ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α 1. Ίδρυση του Ινστιτούτου Το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας ιδρύθηκε το 1992, προκειµένου να καλύψει σε εθνικό επίπεδο το κενό που υπήρχε σε επίπεδο επιστηµονικής και τεχνικής υποδοµής για την χάραξη πολιτικής σχετικά µε τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την πρόληψη των επαγγελµατικών κινδύνων. Ο θεσµός αυτός ήταν αποτέλεσµα της συνεργασίας, του διαλόγου και της συναίνεσης των κοινωνικών εταίρων και κυρώθηκε µε σχετικό άρθρο της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύµβασης Εργασίας των ετών 1991-1992. Ακολούθως τον Ιούνιο του 1992 κατατέθηκε και το καταστατικό του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. στο Πρωτοδικείο Αθηνών το οποίο προέβλεπε την σύστασή του µε την µορφή Αστικής Εταιρείας µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. 2. Σκοπός Το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. παρέχει συµβουλευτικές υπηρεσίες και υπηρεσίες εµπειρογνώµονα σε επιχειρήσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις και άλλους φορείς σε θέµατα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, και δραστηριοποιείται κυρίως στους τοµείς της πληροφόρησης, της εφαρµοσµένης έρευνας, της εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ειδικότερα ο σκοπός του είναι: Ο εντοπισµός, η καταγραφή, η επεξεργασία, η ανάλυση και έρευνα των βλαπτικών παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος και των επιπτώσεων τους στην υγεία, την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων. Η επεξεργασία ρυθµίσεων, κανονισµών και σχετικής νοµοθεσίας. Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων και εµπειριών, η προώθηση της τεκµηρίωσης των σχετικών ζητηµάτων. Η προώθηση της πληροφόρησης, της ενηµέρωσης και εκπαίδευσης των µερών στα θέµατα υγιεινής και ασφάλειας των εργαζοµένων. 1
Η µελέτη πιθανών επιπτώσεων στην υγεία των εργαζοµένων λόγω της εφαρµογής νέας τεχνολογίας και µεθόδων πρόληψης του επαγγελµατικού κινδύνου. Η παροχή υπηρεσιών εµπειρογνώµονα σε θέµατα υγιεινής και ασφάλειας των εργαζοµένων αν ζητηθεί από ένα εκ των δύο µερών (εργοδότες εργαζόµενους). 3. ράσεις Για την επίτευξη του σκοπού αυτού το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. πραγµατοποιεί τις εξής δράσεις: Επεξεργάζεται και προτείνει µεθόδους µετρήσεων και δειγµατοληψιών για τον προσδιορισµό και την ανάλυση των φυσικών, χηµικών και βιολογικών παραγόντων στους χώρους εργασίας, όπως επίσης και των βιολογικών δεικτών προτείνοντας παράλληλα και τις αντίστοιχες οριακές τιµές, επιστηµονικά τεκµηριωµένες, που θα πρέπει κάθε φορά να ισχύουν. Συνεργάζεται µε τις οργανώσεις εργαζοµένων και εργοδοτών και µε ανάλογους φορείς σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Συνεργάζεται µε τα εκπαιδευτικά ιδρύµατα και τους επιστηµονικούς φορείς της χώρας. ιοργανώνει και εφαρµόζει προγράµµατα επιµόρφωσης τεχνικών ασφάλειας, ιατρών εργασίας, µελών επιτροπών υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, στελεχών επιχειρήσεων, συνδικαλιστικών στελεχών κ.λ.π. ιεξάγει έρευνες ή µελέτες που ενδιαφέρουν τα µέρη αυτοτελώς ή σε συνεργασία µε επαγγελµατικούς, κρατικούς και επιστηµονικούς φορείς σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Προβαίνει στη συλλογή, επεξεργασία, ανταλλαγή και διάδοση πληροφοριών, µε όλα τα δυνατά µέσα, συµπεριλαµβανοµένων των τραπεζών πληροφοριών, δικτύων µεταγωγής δεδοµένων και µητρώων. Τηρεί στατιστικά στοιχεία εργατικών ατυχηµάτων και επαγγελµατικών ασθενειών, ερευνά τα αίτια τους και µελετά τις µεθόδους αντιµετώπισής τους. 2
Να σηµειώσουµε ακόµη ότι το ΕΛΙΝΥΑΕ εκδίδει µέσα από συντακτική επιτροπή το περιοδικό «Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας» σε τριµηνιαία βάση από το Φεβρουάριο του 2000. Το περιοδικό µέχρι σήµερα έχει εκδώσει 24 τεύχη µέσα από τα οποία παρουσιάζονται τα νέα του ινστιτούτου και των παραρτηµάτων του παρουσιάσεις άρθρων πάνω στην ΥΑΕ, παρουσίαση της τρέχουσας επικαιρότητας κ.λ.π. Έχει δηµιουργήσει ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, που ενηµερώνει τους ενδιαφερόµενους πάνω στις δράσεις του ινστιτούτου, το ιστορικό και τους σκοπούς του. Έχει προχωρήσει στην βράβευση επιχειρήσεων που εφαρµόζουν καλές πρακτικές σχετικά µε το ζήτηµα της ποιότητας στην εργασία. Το 2000, βραβεύτηκαν έξι επιχειρήσεις για θέµατα εργασιακού άγχους, εργονοµικών παρεµβάσεων για πρόληψη µυοσκελετικών παθήσεων και υποκατάστασης επικίνδυνων χηµικών ουσιών µε έµφαση στον αµίαντο και στους οργανικούς διαλύτες. Στις δράσεις του συγκαταλέγονται ακόµα ηµερίδες, συνέδρια και λοιπές ενηµερωτικές εκδηλώσεις. Σ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η συµµετοχή του στον εορτασµό της Ευρωπαϊκής Εβδοµάδας ΥΑΕ. Τέλος οι λοιπές εκδόσεις του ινστιτούτου περιλαµβάνουν βιβλία πάνω σε επίκαιρα και νέα θέµατα στην υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, στατιστικές και ενηµερωτικά φυλλάδια. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β 4. Οργανωτική οµή Το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. αποτελείται από 4 Κέντρα: Α) Το Κέντρο Υγείας-Υγιεινής της Εργασίας: αναπτύσσει ερευνητική δραστηριότητα µε σκοπό τον εντοπισµό, την καταγραφή, την επεξεργασία, την ανάλυση και έρευνα των βλαπτικών παραγόντων του ευρύτερου εργασιακού περιβάλλοντος και των επιπτώσεών τους στην υγεία και την υγιεινή των εργαζοµένων. Β) Το Κέντρο Ασφάλειας της Εργασίας: επικεντρώνεται κυρίως στην υλοποίηση κλαδικών µελετών καθώς και στην ανάπτυξη µεθοδολογικών εργαλείων σε θέµατα ασφάλειας της εργασίας µε στόχο τον προσδιορισµό και την εκτίµηση των πλέον επιβαρηµένων θέσεων εργασίας καθώς και την επεξεργασία πληροφοριών στη διαχείριση κινδύνου σε θέµατα υγείας, ασφάλειας και περιβάλλοντος. 3
Γ) Το Κέντρο Κατάρτισης: παρέχει εξειδικευµένη κατάρτιση, προγραµµατίζει και υλοποιεί προγράµµατα εκπαίδευσης, σεµινάρια, ηµερίδες κ.λ.π. σε διάφορους φορείς. Εκπονεί µελέτες και διεξάγει έρευνες σε θέµατα επαγγελµατικής κατάρτισης στον τοµέα υγείας και ασφάλειας της εργασίας. ) Το Κέντρο Τεκµηρίωσης Πληροφόρησης: συγκεντρώνει, επεξεργάζεται και διαχέει κάθε µορφής πληροφορία που αφορά την επαγγελµατική υγεία και ασφάλεια. Επίσης παρέχει υπηρεσίες τεκµηρίωσηςπληροφόρησης, επιµελείται και διακινεί τις εκδόσεις του Ινστιτούτου. Περιφερειακά τµήµατα Σκοπός των Περιφερειακών Τµηµάτων είναι η αποδοτικότερη κάλυψη όλης της επικράτειας µε τη διάχυση της πληροφόρησης, την προώθηση της κατάρτισης και της έρευνας, την τεχνική και άλλη γενικότερα υποστήριξη εργαζοµένων και εργοδοτών σε θέµατα Επαγγελµατικής Υγείας και Ασφάλειας καθώς και την προώθηση της συνεργασίας µεταξύ των αρµοδίων τοπικών φορέων. Τα περιφερειακά παραρτήµατα εντάσσονται στη συνολική δοµή οργάνωσης και λειτουργίας του Ινστιτούτου. Σήµερα λειτουργούν 4 Παραρτήµατα: στη Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, την Τρίπολη και το Βόλο. 5. ιοικητική Οργάνωση Το Ινστιτούτο διοικείται από διµερές διοικητικό συµβούλιο (εκπρόσωποι των εργοδοτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων). Η σύνθεση του ιοικητικού Συµβουλίου από 3.5.2005 έως 3.5.2008 είναι η εξής: Πρόεδρος: Βασίλειος Μακρόπουλος Αντιπρόεδροι: Ανδρέας Κολλάς, (Γ.Σ.Ε.Ε.) Μέλη: Γιάννης ραπανιώτης (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ) Ιωάννης Αδαµάκης Νικόλαος Θωµόπουλος και Κυριάκος Σούλας (Γ.Σ.Ε.Ε.) Θεόδωρος έδες (ΣΕΒ) Αναστάσιος Παντελάκης (Ε.Σ.Ε.Ε.) ηµήτριος Λέντζος (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.) 4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ 6. Πόροι Το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. έχει από ιδρύσεώς του, ως βασική πηγή χρηµατοδότησης τους πόρους από το Λογαριασµό Απασχόλησης και Επαγγελµατικής Κατάρτισης (ΛΑΕΚ). Οι πόροι αυτοί είχαν προσδιοριστεί στο κείµενο της ΕΓΣΣΕ 1991-1992. Στην ιδρυτική του πράξη, οι δαπάνες λειτουργίας του προβλεπόταν να καλυφθούν µελλοντικά και από πιθανή χρηµατοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας κατάφερε να αντλήσει πόρους από το Β Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, ενώ είναι ο µόνος ιδιωτικός φορέας της χώρας ενταγµένος στο Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Τρίτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (Γ ΚΠΣ) Το 2004 και το 2005 αποτελούν έτη υλοποίησης των ερευνητικών δεσµεύσεων που απορρέουν από το Τρίτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (Γ ΚΠΣ). Στα πλαίσια αυτά εκπονούνται 18 µελέτες για την εκτίµηση του επαγγελµατικού κινδύνου από το επιστηµονικό δυναµικό του Ινστιτούτου, σε συνεργασία µε εξωτερικούς ειδικούς επιστήµονες. 5