Η ΑΛΛΟΙΩΗ ΣΟΤ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΙΔΕΩΔΟΤ ΦΟΛΕΙΟ: 2o Γενικό Λύκειο Καρδίτσας ΣΑΞΗ: Α ΣΜΗΜΑ: 3 Ο ΦΟΛΙΚΟ ΕΣΟ: 2016-2017 ΤΠΕΤΘΤΝΟ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: Γεώργιος Γιαλτρινός ΕΠΙΜΕΛΗΣΕ: Σσιγάρα Ελένη και Σσίνα Κωνσταντίνα 1
ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΑ 1. ΠΡΟΛΟΓΟ 2. ΝΣΟΠΙΝΓΚ 3. ΒΙΑ 4. ΦΟΤΛΙΓΚΑΝΙΜΟ 5. ΡΑΣΙΜΟ 6. EΜΠΟΡΕΤΜΑΣΟΠΟΙΗΗ 7. ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ 8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ 1.ΠΡΟΛΟΓΟ Σο αγωνιστικό πνεύμα στάθηκε παράγοντας αποφασιστικός στην ανάπτυξη της ελληνικής ιστορίας, κατακτούσε το πνευματικό και το θρησκευτικό βάθος. Αυτή η φυσική διάθεση του ανθρώπου να δοκιμάσει τις δυνάμεις του και να ξεπεράσει το διπλανό του στάθηκε, βέβαια, το αρχικό κίνητρο για την αγωνιστική διάθεση των Ελλήνων.Δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε ότι η αθλητική ιδέα, όπως προβάλλει στους ελληνικούς αγώνες, ιδιαίτερα τους Ολυμπιακούς, προϋποθέτει την καταξίωση του ανθρώπου, την πίστη στην ελευθερία του, στην αξία του, στην ισότιμη και δημοκρατική συμμετοχή του στα κοινά και τη συνείδηση της ευθύνης του στον κόσμο. Η καλλιέργεια του αθλητικού πνεύματος στην αρχαία Ελλάδα εδράζεται στις ίδιες εκείνες πνευματικές βάσεις, όπου εδράζονται και οι λοιπές πολιτιστικές αξίες του ελληνικού πολιτισμού. Και πρώτη ανάμεσα σ αυτές στέκεται η απελευθέρωση του ανθρώπου από τη δεσποτεία κάθε μορφής. Για να κατορθώσει ο άνθρωπος να ζήσει με μια τέτοια υπεύθυνη ελευθερία, έχει ανάγκη να πιστεύει στον εαυτό του, στο κορμί του και στο πνεύμα του, με μια λέξη στην υπέρτατη αξία της ανθρώπινης ζωής. Αυτές οι θεμελιακές αρχές των Ελλήνων προβάλλουν και πραγματώνονται σε μια ιδεατή μορφή στις μεγάλες δημόσιες εκδηλώσεις τους. Ανάμεσα σ αυτές εντελώς ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι Ολυμπιακοί αγώνες, που αποτελούν την υπέρτατη έκφραση του αθλητικού πνεύματος. Αυτό το πνεύμα της πίστης στον άνθρωπο, στη σωματική του αλκή και στην ηθική του καταξίωση, το πνεύμα της δημοκρατικής ισότητας και της πανανθρώπινης συναδέλφωσης, της παγκόσμιας ειρήνης και αγάπης, γεννήθηκε στην Ελλάδα και εκφράστηκε καίρια με τους Ολυμπιακούς αγώνες. «Citius, Altius, Fortius» ήταν το σύνθημα. Με την πάροδο των χρόνων, όμως, αυτό το πνεύμα άρχισε να αλλοιώνεται, χάθηκε, οι άνθρωποι έγιναν πιο εγωκεντρικοί κι ο αθλητισμός στράφηκε σε άλλες αξίες, γεμίζοντας «πληγές». Σα χρήματα έφεραν το ντόπινγκ, τη βία και πολλές φορές την αλαζονεία. Ακόμα κι η πολιτική τραυμάτισε αρκετές φορές το αθλητικό κίνημα. Όταν οι αθλητές άρχισαν να 2
γίνονται επαγγελματίες, σύντομα «το ωραίο, το μεγάλο και το αληθινό» έδωσαν πολύ χώρο στη σκοπιμότητα.. Η φυσική δύναμη που προερχόταν μέσα από την προπόνηση δέχτηκε μεγάλες «προσθήκες» από την επιστήμη. Ιδιαίτερα στα ομαδικά σπορ, οι αντίπαλοι δεν είχαν πλέον να ανταγωνιστούν μόνο τη δύναμή τους αλλά και τις όποιες άλλες καθημερινές διαφορές τους (ιδεολογικές, πολιτικές, θρησκευτικές. Η βία στους αγωνιστικούς χώρους δείχνει συχνά το αποκρουστικό πρόσωπό της μια «μάστιγα» που ακόμα και στις ημέρες μας δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει ολοκληρωτικά ο αθλητικός θεσμός. Αυτό που μοιάζει τελικά να εκλείπει όλο και περισσότερο είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Ο αθλητής σιγά σιγά έπαψε να ανυψώνεται και το οικονομικό κέρδος αναδείχτηκε σε βασικό κίνητρο που έχει επικαλύψει τον αρχικό στόχο. Ο αθλητής του 21ου αιώνα μοιάζει με υπεράνθρωπο που προσπαθεί να μάθει μέχρι πού φτάνουν τα ανθρώπινα όρια και, ενώ διαθέτει υψηλό δείκτη νοημοσύνης (άλλωστε η σκέψη παίζει βασικό ρόλο στον αθλητισμό), δεν είναι σε θέση να ελέγχει τις πραγματικές δυνατότητες του. Γι αυτές, μπορεί να φροντίζουν άλλοι. Μπορεί η προπόνησή του να στηρίζεται αποκλειστικά σε μηχανήματα, η διατροφή του να ελέγχεται από τους ειδικούς, η καθημερινή ζωή του μπορεί να εξαρτάται από την ομάδα που τον περιβάλλει. Σο βέβαιο είναι ότι ο επαγγελματισμός στον αθλητισμό έχει εισχωρήσει σε πολύ επικίνδυνα σημεία. Οι διάφορες εταιρείες δεν ξοδεύουν τυχαία τα χρήματα τους. Κι όσο οι αθλητές εξαρτώνται και από αυτές, ο ανθρώπινος παράγοντας τείνει να εκλείψει όλο και περισσότερο. 2. ΝΣΟΠΙΝΓΚ Αιτίες Εξάπλωσης του Ντόπινγκ Η κακή παρεχόμενη παιδεία. Η αδυναμία μόρφωσης ήθους,χαρακτήρα Η εισχώρηση της πολιτικής στον αθλητισμό. Η υπερβολική εμπορευματοποίηση στο χώρο του αθλητισμού. Η πίεση που δέχονται οι αθλητές από τον περίγυρό τους Η προβολή ψευδό-ιδανικών :χρήμα,δύναμη. Η προβολή κενών ειδώλων( Μαραντόνα) ΟΙ διάφοροι οικονομικοί παράγοντες ("παραγωγή δημοφιλών αθλητών από τα ΜΜΕ<=>αύξηση χαρακτήρα καριέρας αθλητών). Σα συμβόλαια των χορηγών που πριμοδοτούν ανάλογα με τα αποτελέσματα ή τα μετάλλια που θα κατακτήσουν οι αθλητές σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις. υνέπειες του Ντόπινγκ διόγκωση του ήπατος ενδοκρινικές διαταραχές 3
επιδράσεις στην αναπαραγωγή αιματολογικές διαταραχές δερματολογικά προβλήματα ψυχιατρικές εκδηλώσεις εθισμός προβλήματα στο αναπαραγωγικό Σρόποι αντιμετώπισης η εκπαίδευση των προπονητών για το πώς θα αναπτύξουν ικανότητες πρόληψης. η εκπαίδευση των επαγγελματιών στον τομέα της υγείας προγράµματα πρόληψης σε αθλητικούς συλλόγους, σχολεία και πανεπιστήμια, τοπικές κοινότητες και κέντρα υγείας Η ενημέρωση των γονέων για τους κινδύνους του ντόπινγκ και να τους ενθαρρύνουν να διδάξουν στα παιδιά τους τις βασικές αρχές της καλής υγείας, του τίμιου παιχνιδιού και του ομαδικού πνεύματος (σχολές γονέων) Να συμπεριληφθεί η πρόληψη του ντόπινγκ, στα προγράμµατα της υγειονομικής εκπαίδευσης Να εκπαιδευθούν οι αθλητές από την αρχή της ενασχόλησής τους, σε νεαρή ηλικία, γύρω από το ντόπινγκ και την κατάλληλη πρόληψη Να ενισχυθεί η έρευνα γύρω από θέματα αντι- Ντόπινγκ 4
3. ΒΙΑ Η αθλητική βία μας προσβάλει ως κοινωνία Σο φαινόμενο της βίας αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό της συγκρότησης των κοινωνιών και δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα κοινωνία χωρίς βία. τις μέρες μας, όμως, η κατάσταση είναι σαφώς βεβαρημένη. Η αποθέωση της βίας και η διαρκώς αυξανόμενη προβολή της, η αποπροσωποποίηση των σχέσεων, η κοινωνική αναλγησία, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, ο ανταγωνισμός, η αποθέωση του ατομικού επιτεύγματος και η μοναχική πορεία χωρίς οράματα, στόχους και ιδανικά καθιστούν το σύγχρονο άνθρωπο ευάλωτο στην εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών. Σα αποτελέσματα των ερευνών αποδεικνύουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών πιστεύει ότι η ατιμωρησία της βίας στα γήπεδα αποτελεί την κυριότερη αιτία διαιώνισής της και επιρρίπτει τις ευθύνες στις διοικήσεις των ομάδων, ενώ το 50% των φιλάθλων εκτιμά ότι η συχνότητα των συμπλοκών στα γήπεδα έχει σαφώς αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Οκτώ στους δέκα φιλάθλους εκφράζουν την άποψη ότι η χρήση αλκοολούχων ποτών και ναρκωτικών ουσιών έχουν σοβαρό μερίδιο ευθύνης στην εκδήλωση κρουσμάτων χουλιγκανισμού, αλλά παράλληλα το ίδιο ποσοστό (80%) συναρτά το φαινόμενο με τη γενική έκπτωση αξιών της κοινωνίας. Και μέσα σε όλα αυτά, μόλις το 15% των φιλάθλων πιστεύουν ότι το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου είναι «σίγουρα καθαρό», ενώ ως «καθόλου καθαρό» το βαθμολογεί το 34%. ύμφωνα με τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών, η στάση των αρχών απέναντι σε όσους βιαιοπραγούν στα γήπεδα πρέπει να είναι άτεγκτη, ενώ τα περισσότερα επικριτικά σχόλια συγκεντρώνουν οι διοικήσεις των ομάδων, αλλά και οι αθλητικές εφημερίδες. 5
Η βία στα γήπεδα είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο, τόσο ως προς τις αιτίες που την παράγουν, όσο και ως προς τις μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται. Για το λόγο αυτό η αντιμετώπισή της απαιτεί συνδυασμένη στόχευση και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων: της κοινωνίας, της πολιτείας, της ποδοσφαιρικής οικογένειας. Η βελτίωση των γηπεδικών εγκαταστάσεων, η εφαρμογή του ονομαστικού ηλεκτρονικού εισιτηρίου, μα πάνω απ' όλα η αμετακίνητη βούληση και η συνεπής πρακτική των διοικήσεων των ομάδων να αποβάλουν το φαινόμενο από τις κερκίδες, αποτελούν βασικά προαπαιτούμενα για να είμαστε άμεσα αποτελεσματικοί. Πρέπει άμεσα η Κυβέρνηση να δείξει τη βούλησή της για την αντιμετώπιση του φαινομένου με τη μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου, ψηφίζοντας ένα νόμο σύγχρονο, ρεαλιστικό, εφαρμόσιμο, αλλά κυρίως και πάνω απ όλα κοινωνικά αποδεκτό. Βία στα γήπεδα: η μάστιγα της σύγχρονης εποχής Σα φαινόμενα εξωκοινωνικής συμπεριφοράς είναι γνωστά, σε ένα γενικότερο πλαίσιο, ως βία στα γήπεδα. Βέβαια, με τον όρο βία δεν εννοούμε μόνο τη σωματική, αλλά και τη φραστική βία, πράγμα πολύ οικείο στα περισσότερα γήπεδα του κόσμου. Είναι γεγονός ότι ο αθλητισμός σαν σωματική δραστηριότητα και σαν θέαμα προσελκύει μεγάλες μάζες ανθρώπων, κυρίως στο ποδόσφαιρο. Όμως στα επεισόδια που γίνονται μέσα κι έξω από το γήπεδο δεν υπάρχει συμμετοχή από όλους, αλλά μόνο από ένα μέρος. Λόγω του μεγάλου όγκου ανθρώπων που υπάρχει στο γήπεδο, είναι λογικό να ποικίλουν οι χαρακτήρες και η ψυχολογική κατάσταση του καθενός. Κανείς δεν ξέρει σε τι κατάσταση βρίσκεται ο άλλος. Η φτώχεια με την έννοια της δυσκολίας απόκτησης κάποιων βασικών καταναλωτικών αγαθών, δημιουργεί αισθήματα ανισότητας και κατωτερότητας. Αν σε αυτούς προσθέσουμε τους χρήστες ναρκωτικών, αυτούς που ζουν στο περιθώριο και αυτούς που έχουν χάσει τις ηθικές τους αξίες, όπως οι κλέφτες και οι απατεώνες, καταλήγουμε στο ότι έχουμε ένα μεγάλο ρεζερβουάρ ανθρώπων. Από αυτούς τώρα αντλούνται εκείνα τα άτομα που προβαίνουν σε βίαιες και επιθετικές ενέργειες γιατί οι κοινωνικές συνθήκες τους γεμίζουν με άγχος, φόβο, απελπισία, απόγνωση και επιθετικότητα. Σους φορτίζουν με επιθετικά συναισθήματα, τα οποία περιμένουν την ευκαιρία να έρθουν στην επιφάνεια, με αποτέλεσμα να εκφραστούν με βίαιες ενέργειες όπου μπορούν και όπου τους δίνεται η ευκαιρία. 6
Είναι απογοητευμένοι και θέλουν να εκδικηθούν την κοινωνία στην οποία ζουν και την οποία θεωρούν σαν το κύριο φταίχτη για την προσωπική τους κατάντια ή ταλαιπωρία. 4.Χουλιγκανισμός Ως χουλιγκανισμός αναφέρεται η ανάρμοστη και βίαιη συμπεριφορά οπαδών αθλητικών ομάδων που οδηγεί στη διατάραξη της τάξης. Εκφάνσεις χουλιγκανισμού συνήθως θεωρούνται πράξεις όπως η υβριστική συμπεριφορά σε γήπεδα κατά τη διάρκεια αγώνων πολλές φορές με ρατσιστική διάθεση, η επιθετική συμπεριφορά σε αυτούς τους χώρους, οι εισβολές οπαδών στον αγωνιστικό χώρο πολλές φορές με βίαιες διαθέσεις, οι ομαδικές συγκρούσεις οπαδών εντός και εκτός γηπέδων καθώς και δολοφονίες που γίνονται μεταξύ οπαδών που τάσσονται υπέρ διαφορετικών ομάδων. Ο όρος χρησιμοποιείται πολύ συχνά για να περιγράψει την συμπεριφορά των οπαδών σε αγώνες ποδοσφαίρου. Με αυτόν τον τρόπο δηλώνονται βανδαλισμοί και ομαδικές συγκρούσεις που λαμβάνουν χώρα πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά από έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που προκαθορισμένες συγκρούσεις μεταξύ οπαδών γίνονται ανεξάρτητα από τους αγώνες ή με αφορμές αγώνες άλλων αθλημάτων. 7
5.ΡΑΣΙΜΟ Παρακολούθηση των κρουσμάτων ρατσισμού στον αθλητισμό Σα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν συχνά κρούσματα ρατσισμού μεταξύ θεατών αθλητικών εκδηλώσεων. Για παράδειγμα στο ποδόσφαιρο ανδρών, ως βασικοί δράστες τέτοιων κρουσμάτων αναφέρονται οι οπαδοί. Ωστόσο, τα κρούσματα ρατσισμού παρατηρούνται επίσης μεταξύ παικτών, ειδικότερα στον ερασιτεχνικό αθλητισμό. Οι διαιτητές και τα στελέχη των συλλόγων εμπλέκονται συχνά σε κρούσματα ρατσισμού. Επιπλέον, μεγάλος αριθμός κρουσμάτων παρατηρείται σε αθλητικούς αγώνες νέων. υστήματα παρακολούθησης των κρουσμάτων ρατσισμού στον αθλητισμό υπάρχουν μόνο σε μερικά κράτη μέλη της ΕΕ. Ορισμένα είναι πιο προηγμένα και εντοπίζουν περισσότερα κρούσματα ρατσισμού από άλλα. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων δεδομένων αφορούν το ποδόσφαιρο. Καταπολέμηση κρουσμάτων ρατσισμού στον αθλητισμό Σα καταστατικά ή άλλα παρόμοια έγγραφα των ευρωπαϊκών και διεθνών αθλητικών οργανισμών περιέχουν συχνά αντιρατσιστικές διατάξεις ή διατάξεις κατά των διακρίσεων. Όμως, ελάχιστοι οργανισμοί εφαρμόζουν σαφείς πειθαρχικές διαδικασίες σε περιπτώσεις ρατσιστικής ή διακριτικής συμπεριφοράς, με εξαίρεση τους διεθνείς οργανισμούς ποδοσφαίρου και κρίκετ. 8
6.ΕΜΠΟΡΕΤΜΑΣΟΠΟΙΗΗ Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού αλλάζει τον πραγματικό χαρακτήρα του, η δε ύπαρξη του «επαγγελματικού αθλητισμού» δηλητηριάζει και υπονομεύει κάθε ηθική βάση του ερασιτεχνικού αθλητισμού. Με την εμπορευματοποίηση που χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό τον αθλητικό κόσμο του σήμερα, ο αθλητισμός έχει εξελιχθεί από μία «δραστηριότητα» σε μία «μεγάλη επιχείρηση». Η βιομηχανία του αθλητισμού είναι σήμερα από τις πλέον ισχυρές οικονομικές επιχειρήσεις και ίδιος έχει ενταχθεί στο σύγχρονο μάρκετινγκ. Όταν λοιπόν η αθλητική ομάδα θεωρείται επιχείρηση, η ίδια και οι χορηγοί της θέτουν ως στόχο την αύξηση των κερδών και επομένως, η πάση θυσία και με κάθε μέσο νίκη του αθλητή αποτελεί σκοπό για τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Η επίτευξη των χρυσών μεταλλίων έχει αποκτήσει υψηλή αξία και η ανάγκη για επιτυχία πιέζει πολύ τους αθλητές, να γίνουν πρωταθλητές. Η φράση «ο δεύτερος δεν είναι τίποτα, ο πρώτος είναι τα πάντα» περιγράφει το σύγχρονο τρόπο σκέψης σε πολλές περιπτώσεις. Σελικά, η ανάγκη για επιτυχία οδήγησε σε αυξημένη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών κατάχρησης ουσιών και σε πολυάριθμες περιπτώσεις το ντόπινγκ σχετιζόταν με τους θανάτους αθλητών. Ακόμη η πρόσφατη έκρηξη των τηλεοπτικών δικαιωμάτων σε συνδυασμό με τα μεγάλα συμβόλαια χορηγίας οδήγησε σε αύξηση των πιέσεων προς τους αθλητές και τον περίγυρό τους και τους ωθεί να καταφύγουν στη χρήση απαγορευμένων ουσιών. Όμως, εδώ ωφελούνται πολλοί και πολλαπλά. Ο προπονητής έχει και αυτός αμοιβή από τη διάκριση του αθλητή του. Οι Ομοσπονδίες, προτάσσοντας τις επιτυχίες, διεκδικούν αυξημένη χρηματοδότηση από την πολιτεία. Η χώρα έχει όφελος από τη χρηματοδότηση από τη ΔΟΕ. 9
Είναι επίσης σκόπιμο να αναφέρουμε τις αρνητικές συνέπειες των συμβολαίων που υπογράφονται μεταξύ ορισμένων αθλητικών ομοσπονδιών και των χορηγών τους, τα οποία προβλέπουν αμοιβή ανάλογα με τα αποτελέσματα ή τα μετάλλια που θα κατακτήσουν οι αθλητές σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις. Σο περιβάλλον των αθλητών συνολικά, από τον προπονητή μέχρι το γιατρό, τον αρχηγό της ομάδας και τους συγγενείς, μπορεί να συμβάλει στις πιέσεις που ασκούνται στους αθλητές. Δυστυχώς όσο ο αθλητισμός είναι ποτισμένος με την εμπορευματοποίηση και το ντόπινγκ θα γιγαντώνεται. Πρέπει λοιπόν να πούμε όχι στην χρήση αναβολικών και άλλων φαρμάκων που υποτάσσουν την ζωή των ανθρώπων στον κερδοφόρο για τους σπόνσορες, πρωταθλητισμό. Ο αθλητισμός είναι δημόσιο και κοινωνικό αγαθό και δεν πρέπει να μπαίνει στη λογική του ιδιωτικού κέρδους. 10
7.ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ 1 η ΕΡΩΣΗΗ: Που εμφανίστηκε για πρώτη φορά η βία στα γήπεδα; Η Αγγλία είναι η χώρα που γέννησε το ποδόσφαιρο και έτσι φυσιολογικά ήταν η πρώτη στην οποία εμφανίστηκαν φαινόμενα βίας. Μετά την τραγική ημέρα στο γήπεδο Φέυζελ του Βελγίου στον αγώνα Γιουβέντους-Λίβερπουλ στον οποίο υπήρξαν πολλοί νεκροί. Οι Αγγλικές ομάδες με απόφαση της Πρωθυπουργού Μάργκαρετ Θάτσερ τιμωρήθηκαν με πέντε χρόνια αποκλεισμού. Έτσι οι Άγγλοι με πολιτική βούληση έλυσαν το πρόβλημα. 2 η ΕΡΩΣΗΗ: Τπάρχει αντιμετώπιση της βίας στην χώρα μας; την Ελλάδα το πρόβλημα αυτό είναι διαχρονικό. Η κάθε Κυβέρνηση, είτε γιατί δεν ήθελε, είτε γιατί δεν μπορούσε, δεν κατάφερε να το λύσει. Διάφορα φαινόμενα τα οποία αφορούν συγκρούσεις οπαδών αλλά και ρίψεις φωτοβολίδων και καπνογόνων είναι συχνά. 3 η ΕΡΩΣΗΗ: Πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η βία στα γήπεδα; Πρώτα απ όλα πρέπει να υπάρξει ενημέρωση από τις μικρές ηλικίες και να αναπτυχθεί αυτό που ονομάζεται ΑΘΛΗΣΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ. Όταν δημιουργηθεί σε όλους η σωστή συνείδηση του σωστού φιλάθλου, τότε τα προβλήματα θα μειωθούν. Ήδη γίνονται κάποια βήματα προς αυτόν τον τομέα τα τελευταία χρόνια. 4 η ΕΡΩΣΗΗ: Τπάρχει βία σε άλλα αθλήματα εκτός του ποδοσφαίρου; Σο φαινόμενο της βίας εμφανίζεται περισσότερο στα ομαδικά αθλήματα. Εκτός από το ποδόσφαιρο, βία υπάρχει και στο μπάσκετ, στο βόλεϊ και στο χάντμπολ, αλλά σε μικρότερη ένταση. τα ατομικά αθλήματα, όπως στίβος, τένις τα φαινόμενα της βίας είναι σχεδόν ανύπαρκτα. ε τελική ανάλυση εκεί που υπάρχουν περισσότεροι φίλαθλοι υπάρχουν και περισσότερα προβλήματα. 5 η ΕΡΩΣΗΗ: Θα μπορέσει ποτέ να εξαλειφθεί η βία στον αθλητισμό; Είναι πάρα πολύ δύσκολο, γιατί ασχολείται με αυτόν μεγάλος αριθμός ανθρώπων που δεν έχουν την ίδια παιδεία, την ίδια μόρφωση, τον ίδιο χαρακτήρα. Επιτυχία θα είναι να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο και σε αυτό μεγάλο ρόλο παίζει η οικογένεια μέσα στην οποία μεγαλώνει ο κάθε φίλαθλος. Ευχή όλων η αποκατάσταση του αθλητικού ιδεώδους 11
8.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ http://www.delasalle.gr/gymnasio_lykeio/projects/doping.pdf http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=417102 http://www.freevolition.gr/athl.htm http://www.football-academies.gr/articles/3848-2012-12-03-11-48-40.html https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/1203-infosheet-racism-insport_el.pdf 12