ΑΛΛΑΓΗ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΡΣΕΛΟΥ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΟΥ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ Η κατάσταση στην οποία υπάρχει μη φυσιολογική η υπερβολική συσσώρευση λίπους στο λιπώδη ιστό θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία (WHO,2000) ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Υπέρταση και καρδιαγγειακές παθήσεις Διαβήτης τύπου 2 Παθήσεις του ήπατος & του παγκρέατος Καρκίνος (μαστού, ενδομητρίου, προστάτη & παχέος εντέρου) Κατάθλιψη
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΑΠΟΘΕΣΗΣ ΛΙΠΟΥΣ BMI (kg/m 2 ) Δείκτης Μάζας Σώματος Healthy weight: 18.5 24.9 Overweight: 25 29.9 Obesity I: 30 34.9 Obesity II: 35 39.9 Obesity III:40 or more waist circumference Περιμετρος μεσης Άνδρες (<94cm, 94-102cm, <102) Γυναίκες (<80cm, 80-88cm, <88cm)
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ & ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΕΥΡΩΠΗ : 10-27% Άντρες και 38% Γυναίκες ΑΜΕΡΙΚΗ:28% Άντρες και 34% Γυναίκες ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Τα νησιά Μάλτα, Σικελία, Κρήτη αλλά και χώρες όπως Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία αναφέρουν επίπεδα παχυσαρκίας και υπερβάλλοντος βάρους 30% (WHO, 2005)
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ & ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ (WHO, 2005)
ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΥΠΕΡΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΒΑΡΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ Πρόληψη της αύξησης βάρους Προσπάθεια της διατήρησης βάρους Αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων Προσπάθεια για απώλεια βάρους
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Διατροφική συμπεριφορά 1. Εξατομικευμένες δίαιτες βασισμένες στις αρχές υγιεινής διατροφής 2. Δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά και πλούσιες σε υδατάνθρακες (Χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη) 3. Δίαιτες έντονου ενεργειακού υπολείμματος (1000kcal) Σωματική δραστηριότητα & άσκηση Τροποποίηση συμπεριφοράς Συνδυασμός
ANTIMETΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Long-term non-pharmacological weight loss interventions for adults with type 2 diabetes mellitus (2005) 22 Έρευνες σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 4.659 άνδρες & γυναίκες με ΔΜΣ > 25kg/m² Διάρκεια παρακολούθησης 1-5 χρόνια Mean Weight Loss:0.3 to 3.2 kg Diet (LC Vs VLC) VLC 3.0 kg more Vs LC BA+PA n=126 Identical diets & PA (intense Vs no or moderate) Intense PA 3.9 kg more Vs Moderate/no PA +BA n=53
ANTIMETΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Psychological interventions for overweight or obesity (2008) 36 Έρευνες controlled randomised 3.495 συμμετέχοντες με ΔΜΣ > 25kg/m² Διάρκεια 3 μήνες Behaviour therapy (BT) Vs Placebo BT+diet/exercise Vs exercise/diet CBT+diet/exercise Vs diet/exercise WMD 2.5kg WMD>3kg WMD>4.9
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ 4 ΜΕΛΕΤΕΣ
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΕΡΑ... Aποτελεσματικότητα? Λίγες έρευνες με την πρόληψη αύξησης βάρους με μη ικανοποιητικά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα Το ποσοστό πληθυσμού με υπερβάλλον βάρος και παχυσαρκία αυξανεται και λίγες υπηρεσίες παροχής υγείας Πολλοί παράγοντες στην πρόσληψη βάρους (σωματικό στρες, μεταβολισμός)
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΕΡΑ... Ατελείς, συγκεχυμένες αλλά και λανθασμένες γνώσεις..οικογενειακοί γιατροί & λειτουργοί πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (Porteous, 1988,Hurray εt al, 1993, Mowe et al, 2008, Persenius et al, 2008, Ferrante et al, 2009) Η παχυσαρκία δεν αποτελεί συνήθως αντικείμενο προπτυχιακής εκπαίδευσης επαγγελματιών υγείας-περιορισμενη μεταπτυχιακη εκπαίδευση (Gray, 1983, Mowe et al, 2006, Mowe et al, 2008) Αρνητική ακόμα και υποτιμητική άποψη σχετικά με τους νοσηρά παχύσαρκους (Oberrieder et al, 1995) Aσκοπη, χρονοβόρα & αποτυχημένη διαδικασία η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας (Cade & O Connell, 1991, Ferrante et al, 2009) Διάγνωση παχυσαρκίας μόνο αν συνοδεύεται από χρόνια πάθηση...(hauner et al, 1996, O Brien, 2004) To επάγγελμα του διαιτολόγου δεν είναι πλήρως κατοχυρωμένο..κυρίως ανατολική Ευρώπη
ΔΡΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ (WHO, 1992) Προώθηση υγιεινής διατροφής από επαγγελματίες υγείας 1. Διατροφή χαμηλή σε λιπαρά, πλούσια σε υ/α, φρούτα και λαχανικά Πολιτεία: 1. υπηρεσίες σχετικά με την υγεία 2. Νομοθεσία σχετικά με τις τροφές & φ/δ ΜΜΕ 1. Υπεύθυνη διαφήμιση 2. Δημοσιοποίηση παραπλανητικών υποσχέσεων για υγεία Βιομηχανία/εμποριο 1. Ετικέτες τροφίμων 2. Πιστοποίηση ποιότητας
ΔΡΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ (WHO, 1992) Σωματική δραστηριότητα 1. Προσιτοί και ασφαλείς χώροι γυμναστικής 2. Επικέντρωση των ΜΜΕ στον ρόλο της σωματικής δραστηριότητας 3. Σχολεία & εκπαίδευση 4. Κοινοτικές εγκαταστάσεις και αναπτυξιακά προγράμματα