«Μέτρα ρ διαχείρισης της κυκλοφορίας ως παράγοντας βελτίωσης της ποιότητας του αέρα στην πόλη της Θεσσαλονίκης» Δέσποινα Δημητριάδου Πτυχιούχος Μηχανικός Έργων Υποδομής Τ.Ε. και Msc «Περιβάλλον Νέες Τεχνολογίες» Αθανάσιος Κούγκολος Αναπληρωτής Καθηγητής, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος Θεόδωρος Νάτσινας Πολιτικός Μηχανικός Συγκοινωνιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών, Τμήμα Πολιτικών Έργων Υποδομής, Α.Τ.Ε.Ι., Θεσσαλονίκη 1
«Το πρόβλημα στη Θεσσαλονίκη» 1/2 «Εκτός ορίων βρίσκονται τα τελευταία χρόνια οι ατμοσφαιρικοί ρύποι στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τις καθημερινές μετρήσεις που διενεργεί το τμήμα Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, τα αιωρούμενα σωματίδια PM10, τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνα και επικάθονται στον ανθρώπινο πνεύμονα, ξεπερνούν σε καθημερινή βάση τα ανώτατα όρια.» Εφημερίδα Μακεδονία, Μάιος 2007 2
«Το πρόβλημα στη Θεσσαλονίκη» 2/2 Περισσότερες από 200 ημέρες το χρόνο: Υπερβάσεις ορίων σε αιωρούμενα μικροσωματίδια Χαμηλή μέση ταχύτητα κίνησης σε ώρες αιχμής (6χλμ/ώρα) Παράνομη και άναρχη στάθμευση Έλλειψη επαρκούς πλάτους πεζοδρομίων Έλλειψη πεζόδρομων και οδών ήπιας κυκλοφορίας ΓΕΝΙΚΑ: μια πόλη που εξυπηρετεί το Ι.Χ. και όχι τον πεζό 3
1. Συλλογή & επεξεργασία δεδομένων Συλλογή και επεξεργασία εξεργασα διαχρονικών δαχρο δεδομένων (1989 2007) στοιχείων ατμοσφαιρικής ρύπανσης και κυκλοφοριακού φόρτου από Δήμο Θεσσαλονίκη και Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Προβληματικές μετρήσεις (κυρίως του Δήμου από 2001 και μετά) Μη λήψη ορισμένων στοιχείων με συγκεκριμένα κριτήρια Φόρτοι διατομών 3 ) CO σε (mg/m 3 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 100 1,00 0,00 1989 1990 Σταθμός Βενιζέλου ~ 1989-2008 ~ CO 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 3 ) CO σε (mg/m 3 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 1992 Σταθμός 25ης Μαρτίου ~ 1992-2008 ~ CO 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έτη Έτη 4
2. Σχέση ρύπων φόρτων 1/6 Μελετήθηκε η ποσοστιαία μεταβολή ρύπων φόρτων σε 5 σταθμούς καταγραφής ρύπανσης για τα έτη 1996 2007 για τους ρύπους CO, NO 2, SO 2, PM 10 και O 3. Τα συμπεράσματα συνοψίζονται στα ακόλουθα: 1. Οι κυκλοφοριακοί φόρτοι δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες αυξομειώσεις 2. Σε γενικές γραμμές οι ρύποι ΝΟ 2, CO, ΡΜ 10, SO 2, Ο 3 ακολουθούν την πορεία των φόρτων, άλλοτε με μεγαλύτερο και άλλοτε με μικρότερο ρυθμό. 3. Ειδικά στο σταθμό της 25ης Μαρτίου παρατηρείται σχεδόν η ίδια εξέλιξη φόρτου ρύπων. 4. Περιορισμένα κυκλοφοριακά δεδομένα (1-3 μετρήσεις/χρόνο) και στοιχεία ατμοσφαιρικής ρύπανσης (ελλειπείς χρονοσειρές σταθμών μέτρησης ρύπανσης) 5
2. Σχέση ρύπων φόρτων 2/6 Διάγραμμα ποσοστιαίας μεταβολής ρύπων φόρτων στο σταθμό μέτρησης ρύπανσης του Δημαρχείου Ποσοστιαία Μεταβολή Ρύπων - Κυκλοφοριακών Φόρτων στο σταθμό του Δημαρχείου 220 200 180 % Μεταβο ολή 160 140 120 100 80 ΦΟΡΤΟΙ CΟ ΝΟ2 SΟ2 PM10 Ο3 60 40 20 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έτη 6
2. Σχέση ρύπων φόρτων 3/6 Διάγραμμα ποσοστιαίας μεταβολής ρύπων φόρτων στο σταθμό μέτρησης ρύπανσης της πλατείας Δημοκρατίας 220 200 180 Ποσοστιαία Μεταβολή Ρύπων - Κυκλοφοριακών Φόρτων στο σταθμό της Πλ.Δημοκρατίας % Μετα αβολή 160 140 120 100 80 ΦΟΡΤΟΙ CΟ ΝΟ2 SΟ2 PM10 Ο3 60 40 20 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έτη 7
2. Σχέση ρύπων φόρτων 4/6 Διάγραμμα ποσοστιαίας μεταβολής ρύπων φόρτων στο σταθμό μέτρησης ρύπανσης της Αγ. Σοφίας 220 200 180 Ποσοστιαία Μεταβολή Ρύπων - Κυκλοφοριακών Φόρτων στο σταθμό της Αγ.Σοφίας % Μεταβολή 160 140 120 100 80 60 40 20 ΦΟΡΤΟΙ CΟ ΝΟ2 SΟ2 PM10 Ο3 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έτη 8
2. Σχέση ρύπων φόρτων 5/6 Διάγραμμα ποσοστιαίας μεταβολής ρύπων φόρτων στο σταθμό μέτρησης ρύπανσης της 25 ης Μαρτίου Ποσοστιαία Μεταβολή Ρύπων - Κυκλοφοριακών Φόρτων στο σταθμό της 25ης Μαρτίου % Μετ ταβολή 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έτη ΦΟΡΤΟΙ CΟ ΝΟ2 SΟ2 PM10 Ο3 9
2. Σχέση ρύπων φόρτων 6/6 Διάγραμμα ποσοστιαίας μεταβολής ρύπων φόρτων στο σταθμό μέτρησης ρύπανσης της Καλαμαριάς Ποσοστιαία Μεταβολή Ρύπων - Κυκλοφοριακών Φόρτων στο αταθμό της Καλαμαριάς % Με εταβολή 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έτη ΦΟΡΤΟΙ CΟ ΝΟ2 SΟ2 PM10 Ο3 10
3. Συσχέτιση ρύπων φόρτων 1/2 Κεντρικός Σταθμός πόλης με σχετικά καλές μετρήσεις φόρτου Δημαρχείου Στατιστική ανάλυση των CO, NO 2, NO, SO 2 οχήματα) από μετρήσεις ίδιων ημερών και των φόρτων (σε Από την επεξεργασία (συμμεταβλητότητα) προέκυψαν τα εξής τελικά συμπεράσματα: 1. Σαφής συσχέτιση μεταξύ φόρτων και ρύπων μεγαλύτερη συσχέτιση μεταξύ CO Οχήματα λιγότερη συσχέτιση μεταξύ SO 2 Οχήματα 2. Υπάρχουν ισχυρές συσχετίσεις μεταξύ: NO CO ΝΟ 2 NO SO 2 NΟ 11
3. Συσχέτιση ρύπων φόρτων 2/2 Σταθμόςμ ςδημαρχείου: - Επί της οδού Εγνατία - >60000οχ 60.000 οχ./ημέρα - Διάγραμμα: Ανισόπεδοι κόμβοι - Αδύνατο Προσεγγιστικός τρόπος επιλογής είδους ελέγχου διασταύρωσης - Μείωση φόρτου κατά 25% - Επιτακτική ανάγκη: Μέτρων Διαχείρισης Κυκλοφορίας 12
4. Προτάσεις Διαχείρισης Κυκλοφορίας για τη Θεσσαλονίκη 1/6 1. Ενίσχυση των Μ.Μ.Μ. : Μοναδικό Μ.Μ.Μ.: λεωφορείο Αύξηση χωρητικότητα (ενίσχυση του στόλου των λεωφορείων με περισσότερα οχήματα, τακτικά δρομολόγια) Προσέλκυση κοινού Γρήγορο, άνετο, μικρό κόστος, φιλικό προς το περιβάλλον Μετρό Προαστιακός περιφερειακός σιδηρόδρομος Θαλάσσια συγκοινωνία 13
4. Προτάσεις Διαχείρισης Κυκλοφορίας για τη Θεσσαλονίκη 2/6 Μέτρα διαχείρισης κυκλοφορίας για ενίσχυση του λεωφορείου: Επέκταση λεωφορειολωρίδων: ρ 60% εκπομπών ρύπων 26% κατανάλωση καυσίμων 8% - 53% ταχύτητας διαδρομής 50% χρόνου διαδρομής Προτεραιότητα στη σηματοδότηση: 7% εκπομπών ρύπων 5% χρόνου διαδρομής 22% χρόνου αναμονής στις στάσεις 14
4. Προτάσεις Διαχείρισης Κυκλοφορίας για τη Θεσσαλονίκη 3/6 2. Μέτρα περιορισμού της χρήσης Ι.Χ. στο κέντρο: Μείωση θέσεων στάθμευσης παρά την οδό: 1% - 16% εκπομπών ρύπων Απαγόρευση στάθμευσης σε σηματοδοτούμενους κόμβους: 33% - 79% εκπομπών ρύπων τοπικά 14% - 145% κυκλοφοριακή ικανότητα 33% - 88% καθυστερήσεων Εφαρμογή αστικών διοδίων: 2% - 3% εκπομπών ρύπων σε επίπεδο πόλης 20% - 30% κυκλοφοριακού φόρτου 15
4. Προτάσεις Διαχείρισης Κυκλοφορίας για τη Θεσσαλονίκη 4/6 25% μείωση φόρτου εφαρμογή αστικών διοδίων 16
4. Προτάσεις Διαχείρισης Κυκλοφορίας για τη Θεσσαλονίκη 5/6 3. Χρήσεις γης: 10% - 50% εκπομπές ρύπων 20% - 30% επιβατοχιλιόμετρα Οι επεμβάσειςε βάσες έο έχουν μακροπρόθεσμο αρορόθεσοχαρακτήρα Η εγκατάσταση χρήσεων που προσελκύουν μετακινήσεις εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης 17
4. Προτάσεις Διαχείρισης Κυκλοφορίας για τη Θεσσαλονίκη 6/6 4. Άλλα μέτρα βελτίωσης της ποιότητας του αέρα: Βελτίωση σηματοδότησης ησης πράσινο κύμα: 5% - 36% κατανάλωση καυσίμων 50% καθυστερήσεις Μονοδρόμηση οδών ή οδικών τμημάτων: 20% - 50% κυκλοφοριακή ικανότητα Δίκτυο πεζόδρομων οδοί ήπιας κυκλοφορίας: 70% τοπική ρύπανση 18