University students achievement goals and approaches to learning in mathematics F. Cano and A.B.G. Berben, Departement of Educational Psycology, University of Granada, Granada, Spain Μ.Μιχαλοδημητράκη - Δ201530 Μ.Παναγιωτίδου Δ201506
Στόχοι Επίτευξης -Προσεγγίσεις Μάθησης Δύο διακεκριμένες αντιλήψεις στη σύγχρονη έρευνα για τα κίνητρα των φοιτητών και τη μάθηση στην ανώτερη εκπαίδευση Στόχοι Επίτευξης Λόγοι ή Σκοποί που υιοθετούν οι φοιτητές Ηνωμένες Πολιτείες (Elliot & McGregor, 2001) Προσεγγίσεις Μάθησης Τρόποι που υιοθετούν για να μάθουν Ευρώπη, Αυστραλία (Biggs, 2001; Entwistle & McCune, 2004)
Στόχοι Επίτευξης (Achievement Goals) Αναφέρονται στους λόγους ή τους σκοπούς που υιοθετούν οι άνθρωποι όταν εμπλέκονται σε περιβάλλοντα επίτευξης (competence-relevant settings) Ο τύπος του στόχου που έχει τεθεί οδηγεί σε διαφορικά μοτίβα νοητικής διεργασίας, συναισθηματικής διεργασίας και συμπεριφοράς(differential patterns of cognition, affect and behaviour) Έρευνα για τους Στόχους Επίτευξης: Μοντέλο δύο στόχων Μοντέλο τριών στόχων Μοντέλο 2x2
Μοντέλο δύο Στόχων Επίτευξης των Dweck και Legget (1988) Διάκριση: Στόχος Μάθησης(mastery) Στόχος Επίδοσης(performance) Στόχος Μάθησης (task-involved, learning goal): προσανατολίζει το σπουδαστή στην κατοχή του εκπαιδευτικού έργου και στην ανάπτυξη της επάρκειάς του Στόχος Επίδοσης (ego-involved, ability goal): : στρέφει το σπουδαστή στον εαυτό του και στο να επιδείξει την επάρκειά του
Μοντέλο τριών Στόχων Επίτευξης ( Elliot & Church, 1997; Elliot & Harackiewicz, 1996) Στόχοι Επίτευξης Στόχοι Επίδοσης Στόχοι Μάθησης Στόχοι Επίδοσης / Προσέγγισης Στόχοι Επίδοσης / Αποφυγής
Μοντέλο 2x2 ( Elliot &, 1999; Elliot & McGregor, 2001) Η ικανότητα/επάρκεια(competence), ο εννοιολογικός πυρήνας (conceptual core) της κατασκευής του στόχου επίτευξης, μπορεί να διαφοροποιείται σε δύο διαστάσεις: ορισμός (definition) και σθένος(valence) Ο ορισμός αναφέρεται στα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της επάρκειας: απόλυτη / ενδοπροσωπική( μάθηση) και κανονιστική(επίδοση) Το σθένος διακρίνεται σε θετικό(προσεγγίζοντας την επιτυχία) και αρνητικό(αποφεύγοντας την αποτυχία)
Μοντέλο 2x2 ( Elliot &, 1999; Elliot & McGregor, 2001) Στόχοι Επίδοσης / Αποφυγής Στόχοι Μάθησης / Προσέγγισης Στόχοι Μάθησης / Αποφυγής Στόχοι Επίδοσης / Προσέγγισης
Μοντέλο 2x2 ( Elliot &, 1999; Elliot & McGregor, 2001) Στόχος μάθησης/προσέγγισης(mastery-approach): Ο σπουδαστής επιδιώκει να αυξήσει τα επίπεδα ικανότητάς του, μαθαίνοντας όσα περισσότερα μπορεί Στόχος μάθησης/αποφυγής (αποφυγής εργασίας) (mastery-avoidance): Ο σπουδαστής επιδιώκει να αποφύγει παρανοήσεις Στόχος επίδοσης/προσέγγισης(performance-approach): Ο σπουδαστής επιδιώκει να επιδείξει τις δυνατότητές του και να λάβει δημόσια αναγνώριση για την ανωτερότητά του Στόχος επίδοσης/αποφυγής(performance-avoidance): Ο σπουδαστής προσπαθεί να μη φανεί ανίκανος ή λιγότερο ικανός ή να κάνει κάτι χειρότερα από άλλους
Στόχοι Επίτευξης Έρευνες για την «αντίληψη πολλαπλών στόχων»: Συνδυασμένη έμφαση στους στόχους μάθησης/προσέγγισης και επίδοσης/προσέγγισης είναι πιο ωφέλιμη για τα γνωστικά αποτελέσματα και για τα αποτελέσματα επίτευξης Σχέση Στόχων Επίτευξης με Κίνητρα: Στόχοι μάθησης με Ενδογενή κίνητρα Στόχοι επίδοσης με Εξωγενή κίνητρα Στόχοι επίδοσης / προσέγγισης θετικά Ενδογενή κίνητρα συσχετισμένοι Στόχοι επίδοσης / αποφυγής αρνητικά Ενδογενή κίνητρα
Στόχοι Επίτευξης Σχέση Στόχων Επίτευξης με αντιλήψεις για Ακαδημαϊκό περιβάλλον: Στόχοι μάθησης θετικά Περιβάλλον δομημένο συσχετισμένοι για μάθηση Στόχοι επίδοσης αρνητικά (συνήθως) Περιβάλλον συσχετισμένοι δομημένο για μάθηση
Προσεγγίσεις Μάθησης Προσέγγιση βάθους(deep approach) Eπιφανειακή προσέγγιση(surface approach) (Richardson, 2000; Biggs, Kember and Leung, 2001) Οι προσεγγίσεις μάθησης φοιτητών δεν είναι «σταθερά χαρακτηριστικά» των ανθρώπων αλλά «διαδικασίες» που υιοθετούνται κατά τη διάρκεια της μάθησης
Προσεγγίσεις Mάθησης Η προσέγγιση βάθους χαρακτηρίζεται από ενδογενή κίνητρα: προσπάθεια κατανόησης των προθέσεων του συγγραφέα και αναζήτηση αυτοεκπλήρωσης από το υλικό μάθησης. Χαρακτηρίζεται από: αναζήτηση νοήματος, συσχέτιση επίσημης γνώσης με προσωπική εμπειρία, συσχέτιση γεγονότων και συμπερασμάτων. Η επιφανειακή προσέγγιση συνδέεται με εξωγενή κίνητρα: αναπαραγωγή του υλικού που μελετήθηκε, εκπλήρωση των απαιτήσεων του μαθήματος και αποφυγή αποτυχίας με μικρότερη δυνατή προσπάθεια. Περιλαμβάνει: απομνημόνευση γεγονότων και ακριβή αναπαραγωγή τους.
Προσεγγίσεις Mάθησης Οι προσεγγίσεις μάθησης φαίνεται να εξαρτώνται από αντιλήψεις φοιτητών για τη μάθηση και το ακαδημαϊκό περιβάλλον: η μάθηση είναι μετασχηματισμός της πληροφορίας η μάθηση είναι αναπαραγόμενη γνώση προσέγγιση βάθους επιφανειακή προσέγγιση
Προσεγγίσεις Mάθησης καλά οργανωμένο περιβάλλον με καλές πηγές, καλή ποιότητα διδασκαλίας, κατάλληλη αξιολόγηση και φόρτο εργασίας περιβάλλον με όχι καλή ποιότητα διδασκαλίας, αξιολόγηση που βασίζεται στην απομνημόνευση, φόρτος εργασίας υπερβολικά μεγάλος προσέγγιση βάθους επιφανειακή προσέγγιση
Προσεγγίσεις Μάθησης Οι προσεγγίσεις μάθησης φαίνεται να εξαρτώνται από αντιλήψεις φοιτητών για τα μαθηματικά: τα μαθηματικά ως τρόπος σκέψης και κατανόησης του κόσμου τα μαθηματικά ως αποσπασματικό κομμάτι γνώσης προσέγγιση βάθους επιφανειακή προσέγγιση
Προσεγγίσεις Μάθησης και Στόχοι Επίτευξης Λίγη προσοχή έχει δοθεί στη σχέση τους Αποτελέσματα ερευνών έδειξαν: Στόχοι μάθησης προσέγγιση βάθους Στόχοι επίδοσης/αποφυγής επιφανειακή προσέγγιση
Προσεγγίσεις Μάθησης και Στόχοι Επίτευξης Έχουν αναγνωριστεί τρεις πτυχές στις οποίες φαίνεται να συνάδουν: Περιλαμβάνουν κάποιες μορφές κινήτρου (Δεδομένες οι σχέσεις μεταξύ: ενδογενών κινήτρων-στόχων μάθησης-επεξεργασία σε βάθος εξωγενή κίνητρα-στόχοι επίδοσης-επιφανειακή επεξεργασία) Φαίνεται ότι βασίζονται στις αντιλήψεις των φοιτητών για το ακαδημαϊκό τους περιβάλλον Σχετικές έρευνες φαίνεται να εστιάζουν σε συγκεκριμένα θέματα ή εκπαιδευτικά πλαίσια
Ερευνητικοί στόχοι Η παρακάτω μελέτη σχεδιάστηκε για να απαντήσει στα ερωτήματα: Υπάρχει σχέση μεταξύ του συνόλου των μεταβλητών των Προσεγγίσεων Μάθησης και των Στόχων Επίτευξης; Τι είδους συστάδες (clusters) πολλαπλών Στόχων Επίτευξης θα μπορούσε να εντοπίσει κανείς σε πρωτοετείς φοιτητές Μαθηματικών; Ποιες είναι οι διαφορές ως προς τις μεταβλητές, μεταξύ των φοιτητών που έχουν κατανεμηθεί σε αυτές τις συστάδες και πώς θα μπορούσαν χαρακτηριστούν οι διαφορές;
Δείγμα: Στην έρευνα συμμετείχαν 680 άνδρες και γυναίκες, πρωτοετείς φοιτητές, που σπουδάζουν διαφορετικά αντικείμενα (όπως μαθηματικά, φυσική, οικονομικά) αλλά όλοι παρακολουθούσαν μαθήματα μαθηματικών (όπως άλγεβρα, λογισμός). Μέθοδοι: Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν μια σειρά ερωτηματολογίων που μετρούσαν τις αντιλήψεις τους για τα μαθηματικά, τις προσεγγίσεις τους στη μάθηση, την εμπειρία μαθήματος, τους προσωπικούς στόχους επίτευξης 2 Χ 2 και τους αντιληπτούς στόχους επίτευξης.
Αποτελέσματα Μετριοπαθής η συσχέτιση μεταξύ Προσεγγίσεων Μάθησης και Στόχων Επίτευξης Οι Στόχοι Επίτευξης και οι Προσεγγίσεις Μάθησης συνδέονται με τις αντιλήψεις των φοιτητών για τα Μαθηματικά και το Ακαδημαϊκό περιβάλλον Δομή μάθησης-καλή ποιότητα διδασκαλίας-ενιαία αντίληψη για τα μαθηματικά-στόχοι:μάθησης/προσέγγισης-προσέγγιση βάθους Δομή επίδοσης- όχι καλή ποιότητα διδασκαλίας-ενιαία αντίληψη για τα μαθηματικά-στόχοι: μάθησης και επίδοσηςπροσέγγιση βάθους Καλή ποιότητα διδασκαλίας-κατακερματισμένη αντίληψη για μαθηματικά-στόχοι:επίδοσης/αποφυγής-προσέγγιση επιφανειακή
Αποτελέσματα Φαίνεται ότι οι φοιτητές μπορούν να συνδυάσουν διαφορετικούς στόχους επίτευξης (4 συστάδες φοιτητών με ξεχωριστούς πολλαπλούς στόχους επίτευξης) Η υιοθέτηση των στόχων μάθησης/προσέγγισης και επίδοσης/προσέγγισης αντιπροσωπεύει το ιδανικό προφίλ κινήτρου, τουλάχιστον από πλευράς επίτευξης Οι μεταβλητές της επιφανειακής προσέγγισης και της προσέγγισης σε βάθος έχουν τη μεγαλύτερη συνεισφορά σε όλες τις διαφορές συστάδων Ακολουθούν: οι αντιλήψεις για το ακαδημαϊκό περιβάλλον, η αντιλήψεις για τα μαθηματικά και η ακαδημαϊκή επίδοση
Συμπεράσματα Οι προσεγγίσεις μάθησης των φοιτητών συνδέονται με τις αντιλήψεις τους για: το αντικείμενο, τους προσωπικούς τους στόχους, την ποιότητα της διδασκαλίας και τον τύπο του στόχου στον οποίο δίνεται έμφαση από τις εκπαιδευτικές μεθόδους. Οι φοιτητές ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους προς τη μάθηση των μαθηματικών. Ο πιο κατάλληλος από πλευράς εποικοδομητικής εμπειρίας φαίνεται να είναι εκείνος, όπου υιοθετήθηκε υψηλή προσέγγιση μάθησης Ο δρόμος αυτός φαίνεται να συνδέεται με διδακτικές μεθόδους που δίνουν έμφαση στη μάθηση και την κατανόηση, στη σκληρή προσπάθεια και στην αξιολόγηση όλων των φοιτητών