσης να μάθουν ικανοποιητικά κάποιες αθλητικές δραστηριότητες, που να μπορούν να ασχολούνται μ αυτές όταν θα έχουν φύγει από την εκπαίδευση. ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Το μάθημα της Φυσικής Αγωγής είναι από τα ελάχιστα μαθήματα που έχει σαν στόχο να προετοιμάσει τα παιδιά για έναν υγιή τρόπο ζωής και επικεντρώνεται στη συνολική τους σωματική και διανοητική ανάπτυξη, εμφυσώντας επίσης σημαντικές εκπαιδευτικές, πολιτιστικές και κοινωνικές αξίες. Η δικαιοσύνη, η αυτοπειθαρχία, η αλληλεγγύη, το πνεύμα ομαδικότητας, η 9
ανεκτικότητα,ο σεβασμός των κανόνων του παιχνιδιού και των αντιπάλων, η διεύρυνση των προσωπικών ορίων, η καταπολέμηση κάθε είδους διακρίσεων και το ευ αγωνίζεσθαι, είναι αξίες που απαιτούνται μέσα από την υγιή ενασχόληση με τον αθλητισμό και που καλλιεργούνται με το μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Όλες αυτές οι αξίες όπως επίσης η αυτογνωσία, η αυτοεκτίμηση, η θετική συμβολή στη μαθησιακή διαδικασία στη βελτίωση του δείκτη ευφυΐας και της σχολικής επίδοσης και η καταπολέμηση του άγχους που έχουν αποδειχθεί επιστημονικά ότι είναι άμεσα συνδεδεμένες με το μάθημα της Φυσικής Αγωγής, αποτελούν σημαντικά εφόδια για τους μαθητές για την ομαλή ένταξή τους μέσα στο κοινωνικό σύνολο και τους ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Συνοψίζοντας, έχει γίνει πλέον συνείδηση σε όλους μας, ότι η άθληση πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής δραστηριότητας του σύγχρονου ανθρώπου. Είναι μέσο παιδείας που διδάσκει το σεβασμό, τις αρχές του τίμιου αγώνα τη συντροφικότητα και τη καταπολέμηση του ρατσισμού. Έχουμε λοιπόν χρέος, εμείς ως εκπαιδευτική κοινότητα να στρέψουμε όσο το δυνατόν περισσότερους μαθητές στην άθληση μη προβλέποντας απαραίτητα τον πρωταθλητισμό, αλλά ενθαρρύνοντας τους να συμμετάσχουν σε μια μορφή ενασχόλησης, που θα έχει ως στόχο την επίτευξη όλων των παραπάνω και την καταπολέμηση της τάσης των μαθητών για καθιστική ζωή, μέσω της συμμετοχής τους σε ομάδες. 10
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. ΟΜΑΔΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ Επιμέλεια δρ. Κώστας Μουντάκης, Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής, «η Φυσική Αγωγή στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο» 2. Ιωάννης Θεοδωράκης, Αθανάσιος Τζιαμούρτας, Πέτρος Νάτσης, Ευδοξία Κοσμίδου, «Φυσική Αγωγή Α, Β, Γ Γυμνασίου» (Ο.Ε.Δ.Β. ΥΠ.Ε.Π.Θ.) 3. Νικόλαος Διγγελίδης, Ιωάννης Θεοδωράκης, Ελένη Ζέτου, Ιωάννης Δήμας, «Φυσική Αγωγή Ε & Στ Δημοτικού» βιβλίο Εκπαιδευτικού (Ο.Ε.Δ.Β. ΥΠ.Ε.Π.Θ.) 4. http://gew21cod21.wordpress.com/2011/04/15/%ce%b7- %CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85- %CE%B1%CE%B8%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%85/ 5. http://www.pepfa.gr/periodiko/143-2011-06-21-13-51-01.html 6. http://www.pe.uth.gr/cms/phocadownload/epeaek/athlitiki_paidagogiki_mk0905/dial ekseis/3.pdf 11