Α.Σ.Δ.Η. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΖ ΦΟΗΣΖΣΡΗΑ ΜΑΝΣΖ ΚΤΡΗΑΚΖ ΣΟΤ ΣΜΖΜΑΣΟ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΜΔ ΘΔΜΑ «Ζ ΔΤΘΤΝΖ ΣΟΤ ΑΓΟΡΑΣΖ ΣΖΝ ΠΩΛΖΖ ΚΗΝΖΣΩΝ ΠΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΑΗ ΣΖ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΑΤΣΩΝ» ΤΠΔΤΘΤΝΖ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ : ΚΑΛΑΜΠΟΤΚΑ ΚΑΛΛΗΟΠΖ ΚΑΒΑΛΑ ΜΑΡΣΙΟ 2007
Αθιεπώνεηαι ζηοςρ γονείρ μος πος με ζηήπιξαν ζε κάθε μος πποζπάθεια. 2
ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Διζαγωγή...5 1. ςμβάζειρ Δκποίηζηρ.....6 1.1. Γεληθά..6 1.1.1. Έλλνηα Ρχζκηζε...6 1.1.2. Ννκηθή θχζε...7 1.1.3. Καηάξηηζε Έμνδα 7 1.2. Πξάγκα...9 1.2.1. Δίδνο Γέλνο...9 1.2.2. Αληηθαηαζηαηφ. 9 1.2.3. Κηλεηφ Αθίλεην Ξέλν Ίδην. 9 1.2.4. Παξφλ Μειινληηθφ 10 1.3. Πξφζσπα..10 1.3.1. Γεληθά Δηθνληθφηεηα...10 1.3.2. Απαγφξεπζε αγνξάο...10 2. Τποσπεώζειρ Αγοπαζηή 12 2.1. Πιεξσκή ηηκήκαηνο 12 2.1.1. Γεληθά..12 2.1.2. Σφπνο Υξφλνο Πίζησζε....12 2.2. Παξεπφκελεο Τπνρξεψζεηο..13 2.2.1. Απφ ην λφκν..13 2.2.2. Απφ ζπκθσλία ή ηελ θαιή πίζηε...14 2.3. Με Δθπιήξσζε...14 2.3.1. Κχξηεο ππνρξεψζεηο....14 2.3.2. Παξεπφκελεο ππνρξεψζεηο...14 2.4. Δπζχλε θαη ππνρξεψζεηο ηνπ πσιεηή θαη ηνπ αγνξαζηή.15 3. Κίνδςνορ. 29 3.1. Δίδε...29 3.1.1. Σπραία θαηαζηξνθή..29 3.1.2. Σπραία ρεηξνηέξεπζε...30 3.2. Μεηάζεζε..30 3.2.1. Πξνυπνζέζεηο...30 3.2.2. πλέπεηεο...31 3.3. Δηδηθέο Πεξηπηψζεηο....32 3.3.1. Πψιεζε κε αίξεζε...32 3.3.2. Γηαηήξεζε θπξηφηεηαο Απνζηνιή..32 3.3.3. Παξάλνκε αγνξαπσιεζία..33 3
4. Πώληζη με αποζηολή 36 4.1. Γεληθά. 36 4.2. Τπνρξεψζεηο Δπζχλε..36 4.3. Κίλδπλνο....37 5. Οι ςποσπεώζειρ ηος αγοπαζηή ζηιρ διεθνείρ πωλήζειρ...38 5.1. Τπνρξεψζεηο θαη βάξε ηνπ αγνξαζηή..38 5.1.1. Τπνρξεψζεηο 38 5.1.2. Βάξε...39 5.1.3. Ζ κεηάζεζε ηνπ θηλδχλνπ φηαλ ηα θηλεηά κεηαθέξνληαη. 42 6. Αγοπέρ μέζω ηλεκηπονικού εμποπίος (internet). 44 6.1. Σξφπνη πξνζηαζίαο. 44 6.1.1. Πξηλ ηελ αγνξά..44 6.1.2. Κάλνληαο ηε ζπλαιιαγή...45 6.1.3. Μεηά ηε ζπλαιιαγή...45 6.2. πκβνπιέο γηα ηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ....46 6.3. Αζθάιεηα πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ.46 7. Πποζηαζία ηος καηαναλωηή.48 7.1. Γεληθέο δηαηάμεηο..48 7.2. Οη φξνη ησλ ζπκβάζεσλ.48 7.3. Όηαλ νη ζπκβάζεηο πξαγκαηνπνηνχληαη εθηφο εκπνξηθνχ θαηαζηήκαηνο...51 7.4. Όηαλ νη ζπκβάζεηο πξαγκαηνπνηνχληαη απφ απφζηαζε...53 7.5. Ζ πψιεζε ησλ θαηαλαισηηθψλ αγαζψλ θαη νη εγγπήζεηο ηνπο...56 7.6. Ζ πγεία θαη ε αζθάιεηα ησλ θαηαλαισηψλ..57 7.7. Δλψζεηο ησλ θαηαλαισηψλ θαη ζπιινγηθά κέζα πξνζηαζίαο..59 7.8. θηιηθφο δηαθαλνληζκφο ησλ θαηαλαισηηθψλ δηαθνξψλ.64 7.9. Σξνπνπνίεζε ηνπ λ. 2251/1994...65 ςμπεπάζμαηα...69 Βιβλιογπαθία..71 4
ΔΙΑΓΩΓΗ Ζ παξνχζα εξγαζία απεπζχλεηαη ζε απηνχο πνπ ελδηαθέξνληαη λα ελεκεξσζνχλ γηα ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ έρεη ν αγνξαζηήο. θνπφο ηεο εξγαζίαο απηήο είλαη λα βνεζήζεη ηνλ θαηαλαισηή λα θαηαλνήζεη ηα δηθαηψκαηά ηνπ, αιιά θαη ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ θαηά ηε δηαδηθαζία αγνξάο αληηθεηκέλσλ. Δπίζεο λα είλαη πξνζηαηεπκέλνο θαηά ηηο ζπλαιιαγέο θαη λα κελ πέθηεη ζχκα ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ πσιεηψλ, πνπ φπσο είλαη θπζηθφ είλαη αληίζεηα ησλ δηθψλ ηνπ. Ζ παξνχζα εξγαζία αλαθέξεηαη ζηελ πψιεζε αληηθείκελσλ. πγθεθξηκέλα αζρνιείηαη δηεμνδηθά κε ηνπο ζπκβαιινκέλνπο ησλ πσιήζεσλ θαη ηηο ππνρξεψζεηο θαη ηα δηθαηψκαηα απηψλ. Παξαηίζεληαη επίζεο θαη ηζρχνληα λνκηθά πιαίζηα πνπ αλαθέξνληαη ζηα παξαπάλσ. Σν ζχλνιν ησλ ζεκάησλ αλαπηχζζεηαη ζε επηά θεθάιαηα, ηα νπνία δηαηξνχληαη ζε κηθξφηεξεο ελφηεηεο. ην πξψην κέξνο, παξνπζηάδεηαη ην ελλνηνινγηθφ πιαίζην ησλ ζπκβάζεσλ εθπνίεζεο θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο πψιεζεο πξάγκαηνο, ηνπ πξάγκαηνο κεκνλσκέλα θαη ησλ πξνζψπσλ. ην δεχηεξν κέξνο, πξαγκαηεχνληαη ηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ αγνξαζηή. Δηδηθφηεξα ηελ πιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο, ηηο παξεπφκελεο ππνρξεψζεηο ηνπ θαη ηε κε εθπιήξσζε απηψλ απφ κέξνπο ηνπ. Ο θίλδπλνο, δειαδή ηα είδε, ε κεηάζεζε θαη νη εηδηθέο πεξηπηψζεηο απηνχ, πνπ πξνθχπηεη θαηά ηηο ζπλαιιαγέο παξνπζηάδνληαη ζην ηξίην κέξνο, ελψ ηα ζέκαηα ηεο πψιεζεο κε απνζηνιή, απφ ηα νπνία πξνθχπηνπλ ππνρξεψζεηο, επζχλε θαη θίλδπλνο, αλαπηχζζνληαη ζην ηέηαξην κέξνο. ην πέκπην κέξνο, παξνπζηάδνληαη νη ππνρξεψζεηο θαη ηα βάξε ηνπ αγνξαζηή, αιιά ζηηο δηεζλείο πσιήζεηο. ην έθην κέξνο, αλαιχνληαη νη αγνξέο κέζσ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ (internet), εθηελέζηεξα αλαιχεη ηνπο ηξφπνπο πξνζηαζίαο, ζπκβνπιέο γηα ηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ θαη ηελ αζθάιεηα πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ. ην έβδνκν θαη ηειεπηαίν κέξνο, παξνπζηάδνληαη νη δηαηάμεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή. 5
1. ΤΜΒΑΔΙ ΔΚΠΟΙΗΗ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΣΟ Οη ζπκβάζεηο εθπνίεζεο είλαη ελνρηθέο ζπκβάζεηο πνπ έρνπλ σο ζθνπφ ηε δηάζεζε δηθαησκάησλ. Ζ δηάζεζε δηθαησκάησλ γίλεηαη άιινηε κε αληάιιαγκα (πψιεζε, αληαιιαγή, αληαιιαθηηθή ζχκβαζε) θαη άιινηε ρσξίο αληάιιαγκα (δσξεά). 1.1. ΓΔΝΙΚΑ 1.1.1. Έννοια πύθμιζη Ζ πψιεζε πξάγκαηνο είλαη ζχκβαζε. πκβαιιφκελνη είλαη ν πσιεηήο θαη ν αγνξαζηήο. Ο πσιεηήο έρεη ηελ ππνρξέσζε λα κεηαβηβάζεη ζηνλ αγνξαζηή ηελ ειεχζεξε θπξηφηεηα ζην πξάγκα, πνπ απνηειεί αληηθείκελν ηεο πψιεζεο θαη λα ηνπ ην παξαδψζεη κε ηηο ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηεο θαη θπζηθά ρσξίο πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα. Απφ ηελ άιιε κεξηά ν αγνξαζηήο έρεη ηελ ππνρξέσζε λα θαηαβάιιεη ζηνλ πσιεηή ην ηίκεκα πνπ ζπκθσλήζεθε. Ζ πψιεζε έρεη κεγάιε πξαθηηθή αμία, γηαηί κε απηήλ επηηπγράλεηαη ζπλήζσο ζηε ζχγρξνλε νηθνλνκία ε κεηαθίλεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ αγαζψλ. Ζ αμία ηεο είλαη εμίζνπ ζεκαληηθή ηφζν ζηηο αζηηθέο ζπλαιιαγέο (π.ρ. πψιεζε θηλεηνχ) φζν θαη ζηηο εκπνξηθέο (π.ρ. πψιεζε απφ ηνλ παξαγσγφ ζηνλ έκπνξν, απφ ηνλ έκπνξν ζηνλ θαηαλαισηή θ.ι.π.) Σα νπζηψδε ζηνηρεία ηεο πψιεζεο είλαη δχν, ην πξάγκα θαη ην ηίκεκα, ην ίδην ηζρχεη θαη γηα ην πξνζχκθσλφ ηεο 1. Όηαλ δελ θαηαβάιιεηαη ην πξάγκα ή ην ηίκεκα, δελ αλαηξεί ηελ έλλνηα ηεο πψιεζεο. Ζ ξχζκηζε δελ κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί απφιπηα πεηπρεκέλε γηαηί νη δηαηάμεηο εκθαλίδνπλ λνκνηερληθέο θαη νπζηαζηηθέο αηέιεηεο. Γηα παξάδεηγκα ε αδηθαηνιφγεηε δηάζπαζε ηεο επζχλεο γηα λνκηθά ειαηηψκαηα θαη πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα ή έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλσλ ηδηνηήησλ. Οη ζχγρξνλεο ζπλαιιαγέο δελ κπνξνχλ λα θαιπθζνχλ πάληνηε ηθαλνπνηεηηθά. εκαληηθέο κνξθέο θαη παξαιιαγέο ηεο πψιεζεο ξπζκίδνληαη εληειψο πεξηζσξηαθά φπσο ν φξνο δηαηήξεζεο θπξηφηεηαο. πνπδαίεο παξαιιαγέο είλαη εληειψο αξξχζκηζηεο φπσο ε ζχκβαζε κεηαπξαζίαο θαη ε πψιεζε κε δηθαίσκα αιιαγήο. Οη λέεο παξαιιαγέο απαηηνχλ επηηαθηηθά ηε ξχζκηζή ηνπο γηα παξάδεηγκα «αληαιιαγή» απηνθηλήηνπ, πψιεζε - κίζζσζε. Σέινο νη ΓΟ ηείλνπλ λα ππνθαηαζηήζνπλ ηε ξχζκηζε ηνπ ΑΚ. 1 ΑΠ40/1959ΝνΒ Ζ 937.ΔθΑζ4583/1975ΝνΒ ΚΓ 541. 6
1.1.2. Νομική θύζη Ζ πψιεζε πξάγκαηνο είλαη ελνρηθή ζχκβαζε, δειαδή δε κεηαβηβάδεη ηελ θπξηφηεηα ζην πξάγκα πνπ πνπιήζεθε. Ζ κεηαβίβαζε γίλεηαη κε άιιε εθπνηεηηθή ζχκβαζε φπσο ε κεηαβίβαζε αθηλήηνπ ή ε παξάδνζε θηλεηνχ. Ο αζηηθφο θψδηθαο αθνινπζεί 2 ηελ αξρή ηνπ ρσξηζκνχ αλάκεζα ζηελ ελνρηθή θαη ηελ εθπνηεηηθή ζχκβαζε. Ζ πψιεζε είλαη ελνρηθή ζχκβαζε, ε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο επέξρεηαη κε άιιε εθπνηεηηθή ζχκβαζε. Ζ αξρή ηνπ ρσξηζκνχ ζπλδπάδεηαη άιινηε κε αθεξεκέλε εθπνηεηηθή ζχκβαζε φπσο ε κεηαβίβαζε θπξηφηεηαο θηλεηνχ θαη άιινηε κε αηηηψδε εθπνηεηηθή ζχκβαζε φπσο ε κεηαβίβαζε θπξηφηεηαο αθηλήηνπ. Ζ πψιεζε κπνξεί λα ζπκπίπηεη ρξνληθά κε ηελ εθπνηεηηθή ζχκβαζε (πψιεζε κε άκεζε εθπιήξσζε) ή λα πξνεγείηαη απφ απηή (ππνζρεηηθή πψιεζε). Ζ πψιεζε κε άκεζε εθπιήξσζε είλαη ζχκθσλα κε ηελ ηζρχνπζα άπνςε, ελνρηθή ζχκβαζε. Γηαθέξεη ελλνηνινγηθά απφ ηελ εθπιήξσζή ηεο, πνπ κφλν ρξνληθά ζπκπίπηεη κε απηή, δειαδή απφ ηελ εθπνηεηηθή ζχκβαζε. Ζ πψιεζε πξάγκαηνο είλαη ζπλαηλεηηθή 3, ακθνηεξνβαξήο ζχκβαζε. ηελ πψιεζε εθαξκφδνληαη, εθηφο απφ ηηο εηδηθέο δηαηάμεηο θαη νη δηαηάμεηο γηα ηηο ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο. Ζ εθαξκνγή φκσο ησλ ηειεπηαίσλ πεξηνξίδεηαη ζεκαληηθά ζε ζρέζε κε ηελ επζχλε ηνπ πσιεηή γηα πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα ή γηα έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλσλ ηδηνηήησλ ηνπ πξάγκαηνο. 1.1.3. Καηάπηιζη Έξοδα Ζ πψιεζε θαηαξηίδεηαη ζχκθσλα κε ηηο γεληθέο δηαηάμεηο πνπ αθνξά ηηο ζπκβάζεηο 4. ηα θαηαζηήκαηα απηνεμππεξέηεζεο ε πψιεζε θαηαξηίδεηαη ζην ηακείν δειαδή ε παξνπζίαζε ηνπ πξάγκαηνο πεξηέρεη ηελ πξφηαζε ηνπ αγνξαζηή θαη ε θαηαγξαθή ηεο ηηκήο ζηελ αξηζκνκεραλή πεξηιακβάλεη ηελ απνδνρή ηνπ πσιεηή 5. Ζ πψιεζε δελ ππφθεηηαη ζε ηχπν παξά κφλν θαηεμαίξεζε 6. Γηα παξάδεηγκα ε πψιεζε αθηλήηνπ θαηαξηίδεηαη κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν. ην ηειεπηαίν πξέπεη λα ζπκπεξηιακβάλνληαη φια ηα νπζηψδε ζηνηρεία ηεο ζχκβαζεο, φπσο ην πξάγκα, ην ηίκεκα, ηα πξφζσπα θαη νη 2 Βι. Γειεγηάλλε-Κνξλειάθε I 29. 3 ΔθΑζ 5602/1976 Γηθ/λε 1977 35. 4 Γηα ηελ θαηάξηηζε κε απάηε βι. ηδίσο ΑΠ1087/2002 Γηθ/λε 2004 87 επ., ε αληηζπκβαηηθή εθπιήξσζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ πσιεηή γεληθά δελ απνηειεί αδηθνπξαμία. 1531/1979 ΝνΒ ΚΖ 1082. 1273/1979 ΝνΒ ΚΖ 723. 5 Κξαηνχζα άπνςε, βι. π.ρ. ΓελΑξρ IIπαξ.166 Α ΗΗ. 6 Γηα ην άξζξν 8 16 λ.1882/1992 (ζπκβάζεηο επηηεδεπκαηηψλ) βι. ΑΠ1698/2001ΓΔΔΖ 33 α θαη Απ. Γεσξγηάδε I 5 III. 7
ηξνπνπνηήζεηο ηεο 7. Δπίζεο ζηνλ ίδην ηχπν πεξηβάιιεηαη θαη ην ζρεηηθφ πξνζχκθσλν 8. Σα έμνδα θαη ηέιε γηα ηελ έγγξαθε θαηάξηηζε ηεο πψιεζεο βαξχλνπλ εμίζνπ θαη ηα δπν κέξε. Ο αγνξαζηήο φκσο βαξχλεηαη επηπιένλ κε ηα έμνδα ηεο κεηαγξαθήο 9. ε πνιιέο αγνξαπσιεζίεο νξίδεηαη πνηληθή ξήηξα. Αλ ε πνηλή πνπ ζπκθσλήζεθε είλαη δπζαλάινγα κεγάιε κεηψλεηαη, χζηεξα απφ αίηεζε ηνπ νθεηιέηε, απφ ην δηθαζηήξην ζην κέηξν πνπ αξκφδεη. Απφ ηε δηάηαμε απηή ζπλάγεηαη φηη ην δηθαζηήξην ηεο νπζίαο γηα ηε κφξθσζε ηεο θξίζεψο ηνπ γηα ηνλ ραξαθηήξα ηεο πνηλήο σο δπζαλάινγα κεγάιεο, πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ζε θάζε πεξίπησζε ηα ζπληξέρνληα πεξηζηαηηθά, ηδίσο ην κέγεζνο ηεο πνηλήο ζε ζχγθξηζε πξνο ηελ αμία ηεο αληηπαξνρήο ηνπ δαλεηζηή, ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ησλ κεξψλ, ηα πιεγέληα ζπκθέξνληα ηνπ δαλεηζηή, απφ ηελ αζέηεζε ηεο ζχκβαζεο θαη φρη κφλν ηελ πεξηνπζηαθή αιιά θαη ηελ εζηθή ηπρφλ βιάβε απηνχ, ηελ έθηαζε ηεο ζπκβαηηθήο παξαβάζεσο ηνπ νθεηιέηε, ηνλ βαζκφ ηνπ πηαίζκαηνο απηνχ θαη ην γεγνλφο ηεο ηπρφλ σθέιεηάο ηνπ απφ ηε κε εθπιήξσζε ηεο παξνρήο. Ζ θξίζε ηνπ δηθαζηεξίνπ ηεο νπζίαο ππφθεηηαη ζηνλ έιεγρν ηνπ Αξείνπ Πάγνπ φζνλ αθνξά ηελ βάζε ησλ παξαπάλσ θξηηεξίσλ νξζή ππαγσγή ησλ δεθηψλ γελνκέλσλ σο απνδεδεηγκέλσλ πξαγκαηηθψλ πεξηζηαηηθψλ ζηε λνκηθή έλλνηα ηεο δηάηαμεο απηήο, φρη φκσο θαη σο πξνο ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ πνζνχ, θαηά ην νπνίν πξέπεη λα κεησζεί ε πνηληθή ξήηξα. Με ηελ ζπκβαηηθή ππαλαρψξεζε ε ζχκβαζε δηαιχεηαη ελνρηθψο, απηνδηθαίσο θαη αλαδξνκηθψο θαη θάζε ζπκβαιιφκελν κέξνο ππέρεη ππνρξέσζε λα απνδψζεη ηελ παξνρή πνπ έιαβε θαηά ηελ έθηαζε ησλ δηαηάμεσλ γηα ηνλ αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ, πξνθεηκέλνπ γηα ρξεκαηηθή απφδνζε νθείιεη θαη ηφθνπο απφ ην ρξφλν θαηά ηνλ νπνίν γελλήζεθαλ νη πξνυπνζέζεηο ηνπ δηθαηψκαηνο ππαλαρψξεζεο, δηφηη απφ ηφηε ν ιήπηεο πξέπεη λα έρεη ππφςε ηνπ ην ελδερφκελν απφδνζεο ηεο ιεθζείζαο παξνρήο, επζπλφκελνο γηα φ,ηη έιαβε ζαλ λα είρε επηδνζεί ηφηε ε αγσγή, αλ ζπκθσλήζεθε, ζε ζχκβαζε πψιεζεο κε ηε δηαιπηηθή αίξεζε ηεο απνπιεξσκήο ηνπ πηζησκέλνπ κέξνπο ηνπ ηηκήκαηνο, φηη ζε πεξίπησζε κε εκπξφζεζκεο θαηαβνιήο ηνπ ππνινίπνπ ηηκήκαηνο ν πσιεηήο έρεη δηθαίσκα ππαλαρψξεζεο θαη παξαθξαηεί σο πνηληθή ξήηξα ην κέξνο ηνπ ηηκήκαηνο πνπ θαηαβιήζεθε, ν ελάγσλ αγνξαζηήο πνπ δεηεί ηε κείσζε ηεο πνηληθήο ξήηξαο, ε νπνία θαηέπεζε, σο δπζαλάινγα κεγάιεο θαη ηελ απφδνζε ηνπ ρξεκαηηθνχ πνζνχ πνπ ππεξβαίλεη ην αξκφδνλ κέηξν, κε ην λφκηκν ηφθν απφ ην ρξφλν πνπ άζθεζε ην δηθαίσκα ηεο ζπκβαηηθήο ππαλαρψξεζεο, πξέπεη λα 7 ΑΠ810/1998ΝνΒ ΜΕ 1569επ., έλλνηα, θαηάξγεζε θ.ι.π., απφθξπςε ηηκήκαηνο. ΔθΑζ 9191/1986 Γηθ/λε1987 1292, έλλνηα, θαηάξγεζε. 8 ΑΠ786/1982ΝνΒ ΛΑ 671, απφθξπςε κέξνπο ηηκήκαηνο. 1320/1976ΝνΒ ΚΔ 924, άξζξα 166, 369. ΔθΑζ 9770/2002 Γηθ/λε 2003 1002 επ., αθπξφηεηα, αλαδήηεζε ηηκήκαηνο. ΔθΑζ 9191/1986 αλση., θαηάξγεζε, ηξνπνπνηήζεηο. 9 Βι. αλαιπηηθά ζηε β έθδ. I 1 Δ II 2 θαη ΑΠ 898/1990 Γηθ/λε 1991 987. 8
ηζρπξηζηεί θαη λα απνδείμεη, φηη ν ελαγφκελνο πσιεηήο ιήπηεο ηεο παξνρήο απφ ηφηε, δειαδή απφ ηελ ππαλαρψξεζε, πξνέβιεπε ή φθεηιε λα πξνβιέςεη ηελ αλαδήηεζε 10. 1.2. ΠΡΑΓΜΑ Ζ πψιεζε πξάγκαηνο έρεη σο αληηθείκελν πξάγκαηα. Δηδηθφηεξα : 1.2.1. Δίδορ γένορ Ζ πψιεζε δηαθξίλεηαη αλάινγα κε ην αληηθείκελφ ηεο, ζε πψιεζε γέλνπο θαη ζε πψιεζε είδνπο. Ζ ξχζκηζή ηεο είλαη εληαία. Ζ πην πάλσ δηάθξηζε, παξά ηελ ελφηεηα ηεο ξχζκηζεο, δελ παχεη ιφγσ ηεο θχζεο ησλ πξαγκάησλ λα δηαηεξεί θαηά έλα κέξνο ηελ αμία ηεο. Ηδίσο σο πξνο ηελ επζχλε ηνπ πσιεηή γηα πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα ή έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλσλ ηδηνηήησλ. 1.2.2. Ανηικαηαζηαηό Ζ πψιεζε αληηθαηαζηψλ πξαγκάησλ είλαη θαηά θαλφλα πψιεζε γέλνπο 11. Οη έλλνκεο ζπλέπεηεο ηεο ηειεπηαίαο αληαπνθξίλνληαη θαιχηεξα ζηε βνχιεζε ησλ κεξψλ, γηα παξάδεηγκα ζην δηθαίσκα αληηθαηάζηαζεο. Ο πξνζδηνξηζκφο ηνπ νθεηιφκελνπ πξάγκαηνο (π.ρ. ξνιφη, γξαβάηα) πξηλ ή κεηά ηελ θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο δελ επηθέξεη ηε ζπγθέληξσζε ηεο παξνρήο ζ απηφ θαη ηε κεηαηξνπή ηεο πψιεζεο ζε πψιεζε είδνπο 12 1.2.3. Κινηηό ακίνηηο ξένο ίδιο Ζ πψιεζε κπνξεί λα έρεη σο αληηθείκελν θηλεηά ή αθίλεηα πξάγκαηα. Ζ δηάθξηζε έρεη πξαθηηθή αμία θπξίσο γηα ηνλ ηχπν ηεο πψιεζεο θαη γηα ηελ εθαξκνγή νξηζκέλσλ εηδηθψλ δηαηάμεσλ. Σν πσινχκελν πξάγκα κπνξεί λα είλαη μέλν, δειαδή λα κελ αλήθεη ζηνλ πσιεηή, ηφηε ε πψιεζή ηνπ επηηξέπεηαη, γηαηί απηή δε κεηαβηβάδεη ηελ θπξηφηεηα, αιιά απιψο γελλά ππνρξέσζε γηα κεηαβίβαζή ηεο (π.ρ. πξάγκα πνπ πξφθεηηαη λα πξνκεζεχζεη ν πσιεηήο 13, πξάγκα πνπ αλήθεη ζηνλ αγνξαζηή 14 ). 10 Βι. άξζξν ηνπ Υξ. Μπαβέα, κε ηίηιν Ζ πνηληθή ξήηξα θαη ε κείσζή ηεο απφ ην δηθαζηήξην, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, έηνο 2002, ζει. 789. 11 ΓελΔλνρ παξ.19 Α II. Γειεγηάλλεο-Κνξλειάθεο I 35 1δ.Σακπάθεο Γεσξγηάδε-ηαζφπνπινπ ΑΚ άξζξ. 290 αξηζ.5. βι. Κνξλειάθε I 28 3. 12 Έηζη ζην απνηέιεζκα, κε άιιε φκσο αηηηνινγία, Σζηξηληάλεο ΔξκΑΚ άξζξ. 200 αξηζ. 9-10. βι. πεξαηηέξσ Φ.Υξηζηνδνχινπ, Ζ πιεκκέιεηα ηεο παξνρήο 1973 ζ. 51 επ.. Γηα ηε κεηαηξνπή βι. θαη ΓελΔλνρ παξ. 19 Γ I. 13 ΑΠ256/1955 ΝνΒ Γ 647. 814/1954 ΝνΒ Γ 182. 14 Γειεγηάλλεο-Κνξλειάθεο I 35 1δ. Γαδήο ΔξκΑΚ άξζξ.513 αξηζ.24. 9
1.2.4. Παπόν μελλονηικό Σν αληηθείκελν ηεο πψιεζεο κπνξεί λα είλαη παξνληηθφ ή κειινληηθφ. Παξνληηθφ είλαη ην πξάγκα, φηαλ ππάξρεη θαηά ηελ θαηάξηηζε ηεο πψιεζεο 15. Μειινληηθφ είλαη, φηαλ δελ ππάξρεη ηφηε, είλαη φκσο βέβαην ή πηζαλφ φηη ζα ππάξμεη ζην κέιινλ. Γηα παξάδεηγκα ε παξαγσγή πνπ αλακέλεηαη απφ ην θηήκα 16, πξάγκα πνπ πξφθεηηαη λα θαηαζθεπαζηεί 17 θαη πιηθά απφ θαηεδάθηζε. Ζ πψιεζε κειινληηθνχ πξάγκαηνο είλαη, αλάινγα κε ηε βνχιεζε ησλ κεξψλ, άιινηε θαζαξή θαη άιινηε κε ηελ αλαβιεηηθή αίξεζε φηη ζα ππάξμεη ην πξάγκα 18. 1.3. ΠΡΟΩΠΑ 1.3.1. Γενικά Δικονικόηηηα Πσιεηήο ή αγνξαζηήο κπνξεί λα είλαη θάζε πξφζσπν, θπζηθφ ή λνκηθφ. Ζ πψιεζε κε εηθνληθφ αγνξαζηή είλαη άθπξε. ηελ πψιεζε αθηλήηνπ, εηδηθφηεξα, ην πξφζσπν ηνπ πξαγκαηηθνχ αγνξαζηή πξέπεη, ζχκθσλα κε ηελ νξζφηεξε άπνςε 19, λα πεξηβιεζεί ηνλ ηχπν ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ εγγξάθνπ. 1.3.2. Απαγόπεςζη αγοπάρ Ο λφκνο θακηά θνξά απαγνξεχεη ηελ αγνξά θάπνησλ πξαγκάησλ ζε νξηζκέλα πξφζσπα, γηα παξάδεηγκα απαγνξεχεηαη ζε αιινδαπνχο λα αγνξάδνπλ αθίλεηα ζε παξακεζφξηεο πεξηνρέο. Ζ πιεηνδνζία απαγνξεχεηαη ζε νξηζκέλα πξφζσπα ζηνλ αλαγθαζηηθφ ή εθνχζην πιεηζηεξηαζκφ 20. Καη αλ αθφκα ζπκβεί, παξά ηελ απαγφξεπζε, είλαη άθπξε θαη ε αθπξφηεηα είλαη ζρεηηθή 21. Δηδηθφηεξα, απαγνξεχεηαη, λα αγνξάζνπλ είηε απηνπξνζψπσο είηε δηακέζνπ άιινπ είηε γηα ινγαξηαζκφ άιινπ. Δθείλνη πνπ έρνπλ απφ ην λφκν ηε δηαρείξηζε ηεο πεξηνπζίαο θάπνηνπ, πξάγκαηα απφ απηή ηελ πεξηνπζία. Οη εληνινδφρνη ή δηαρεηξηζηέο, πξάγκαηα ησλ νπνίσλ ηνπο 15 Ζ πψιεζε ειπίδαο, δειαδή πξννπηηθήο είλαη παξνληηθφ αληηθείκελν. Ο αγνξαζηήο νθείιεη ην ηίκεκα αλεμάξηεηα απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο ειπίδαο (βι. ΔθΑζ 5049/1986 Γηθ/λε 1987 653 επ.) 16 ΔθΑζ 5049/1986 αλση., δηάθξηζε απφ κίζζσζε. ΔθΘεζ 234/1980 Αξκ ΛΓ 636 επ.. Βι. θαη ΔθΘεζ 657/1990 Αξκ ΜΓ 624 επ.. 17 ΔθΑζ 4388/1988 Γηθ/λε 1991 1674. 18 Βι. αλαιπηηθά ζηε β έθδ. I 1Β I 5 θαη Γειεγηάλλε-Κνξλειάθε I 35 1 ε. ΔθΘεζ 1256/1971 Αξκ ΚΣ 121 επ.. ΔθΑζ 1235/1970 ΝνΒ ΗΖ 1342 επ.. 19 Βι. αλαιπηηθά β έθδ. Η 1 Σ ΗΗ θαη ΓελΑξρ ΗΗ 115 Γ, 177. Βι. θαη Απ. Γεσξγηάδε Η 12 ΗV 2 αξηζ. 21, Κνξλειάθε Η 32 1 δ, αληηπξνζψπεπζε πξαγκαηηθνχ αγνξαζηή απφ ηνλ εηθνληθφ αγνξαζηή. 20 Βι. αλαιπηηθά β έθδ. Η 1Γ ΗΗ. ΑΠ 1352/1998 Γηθ/λε 1999 634 επ.. 21 Γαδήο ΔξκΑΚ άξζξ. 533 αξηζ.19 επ.. ρηλάο Γεσξγηάδε-ηαζφπνπινπ ΑΚ άξζξ. 533. 10
έρεη αλαηεζεί ε πψιεζε. Καη ηέινο δεκφζηα πξφζσπα ή βνεζνί ηνπο 22, πξάγκαηα πνπ ε πψιεζε γίλεηαη κε ηε κεζνιάβεζή ηνπο. 22 ΑΠ 1352/1998 αλση., ππάιιεινο επί ηνπ πιεηζηεξηαζκνχ, ζπκβνιαηνγξάθνο, εηξελνδίθεο, δηθαζηηθφο επηκειεηήο, θήξπθαο. 11
2. ΤΠΟΥΡΔΩΔΙ ΑΓΟΡΑΣΗ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤΣΔΡΟ Ο αγνξαζηήο έρεη κφλν κηα ππνρξέσζε, ηελ πιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο θαη γηα ηνλ θαηαλαισηή ππάξρεη ζε ζρέζε κε απηήλ, εηδηθή πξνζηαζία. Ζ κε εθπιήξσζή ηεο ξπζκίδεηαη θαηαξρήλ απφ ηηο δηαηάμεηο γηα ηηο ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο. Παξάιιεια φκσο ν αγνξαζηήο έρεη παξεπφκελεο ππνρξεψζεηο, παξνρήο ή ζπκπεξηθνξάο θαη ε κε εθπιήξσζή ηνπο επηθέξεη ηηο πξνζήθνπζεο ζε θάζε κηα απφ απηέο ζπλέπεηεο. 2.1. ΠΛΗΡΩΜΗ ΣΙΜΗΜΑΣΟ 2.1.1. Γενικά Ο αγνξαζηήο έρεη ηελ ππνρξέσζε λα θαηαβάιεη ην ηίκεκα πνπ ζπκθσλήζεθε 23. Δηδηθφηεξα, έρεη ηελ ππνρξέσζε λα κεηαβηβάζεη ηελ ειεχζεξε θπξηφηεηα, ρσξίο πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα, θαη λα παξαδψζεη ηε λνκή ζηα νθεηιφκελα λνκίζκαηα 24. 2.1.2. Σόπορ σπόνορ πίζηωζη Ο ρξφλνο θαηαβνιήο ηνπ ηηκήκαηνο είλαη ε ζχλαςε ηεο πψιεζεο 25 θαη ηφπνο θαηαβνιήο είλαη ε θαηνηθία ηνπ πσιεηή, φπνπ ν πσιεηήο κπνξεί θαηαξρήλ λα πηζηψζεη νιηθά ή κεξηθά ην ηίκεκα 26. Πίζησζε ππάξρεη, φηαλ ζπκθσλεζεί φηη ε πιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο ζα γίλεη ζε κεηαγελέζηεξν ρξφλν απφ ηελ εθπιήξσζε ηεο παξνρήο ηνπ πσιεηή θαη φρη ζπγρξφλσο κε απηή 27. Ζ πξαγκαηηθή αλνρή ζηελ θαζπζηέξεζε πιεξσκήο δελ είλαη πίζησζε 28. Με ηελ θαηάξηηζε ηεο ππνζρεηηθήο ζχκβαζεο ηεο πψιεζεο δεκηνπξγνχληαη εθαηέξσζελ αμηψζεηο αθελφο ηνπ πσιεηή γηα ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο θαη ηελ παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο θαη αθεηέξνπ ηνπ αγνξαζηή γηα ηελ θαηαβνιή ηνπ ηηκήκαηνο, ε ηειεπηαία απηή ρξεκαηηθή αμίσζε ηνπ αγνξαζηή είλαη ακέζσο απαηηεηή, εθηφο αλ ην ηίκεκα πηζησζεί θαη νξηζζεί πξνζεζκία γηα ηελ θαηαβνιή ηνπ, νπφηε θαζίζηαηαη απηνδηθαίσο ιεμηπξφζεζκν κε κφλε ηελ πάξνδν ηεο 23 Βι. γηα ηε ζπκθσλία λα θαηαβιεζεί ην ηίκεκα ζε ηξίην βι. ΔθΛάξ 68/1963 ΝνΒ ΗΖ 180. 24 Βι. ΔθΘεζ 14/1958 ΑξρΝ Θ 674. Βι. θαη ΑΠ 24/1999 Γηθ/λε 2000 245: θαηαβνιή «ηνηο κεηξεηνίο», «ρέξη κε ρέξη». 25 Βι. θαη ΑΠ 305/2004 Γηθ/λε 2004 1432, απαίηεζε ακέζσο ιεμηπξφζεζκε, εθηφο αλ ην ηίκεκα πηζησζεί. 1446/1992 Γηθ/λε 1995 196, ε πιεξσκή γίλεηαη ηαπηφρξνλα κε ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο, έλζηαζε κε εθπιήξσζεο ηεο ζχκβαζεο. ΔθΘεζ 842/1992 Αξκ ΜΣ 337, άξζξν 379. 26 ΑΠ 632/1976 ΝνΒ ΚΔ 18, απφδεημε θαηαβνιήο. 27 Βι. Γειεγηάλλεο-Κνξλειάθεο Η 41. Γαδήο ΔξκΑΚ άξζξ. 531 αξηζ.4. 28 Βι. ΑΠ 1354/2000 αλση., παξνρή ζχληνκνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο γηα εμεχξεζε ρξεκάησλ ρσξίο κεηαβνιή ηνπ απαηηεηνχ. 12
πξνζεζκίαο. Δπνκέλσο κπνξεί λα επηδησρζεί ε είζπξαμε ηνπ ηηκήκαηνο θαη κε αλαγθαζηηθή εθηέιεζε, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ε αμίσζε ηνπ πσιεηή ζα εληζρχζεη κε εθηειεζηφ ηίηιν απφ ηνλ νπνίν πξνθχπηεη ε πνζφηεηα θαη ε πνηφηεηα ηεο παξνρήο, αθφκε εθηειεζηφο ηίηινο κπνξεί λα είλαη θαη ην ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν πνπ απνδεηθλχεη ηελ απαίηεζε. Με ηα παξαπάλσ δεδνκέλα, ε αμίσζε ηνπ πσιεηή, σο πξνο εθπιήξσζε ηεο ζπκθσλεκέλεο παξνρήο, πξνο εθηέιεζε ηεο ζχκβαζεο, αθνξνχλ ηελ έιιεηςε επζχλεο ηνπ νθεηιέηε αγνξαζηή γηα ηελ θαζπζηέξεζε ηεο παξνρήο ηνπ, ε νπνία νδεγεί ζηελ απνηξνπή ησλ δπζκελψλ ζπλεπεηψλ ηεο ππεξεκεξίαο, αιιά δελ αλαηξεί ηελ θχξηα ππνρξέσζε γηα ηελ εθηέιεζε ηεο ζχκβαζεο 29. 2.2. ΠΑΡΔΠΟΜΔΝΔ ΤΠΟΥΡΔΩΔΙ 2.2.1. Από ηο νόμο Ο αγνξαζηήο έρεη απφ ην λφκν παξεπφκελεο ππνρξεψζεηο, φπσο λα απνδψζεη ζηνλ πσιεηή ηηο δαπάλεο, ηηο νπνίεο έθαλε ν ηειεπηαίνο γηα ην πξάγκα ζην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ κεζνιαβεί απφ ηε κεηάζεζε ηνπ θηλδχλνπ ζηνλ αγνξαζηή κέρξη ηελ παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο. Οη αλαγθαίεο δαπάλεο απνδίδνληαη ζηηο δηαηάμεηο γηα ηελ εληνιή. Οη άιιεο, κε αλαγθαίεο, απνδίδνληαη ζηηο δηαηάμεηο γηα ηε δηνίθεζε αιινηξίσλ. Δπίζεο έρεη ηελ ππνρξέσζε λα θαηαβάιεη ηφθνπο 30 γηα ην ηίκεκα, αθφηνπ παίξλεη ηα σθειήκαηα ηνπ πξάγκαηνο 31, δειαδή απφ ηε κεηάζεζε ζ απηφλ ηνπ θηλδχλνπ. Ζ πξαγκαηηθή ιήςε δελ απαηηείηαη. Ζ νθεηιή ηφθσλ δελ πξνυπνζέηεη ιεμηπξφζεζκε απαίηεζε ηνπ πσιεηή γηα πιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο. Δμαίξεζε ηζρχεη ζηελ πεξίπησζε πνπ ην ηειεπηαίν πηζηψζεθε. Μεηά ηε ιήμε ηεο πίζησζεο αξρίδεη απηφκαηα ε ππνρξέσζε ηνθνδνζίαο 32. Σέινο πξέπεη λα παξάζρεη ζηνλ πσιεηή ηα σθειήκαηα ηνπ πξάγκαηνο πνπ απνθφκηζε κέρξη ηε κεηάζεζε ζ απηφλ ηνπ θηλδχλνπ. Ο αγνξαζηήο δελ έρεη, ππνρξέσζε λα παξαιάβεη ην πξάγκα. Ζ άξλεζε παξαιαβήο θάλεη ηνλ αγνξαζηή, ππεξήκεξν δαλεηζηή θαη φρη ππεξήκεξν νθεηιέηε. Γειαδή ν αγνξαζηήο θέξεη απέλαληη ζηνλ πσιεηή ηα βάξε ηνπ πξάγκαηνο απφ ηε κεηάζεζε ζ απηφλ ηνπ θηλδχλνπ θαη θέξεη ηα έμνδα παξαιαβήο ηνπ πξάγκαηνο θαη απνζηνιήο ηνπ ζε ηφπν δηαθνξεηηθφ απφ ηνλ ηφπν ηεο εθπιήξσζεο. Όκσο ηα έμνδα παξάδνζεο θέξεη ν πσιεηήο. 29 Βι. άξζξν ηνπ π. Μπαξκπαζηάζε, κε ηίηιν Αλάιπζε ηεο πίζησζεο ηνπ ηηκήκαηνο θαη ν νξηζκφο πξνζεζκίαο γηα ηελ θαηαβνιή ηνπ, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, έηνο 2004, ζει. 703. 30 ΔθΘεζ 363/1994 Αξκ ΜΖ 1021, ρξφλνο έλαξμεο. 31 ΑΠ 1653/2001 Γηθ/λε 2002 765 επ., ελδνηηθφ δίθαην. 32 Γαδήο ΔξκΑΚ άξζξ. 529 αξηζ. 7. 13
2.2.2. Από ζςμθωνία ή ηην καλή πίζηη Απφ ηε ζπκθσλία ησλ κεξψλ κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ ππνρξεψζεηο ηνπ αγνξαζηή. Απφ ηελ θαιή πίζηε πεγάδεη ζεκαληηθφο αξηζκφο ππνρξεψζεσλ, άιιεο είλαη πξνζπκβαηηθέο, άιιεο ζπκβαηηθέο θαη άιιεο κεηαζπκβαηηθέο. Σν πεξηερφκελφ ηνπο πνηθίιιεη απφ πεξίπησζε ζε πεξίπησζε. Αλάινγα κε ηηο εηδηθέο ζπλζήθεο είλαη δπλαηφ λα πξνθχςνπλ θάπνηεο ππνρξεψζεηο, φπσο απνθάιπςε πεξηνπζηαθήο θαηάζηαζεο αγνξαζηή (πψιεζε κε πίζησζε), παξαιαβή ηνπ πξάγκαηνο, επίδεημε θαη θχιαμε ηνπ ειαηησκαηηθνχ πξάγκαηνο, ιήςε άδεηαο εηζαγσγήο ηνπ πξάγκαηνο πνπ αγνξάζηεθε ζην εμσηεξηθφ, επηζηξνθή πιηθψλ ζπζθεπαζίαο θαη αλνρή πηλαθίδαο λέαο δηεχζπλζεο ηνπ πσιεηή πνπ αγνξάζηεθε. 2.3. ΜΗ ΔΚΠΛΗΡΩΗ 2.3.1. Κύπιερ ςποσπεώζειρ Ζ κε εθπιήξσζε ηεο θχξηαο ππνρξέσζεο ηνπ αγνξαζηή, πνπ είλαη ε πιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο, παξέρεη ζηνλ πσιεηή δηθαίσκα λα απαηηήζεη εθπιήξσζε 33 θαη παξάγεη ζπλέπεηεο, πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηηο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ηηο ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο 34. Ζ ππεξεκεξία ηνπ αγνξαζηή σο πξνο ηελ πιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο παξέρεη ζηνλ πσιεηή δηθαηψκαηα. Ζ απνδεκίσζε θαιχπηεη κφλν ηε ζεηηθή δεκία. Οη δηαηάμεηο γηα ηελ αδπλακία παξνρήο δελ εθαξκφδνληαη, γηαηί ε παξνρή ηνπ αγνξαζηή είλαη ρξεκαηηθή 35. Ο πσιεηήο δελ έρεη ην δηθαίσκα λα ππαλαρσξήζεη γηα θαζπζηέξεζε ηνπ ηηκήκαηνο ζε πεξίπησζε πνπ εθπιήξσζε ηε ζχκβαζε νινθιήξνπ θαη πίζησζε ην ηίκεκα 36. 2.3.2. Παπεπόμενερ ςποσπεώζειρ Ζ κε εθπιήξσζε ησλ παξεπφκελσλ ππνρξεψζεσλ ξπζκίδεηαη ζχκθσλα κε ηηο γεληθέο δηαηάμεηο. Ό,ηη ηζρχεη γηα ηε κε εθπιήξσζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ πσιεηή ηζρχεη αλάινγα θαη γηα ηε κε εθπιήξσζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ αγνξαζηή. 33 Βι. ΔθΑζ 5940/1978 Γηθ/λε 1974 133. Γηα ηε ζχκβαζε ηεο αγσγήο βι. ΔθΑζ 7330/1976 ΝνΒ ΚΔ 749. ΔθΑζ 7053/1974 592, ρξφλνο ζχλαςεο ζχκβαζεο. 34 Βι. ΓελΔλνρ 128 επ. θαη Απ. Γεσξγηάδεο Η 7 V. Γειεγηάλλεο-Κνξλειάθεο Η 46. 35 Βι. ΓελΔλνρ 59 Γ ΗΗ θαη Απ. Γεσξγηάδεο Η 7 V. Γειεγηάλλε-Κνξλειάθε Η 46. 36 Βι. ΑΠ 1354/2000. 14
2.4. ΔΤΘΤΝΗ ΚΑΙ ΤΠΟΥΡΔΩΔΙ ΣΟΤ ΠΩΛΗΣΗ ΚΑΙ ΣΟΤ ΑΓΟΡΑΣΗ Παξαθάησ ζα αλαιχζνπκε ην λφκν 3043/2002, πνπ αλαθέξεηαη ζηηο επζχλεο θαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ πσιεηή θαη ηνπ αγνξαζηή. Ο πσιεηήο είλαη ππνρξεσκέλνο λα παξαδψζεη ην πξάγκα ζηνλ αγνξαζηή ζχκθσλα κε ηηο ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηεο θαη θπζηθά, ρσξίο πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα 37. Δπίζεο ν πσιεηήο δελ έρεη εθπιεξψζεη ηελ παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο ζηνλ αγνξαζηή, αλ απηφ δελ αληαπνθξίλεηαη ζηε ζχκβαζε θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ πεξηγξαθή πνπ έρεη πξνεγεζεί απφ ηνλ πσιεηή θαη ζην ππφδεηγκα πνπ έρεη παξνπζηάζεη ν πσιεηήο ζηνλ αγνξαζηή. Αθφκα, δελ έρεη εθπιεξψζεη ηελ παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο ν πσιεηήο, αλ απηφ δελ είλαη θαηάιιειν γηα ην ζθνπφ ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζχκβαζεο θαη ηδηαίηεξα γηα ηε ζχκθσλε κε ην ζθνπφ απηφ εηδηθή ρξήζε. Δπίζεο δελ εθπιεξψλεηαη ε παξάδνζε αλ ην πξάγκα δελ είλαη θαηάιιειν γηα ηε ρξήζε γηα ηελ νπνία πξννξίδνληαη ζπλήζσο ηεο ίδηαο θαηεγνξίαο θαη ηέινο, αλ δελ έρεη ηελ πνηφηεηα πνπ ν αγνξαζηήο πεξηκέλεη απφ ηα πξάγκαηα ηεο ίδηαο θαηεγνξίαο, ιακβάλνληαο θπζηθά ππφςε θαη ηηο δεκφζηεο δειψζεηο ηνπ πσιεηή, ηνπ παξαγσγνχ ή ηνπ αληηπξνζψπνπ ηνπ, ζην πιαίζην ηεο ζρεηηθήο δηαθήκηζεο ή επηζήκαλζεο, εθηφο αλ ν πσιεηήο δε γλψξηδε, νχηε φκσο φθεηιε λα γλσξίδεη ηε ζρεηηθή δήισζε 38. Σν πξάγκα δελ αληαπνθξίλεηαη ζηε ζχκβαζε θαη ζε πεξίπησζε πιεκκεινχο εγθαηάζηαζήο ηνπ, αλ ε εγθαηάζηαζε απνηειεί κέξνο ηεο ζχκβαζεο θαη πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηνλ πσιεηή. Σν ίδην φκσο ηζρχεη θαη φηαλ ε πιεκκέιεηα ηεο εγθαηάζηαζεο έγηλε απφ ηνλ αγνξαζηή επεηδή ν πσιεηήο παξέιεηςε λα ηνπ παξάζρεη ηηο ζσζηέο νδεγίεο 39. Ο πσιεηήο επζχλεηαη αλεμάξηεηα απφ ηελ ππαηηηφηεηά ηνπ αλ ην πξάγκα, θαηά ην ρξφλν πνπ ν θίλδπλνο κεηαβαίλεη ζηνλ αγνξαζηή, έρεη πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα ή ζηεξείηαη ηηο ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηεο, εθηφο βέβαηα αλ ν αγνξαζηήο θαηά ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο γλψξηδε φηη ην πξάγκα δελ αληαπνθξίλεηαη ζηε ζχκβαζε ή ε κε αληαπφθξηζε νθείιεηαη ζε πιηθά πνπ ρνξήγεζε ν αγνξαζηήο. Αλ ε έιιεηςε ή ην ειάηησκα δηαπηζησζεί κέζα ζε έμη κήλεο απφ ηελ παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο ηεθκαίξεηαη φηη ππήξρε θαηά ηελ παξάδνζε, εθηφο βέβαηα αλ απηφ δελ ζπκβηβάδεηαη κε ηε θχζε ηνπ πξάγκαηνο πνπ πνπιήζεθε ή κε ηε θχζε ηεο έιιεηςεο ή ηνπ ειαηηψκαηνο 40. ε πεξίπησζε πψιεζεο θηλεηνχ πξάγκαηνο, ην νπνίν φηαλ παξαδίλεηαη απφ ηνλ πσιεηή ζηνλ αγνξαζηή δελ έρεη ηηο ζπκθσλεκέλεο ηδηφηεηεο, ηφηε ν αγνξαζηήο έρεη ην δηθαίσκα λα απαηηήζεη, ή ηελ 37 Βι. άξζξν 534 ηνπ ΑΚ. 38 Βι. άξζξν 535 ηνπ ΑΚ. 39 Βι. άξζξν 536 ηνπ ΑΚ. 40 Βι. άξζξν 537 ηνπ ΑΚ. 15
αλαζηξνθή ηεο πψιεζεο, ή ηε κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο, ή ηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ πξάγκαηνο. Σν δηθαίσκα ηεο αλαζηξνθήο ηεο πψιεζεο, ην νπνίν κπνξεί λα αζθεζεί κε δήισζε ηνπ αγνξαζηή, φηαλ θηάζεη ζηνλ πσιεηή έρεη σο απνηέιεζκα ηελ εμππαξρήο αλαηξνπή ηεο πψιεζεο. Όηαλ αζθεζεί ην δηθαίσκα απηφ πνπ αλαηξέπεη ηε ζχκβαζε ηεο πψιεζεο απφ ηελ αξρή, παξέρεη επηπιένλ ζηνλ αγνξαζηή ην δηθαίσκα λα δεηήζεη ηελ επηζηξνθή ηνπ πνζνχ πνπ έρεη θαηαβάιιεη θαη ηφηε έρεη ηελ ππνρξέσζε λα επηζηξέςεη ην πξάγκα. Καη φηαλ έρεη θαηαβάιιεη κφλν θάπνην κέξνο ηνπ ηηκήκαηνο, κπνξεί λα δεηήζεη λα ηνπ επηζηξαθεί ην πνζφ απηφ θαη λα απνρσξήζεη απφ ηελ ππνρξέσζε λα θαηαβάιιεη θαη ην ππφινηπν ηίκεκα. Σν δηθαίσκα κείσζεο ηνπ ηηκήκαηνο ην νπνίν αζθείηαη ή κε ζρεηηθή αγσγή ή κε έλζηαζε, αθφκε θαη αλ έρεη ζπκπιεξσζεί ν ρξφλνο ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο παξαγξαθήο, έρεη σο απνηέιεζκα ηε δηακφξθσζε ηνπ κεησκέλνπ ηηκήκαηνο ηεο πψιεζεο. Όηαλ αζθεζεί ην δηθαίσκα απηφ, ηφηε απηφ κεηψλεηαη ηφζν, φζν είλαη θαη ε δηαθνξά ηεο αμίαο ηνπ πξάγκαηνο κε ή θαη ρσξίο ηε ζπκθσλεκέλε ηδηφηεηα, νπφηε ε ζχκβαζε αιιάδεη ζην βαζκφ πνπ κεηψλεηαη ε ππνρξέσζε ηνπ αγνξαζηή σο πξνο ηελ θαηαβνιή ηνπ ηηκήκαηνο. Αλ ν αγνξαζηήο πιεξψζεη κε έθδνζε επηηαγήο φιν ή κέξνο ηνπ ηηκήκαηνο ηνπ πξάγκαηνο θαη αζθήζεη έλα απφ ηα παξαπάλσ δηθαηψκαηα, δειαδή ή αλαζηξνθή ηεο πσιήζεσο ή κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο, ηφηε ν αγνξαζηήο γηα λα αθπξψζεη ηε δηαηαγή πιεξσκήο κε επηηαγή, πξέπεη λα επηθαιεζηεί ηε ζχκβαζε ηεο πψιεζεο, φηη ππήξραλ ειιείςεηο ησλ ζπκθσλεκέλσλ ηδηνηήησλ. Καηά ηελ παξάδνζε ηνπ θηλεηνχ πξάγκαηνο ζηνλ αγνξαζηή θαη φηη ην πνζφ ηεο επηηαγήο αθνξά ην ηίκεκα ή κέξνο απηνχ. Καη ιφγσ ησλ ειιείςεσλ απηψλ αθπξψλεη ηελ επηηαγή. Όηαλ ν αγνξαζηήο αζθήζεη ην δηθαίσκα αλαζηξνθήο ηεο πψιεζεο ή κείσζεο ηνπ ηηκήκαηνο κπνξεί λα δεηήζεη ηε δηαθνπή ηεο δηαηαγήο πιεξσκήο κε επηηαγή θαη απφ ηνλ ηξίην θνκηζηή, ν νπνίνο απέθηεζε ηελ επηηαγή κεηά απφ νπηζζνγξάθεζε ηνπ πσιεηή, αλ απνδείμεη ηελ έιιεηςε ζπκθσλεκέλεο ηδηφηεηαο ηνπ πξάγκαηνο 41. Αλ ην πξάγκα παξαδνζεί ζηνλ αγνξαζηή κε πξαγκαηηθφ ειάηησκα ή έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηαο γηα ηα νπνία επζχλεηαη ν πσιεηήο, ηφηε ν αγνξαζηήο έρεη θάπνηα δηθαηψκαηα. Έλα απφ απηά είλαη λα απαηηήζεη, ρσξίο ηε δηθή ηνπ επηβάξπλζε, ηε δηφξζσζε ή αληηθαηάζηαζε ηνπ πξάγκαηνο κε άιιν, εθηφο βέβαηα αλ απηή ε ελέξγεηα είλαη αδχλαηε ή απαηηεί δπζαλάινγεο δαπάλεο. Αθφκε κπνξεί λα απαηηήζεη ηε κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο θαη ηέινο λα ππαλαρσξήζεη απφ ηε ζχκβαζε, εθηφο φκσο αλ πξφθεηηαη γηα επνπζηψδεο πξαγκαηηθφ 41 Βι. άξζξν ηνπ Α. Γησηάθνπ, κε ηίηιν Ζ πψιεζε θηλεηνχ πξάγκαηνο, ηα δηθαηψκαηα ηνπ αγνξαζηή ζε πεξίπησζε έιιεηςεο ησλ ζπκθσλεκέλσλ ηδηνηήησλ, νη ζπλέπεηεο άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο αλαζηξνθήο ηεο πψιεζεο θαη ηε δηαηαγή πιεξσκήο ζε βάξνο ηνπ αγνξαζηή, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, έηνο 2005, ζει. 810. 16
ειάηησκα. Όκσο θαη ν πσιεηήο έρεη ηελ ππνρξέσζε λα δηνξζψζεη ή λα αληηθαηαζηήζεη ην πξάγκα ζε εχινγν ρξφλν θαη ρσξίο ζεκαληηθή ελφριεζε ηνπ αγνξαζηή 42. Αλ ν πσιεηήο δελ εθπιήξσζε ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ, ηφηε ν αγνξαζηήο έρεη φζα δηθαηψκαηα έρεη ν δαλεηζηήο ζηηο ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο θαη ηδίσο ζε πεξίπησζε ππεξεκεξίαο ή ππαίηηαο αδπλακίαο ηνπ νθεηιέηε. Παξάιιεια φκσο κε ηα παξαπάλσ δηθαηψκαηα, ζεζκνζεηείηαη θαη ε εηδηθή επζχλε ηνπ πσιεηή γηα λνκηθά θαη πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα ηνπ πσιεζέληνο. Ζ επζχλε γηα ηα λνκηθά ειαηηψκαηα κεηαθξάδεηαη ζην λφκν σο επζχλε γηα ηε κε εθπιήξσζε ηεο ζχκβαζεο ή γηα πιεκκειή εθπιήξσζε απηήο. Αληίζεηα, ε επζχλε γηα πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα είλαη εγγπεηηθή. Ζ ζπλχπαξμε ησλ δπν απηψλ κνξθψλ επζχλεο, δειαδή ηεο γεληθήο γηα κε εθπιήξσζε ηεο ελνρήο θαη ηεο εηδηθήο γηα ειαηηψκαηα ηνπ πσιεζέληνο, δηθαηνινγείηαη κφλν εάλ ε εηδηθή επζχλε έρεη δηαθνξεηηθή θχζε απφ ηε γεληθή. πλεπψο, εθεί φπνπ ηα ειαηηψκαηα θαζηζηνχλ αδχλαηε ηελ εθηέιεζε ηεο ζχκβαζεο, δεκηνπξγείηαη επζχλε γηα ηελ κε εθπιήξσζε, ζπλεπεία ηεο νπνίαο ν νθεηιέηεο ηεο αδχλαηεο παξνρήο ππνρξενχηαη λα απνδψζεη ηελ αληηπαξνρή, αλ ηπρφλ ηελ θαηέβαιε ν αληηζπκβαιιφκελνο, γηα λα επηηχρεη αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ. Ζ ππαλαρψξεζε, ε νπνία δειψλεηαη φηαλ ε αδπλακία παξνρήο είλαη ππαίηηα, δελ απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ απφδνζε ηνπ πινπηηζκνχ, αιιά ηεο επιφγνπ απνδεκίσζεο. Ο ιφγνο ηεο αλαίξεζεο, πνπ αλαθέξεηαη ζηνλ πξνζβαιιφκελν φηη παξά ην λφκν δελ απέξξηςε ηελ αγσγή σο αφξηζηε, ζηελ νπνία δε δηεπθξηλίδεηαη αλ ην επηθιεζέο ειάηησκα ηνπ πσιεζέληνο είλαη λνκηθφ ή πξαγκαηηθφ, νχηε αλ ην ηίκεκα πνπ έρεη πξνθαηαβιεζεί, δεηείηαη σο ζπλέπεηα ηεο αλαζηξνθήο ηεο πψιεζεο, είλαη αβάζηκν, αθνχ ζηεξίδεηαη ζηελ πξνυπφζεζε φηη ε πξνζηαζία πνπ απαηηείηαη δηθαηνινγείηαη απφ ηελ εγγπεηηθή επζχλε ηνπ πσιεηή, ην νπνίν δελ αιεζεχεη 43. Ο αγνξαζηήο έρεη ην δηθαίσκα λα αζθήζεη εθ λένπ έλα απφ ηα δηθαηψκαηα ηεο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπ, αλ δηαπηζηψζεη θαη άιιν ειάηησκα αθφκε θαη φηαλ ιείπεη ε ζπλνκνινγεκέλε ηδηφηεηα 44. Αλ ν αγνξαζηήο αζθήζεη ην δηθαίσκα ππαλαρψξεζεο, ην δηθαζηήξην κπνξεί λα επηδηθάζεη κφλν κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο ή λα δηαηάμεη αληηθαηάζηαζε ηνπ πξάγκαηνο, αλ θξίλεη φηη νη πεξηζηάζεηο δελ δηθαηνινγνχλ ηελ ππαλαρψξεζε 45. Αλ ν πσιεηήο δελ εθπιεξψζεη ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ, ν αγνξαζηήο έρεη φζα δηθαηψκαηα έρεη ν δαλεηζηήο ζηηο ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο θαη ζπγθεθξηκέλα ζε πεξίπησζε ππεξεκεξίαο ή ππαίηηαο αδπλακίαο ηνπ νθεηιέηε. 42 Βι. άξζξν 540 ηνπ ΑΚ. 43 Βι. άξζξν ηνπ Δι. Σζαθφπνπινπ, κε ηίηιν Σν ειάηησκα ηνπ πξάγκαηνο ζηελ πψιεζε θαη φηαλ απηφ θαζηζηά αδχλαηε ηελ εθηέιεζε ηεο ζχκβαζεο, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, έηνο 2004, ζει. 323. 44 Βι. άξζξν 541 ηνπ ΑΚ. 45 Βι. άξζξν 542 ηνπ ΑΚ. 17
Αλ ν έλαο απφ ηνπο ζπκβαιινκέλνπο βξίζθεηαη ζε ππεξεκεξία σο πξνο ηελ παξνρή πνπ νθείιεη, ν άιινο έρεη δηθαίσκα λα ηνπ δψζεη εχινγε πξνζεζκία γηα εθπιήξσζε, δειψλνληαο ζπγρξφλσο φηη κεηά ηελ πάξνδφ ηεο απνθξνχεη ηελ παξνρή. Αλ πεξάζεη άπξαθηε ε πξνζεζκία, ν αγνξαζηήο έρεη δηθαίσκα ή λα απαηηήζεη απνδεκίσζε γηα ηε κε εθπιήξσζε ή λα ππαλαρσξήζεη απφ ηε ζχκβαζε, φρη φκσο λα απαηηήζεη ηελ παξνρή. Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη πξνυπφζεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηνπ αγνξαζηή, φηαλ ν πσιεηήο βξίζθεηαη ζε ππεξεκεξία σο πξνο ηελ παξάδνζε ηνπ πσιεζέληνο πξάγκαηνο, λα ππαλαρσξήζεη απφ ηελ πψιεζε, φπνπ θαη δηθαηνχηαη λα δεηήζεη ηελ παξνρή πνπ ηπρφλ θαηέβαιε, είλαη λα δψζεη ζηνλ πσιεηή εχινγε πξνζεζκία εθπιήξσζεο, δειψλνληαο ζπγρξφλσο φηη κεηά ηελ πάξνδν ηεο πξνζεζκίαο απνθξνχεη ηελ παξνρή 46. Όηαλ θαηά ην ρξφλν πνπ ν θίλδπλνο κεηαβαίλεη ζηνλ αγνξαζηή, ιείπεη ε ζπλνκνινγεκέλε ηδηφηεηα ηνπ πξάγκαηνο, ν αγνξαζηήο δηθαηνχηαη, αληί γηα ηα δηθαηψκαηα πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, λα απαηηήζεη απνδεκίσζε γηα κε εθηέιεζε ηεο ζχκβαζεο ή ζσξεπηηθά κε ηα δηθαηψκαηα απηά, λα απαηηήζεη απνδεκίσζε γηα ηε δεκία πνπ δελ θαιχπηεηαη απφ ηελ άζθεζή ηνπο. Σν ίδην ηζρχεη θαη ζε πεξίπησζε παξνρήο ειαηησκαηηθνχ πξάγκαηνο, ε νπνία νθείιεηαη ζε πηαίζκα ηνπ πσιεηή 47. Γηα έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηαο, ν πσιεηήο δελ επζχλεηαη ζε απνδεκίσζε, φηαλ ε ηδηφηεηα απηή ππήξρε θαηά ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο, αιιά έπαπζε λα ππάξρεη ρσξίο ππαηηηφηεηα ηνπ πσιεηή πξηλ κεηαβεί ν θίλδπλνο ζηνλ αγνξαζηή 48. Ζ ηδηφηεηα ηνπ πξάγκαηνο ζεσξείηαη φρη κφλν θάπνην ζπγθεθξηκέλν θπζηθφ γλψξηζκα ή πιενλέθηεκα ηνπ πξάγκαηνο αιιά θαη νπνηαδήπνηε ζρέζε, ε νπνία ιφγσ ηνπ είδνπο θαη ηεο δηάξθεηάο ηεο επηδξά ζηελ αμία ή ηελ ρξεζηκφηεηα ηνπ πξάγκαηνο 49. Ο αγνξαζηήο κπνξεί λα εγείξεη θαηά ηνπ πσιεηή αγσγή κε ηελ νπνία λα δεηεί ηε κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο 50 ή λα αζθήζεη κε έλζηαζε ηα ζρεηηθά δηθαηψκαηά ηνπ. Γηα λα είλαη φκσο νξηζκέλε θαη επηδεθηηθή δηθαζηηθήο εθηίκεζεο είηε ε αγσγή είηε ε ζρεηηθή έλζηαζε πξέπεη λα αλαθέξεηαη ζε απηήλ ζπγθεθξηκέλα πνηα ηδηφηεηα ηνπ πξάγκαηνο ιείπεη, παξά ην φηη ζπλνκνινγήζεθε ε χπαξμή ηεο κεηαμχ ησλ ζπκβαιινκέλσλ θαηά ηελ ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο θαη ην φηη ζπλέπεηα απηψλ παξίζηαηαη κεησκέλε ε αμία ηνπ πξάγκαηνο θαζψο θαη ην πνζφ ηεο κείσζεο 51. 46 Βι. άξζξν ηνπ Αλ. Πξάζζνπ, κε ηίηιν Σα δηθαηψκαηα ηνπ αγνξαζηή ζε πεξίπησζε κε εθπιήξσζεο ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ πσιεηή θαη ην δηθαίσκα ππαλαρψξεζεο ηνπ αγνξαζηή, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, έηνο 2003, ζει. 630. 47 Βι. άξζξν 543 ηνπ ΑΚ. 48 Βι. άξζξν 544 ηνπ ΑΚ. 49 Βι. Γεσξγηάδε-ηαζφπνπινπ ΑΚ 534-535 αξηζ. 20. 50 Βι. άξζξν 540 ηνπ ΑΚ. 51 Βι. ΔΑ 3234/1995 ΔιΓ 38 (1997) ζει.931. 18
Πξνυπφζεζε γηα λα δνζεί ην δηθαίσκα ζηνλ αγνξαζηή λα απαηηήζεη ηελ κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο είλαη ε επζχλε ηνπ πσιεηή γηα έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλσλ ηδηνηήησλ πνπ θαη απηή πξνυπνζέηεη ηελ έγθπξε πψιεζε, ηελ χπαξμε ειαηηψκαηνο ή έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηαο θαη φηη νη ειιείςεηο απηέο πξέπεη λα πθίζηαληαη θαηά ηνλ ρξφλν πνπ κεηαβαίλεη ν θίλδπλνο ζηνλ αγνξαζηή δειαδή θαηά ηνλ ρξφλν παξάδνζεο ηνπ πσιεζέληνο θαη φηη ιφγσ ηεο έιιεηςεο 52 πθίζηαηαη κεησκέλε ε αμία ηνπ πξάγκαηνο θαζψο θαη ην πνζνζηφ ηεο κείσζεο 53. Θεσξείηαη φηη ν αγνξαζηήο απνδέρζεθε ην πξάγκα αλ ην παξέιαβε αλεπηθχιαθηα, γλσξίδνληαο φκσο ην ειάηησκα ή ηελ έιιεηςε ηεο ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηαο 54. Ζ παξαγξαθή δηαθφπηεηαη φηαλ ν ππφρξενο αλαγλσξίζεη ηελ αμίσζε κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν, αξθείηαη ζε νπνηαδήπνηε ζπκπεξηθνξά ηνπ νθεηιέηε έλαληη ηνπ δαλεηζηή, απφ ηελ νπνία λα ζπλεπάγεηαη φηη ν νθεηιέηεο, γλσξίδνληαο ηελ αμίσζε ηνπ δαλεηζηή, ζεσξεί φηη απηή πθίζηαηαη θαηά ην ρξφλν ηεο ζπκπεξηθνξάο. Σέηνηα πεξίπησζε πξέπεη λα ζεσξεζεί φηη ππάξρεη θαη φηαλ ζε ζχκβαζε πψιεζεο πξάγκαηνο ν αγνξαζηήο δειψζεη ζηνλ πσιεηή φηη παξαδέρεηαη φηη ζπλήθζε ε ζχκβαζε θαη φηη πξνηίζεηαη έλαληη ηνπ ηηκήκαηνο λα θαηαβάιεη κέξνο απηνχ, παξφια απηά θαηαβάιιεη ην κέξνο απηφ, γηαηί ζηε ζπκπεξηθνξά απηή ππάξρεη ε αλαγλψξηζε ηνπ αγνξαζηή, ηεο αμηψζεσο ηνπ πσιεηή γηα ην ππφινηπν ηνπ ηηκήκαηνο, κε ζπλέπεηα βεβαίσο ηε δηαθνπή ηεο παξαγξαθήο ηεο αμηψζεσο απηήο. Όηαλ φκσο ν αγνξαζηήο δειψζεη ζηνλ πσιεηή φηη παξαδέρεηαη φηη ζπλήθζε ε ζχκβαζε θαη φηη θαηέβαιε ζε απηφλ κέξνο ηνπ ηηκήκαηνο, αιιά δειψζεη ζηνλ ίδην επηπιένλ φηη ην πξάγκα θαηά ην ρξφλν κεηάβαζεο ηνπ θηλδχλνπ ζε εθείλνλ, δειαδή θαηά ηελ παξάδνζή ηνπ, είρε θάπνην πξαγκαηηθφ ειάηησκα, πνπ κείσλε νπζησδψο ηελ αμία ηνπ ζε νξηζκέλν ρξεκαηηθφ πνζφ, κηθξφηεξν ηνπ κέξνπο ηνπ ηηκήκαηνο πνπ θαηαβιήζεθε, φηη εμαηηίαο ηνπ ειαηηψκαηνο ην ηίκεκα κεηψλεηαη ζην πξνκλεκνλεπφκελν πνζφ ηεο κεησκέλεο αμίαο. Όηη εθείλνο έρεη μνθιήζεη πιήξσο ην κεησκέλν απηφ ηίκεκα κε ηελ πξναλαθεξφκελε θαηαβνιή θαη φηη απαηηεί απφ απηφλ λα ηνπ απνδψζεη ηε δηαθνξά κεηαμχ ηνπ κέξνπο ηνπ ηηκήκαηνο πνπ θαηαβιήζεθε θαη ηνπ πνζνχ ηεο κεησκέλεο αμίαο ηνπ πξάγκαηνο. Αλαινγηθά εθαξκνδφκελν, δελ ζπληξέρεη ε αλαγλψξηζε απφ κέξνπο ηνπ αγνξαζηή ηεο αμηψζεσο ηνπ πσιεηή γηα ην ππφινηπν ηνπ ηηκήκαηνο θαη αληίζηνηρα δελ επέξρεηαη δηαθνπή ηεο παξαγξαθήο ηεο αμηψζεσο απηήο, γηαηί δελ αλαγλσξίδεηαη απφ ηνλ αγνξαζηή ε αμίσζε απηή σο πθηζηάκελε θαηά ην ρξφλν ηεο παξαπάλσ ζπκπεξηθνξάο ηνπ 55. 52 Βι. ΑΠ 1267/1995 ΔιΓ 38(1997) ζει.843 επ.. 53 Βι. άξζξν ηεο Κ. Θενδσξνπνχινπ, κε ηίηιν Έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλσλ ηδηνηήησλ πξάγκαηνο, έλλνηα, δηθαηψκαηα αγνξαζηή θαη ην πεξηερφκελν αγσγήο, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΗΚΑΗΟΤΝΖ, έηνο 2003, ζει. 858. 54 Βι. άξζξν 545 ηνπ ΑΚ. 55 Βι. άξζξν ηνπ π. Γθηάθε, κε ηίηιν Ζ παξαγξαθή αμίσζεο γηα θαηαβνιή ηηκήκαηνο απφ πψιεζε, δηαθνπή ηεο φηαλ ν νθεηιέηεο αλαγλσξίζεη ηελ αμίσζε κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, έηνο 2002, ζει. 316. 19
χκθσλα κε ην άξζξν 540 ηνπ ΑΚ, πνπ αλαθέξακε παξαπάλσ, ην δηθαίσκα αληηθαηάζηαζεο ηνπ πξάγκαηνο ην έρεη θαη ν πσιεηήο κε ηνπο ίδηνπο φξνπο, εθφζνλ φκσο ε άζθεζή ηνπ δελ είλαη αζχκθνξε γηα ηνλ αγνξαζηή. Ο πσιεηήο δηθαηνχηαη λα ηάμεη ζηνλ αγνξαζηή εχινγε πξνζεζκία γηα λα αληηθαηαζηήζεη ην πξάγκα ή λα ππαλαρσξήζεη, φηαλ ν ηειεπηαίνο πξνβάιιεη επζχλε ηνπ πσιεηή γηα ειαηηψκαηα ή γηα έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλσλ ηδηνηήησλ. Αλ ε πξνζεζκία παξέιζεη θαη δελ έρεη αληηθαηαζηαζεί ην πξάγκα, ηφηε ε άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ απηψλ απνθιείεηαη 56. Ο πσιεηήο έρεη ππνρξέσζε λα κεηαβηβάζεη ζηνλ αγνξαζηή ηελ θπξηφηεηα ηνπ πξάγκαηνο θαη λα ην παξαδψζεη ειεχζεξν απφ θάζε δηθαίσκα ηξίηνπ. Οξίδεηαη επίζεο φηη αλ ν πσιεηήο δελ εθπιήξσζε ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ, ν αγνξαζηήο έρεη φζα δηθαηψκαηα έρεη ν δαλεηζηήο ζηηο ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο θαη ηδίσο ζε πεξίπησζε ππεξεκεξίαο ή ππαίηηαο αδπλακίαο ηνπ νθεηιέηε. Απφ ην ζπλδπαζκφ ησλ παξαπάλσ πεξηπηψζεσλ πξνθχπηεη φηη ε επζχλε ηνπ πσιεηή γηα λνκηθά ειαηηψκαηα ηνπ πσιεζέληνο γίλεηαη επζχλε γηα ηε κε εθπιήξσζε ηεο παξνρήο. Ο αγνξαζηήο δηθαηνχηαη, εθηφο ησλ άιισλ, λα δεηήζεη απνδεκίσζε γηα ηε κε εθπιήξσζε. Ζ απνδεκίσζε απηή απνηειεί ππνθαηάζηαην ηνπ αξρηθνχ αληηθεηκέλνπ ηεο παξνρήο θαη άξα απηνηειή αμίσζε, ελψ σο δεκία πνπ πξέπεη λα απνθαηαζηαζεί λνείηαη θάζε ηη απφ ηε κεηαβνιή ηεο πεξηνπζίαο ηνπ αγνξαζηή απφ ηε κε εθπιήξσζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ πσιεηή, ε νπνία κπνξεί λα πξνέξρεηαη είηε απφ ην ηίκεκα ηνπ πξάγκαηνο πνπ θαηαβιήζεθε, είηε απφ ηηο δαπάλεο ζηηο νπνίεο ππνβιήζεθε ν αγνξαζηήο γηα λα ην απνθηήζεη. πλεπψο, πξνθεηκέλνπ λα πξνρσξήζεη ε απνθαηάζηαζε, αξθεί λα δηαπηζησζεί φηη επήιζε δεκία θαη φηη απηή ππάξρεη ζε αηηηψδε ζχλδεζκν κε ηελ αζέηεζε ηεο ζχκβαζεο. Ωο λνκηθφ ειάηησκα ζεσξείηαη θάζε δηθαίσκα, εκπξάγκαην ή ελνρηθφ, ηξίηνπ πάλσ ζην πσιεζέλ πξάγκα, ην νπνίν αληηηάζζεηαη θαηά ηνπ αγνξαζηή, κε απνηέιεζκα λα εκπνδίδεηαη ε ειεχζεξε άζθεζε ησλ εμνπζηψλ ηνπ αγνξαζηή ζην πξάγκα. Ννκηθά ειαηηψκαηα απνηεινχλ θαη ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα, ε λνκή θαη ε νηνλεί Ννκή θαη ε χπαξμε θαηάζρεζεο. Καηά ηελ άπνςε πνπ ππεξηζρχεη, ε επζχλε γηα λνκηθά ειαηηψκαηα, πνπ ππήξραλ θαηά ηελ ζχλαςε ηεο πψιεζεο, ζπληζηά κηα ηδηαίηεξε κνξθή ελδνζπκβαηηθήο επζχλεο ηνπ πσιεηή θαη απηφ γηαηί ελψ πξφθεηηαη γηα επζχλε απφ κε εθπιήξσζε, ν πσιεηήο έρεη ππνρξέσζε λα κεηαβηβάζεη ην αληηθείκελν ηεο πψιεζεο ειεχζεξν απφ θάζε δηθαίσκα ηξίηνπ. Παξφια απηά, φηαλ παξεθθιίλεη απφ ηνπο θαλφλεο πνπ ηζρχνπλ ζηελ παξάβαζε ζπκβαηηθψλ ππνρξεψζεσλ δηακνξθψλεηαη σο αληηθεηκεληθή επζχλε. ε απηφ ην ζεκείν ζέισ λα επηζεκάλσ φηη ζα ήηαλ νξζφηεξν ην λέν δίθαην ηεο πψιεζεο λα είρε ελνπνηήζεη ηηο δηαηάμεηο γηα ηα πξαγκαηηθά 56 Βι. άξζξν 546 ηνπ ΑΚ. 20
θαη ηα λνκηθά ειαηηψκαηα ζε κηα εληαία θαηεγνξία, κε θνηλέο ζπλέπεηεο φζνλ αθνξά ηα δηθαηψκαηα ηνπ αγνξαζηή 57. ε πεξίπησζε ππαλαρψξεζεο ηνπ αγνξαζηή απφ ηε ζχκβαζε ιφγσ πξαγκαηηθνχ ειαηηψκαηνο ή έιιεηςε ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηαο, έρεη ηελ ππνρξέσζε λα απνδψζεη ην πξάγκα ειεχζεξν απφ θάζε βάξνο πνπ ηνπ πξνζέζεζε ν ίδηνο, θαζψο επίζεο θαη ηα σθειήκαηα πνπ απνθφκηζε. Όηαλ πξέπεη θαη ν πσιεηήο λα επηζηξέςεη ην πξάγκα, ηφηε επηζηξέθεη ην ηίκεκα κε ηφθν, ηα έμνδα ηεο πψιεζεο, θαζψο θαη φζα δαπάλεζε ν αγνξαζηήο γηα ην πξάγκα. Οη δηαηάμεηο πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, εθαξκφδνληαη αλαιφγσο θαη ζηελ πεξίπησζε αληηθαηάζηαζεο ηνπ πξάγκαηνο 58. ε πεξίπησζε θαηαζηξνθήο ή ρεηξνηέξεπζεο ηνπ πξάγκαηνο, ν αγνξαζηήο έρεη ην δηθαίσκα λα δεηήζεη ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπ ή λα ππαλαρσξήζεη απφ ηε ζχκβαζε ή λα κεηψζεη ην ηίκεκα, αθφκε θαη αλ ην πξάγκα θαηαζηξάθεθε ή ρεηξνηέξεςε εμαηηίαο ηνπ ειαηηψκαηνο 59. Ο αγνξαζηήο ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ππάξρεη επζχλε ηνπ πσιεηή γηα πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα ή γηα έιιεηςε ζπκθσλεκέλσλ ηδηνηήησλ, δηθαηνχηαη λα αμηψζεη είηε ηελ αλαζηξνθή ηεο ζχκβαζεο, είηε ηελ κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο θαη ζε πψιεζε πξάγκαηνο θαηά γέλνο. Οξηζκέλνπ ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπ κε άιιν, απαιιαγκέλν απφ ειαηηψκαηα ή πνπ λα θέξεη πξάγκαηη ηηο ζπκθσλεκέλεο ηδηφηεηεο πνπ ζπληζηά ηδηαίηεξε κνξθή αμίσζεο γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο παξνρήο πνπ βαξχλεη ηνλ πσιεηή, κεηά φκσο ηελ κεηάζεζε ηνπ θηλδχλνπ, γηαηί κέρξη ην ρξνληθφ απηφ ζεκείν έρεη ν αγνξαζηήο δηθαηψκαηα 60. Σν δηθαίσκα απηφ ηνπ αγνξαζηή γηα αληηθαηάζηαζε ηνπ πξάγκαηνο αζθείηαη κε αγσγή ή κε έλζηαζή ηνπ θαηά αληίζεηεο αγσγήο, φπσο γηα ηελ πιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο ηνπ πσιεηή, αλ επδνθηκήζεη ε αγσγή ηνπ, δηαηάδεηαη ν πσιεηήο λα αληηθαηαζηήζεη ην πξάγκα κε ηνλ φξν ηεο ηαπηφρξνλεο θαηαβνιήο απφ ηνλ αγνξαζηή ηνπ νθεηιφκελνπ ηηκήκαηνο 61. Σν ηειεπηαίν ζεκαίλεη φηη ν αγνξαζηήο αζθψληαο ην δηθαίσκά ηνπ απηφ, δειαδή ηεο αληηθαηάζηαζεο, νθείιεη λα απνδψζεη ην πξάγκα ειεχζεξν απφ θάζε βάξνο, πνπ ν ίδηνο πξνζέζεζε, θαζψο θαη ηα σθειήκαηα, πνπ ηπρφλ απνθφκηζε απφ απηφ, έρνληαο παξάιιεια θαη ηελ αμίσζή ηνπ, γηα δαπάλεο πνπ πξαγκαηνπνίεζε ζην πξάγκα 62. Δπίζεο πξνθχπηεη φηη θαηά γέλνο νξηζκέλν ραξαθηεξίδεηαη ην πσιεζέλ πξάγκα, φηαλ απηφ σο παξνρή, πξνζδηνξίδεηαη θαηά ηα γεληθά θαη αθεξεκέλα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, ζε ηξφπν δειαδή ψζηε λα κελ ιακβάλνληαη ππφςε θαη νη αηνκηθέο δηαθνξέο ησλ πξαγκάησλ, ηα 57 Βι. άξζξν ηνπ Σπ. Γκιάφη, κε ηίηιν Ζ επζχλε ηνπ πσιεηή γηα λνκηθά ειαηηψκαηα ηνπ πξάγκαηνο απνηειεί επζχλε γηα κε εθπιήξσζε ηεο παξνρήο θαη ην δηθαίσκα απνδεκίσζεο ηνπ αγνξαζηή θαηά ηηο γεληθέο δηαηάμεηο, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, 2003, ζει. 882. 58 Βι. άξζξν 547 ηνπ ΑΚ. 59 Βι. άξζξν 548 ηνπ ΑΚ. 60 Βι. ΑΚ Γεσξγηάδε-ηαζφπνπινπ, Δηζαγσγή Παξαηεξήζεηο 534-562 αξηζ.15,21,27. 61 Βι. Κνξλειάθεο φ.π., ζει.245. 62 Βι. Γειεγηάλλε-Κνξλειάθε Δηδηθφ Δλνρ. Γίθαην 66 ζει.245. 21
νπνία αλήθνπλ ζηελ ίδηα θαηεγνξία. Παξνρή πεξηνξηζκέλνπ (θαηαρξεζηηθνχ) γέλνπο ππάξρεη θαη φηαλ ην γέλνο πξνζδηνξίδεηαη απφ κηθξφηεξν θχθιν πξαγκάησλ, φπσο φηαλ αλαθέξεηαη ζηα πξντφληα ελφο εξγνζηαζίνπ, ζε αληίζεζε πξνο ηελ παξνρή είδνπο, πνπ έρεη σο αληηθείκελν, πξάγκα αηνκηθψο νξηζκέλν. Ζ παξαπάλσ δηάηαμε εθαξκφδνληαη θαη ζηελ πψιεζε θαηά γέλνο νξηζκέλνπ πξάγκαηνο, νη αγσγέο, γηα αλαζηξνθή ή κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο γηα ηα θηλεηά, παξαγξάθνληαη ζε έμη κήλεο απφ ηελ παξάδνζή ηνπο ζηνλ αγνξαζηή 63. Ωζηφζν φκσο ν αγνξαζηήο κπνξεί λα αζθήζεη θαη κεηά ηε ζπκπιήξσζε ηνπ ρξφλνπ παξαγξαθήο, κε έλζηαζε ή κε αληέλζηαζή ηνπ, θαηά πεξίπησζε αληίζηνηρα, ηα πην πάλσ δηθαηψκαηά ηνπ, δειαδή απφ ην ειάηησκα ή ηελ έιιεηςε ζπκθσλεκέλεο ηδηφηεηαο ηνπ πξάγκαηνο, εθφζνλ φκσο εηδνπνίεζε ηνλ πσιεηή κέζα ζην ρξφλν ηεο παξαγξαθήο 64. Σα παξαπάλσ ηζρχνπλ θαη φηαλ ν αγνξαζηήο δεηεί ηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ πσιεζέληνο ειαηησκαηηθνχ πξάγκαηνο, κε άιιν απαιιαγκέλν απφ ειαηηψκαηα ή ειιείςεηο ζπκθσλεκέλσλ ηδηνηήησλ. Με ηελ πξνεγνχκελε φκσο εηδνπνίεζή ηνπ, πξέπεη λα θαζνξίδεηαη έζησ θαη ζπλνπηηθά, ην ειάηησκα ή ε έιιεηςε ζπκθσλεκέλεο ηδηφηεηαο, πνπ θέξεη ην πξάγκα θαη ε επηθχιαμε γηα ηελ άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ πνπ ηνπ παξέρνληαλ θαηά ηα παξαπάλσ απφ ην λφκν (γηα αληηθαηάζηαζε θ.ι.π.), έζησ θαη αλ ζπλεπάγεηαη ζπκπεξαζκαηηθά απφ απηή ηελ εηδνπνίεζε, δελ αξθεί φκσο αφξηζηε πξνεηδνπνίεζε 65. ε θάζε πεξίπησζε ν ελάγσλ αγνξαζηήο, πνπ αζθεί κε ηελ αγσγή ηνπ, ην δηθαίσκα ηεο αληηθαηάζηαζεο, δηθαηνχηαη ζηελ έλζηαζε ηνπ πσιεηή γηα εμάκελε 66, παξαγξαθή ηεο αμίσζή ηνπ λα αληηηείλεη, κε δηθή ηνπ αληέλζηαζή, φηη δηαθφπεθε ε παξαγξαθή απηή, απφ ηελ πξνεγνχκελε εηδνπνίεζε απηνχ, εληφο ηνπ εμακήλνπ απφ ηελ παξάδνζε ζε απηφλ ησλ ειαηησκαηηθψλ πξαγκάησλ, ζην κέηξν βέβαηα πνπ ν πσιεηήο, σο ππφρξενο αλαγλψξηζε ζηελ πεξίπησζε απηή, ηελ αμίσζε γηα αληηθαηάζηαζε, κε νπνηνδήπνηε ηξφπν 67. ηελ πεξίπησζε πνπ δεηείηαη λα ππνρξεσζεί ν ελαγφκελνο λα επηρεηξήζεη πξάμε, πνπ δελ κπνξεί λα γίλεη απφ ηξίην, ηφηε σο κέζν αλαγθαζηηθήο εθηέιεζεο πξνβιέπεηαη 68, ε θαηαδίθε ηνπ ζε ρξεκαηηθή πνηλή θαη πξνζσπηθή ηνπ θξάηεζε. Καηαδίθε ζε πξνζσπηθή θξάηεζε θαη ρξεκαηηθή πνηλή, σο κέζν έκκεζεο εθηέιεζεο, γηα ηελ εθηέιεζε πξάμεο πνπ νθείιεη λα επηρεηξήζεη λνκηθφ πξφζσπν, κπνξεί λα δεηεζεί κφλν θαηά ηνπ εθπξνζψπνπ ηνπ, ρσξίο λα εμαηξνχληαη θαη νη εθπξφζσπνη ησλ αλψλπκσλ εηαηξηψλ θαη ησλ εηαηξηψλ πεξηνξηζκέλεο επζχλεο 69. 63 Βι. άξζξν 554 ηνπ ΑΚ. 64 Βι. άξζξν 558 ηνπ ΑΚ. 65 Βι. Γειεγηάλλε-Κνξλειάθε ζει. 26. 66 Βι. άξζξα 554 θαη 559 ηνπ ΑΚ. 67 Βι. άξζξν 260 ηνπ ΑΚ. 68 Βι. άξζξν 946 ηνπ ΚπνιΓ. 69 Βι. ΔθΑζ 5348/1983 ΔιΓ (1984) ζει.175. 22
Γηα λα είλαη φκσο παξαδεθηφ ην ζρεηηθφ αίηεκα, πξέπεη ε αγσγή λα ζηξέθεηαη θαη θαηά ηνπ λνκηθνχ εθπξνζψπνπ αηνκηθψο, ζηελ πεξίπησζε δειαδή πνπ ελαγνκέλε είλαη ΑΔ ή ΔΠΔ, αιιηψο ε ζρεηηθή αγσγή απνξξίπηεηαη ιφγσ ανξηζηίαο ηεο, σο απαξάδεθηε 70. Δμάιινπ, ζε πψιεζε πξαγκάησλ νξηζκέλσλ θαηά γέλνο ν αγνξαζηήο έρεη δηθαίσκα λα απαηηήζεη αληί γηα ηελ αλαζηξνθή ή ηε κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο, ηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ πξάγκαηνο κε άιιν ρσξίο ειάηησκα ή κε ηηο ζπκθσλεκέλεο ηδηφηεηεο 71. Ζ άζθεζε απφ ηνλ αγνξαζηή ηνπ δηθαηψκαηνο αληηθαηάζηαζεο ηνπ ειαηησκαηηθνχ πξάγκαηνο δελ επηθέξεη αλαηξνπή ηεο ζχκβαζεο πψιεζεο, φπσο αληίζεηα ζπκβαίλεη ζηελ αλαζηξνθή, γηαηί ε ζχκβαζε πψιεζεο ζηελ πεξίπησζε απηή δηαηεξείηαη κε ην αξρηθφ ηεο πεξηερφκελν 72, ζην βαζκφ πνπ δελ ηξνπνπνηείηαη κε ηελ απφθαζε πνπ δέρεηαη ηελ αγσγή αληηθαηάζηαζεο 73. Ο αγνξαζηήο έρεη δηθαίσκα κφλν ζηε κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο, φηαλ ην πξάγκα εμ νινθιήξνπ ή ζε κεγάιν κέξνο θαηαζηξάθεθε ή ράζεθε ή ρεηξνηέξεςε νπζησδψο απφ ηπραίν πεξηζηαηηθφ ή κεηαπνηήζεθε ή εθπνηήζεθε εμ νινθιήξνπ ή ζε κεγάιν κέξνο απφ ηνλ αγνξαζηή 74. ε πψιεζε, ην χςνο ηεο κείσζεο ηνπ νθεηιφκελνπ ηηκήκαηνο ζηνλ πσιεηή 75, δελ πξνζδηνξίδεηαη απζαίξεηα, θαηά ηελ εθηίκεζε ηνπ δηθαζηεξίνπ, αιιά θαηά ηε κέζνδν ηνπ απνθαινχκελνπ «ζρεηηθνχ ππνινγηζκνχ», θαηά ηελ νπνία κέζνδν πξνζδηνξίδεηαη ε αγνξαία αμία ηνπ ειαηησκαηηθνχ πξάγκαηνο θαηά ηνλ ρξφλν ηεο πψιεζεο θαη ε αγνξαία αμία ηνπ πξάγκαηνο, αιιά πγηνχο. Απφ ηελ αλαινγία πνπ ζα πξνθχςεη κεηαμχ ησλ δπν αμηψλ, κεηψλεηαη ην ζπκθσλεκέλν ηίκεκα. Ζ κέζνδνο απηή έρεη σο βάζε ην ζπκθσλεκέλν ηίκεκα ηνπ ειαηησκαηηθνχ πξάγκαηνο θαη πξνο εχξεζε ηνπ δεηνχκελνπ, δειαδή ηνπ κεησκέλνπ ηηκήκαηνο, ρξεζηκνπνηεί σο ζπληζηψζεο ηεο ηα παξαπάλσ κεγέζε θαη ηνλ καζεκαηηθφ ηχπν Υ = * Δ / Α, φπνπ (Υ) είλαη ην δεηνχκελν κεησκέλν ηίκεκα, () είλαη ην ηίκεκα πνπ είρε ζπκθσλεζεί αξρηθά, (Δ) είλαη ε αμία ηνπ ειαηησκαηηθνχ πξάγκαηνο θαη (Α) είλαη ε αμία ηνπ ίδηνπ πξάγκαηνο 76, αιιά ρσξίο ειάηησκα 77. Όηαλ ν πσιεηήο αθηλήηνπ δηαβεβαηψλεη ηνλ αγνξαζηή φηη ην αθίλεην έρεη νξηζκέλε έθηαζε, ζπγρξφλσο επζχλεηαη θαη γηα ζπλνκνινγεκέλε ηδηφηεηα. Ο αγoξαζηήο έρεη ην δηθαίσκα ππαλαρψξεζεο γηα ειιηπή έθηαζε φηαλ κφλν ε έιιεηςε είλαη ηφζν ζεκαληηθή, ψζηε ν αγνξαζηήο δελ έρεη ζπκθέξνλ ζηε ζχκβαζε 78. 70 Βι. ΑΠ 127/1987 Γίθε (1987) ζει.695. 71 Βι. άξζξν 559 ηνπ ΑΚ. 72 Βι. Γεσξγηάδε-ηαζφπνπινπ άξζξ.559 αξηζ.25. 73 Βι. άξζξν ηνπ Ν. Καινγήξνπ, κε ηίηιν Πψιεζε πξάγκαηνο θαηά γέλνο νξηζκέλνπ θαη δηθαηψκαηα αγνξαζηή ζε πεξίπησζε ειαηησκάησλ, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΗΚΑΗΟΤΝΖ, έηνο 2003, ζει. 858. 74 Βι. άξζξν 549 ηνπ ΑΚ. 75 Βι. άξζξν 513 ηνπ ΑΚ. 76 Βι. Γειεγηάλλε-Κνξλειάθε, ελνρηθφ δίθαην, η.η, έθδ.1992 63 ζει.237-238. 77 Βι. άξζξν ηνπ Κ. Γεσξγίνπ, κε ηίηιν Διάηησκα πσιεζέληνο, κείσζε ηνπ ηηκήκαηνο θαη ν ηξφπνο ππνινγηζκνχ, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΗΚΑΗΟΤΝΖ, έηνο 2003, ζει. 245. 78 Βι. άξζξν 550 ηνπ ΑΚ. 23
Όηαλ γίλεηαη πψιεζε πνιιψλ πξαγκάησλ θαη κφλν νξηζκέλα απφ απηά έρνπλ ειάηησκα ή δελ έρνπλ ζπλνκνινγεκέλε ηδηφηεηα, ηφηε ε αληηθαηάζηαζε ή ε ππαλαρψξεζε γίλεηαη κφλν ζε απηά, αθφκε θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ έρεη νξηζζεί εληαίν ηίκεκα. Όηαλ ηα πξάγκαηα πνπιήζεθαλ σο ζχλνιν θαη απηά πνπ έρνπλ ην ειάηησκα επεξεάδνπλ θαη ηα ππφινηπα, ηφηε ε αληηθαηάζηαζε ή ε ππαλαρψξεζε γίλεηαη ζε φια 79. ηελ πεξίπησζε πνπ πνπιήζεθαλ πεξηζζφηεξα πξάγκαηα θαη κεξηθά κφλν έρνπλ ειάηησκα ή δελ έρνπλ ηελ ζπκθσλεκέλε ηδηφηεηα, ε αλαζηξνθή αλαθέξεηαη κφλν ζε απηά, αθφκε θαη αλ νξίζζεθε εληαίν ηίκεκα γηα φια. Αλ φκσο ηα πξάγκαηα πνπιήζεθαλ αζξφα ή σο ζχλνιν θαη εθείλα πνπ έρνπλ ην ειάηησκα ή ηελ έιιεηςε, δελ κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ απφ ηα ππφινηπα ρσξίο λα δεκησζεί ν έλαο απφ ηνπο ζπκβαιινκέλνπο, ηφηε ε αλαζηξνθή επεθηείλεηαη ζε φια. Ζ παξαπάλσ δηάηαμε, αλ θαη αλαθέξεηαη κφλν γηα αλαζηξνθή, εθαξκφδεηαη αλαιφγσο γηα φια ηα δηθαηψκαηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο, φηαλ αλαθχπηεη αγνξαλνκηθή επζχλε ηνπ πσιεηή. Πξνυπφζεζε είλαη λα πνπιήζεθαλ πεξηζζφηεξα πξάγκαηα, νξηζκέλα απφ ηα νπνία είλαη ειαηησκαηηθά ή δελ έρνπλ ηελ ζπκθσλεκέλε ηδηφηεηα. ηελ πεξίπησζε απηή, ηα δηθαηψκαηα ηνπ αγνξαζηή αζθνχληαη κφλν γηα ηα ειαηησκαηηθά πξάγκαηα. Μπνξεί φκσο ε άζθεζή ηνπο λα επεθηαζεί θαη ζηα ππφινηπα αλ εθπιεξψλνληαη δπν πξνυπνζέζεηο, αλ δειαδή φια πνπιήζεθαλ αζξφα ή σο ζχλνιν θαη αλ ηα ειαηησκαηηθά πξάγκαηα δελ κπνξεί λα απνρσξηζζνχλ απφ ηα ππφινηπα ρσξίο λα δεκησζεί ν έλαο απφ ηνπο ζπκβαιιφκελνπο. Οη πξνυπνζέζεηο απηέο, νη νπνίεο πξέπεη λα ηζρχνπλ καδί, πξνθεηκέλνπ ηα δηθαηψκαηα ηνπ αγνξαζηή λα αζθεζνχλ γηα ην ζχλνιν ησλ πσιεζέλησλ, εηζρσξνχλ ζηα ζηνηρεία ηεο ηζηνξηθήο βάζεο ηεο αγνξαλνκηθήο αγσγήο θαη δελ επηηξέπεηαη ην δηθαζηήξην λα ηηο ιάβεη ππφςε απηεπαγγέιησο 80. Ζ αληηθαηάζηαζε ή ε ππαλαρψξεζε γηα ην θχξην πξάγκα πεξηιακβάλεη θαη ην παξεπφκελν, αθφκε θαη αλ νξίζηεθε γηα απηφ ηδηαίηεξν ηίκεκα 81. Αλ απφ πεξηζζφηεξα πξάγκαηα πνπ πνπιήζεθαλ κεξηθά κφλν έρνπλ ειάηησκα ή δελ έρνπλ ηε πξνζπκθσλεκέλε ηδηφηεηα ε αλαζηξνθή αθνξά κφλν απηά θαη αλ αθφκε νξίζηεθε εληαίν ηίκεκα γηα φια. Αλ φκσο ηα πξάγκαηα πνπιήζεθαλ αζξφα ή σο ζχλνιν θαη εθείλα πνπ είραλ ην ειάηησκα ή ηελ έιιεηςε δελ κπνξνχλ λα απνρσξηζζνχλ απφ ηα ππφινηπα ρσξίο λα δεκησζεί ν έλαο απφ ηνπο ζπκβαιινκέλνπο, ε αλαζηξνθή επεθηείλεηαη ζε φια. 79 Βι. άξζξν 551 ηνπ ΑΚ. 80 Βι. άξζξν ηνπ Δι. Σζαθφπνπινπ, κε ηίηιν Ζ πεξίπησζε πνπ πσινχληαη πεξηζζφηεξα πξάγκαηα θαη αλ νξηζκέλα απφ απηά παξνπζηάδνπλ ειάηησκα ή δελ έρνπλ ζπλνκνινγεκέλε ηδηφηεηα θαη ηα δηθαηψκαηα ηνπ αγνξαζηή πνπ πεξηνξίδνληαη κφλν ζε απηά. Οη πξνυπνζέζεηο ππφ ηηο νπνίεο ηα δηθαηψκαηα ηνπ αγνξαζηή εθηείλνληαη θαη ζηα ππφινηπα πξάγκαηα, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, έηνο 2004, ζει. 406. 81 Βι. άξζξν 552 ηνπ ΑΚ. 24
Ο πσιεηήο δηθαηνχηαη κφλν ην ηίκεκα ηνπ παξαδνζέληνο πξάγκαηνο θαη σο πξνο ηα ειαηησκαηηθά κέξε θαη κφλν, αθνξά ε αλαζηξνθή ηεο πψιεζεο, θαηά ηε βάζηκε έλζηαζε ηνπ αγνξαζηή. Ο πσιεηήο βαξχλεηαη κε ηα έμνδα γηα ηελ παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο πνπ πνπιήζεθε θαη ηδίσο γηα ην δχγηζκα, ηε κέηξεζε ή ηελ αξίζκεζε, ν αγνξαζηήο βαξχλεηαη κε ηα έμνδα ηεο παξαιαβήο θαη ηεο απνζηνιήο ζε ηφπν ηεο εθπιήξσζεο. Αλ αλαζηξαθεί ε πψιεζε ν αγνξαζηήο έρεη ππνρξέσζε λα απνδψζεη ην πξάγκα ειεχζεξν απφ θάζε βάξνο πνπ ηνπ πξφζζεζε ν ίδηνο θαζψο θαη ηα σθειήκαηα πνπ απνθφκηζε. Ο πσιεηήο επηζηξέθεη ην ηίκεκα κε ηφθν, ηα έμνδα ηεο πψιεζεο θαζψο θαη ν αγνξαζηήο δαπάλεζε γηα ην πξάγκα. ε πεξίπησζε αλαζηξνθήο ν πσιεηήο είλαη ππνρξεσκέλνο λα απνδψζεη ζηνλ αγνξαζηή φρη κφλν ηηο δαπάλεο πνπ έθαλε ν ηειεπηαίνο γηα ην πξάγκα αιιά θαη ηα έμνδα ζηα νπνία ππνβιήζεθε ν αγνξαζηήο γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο ζχκβαζεο δειαδή έμνδα κεηαθνξάο, φπσο λαχια, αγψγηα, θνξησηηθά θαη εθθνξησηηθά, έμνδα ζπλαξκνιφγεζεο, έμνδα εγθαηάζηαζεο, έμνδα παξαιαβήο ηνπ πσιεζέληνο πξάγκαηνο 82. Όηαλ ππάξρνπλ πεξηζζφηεξνη απφ έλαο πσιεηέο ή αγνξαζηέο θαη πξνθχςεη δηθαίσκα αληηθαηάζηαζεο, ην δηθαίσκα κείσζεο ηνπ ηηκήκαηνο αζθείηαη απφ ηνλ θαζέλαλ ή θαηά ηνπ θαζελφο αλάινγα. Σν ίδην ηζρχεη θαη αλ ν πσιεηήο ή ν αγνξαζηήο θιεξνλνκεζεί απφ πνιινχο 83. Ζ παξαγξαθή ησλ δηθαησκάησλ ηνπ αγνξαζηή, ιφγσ πξαγκαηηθνχ ειαηηψκαηνο ή έιιεηςεο ζπλνκνινγεκέλεο ηδηφηεηαο, γίλεηαη κεηά ηελ πάξνδν πέληε εηψλ γηα ηα αθίλεηα θαη δχν εηψλ γηα ηα θηλεηά 84. Δηδηθή πεξίπησζε είλαη φηαλ εγείξεη αγσγή έλαο απφ ηνπο ζπκβαιιφκελνπο ζηελ πψιεζε θαη δεηεί απνδεκίσζε ιφγσ κε εθπιήξσζεο ή κε πξνζήθνπζαο εθπιήξσζεο ηεο ζχκβαζεο, φπσο είλαη θαη ε αγσγή ιφγσ λνκηθνχ ειαηηψκαηνο 85, ε νπνία αγσγή ππφθεηηαη ζηε γεληθή εηθνζαεηή παξαγξαθή 86. ε πψιεζε θηλεηνχ πξάγκαηνο ν πσιεηήο επζχλεηαη αλ θαηά ην ρξφλν πνπ ν θίλδπλνο κεηαβαίλεη ζηνλ αγνξαζηή, δειαδή ζπγθεθξηκέλα θαηά ηελ παξάδνζε ηνπ θηλεηνχ απφ ηνλ πσιεηή ζηνλ αγνξαζηή εμαηηίαο ηεο πψιεζεο, ην θηλεηφ έρεη πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα θαη επηπιένλ, αλ απηά ηα ειαηηψκαηα αλαηξνχλ ή κεηψλνπλ νπζηαζηηθά ηελ αμία ή ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ θηλεηνχ. Δπίζεο ν πσιεηήο επζχλεηαη αλ 82 Βι. άξζξν ηνπ Γ. νπιηαληά, κε ηίηιν Σα πξαγκαηηθά ειαηηψκαηα, ε αλαζηξνθή, ε έθηαζε ηεο αλαζηξνθήο φηαλ πσιήζεθαλ πεξηζζφηεξα πξάγκαηα, απφ ηα νπνία κφλν νξηζκέλα έρνπλ ειάηησκα ή δελ θέξνπλ ηε ζπκθσλεκέλε ηδηφηεηα θαη ε ππνρξέσζε ηνπ πσιεηή λα απνδψζεη ζηνλ αγνξαζηή ηηο δαπάλεο ηνπ πξάγκαηνο θαη ηα έμνδα γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο ζχκβαζεο, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΥΡΟΝΗΚΑ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ, έηνο 2002, ζει. 215. 83 Βι. άξζξν 553 ηνπ ΑΚ. 84 Βι. άξζξν 554 ηνπ ΑΚ. 85 Βι. άξζξν 516 θαη 249 ηνπ ΑΚ. 86 Βι. άξζξν ηνπ η. Γηαθνπκέινπ, κε ηίηιν Ζ αγσγή πνπ αζθεί έλαο απφ ηνπο ζπκβαιινκέλνπο ζηελ πψιεζε θαη δεηεί απνδεκίσζε, λνκηθφ πεξηνδηθφ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΗΚΑΗΟΤΝΖ, έηνο 2003, ζει. 190. 25