50 ND-76-06-551-EL-C 50 χρόνιαδιατροφικής Ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρόνια Διατροφικής Ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση 50 χρόνιαδιατροφικής Ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΑΠO TO 1957 Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1957 2007 Ευρωπαϊκή Επιτροπή
50 χρόνιαδιατροφικής Ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση 1957 2007 Ευρωπαϊκή Επιτροπή
50 χρόνιαδιατροφικής Ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που ενεργεί εξ ονόματός αυτής ευθύνεται για την ενδεχόμενη χρήση των κάτωθι πληροφοριών. Η Europe Direct είναι μια υπηρεσία που σας βοηθά να βρείτε απαντήσεις στα ερωτήματά σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση Αριθμός δωρεάν τηλεφωνικής κλήσης (*): 00 800 6 7 8 9 10 11 (*) Ορισμένες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας δεν επιτρέπουν την πρόσβαση στους αριθμούς 00 800 ή ενδέχεται να χρεώνουν τις κλήσεις αυτές. Πληροφορίες on-line σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται σε 23 γλώσσες στη διεύθυνση: http://europa.eu. Περισσότερες πληροφορίες για τη Γενική Διεύθυνση Υγείας και Προστασίας των Καταναλωτών παρέχονται στη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/dgs/health_consumer/index_en.htm Βιβλιογραφία υπάρχει στο τέλος του τεύχους. Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2007 ISBN 978-92-79-05733-5 Ευρωπαϊκές Κοινότητες, 2007 Printed in Belgium
Πρόλογος Ο τρόπος ζωής στην Ευρώπη είναι σήμερα εντελώς διαφορετικός από ό,τι ήταν πριν από μισόν αιώνα το ίδιο και ο τρόπος διατροφής. Έχει παρέλθει προ πολλού ο καιρός του δελτίου στα τρόφιμα, της κυριαρχίας της τοπικής παραγωγής, των περιορισμένων δυνατοτήτων συντήρησης και της πολύωρης προετοιμασίας. Σήμερα, οι πολίτες της ΕΕ έχουν συνηθίσει στην ύπαρξη δυνατοτήτων επιλογής, στην άνεση, στην ποιότητα και στις ανταγωνιστικές τιμές των τροφίμων που αγοράζουν. Το ευρύ κοινό γνωρίζει σήμερα, περισσότερο από ποτέ, τις περίπλοκες διαδικασίες που μεσολαβούν για να φθάσουν τα τρόφιμα από το αγρόκτημα μέσω του εργοστασίου στο τραπέζι μας. Το ευρύ κοινό επίσης γνωρίζει τους ενδεχόμενους κινδύνους ασφάλειας που μπορεί να προκύψουν σε κάθε σημείο της τροφικής αλυσίδας, αν δεν εφαρμοστούν τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης. Συνεπώς, η βασική προσδοκία των Ευρωπαίων καταναλωτών σήμερα είναι να εφαρμόζονται τα κατάλληλα μέτρα ώστε να διασφαλίζεται ότι τα τρόφιμα που πωλούνται στην ΕΕ είναι ασφαλή προς βρώση. Παράλληλα με τις αλλαγές της συμπεριφοράς και των απαιτήσεων των καταναλωτών, τα τελευταία 50 χρόνια σημειώθηκαν επαναστατικές αλλαγές στην παραγωγή, επεξεργασία και εμπορία των τροφίμων. Το σημερινό σύστημα τροφικής αλυσίδας σχεδόν δεν έχει σχέση με αυτό της δεκαετίας του 1950. Με κάθε νέα δεκαετία, η επιστήμη και η τεχνολογία προκαλούσαν εξελίξεις στη γεωργία και τη βιομηχανία τροφίμων, ενώ η παγκοσμιοποίηση έφερε νέα προϊόντα, νέο ανταγωνισμό και νέες ανησυχίες. 3 Η πολιτική ασφάλειας των τροφίμων της ΕΕ εξελίχθηκε και προσαρμόστηκε στις αλλαγές αυτές. Οι νέες τεχνικές στην γεωργία και στη βιομηχανία τροφίμων έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη για νέες ρυθμιστικές προσεγγίσεις. Κάθε φορά που εμφανιζόταν μια νέα πρόκληση ή απειλή, έπρεπε να σχεδιαστεί η κατάλληλη και ανάλογη πολιτική αντιμετώπισης. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα ικανό σύνολο νομοθετημάτων και συμπληρωματικών διατάξεων, που διέπουν ολόκληρη την τροφική αλυσίδα ανθρώπων και ζώων, «από το αγρόκτημα μέχρι το τραπέζι». Πώς φθάσαμε όμως εδώ που βρισκόμαστε σήμερα; Η παρούσα έκδοση ρίχνει μια προσεκτική ματιά στις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις στα κράτη μέλη κατά τα τελευταία 50 χρόνια, και στον αντίκτυπο των εξελίξεων αυτών στους καταναλωτές και τη βιομηχανία τροφίμων. Αναδεικνύονται οι βασικές ανησυχίες κάθε δεκαετίας ως προς την ασφάλεια των τροφίμων, καθώς και ο τρόπος αντιμετώπισής τους σε επίπεδο ΕΕ. Τέλος, κάθε κεφάλαιο κλείνει με μια γενική επισκόπηση των κύριων θεμάτων που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της νομοθεσίας της ΕΕ για την διατροφική ασφάλεια. Κατ ουσίαν, στόχος της παρούσας έκδοσης είναι να αποτυπώσει τη διαδικασία μέσα από την οποία η ΕΕ διαμόρφωσε τις διατάξεις της γύρω από κεφαλαιώδεις εξελίξεις στην κοινωνία τα τελευταία 50 χρόνια, για να φθάσουμε στο σημείο σήμερα να μπορούν να βασίζονται οι Ευρωπαίοι σε πρότυπα ασφάλειας τροφίμων που συγκαταλέγονται μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο. Μάρκος Κυπριανού, Επίτροπος αρμόδιος για θέματα Υγείας Ευρωπαϊκή Επιτροπή
4
Πίνακας περιεχομένων 1950 1960 1970 1980 1990 2000 Πρόλογος... 3 Είδη εν ανεπαρκεία.... 6 Θέματα διατροφικής ασφάλειας... 8 > Διαμέσου των δεκαετιών > Υγεία και καλή διαβίωση των ζώων... 10 Σε ανοδική πορεία... 12 Θέματα διατροφικής ασφάλειας... 14 > Διαμέσου των δεκαετιών > Παραγωγή, επεξεργασία και υγιεινή των τροφίμων.. 16 Η ώρα του απολογισμού... 18 Θέματα διατροφικής ασφάλειας... 20 > Διαμέσου των δεκαετιών > Χημική ασφάλεια... 22 Η Εποχή του Καταναλωτή... 24 Θέματα διατροφικής ασφάλειας... 26 > Διαμέσου των δεκαετιών > Εισαγωγές και έλεγχοι.... 28 Για μια εύκολη ζωή!.... 30 Θέματα διατροφικής ασφάλειας... 32 > Διαμέσου των δεκαετιών > Σήμανση και ιχνηλασιμότητα.... 34 Επεκτείνοντας τα σύνορα.... 36 Θέματα διατροφικής ασφάλειας... 38 > Διαμέσου των δεκαετιών > Νέες τεχνολογίες... 40 5 Η ασφάλεια των τροφίμων στο μέλλον.... 42
1950 Είδη σε ανεπάρκεια 6 Μετά τις καταστροφές που υπέστη από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ευρώπη προχώρησε στην οικονομική ανάκαμψη, η οποία όμως δεν επιτεύχθηκε εν μία νυκτί. Οι εθνικές κυβερνήσεις, αντιμέτωπες με τη μάστιγα των παρατεταμένων ελλείψεων έθεσαν ως στόχο την ασφάλεια του εφοδιασμού σε τρόφιμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τη δεκαετία του 1950 Βέλγιο Γαλλία (Δυτική) Γερμανία Ιταλία Λουξεμβούργο Κάτω Χώρες Το όραμα της διαρκούς ειρήνης και η προσδοκία επιτάχυνσης της οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης, ώθησε έξι χώρες στο να ενωθούν δημιουργώντας την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα το 1951. Έξι χρόνια αργότερα οι χώρες αυτές υπέγραψαν τη Συνθήκη της Ρώμης, με την οποία ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Η ΕΟΚ διευκόλυνε την ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων μεταξύ των κρατών μελών και κατέστησε ευκολότερη την αγορά ειδών διατροφής από περιοχές εκτός των συνόρων κάθε χώρας. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 η παραγωγή και αποθήκευση τροφίμων εξακολουθούσε να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε παραδοσιακές μεθόδους. Η ερασιτεχνικού χαρακτήρα γεωργία ήταν πολύ συνηθισμένη, καθότι πολλές οικογένειες είχαν τις κότες και τις αγελάδες τους, ενώ καλλιεργούσαν και τα λαχανικά τους. Λίγα ήταν τα νοικοκυριά που διέθεταν ψυγεία και έτσι τα τρόφιμα διατηρούνταν φρέσκα σε κελάρια και αποθήκες. Αν και τα αποξηραμένα τρόφιμα και οι κονσέρβες ήταν ήδη ευρέως διαδεδομένα, δεν υπήρχαν οι εξελιγμένες μέθοδοι συντήρησης των επόμενων ετών και έτσι οι καταναλωτές έτρωγαν εποχικά φρούτα και λαχανικά. Επειδή πολλά τρόφιμα δεν ήταν δυνατό να συντηρηθούν για πολύ χρόνο, οι Ευρωπαίοι πολίτες ψώνιζαν σχεδόν καθημερινά από τον μπακάλη της γειτονιάς. Αν και η πρακτική με τα δελτία τροφίμων 1951 Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο Επειδή πολλά τρόφιμα δεν ήταν δυνατό να διατηρηθούν για πολύ, οι Ευρωπαίοι πολίτες ψώνιζαν αρκετές φορές την εβδομάδα και αγόραζαν καθημερινά φρέσκα φρούτα και λαχανικά από τα καταστήματα της περιοχής τους. Φωτογραφία Studio GOS
Τότε... Ο συνταξιούχος κτηνίατρος André Dupont θυμάται μια επιδημία στο Βέλγιο προτού ακόμα ο ίδιος αποκτήσει την άδεια άσκησης του επαγγέλματος του κτηνιάτρου: «Ένα τρένο φορτωμένο με ζώα ταξίδευε από το Βέλγιο στην Ιταλία και κατά την άφιξη τα ζώα παρουσίαζαν συμπτώματα αφθώδους πυρετού. Δεν είχαν βγει από το τρένο, αλλά εμφανίστηκαν κρούσματα της ασθένειας κατά τη μεταφορά». 1957 Η πρώτη υπεραγορά στο Βέλγιο Εγκαίνια της πρώτης υπεραγοράς στο Βέλγιο (Place Flagey, Βρυξέλλες, 18 Δεκεμβρίου 1957). Φωτογραφίες Αρχείο Ομίλου Delhaize 7 είχε επίσημα τερματιστεί στο τέλος της δεκαετίας του 1940, δεν ήταν πάντα διαθέσιμα όλα τα προϊόντα. Οι καταναλωτές βασίζονταν κυρίως στην ντόπια παραγωγή και έτσι η διατροφή τους δεν είχε την ίδια ποικιλία με σήμερα. Κάθε κράτος μέλος είχε τις δικές του συνταγές και το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο μαγειρέματος. Τα περισσότερα τρόφιμα δεν μεταφέρονταν σε μεγάλες αποστάσεις, διότι οι τεχνικές συντήρησης ήταν ακόμη απλές και τα δίκτυα μεταφορών περιορισμένα. Για παράδειγμα, τα ζώα έπρεπε να σφαχτούν κοντά στο κρεοπωλείο που θα πωλούσε στη συνέχεια το κρέας. Ωστόσο,,τη δεκαετία του 1950 άρχισαν να εμφανίζονται και οι πρώτες ενδείξεις του σύγχρονου τρόπου παραγωγής, αποθήκευσης και πώλησης τροφίμων. Για παράδειγμα, ενώ κατά τη δεκαετία αυτή άνω του 20% του πληθυσμού ασχολείτο με τη γη στην ΕΕ-6, η εμφάνιση στην αγορά μηχανημάτων που μείωναν την ανθρώπινη εργασία σήμανε την έναρξη της βιομηχανοποίησης της κτηνοτροφίας. Πενήντα χρόνια αργότερα το ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού που ασχολείται με δραστηριότητες της ίδιας εντάσεως εργασίας στην ΕΕ-25 μόλις υπερβαίνει το 5%. 1957 Οι τηλεοπτικές διαφημίσεις επιτρέπονται στην Ιταλία και τη Γερμανία Οι πρώτες τηλεοπτικές διαφημίσεις στην Ιταλία αποτελούν μέρος της εκπομπής Carosello, η οποία αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από διαφημίσεις με πρωταγωνιστές παιδιά. Η εκπομπή αυτή προβλήθηκε για πρώτη φορά στις 3 Φεβρουαρίου 1957. Ένα αγόρι τραγουδά το Qué sera sera διαφημίζοντας τα προϊόντα ζαχαροπλαστικής Motta.
1950 Θέματα διατροφικής ασφάλειας Τη δεκαετία του 1950 αυτό που απασχολούσε κυρίως τους παραγωγούς τροφίμων ήταν η ποσότητα των προϊόντων που έπρεπε να προωθήσουν στην αγορά για να αντιμετωπιστούν οι μεταπολεμικές ελλείψεις. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν τυποποιημένα μέτρα ασφάλειας των τροφίμων στις διάφορες χώρες της Ευρώπης. Αντ αυτού, οι εθνικές κυβερνήσεις θέσπιζαν και εφάρμοζαν δικούς τους κανόνες. 8 Λόγω της απουσίας αυστηρών διαδικασιών υγειονομικού ελέγχου με ενιαία εφαρμογή, τα ζώα ήταν τότε περισσότερο εκτεθειμένα στον κίνδυνο ασθενειών απ ό,τι είναι σήμερα. Για παράδειγμα, η φυματίωση των βοοειδών ήταν διαδεδομένη σε ολόκληρη την Ευρώπη τη δεκαετία του 1950. Παράγοντες που συνέβαλλαν στην εξάπλωσή της ήταν ο περιορισμός των ζώων σε στάβλους με κακό αερισμό και η απουσία τυποποιημένων ελέγχων των βοοειδών. Καθότι η παστερίωση δεν είχε ακόμη καθιερωθεί ευρέως, συχνά η φυματίωση μεταδιδόταν στους ανθρώπους μέσω των γαλακτοκομικών προϊόντων. Ο αφθώδης πυρετός αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα των σοβαρών υγειονομικών προβλημάτων σε σχέση με τα ζώα κατά τη δεκαετία του 1950. Το 1952 ξέσπασε παγκόσμια επιδημία αφθώδους πυρετού με τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, 340 000 κτηνοτρόφοι επλήγησαν από την επιδημία. Οι τρομακτικές απώλειες που προκάλεσε η ασθένεια στις αρχές της δεκαετίες του 1950 αποτέλεσε σε μεγάλο βαθμό το κίνητρο για την καθιέρωση του μαζικού εμβολιασμού των βοοειδών κατά του αφθώδους πυρετού στην Ευρώπη στις δεκαετίας του 1950 και του 1960. Κατόπιν τούτου, ο αριθμός των κρουσμάτων μειώθηκε από σχεδόν ένα εκατομμύριο μεταξύ των ετών 1951 και 1955, σε περίπου 30 000 μεταξύ 1966 και 1970. 1954 Αφθώδης πυρετός Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ενεργός εταίρος οργανισμού για τον αφθώδη πυρετό που ιδρύθηκε το 1954 στο πλαίσιο του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας για το συντονισμό της συνεργασίας των ευρωπαϊκών χωρών. Τη δεκαετία του 1950 ήταν επίσης συχνότερα τα κρούσματα παρασιτικών λοιμώξεων, όπως η τριχίνωση (Trichinella spiralis) των χοίρων. Τούτο οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο εκτροφής και σφαγής των ζώων και στην απουσία των κατάλληλων ελέγχων ή επιθεωρήσεων.
Γνωρίζατε ότι Η εντατική κτηνοτροφία χρησιμοποιεί 33 φορές περισσότερη ενέργεια απ ό,τι η εκτροφή με ελεύθερη βοσκή για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας κρέατος. Δικαίως χαρακτηρίζεται λοιπόν «εντατική»! Τη δεκαετία του 1950 οι Γάλλοι έτρωγαν 2,5 φορές περισσότερες πατάτες απ ό,τι σήμερα. Γεύσεις απ την Ευρώπη Ένας στους πέντε κατοίκους της ΕΕ ήταν αγρότης. Καλή διαβίωση των ζώων Ο τρόπος εκτροφής των ζώων άρχισε να κινείται προς την κατεύθυνση της πιο εντατικής παραγωγής. Γαλλία Coq au vin Κόκορας, κρασί, λίπος και σκόρδο είναι τα βασικά συστατικά αυτού του παραδοσιακού γαλλικού πιάτου που σιγομαγειρεύεται. Κατά το θρύλο, το πιάτο αυτό δημιουργήθηκε από τον αρχιμάγειρα του Ιουλίου Καίσαρα, ο οποίος χρησιμοποίησε έναν κόκορα που είχαν προσφέρει στον Καίσαρα οι Γαλάτες. 9 Γερμανία Sauerkraut Λάχανο που έχει υποστεί ζύμωση κομμένο σε λεπτές φέτες και το οποίο σερβίρεται συχνά ως συνοδευτικό βραστού κρέατος ή αλλαντικών. Το sauerkraut αποτέλεσε πολύτιμη πηγή βιταμίνης C και άλλων θρεπτικών συστατικών κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ιδίως προτού γίνουν κανόνας τα κατεψυγμένα τρόφιμα και οι εισαγωγές.
1950 1960 1970 1980 1990 > Διαμέσου των δεκαετιών > Υγεία και καλή διαβίωση των ζώων Το κυρίαρχο μέλημα σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα κατά τη δεκαετία του 1950 ήταν η ασφάλεια του εφοδιασμού, καθώς η Ευρώπη ανέκαμπτε από τον πόλεμο. Έτσι, οι επιδημικές εξάρσεις ασθενειών των ζώων είχαν ιδιαίτερα καταστρεπτικά αποτελέσματα, καθότι μπορούσαν να μειώσουν τα ζωικά προϊόντα σε μια αγορά όπου ήδη υπήρχαν ελλείψεις. Επιπλέον, οι ασθένειες των ζώων (όπως η φυματίωση) και τα παράσιτα (όπως η Trichinella) αποτελούσαν συνηθισμένες και σοβαρές απειλές για τη δημόσια υγεία τη δεκαετία του 1950. Για τους λόγους αυτούς, η βελτίωση της υγείας των ζώων απέκτησε ζωτική σημασία και έτσι άρχισαν να δημιουργούνται τυποποιημένες κτηνιατρικές διαδικασίες και πρακτικές με αυτόν ακριβώς το στόχο. Καθότι τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει περισσότερο αντιληπτή η συσχέτιση μεταξύ της καλής διαβίωσης και της υγείας των ζώων, δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε στην ΕΕ νομοθεσία σχετικά με την καλή διαβίωση των ζώων. 10 Ανά τις δεκαετίες, η Ευρώπη χρειάστηκε να αντιμετωπίσει πολλές και διαφορετικές ζωικές ασθένειες. Οι ασθένειες αυτές κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα, από τις επιδημίες μεγάλης κλίμακας, όπως είναι οι επιδημίες αφθώδους πυρετού και γρίπης των πτηνών, μέχρι λιγότερο καταστροφικές, αλλά ενδημικές ασθένειες, όπως είναι η βρουκέλλωση των βοοειδών. Επειδή οι παθογόνοι μικροοργανισμοί δεν γνωρίζουν ασφαλώς σύνορα, μια εστία ζωικής ασθένειας σε ένα μέρος της ΕΕ αποτελεί δυνητική απειλή για όλα τα κράτη μέλη. Έτσι, υιοθετήθηκε μια εναρμονισμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας των ζώων. Από τη δεκαετία του 1960 η ΕΕ έχει θεσπίσει κανόνες για την προστασία των ζώων από ευρύ φάσμα ασθενειών και για να διασφαλιστεί ότι τα ζωικά προϊόντα πληρούν τα πρότυπα ασφαλείας. Τα μέτρα αυτά ήταν σημαντικά τόσο για την διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων ζωικής προέλευσης, όσο και για τη μείωση των οικονομικών επιπτώσεων των επιδημικών εξάρσεων. Με την πάροδο του χρόνου διαμορφώθηκαν, αναθεωρήθηκαν, επικαιροποιήθηκαν και προστέθηκαν κανόνες ανάλογα με τις ανάγκες, με αποτέλεσμα να υπάρχει σήμερα ένα πλήρες σύνολο κτηνιατρικών νομοθετημάτων. Ορισμένα νομοθετήματα ορίζουν το γενικό πλαίσιο για τη διατήρηση της υγείας των ζώων, για παράδειγμα θεσπίζοντας αυστηρούς κανόνες σχετικά με τις ζωοτροφές και τις κτηνιατρικές απαιτήσεις. Άλλοι εστιάζονται στην πρόληψη, την παρακολούθηση, τον έλεγχο και την εξάλειψη ασθενειών των ζώων, καθώς και στον τρόπο αντιμετώπισης σοβαρών επιδημικών εξάρσεων. Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στις ζωονόσους ασθένειες των ζώων που μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο και υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες για την παρακολούθηση και τον περιορισμό ζωονόσων όπως η σαλμονέλα. Κάθε χρόνο, η ΕΕ εγκρίνει προγράμματα για την εξάλειψη και παρακολούθηση διαφόρων ασθενειών των ζώων, βάσει ασφαλών επιστημονικών τεκμηρίων. Τα προγράμματα αυτά εστιάζονται ιδίως σε ασθένειες που είναι ενδημικές σε ορισμένες περιοχές των κρατών μελών. Το 2007, 199 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για την στήριξη 145 προγραμμάτων, τα οποία περιλαμβάνουν μέτρα όπως ο εμβολιασμός, η εξέταση ζώων, η θεραπεία ασθενειών και η χορήγηση αποζημίωσης για επιλεκτική θανάτωση. Τα προγράμματα αυτά έχουν ήδη συμβάλει με επιτυχία στη μεγάλη μείωση της συχνότητας αρκετών ασθενειών στην ΕΕ, όπως είναι η λύσσα και η φυματίωση. Σύστημα γνωστοποίησης ασθενειών των ζώων Το σύστημα γνωστοποίησης ασθενειών των ζώων, που δημιουργήθηκε το 1982, καταγράφει σημαντικές ασθένειες των ζώων. Οι αρμόδιες για την υγεία των ζώων εθνικές αρχές πρέπει να χρησιμοποιούν το σύστημα για να γνωστοποιούν στα άλλα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την εμφάνιση εστιών μεταδοτικών ασθενειών των ζώων.
2000 Για ορισμένες ασθένειες των ζώων, ιδίως για τις πολύ μεταδοτικές ή εκείνες με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, υπάρχουν υποχρεωτικά μέτρα ελέγχου που πρέπει να εφαρμόζονται ακόμη και σε περίπτωση υπονοιών για πιθανή επιδημική έξαρση. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν από περιορισμούς των μετακινήσεων πέριξ της εστίας της νόσου, εμβολιασμούς και αυξημένα μέτρα βιοασφάλειας μέχρι την υποχρεωτική σφαγή ζώων εν ανάγκη. Ορίζονται με σαφήνεια στη νομοθεσία της ΕΕ, γεγονός που σημαίνει ότι οι αρχές των κρατών μελών γνωρίζουν ακριβώς τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση επιδημικής έξαρσης και έτσι μπορούν να αντιδράσουν γρήγορα και αποφασιστικά με απόλυτα εναρμονισμένο τρόπο. Η καλή διαβίωση των ζώων είναι ένα θέμα στο οποίο η ΕΕ καταβάλλει πολλές προσπάθειες στο πλαίσιο της γενικότερης στρατηγικής της για την υγεία των ζώων και ανταποκρινόμενη σε ηθικές ανησυχίες. Η νομοθετική ρύθμιση της καλής διαβίωσης των ζώων στην ΕΕ έχει ιστορία 30 ετών, με αφετηρία το 1974, όταν θεσπίστηκαν κανόνες για την αποφυγή της περιττής αγωνίας των ζώων κατά τη σφαγή. Έκτοτε, έχουν θεσπιστεί νομοθετικά μέτρα για ευρύ φάσμα θεμάτων, από την καλή διαβίωση των ζώων κατά τη μεταφορά μέχρι απαιτήσεις για την εκτροφή συγκεκριμένων ειδών. Ο σεβασμός των πέντε βασικών ελευθεριών (ελευθερία από κακουχίες, από πείνα και δίψα, από το φόβο και την αγωνία, από πόνο, κακώσεις και ασθένειες, και ελευθερία έκφρασης της φυσικής συμπεριφοράς) είναι η θεμελιώδης αρχή που διέπει τα μέτρα της ΕΕ σχετικά με την καλή διαβίωση των ζώων. Το 2006 η Επιτροπή εξέδωσε σχέδιο δράσης για την προστασία και την καλή μεταχείριση των ζώων (2006-2010). Το σχέδιο δράσης ορίζει συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να ληφθούν εντός των επόμενων ετών με στόχο να διασφαλιστεί ότι η καλή μεταχείριση των ζώων αντιμετωπίζεται με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο σε όλους τους τομείς της ΕΕ και μέσω των σχέσεων της Ένωσης με τρίτες χώρες. Η νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με την υγεία των ζώων εξελίσσεται συνεχώς. Πρέπει να συμβαδίζει με τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στην κτηνοτροφία, την επιστήμη και την τεχνολογία, και να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις των καταναλωτών. Οι κανόνες της ΕΕ είναι κατ αρχήν σύμφωνοι με τα διεθνή πρότυπα της Παγκόσμιας Οργάνωσης για την Υγεία των Ζώων (OIE). Η κτηνιατρική νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να είναι ικανή να αντιμετωπίζει την πρόκληση νέων και αναδυόμενων ασθενειών και να προσαρμόζει κατάλληλα τα μέτρα για την επίλυση των επίμονων προβλημάτων του τομέα. Επί του παρόντος διαμορφώνεται και αναπτύσσεται προσεκτικά η κοινοτική πολιτική για την υγεία των ζώων 2007-2013. Ορισμένες από τις κατευθυντήριες αρχές που προβλέπονται για τη νέα πολιτική είναι η καλύτερη πρόληψη των ασθενειών, η ιεράρχηση προτεραιοτήτων με βάση τον κίνδυνο και η διενέργεια ακόμη καλύτερων ελέγχων. Η πολιτική αυτή θα είναι καλύτερα προσαρμοσμένη στην διευρυμένη ΕΕ των 27 κρατών μελών, η οποία λειτουργεί σε μια ολοένα και πιο περίπλοκη παγκόσμια αγορά. 11 Μόνιμη Επιτροπή για την Τροφική Αλυσίδα και την Υγεία των Ζώων Η μόνιμη Επιτροπή για την Τροφική Αλυσίδα και την Υγεία των Ζώων (SCFCAH), πρώην μόνιμη κτηνιατρική επιτροπή (SVC), αποτελείται από εκπροσώπους κάθε κράτους μέλους και την προεδρεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συστάθηκε ως όργανο διαβούλευσης και συνδρομής στη διαμόρφωση μέτρων σχετικά με την υγεία των ζώων και την ασφάλεια των τροφίμων. Η Επιτροπή μπορεί να εκδώσει ορισμένα μέτρα αν έχει τη στήριξη της εν λόγω επιτροπής ή, σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, μπορεί να εκδώσει προσωρινά μέτρα, ωσότου η επιτροπή χορηγήσει τη σύμφωνη γνώμη της εντός 10 εργάσιμων ημερών.
12 1960 Σε ανοδική πορεία Τη δεκαετία του 1960 τα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια αποτελούσαν πλέον παρελθόν και τα εισοδήματα αυξήθηκαν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό ανεργίας στη Δυτική Ευρώπη μειώθηκε από 3% περίπου κατά μέσον όρο στη δεκαετία του 1950 σε 1,5% τη δεκαετία του 1960. Η αύξηση του πλούτου έφερε περισσότερα ταξίδια αναψυχής και οι Ευρωπαίοι στις διακοπές τους άρχισαν να περνούν τα σύνορα, γεγονός που σηματοδότησε την έναρξη μιας μαζικής τάσης που θα εξελισσόταν στο μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στη δεκαετία του 1960 Βέλγιο Γαλλία (Δυτική) Γερμανία Ιταλία Λουξεμβούργο Κάτω Χώρες Οι πολίτες δοκίμαζαν στο εξωτερικό διαφορετικά προϊόντα και κουζίνες, γεγονός που επηρέασε τις μαγειρικές τους συνήθειες. Άρτι ανακαλυφθέντα διεθνή πιάτα άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στο τραπέζι των Ευρωπαίων μαζί με τα κλασικά εθνικά πιάτα, καθώς οι τουρίστες γύριζαν στα σπίτια τους με νέες ιδέες. Κατά τη δεκαετία του 1960 σημειώθηκαν επίσης περισσότερες μόνιμες μετακινήσεις, με το μεταναστευτικό ρεύμα από χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιταλία, προς χώρες του Βορρά, όπως το Βέλγιο, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες. Στοιχεία της μεσογειακής διατροφής εντάχθηκαν στο διαιτολόγιο βόρειων χωρών. Επιπλέον, τη δεκαετία του 1960 ένα μεγάλο μεταναστευτικό κύμα εισέρρευσε στην ΕΕ από άλλες χώρες, φέρνοντας μαζί του τις διατροφικές παραδόσεις αυτών των χωρών. Για παράδειγμα, η τουρκική κουζίνα εξαπλώθηκε σε όλη τη Γερμανία και μια παραλλαγή του συγγενικού με το γύρο ντονέρ κεμπάπ, που δημιουργήθηκε από Τούρκους μετανάστες στο Βερολίνο, έμελλε να γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή γρήγορα φαγητά των Γερμανών. 1963 Codex Alimentarius Ο Codex Alimentarius (Κώδικας τροφίμων) δημιουργήθηκε το 1963 ως κοινό όργανο του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Πρωταρχική του αποστολή είναι η προστασία της υγείας των καταναλωτών και η εξασφάλιση δίκαιων πρακτικών στο διεθνές εμπόριο τροφίμων μέσω της ανάπτυξης κοινών προτύπων διατροφικής ασφάλειας. Φωτογραφία FAO
Τότε... «Τα ψυγεία είχαν εμφανιστεί από τη δεκαετία του 1950, αλλά διαδόθηκαν στη δεκαετία του 1960. Για να διατηρήσουμε ορισμένα τρόφιμα, τα αποστειρώναμε και τα τοποθετούσαμε σε βάζα, ιδίως τις μαρμελάδες (τις κρατούσαμε ένα με δύο χρόνια) και τις κομπόστες φρούτων (που μπορούσαν να μείνουν μέχρι τρεις μέρες). Ψωνίζαμε αρκετές φορές την εβδομάδα και αγοράζαμε καθημερινά φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Τα γαλακτοκομικά, όπως το βούτυρο, τάγγιζαν μετά από 10 μέρες ή και μετά από μία μόνο εβδομάδα, ακόμη και στο ψυγείο, ενώ τώρα μπορούν να διατηρηθούν για μήνες!» κ. Huque, Νοικοκυρά στη Γαλλία τη δεκαετία του 1960. Συμβουλή «Για να προσφέρετε ωραία γεύματα για ολόκληρη την οικογένεια, πρέπει πρώτα απ όλα να επιλέξετε ό,τι καλύτερο υπάρχει στο σπίτι, τον κήπο ή το αγρόκτημά σας (στην ύπαιθρο), στις αγορές και στα καταστήματα (στην πόλη). Επομένως, πρέπει να μάθετε να αγοράζετε και να αποθηκεύετε τρόφιμα». Από το βιβλίο μαγειρικής Cooking over the months που δινόταν δωρεάν με την αγορά ενός Frigidaire. Φωτογραφία Studio GOS 1964 Ο εκατομμυριοστός εργάτης-μετανάστης Το 1964 το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αφιέρωσε το εξώφυλλό του σε Πορτογάλο εργαζόμενο ονόματι Armando Rodriguez, ο οποίος χαιρετίστηκε ως ο εκατομμυριοστός μετανάστης που εισήλθε στη χώρα και οργανώθηκε προς τιμή του επίσημη υποδοχή στην Κολωνία, κατά την οποία του δωρίστηκε μια μοτοσικλέτα. Φωτογραφία Helmut Koch Alfred Koch, Köln 13 Στο μεταξύ, στη Γαλλία, επισκέπτες από τη Βόρεια Αφρική εμπλούτισαν τη γαλλική μαγειρική κουλτούρα με το κουσκούς, με μπαχαρικά και γλυκίσματα. Τα φαγώσιμα που ήταν διαθέσιμα στις χώρες Ευρώπης απέκτησαν μεγαλύτερη ποικιλία και οι καταναλωτές άρχιζαν να δοκιμάζουν κρέπες, διάφορα κάρι, εξωτικά φρούτα και διάφορους τύπους ψωμιού. Δεν άλλαξε όμως μόνο το φαγητό που έτρωγαν οι άνθρωποι. Άλλαξε και ο τρόπος που αγόραζαν, μαγείρευαν και έτρωγαν το φαγητό τους. Τα καταστήματα «αυτοεξυπηρέτησης» εξαπλώθηκαν πραγματικά ραγδαία αυτή τη δεκαετία: στη Δυτική Γερμανία οι αριθμοί εκτοξεύθηκαν στα ύψη, από 0 το 1948 σε πολύ περισσότερα των 30 000 το 1961. Καθώς άρχισε να εξελίσσεται ο τρόπος πώλησης των τροφίμων, το ίδιο έγινε και με τον τρόπο συντήρησης και παρουσίασής τους. Τα τρόφιμα ολοένα και συχνότερα ήταν προσυσκευασμένα και έτσι ο ρόλος της συσκευασίας έγινε σημαντικότερος. Η συσκευασία δεν έπρεπε μόνο να τραβά το βλέμμα του καταναλωτή και να είναι άμεσα αναγνωρίσιμη, αλλά επιπλέον διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση φρέσκων και ασφαλών τροφίμων. 1966 Το 1966, 130 εκατ. τουρίστες ταξίδεψαν στις χώρες της Ευρώπης, ενώ μόνο η Ισπανία δέχθηκε 15 εκατ. επισκέπτες. Φωτογραφία Studio GOS 1967 Διάθεση στην αγορά φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος Φωτογραφία Studio GOS
1960 Θέματα διατροφικής ασφάλειας Καθώς τα τρόφιμα έφθαναν στο πιάτο του μέσου Ευρωπαίου μετά από μεγαλύτερο και πιο σύνθετο ταξίδι, ο κίνδυνος ανάπτυξης βακτηρίων και άλλων ανεπιθύμητων οργανισμών στα τρόφιμα αυξανόταν. Με τα συστήματα υγιεινής και τους μικροβιολογικούς ελέγχους να είναι λιγότερο ανεπτυγμένοι σε σχέση με σήμερα, η τροφική δηλητηρίαση αποτελούσε μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία των καταναλωτών. Βακτήρια < Σαλμονέλα Αυγά > < Escherichia coli (E. coli) (κολοβακτηρίδιο) Ατελώς μαγειρεμένο κρέας > Τρόφιμα στα οποία μπορούν να βρεθούν τέτοιοι οργανισμοί < Clostridium botulinum (βοτυλικό κλοστρίδιο) Μη σωστά κονσερβοποιημένα τρόφιμα > 14 < Listeria monocytogenes (λιστέρια η μονοκυτταρογόνος) Μη παστεριωμένο γάλα > < Staphylococcus aureus (χρυσίζων σταφυλόκοκκος) Ζαμπόν > Παράσιτα 1961 Συντήρηση των τροφίμων Στα τρόφιμα εφαρμόστηκαν καινοτόμοι τρόποι επεξεργασίας για να επιμηκυνθεί και να βελτιωθεί η συντήρησή τους. Το 1961 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας απηύθυνε έκκληση για έρευνα σχετικά με τις δυνητικές επιπτώσεις στην υγεία, τροφίμων που έχουν δεχθεί ακτινοβολία. < Trichinella spiralis (τριχίνη η σπειροειδής) Ατελώς μαγειρεμένο χοιρινό > Ιοί < Ιός ηπατίτιδας Α Μαλάκια >
Γνωρίζατε ότι Περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να τρώνε έξω: το 1960 η λέσχη αυτοκινήτου και η αλυσίδα Jolly Hotel άνοιξαν περίπου 30 εστιατόρια εξυπηρέτησης αυτοκινήτων στη Γερμανία και την Ιταλία. Γεύσεις απ την Ευρώπη 1964 Ενδοκοινοτικές συναλλαγές Το 1964 τέθηκαν σε ισχύ τα πρώτα νομοθετικά μέτρα σχετικά με την υγεία των ζώων: η οδηγία αριθ. 64/432 του Συμβουλίου περί προβλημάτων υγειονομικού ελέγχου στον τομέα των ενδοκοινοτικών συναλλαγών βοοειδών και χοιροειδών, και η οδηγία αριθ. 64/433 του Συμβουλίου για τον καθορισμό των υγειονομικών όρων παραγωγής και διάθεσης στην αγορά νωπού κρέατος. Με τους νέους αυτούς κανόνες εναρμονίστηκαν οι κανονισμοί των διαφόρων κρατών μελών, όπως οι νόμοι σχετικά με τους ελέγχους για τη φυματίωση. Βέλγιο Waterzooi Κλασικό μαγειρευτό φαγητό με ψάρι ή κοτόπουλο, κρέμα γάλακτος, λαχανικά, μυρωδικά, αυγά και βούτυρο. Η ονομασία του προέρχεται από τη φλαμανδική λέξη που σημαίνει «νερό που σιγοβράζει» και παραπέμπει στον τρόπο με τον οποίο μαγειρεύεται. 15 1962 Κοινή Αγροτική Πολιτική Αφήνοντας πίσω τους μια δεκαετία με ελλείψεις τροφίμων, τα ιδρυτικά κράτη μέλη της ΕΕ αναζητούσαν μια βιώσιμη λύση για τον εφοδιασμό σε τρόφιμα. Αποτέλεσμα ήταν η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1962. Αρχικά, η ΚΑΠ επιδοτούσε την παραγωγή βασικών ειδών διατροφής προκειμένου να προωθηθεί η αυτάρκεια και ο ασφαλής εφοδιασμός σε τρόφιμα. Ωστόσο, ο ρόλος της ΚΑΠ εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου, περιλαμβάνοντας και άλλα θέματα όπως η ασφάλεια των τροφίμων και το περιβάλλον. Ιταλία Pasta col ragù Το ραγού είναι μια σάλτσα που γίνεται με κρέας, ντομάτες, κρεμμύδια, σκόρδο, μυρωδικά και άλλα καρυκεύματα, και το βρίσκουμε σε ολόκληρη την Ιταλία. Πιστεύεται ότι ο Μάρκο Πόλο έφερε τα ζυμαρικά στην Ιταλία από την Κίνα τον 13ο αιώνα, αλλά η ιταλική μαγειρική είναι αυτή που τα έκανε παγκόσμιο φαινόμενο.
1950 1960 1970 1980 1990 > Διαμέσου των δεκαετιών > Παραγωγή, επεξεργασία και υγιεινή των τροφίμων δεκαετία του 1960 ήταν μια εποχή αισθητών αλλαγών, με την εμφάνιση ολοένα και πιο σύγχρονων τεχνικών επεξεργασίας, συντήρησης, Η συσκευασίας, αποθήκευσης και μεταφοράς των τροφίμων. Σε οικιακό επίπεδο, η αύξηση των ψυγείων στα σπίτια και η βελτίωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών άλλαξε τις συνήθειες των Ευρωπαίων στα ψώνια και το φαγητό. Για να ικανοποιηθεί η μεγάλη ζήτηση μεταποιημένων τροφίμων με εύκολη παρασκευή, αναπτύχθηκε η βιομηχανία μεγάλης κλίμακας και η αλυσίδα παραγωγής επεκτάθηκε. Έτσι, καλύφθηκαν μεν οι ανάγκες της μαζικής αγοράς, αλλά ταυτόχρονα ανέκυψαν περισσότερες περιπτώσεις στις οποίες θα μπορούσαν να εμφανιστούν προβλήματα ασφάλειας των τροφίμων. Η εμφάνιση μολυσματικών προσμείξεων στα τρόφιμα σε μια μονάδα επεξεργασίας θα μπορούσε να επηρεάσει δεκάδες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες ανθρώπους. Η υπευθυνότητα στην παραγωγή, οι καλές πρακτικές υγιεινής και οι προσεκτικοί έλεγχοι έγιναν απαραίτητοι. Έτσι, με την πάροδο των δεκαετιών δημιουργήθηκε ένα πλήρες σύνολο νομοθετημάτων της ΕΕ προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η παραγωγή, επεξεργασία και διάθεση τροφίμων πληροί τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα ασφάλειας των τροφίμων. Τούτο συνέβαλε στο να γίνουν τα τρόφιμα που διατίθενται στην ΕΕ από τα ασφαλέστερα στον κόσμο. 16 Οι πρώτοι κανόνες υγιεινής της ΕΕ για τα τρόφιμα που θεσπίστηκαν το 1964 περιορίζονταν σε ρυθμίσεις σχετικά με το νωπό κρέας. Ωστόσο, με την πάροδο των δεκαετιών θεσπίστηκαν και εφαρμόστηκαν νομοθετικά μέτρα και για άλλα προϊόντα, όπως τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το κοτόπουλο, τα αλιευτικά προϊόντα και το κρέας θηραμάτων. Η θέσπιση κανόνων υγιεινής αναμφίβολα είχε αποτέλεσμα καθώς συνέβαλε στη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας των τροφίμων στην ΕΕ μέσω της πρόληψης, της εξάλειψης ή της μείωσης μολύνσεων των τροφίμων από επιβλαβή βακτήρια, παράσιτα, χημικές ουσίες και ανεπιθύμητα ξένα σώματα, όπως τα σωματίδια γυαλιού. Για παράδειγμα, τα προγράμματα εξάλειψης της φυματίωσης των βοοειδών που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη εδώ και αρκετές δεκαετίες οδήγησαν σε τεράστια μείωση των κρουσμάτων φυματίωσης στα βοοειδή. Κατ επέκταση, εξαλείφθηκε μια σημαντική πηγή προσβολής των ανθρώπων από τη νόσο αυτή. Η παρουσία άλλων παθογόνων μικροοργανισμών στο κρέας, όπως των προνυμφών της ταινίας, μειώθηκε σε τεράστιο βαθμό μέσω εντατικών ελέγχων από κτηνιάτρους και εκπαιδευμένους επιθεωρητές. Η θέσπιση και τροποποίηση της νομοθεσίας της ΕΕ γινόταν σύμφωνα με τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Έτσι, στο μέσο της δεκαετίας του 1990 υπήρχε πλέον μια ευρεία δέσμη οδηγιών σχετικά με την υγιεινή των τροφίμων για ιδιαίτερες κατηγορίες τροφίμων. Η νομοθεσία αυτή ασφαλώς διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια των τροφίμων, αλλά συχνά αυτοί που έπρεπε να την εφαρμόσουν την έβρισκαν περίπλοκη και εξαιρετικά απαιτητική. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή εξέτασε πώς θα μπορούσε να βελτιώσει τη νομοθεσία σχετικά με την υγιεινή, έτσι ώστε να αυξηθεί η προστασία των καταναλωτών και ταυτόχρονα να αποσαφηνιστούν και να απλουστευθούν οι κανόνες που πρέπει να τηρούν οι παραγωγοί τροφίμων. Το σύστημα ανάλυσης κινδύνων και κρίσιμων σημείων ελέγχου Η δημοσίευση της Λευκής Βίβλου για την ασφάλεια των τροφίμων από την Επιτροπή το 2000 αποτέλεσε ορόσημο για την πολιτική της ΕΕ στον εν λόγω τομέα. Στο έγγραφο αυτό η Επιτροπή σκιαγράφησε μια εντελώς νέα προσέγγιση της κοινοτικής νομοθεσίας για την ασφάλεια των τροφίμων. Μια από τις βασικές αρχές που εκτίθενται στη Λευκή Βίβλο είναι ότι οι κοινοτικοί κανόνες ασφάλειας των τροφίμων πρέπει να έχουν εφαρμογή «από το αγρόκτημα μέχρι το τραπέζι». Τούτο σημαίνει ότι κάθε ξεχωριστός κρίκος της αλυσίδας παραγωγής από το αγρόκτημα μέχρι το σημείο λιανικής πώλησης καλύπτεται από την κοινοτική νομοθεσία για την ασφάλεια των τροφίμων. Ανατέθηκαν περισσότερες ευθύνες στις επιχειρήσεις του τομέα των τροφίμων για να διασφαλιστεί ότι τα προϊόντα που φθάνουν τους καταναλωτές της ΕΕ είναι ασφαλή για κατανάλωση. Οι αρχές του συστήματος ανάλυσης κινδύνων και κρίσιμων σημείων ελέγχου (HACCP) πρέπει να εφαρμόζονται από όλες τις επιχειρήσεις τροφίμων (εκτός των πρωτογενών παραγωγών) βάσει της νομοθεσίας περί υγιεινής της ΕΕ. Το σύστημα HACCP επιτρέπει στις επιχειρήσεις τροφίμων να εντοπίσουν τους δυνητικούς κινδύνους στην ασφάλεια των τροφίμων και να τους θέσουν ενεργά υπό έλεγχο σε κρίσιμα σημεία της αλυσίδας παραγωγής και διανομής. Τούτο συνεπάγεται προσεκτική παρακολούθηση των διαφόρων παραγόντων (για παράδειγμα, συνθήκες θερμοκρασίας ή/και υγρασίας) σε συγκεκριμένα κομβικά σημεία. Στη συνέχεια είναι δυνατό να γίνουν εγκαίρως διορθωτικές κινήσεις, αν διαπιστωθεί κάτι μη κανονικό και κριθεί ότι υφίσταται κίνδυνος για την ασφάλεια των τροφίμων. Φωτογραφία Αρχείο Sainsbury, Μουσείο των Ντόκλαντς