ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ 6 Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Η Ε Π Ο Χ Η Planning through Projects: Νεοφιλελεύθερες Στρατηγικές Ανάπτυξης Πόλεων 1980-2000 Θάνος Παγώνης Αθήνα, Μάιος 2012
Αστική Πολιτική στην Αγγλία και τις ΗΠΑ μετά το 1980 Συνδέεται με την άνοδο του νεοφιλελευθερισμού και στις δύο χώρες στις αρχές του 1980 (κυβερνήσεις Θάτσερ και Ρέιγκαν) που σηματοδοτεί τη ριζική μεταστροφή των πολιτικών για τις πόλεις. Περιλαμβάνει τη στροφή προς τον ιδιωτικό τομέα ως βασικό φορέα άμβλυνσης των προβλημάτων. Χαρακτηρίζεται από μια ανταλλαγή ιδεών ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και τη διαμόρφωση κυρίαρχων παραδειγμάτων πολιτικής.
Πλαίσιο αστικών παρεμβάσεων στη δεκαετία του 80 Οικονομική αναδιάρθρωση με επίκεντρο τον αστικό χώρο Χαρακτηρίζεται από άμεση παρέμβαση της κεντρικής κυβέρνησης στα θέματα της ανάπτυξης των πόλεων σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Παρακάμπτονται δομές τοπικής αυτοδιοίκησης και δημόσιου σχεδιασμού. Προωθούνται με αποσπασματικό τρόπο μεγάλης κλίμακας αστικά έργα (urban projects) που βασίζονται στην ανάπτυξη της ακίνητης περιουσίας (property development). Γεννιέται η ιδέα της συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε στρατηγικά έργα αστικής ανάπτυξης (Public-Private Partnerships, PPP). Δημιουργούνται κεντρικά διορισμένοι και διοικούμενοι φορείς με ευθύνη σε βασικά θέματα διακυβέρνησης των βρετανικών πόλεων που προώθησαν μια νεοφιλελεύθερη γραμμή πολιτικής. Στην προσέγγιση αυτή ασκήθηκε έντονη κριτική ως προς τον αυταρχικό χαρακτήρα της δημόσιας παρέμβασης και την αποσπασματικότητα που ενέτεινε τα προβλήματα του κοινωνικού αποκλεισμού.
Η ανάπλαση των Docklands στο Ανατολικό Λονδίνο
Greater London Area and East End
Η περιοχή των Docklands σε σχέση με το κεντρικό Λονδίνο
Στόχοι Πολιτικής Αρχικός στόχος η αναγέννηση των εγκαταλειμμένων λιμενικών εγκαταστάσεων, η δημιουργία θέσεων εργασίας και η επιστροφή των κατοίκων ήδη από τις αρχές του 1970 Πρόγραμμα οικιστικής αναγέννησης με μεικτές χρήσεις γης, Strategic Planning Authority: Docklands Joint Committee (DJC)
Πρώιμες προσπάθειες αστικής αναγέννησης αρχές του 1970: St Katherine s Dock
Στόχοι Πολιτικής Στροφή πολιτικής μετά το 1979 με η προώθηση του διεθνούς ρόλου του Λονδίνου ως έδρας μεγάλων επιχειρήσεων, ίδρυση της London Dockands Development Corporation το 1981, (LDDC) Κατάργηση του Συμβουλίου του Μείζονος Λονδίνου το 1986 από τη Θάτσερ Λύση στο πρόβλημα της έλλειψης γραφείων στο κεντρικό Λονδίνο - Δημιουργία νέων γραφειακών χώρων. Προσέγγιση property development: δημιουργία προσφοράς με σκοπό την αύξηση της ζήτησης (προσέλκυση εγκατάστασης πολυεθνικών εταιριών) Οικονομική κατάρρευση κτηματαγοράς στο τέλος της δεκαετίας του 80 εξαιτίας της υπερπροσφοράς
Η περιοχή σχεδιασμού της London Docklands Development Corporation (1981-1998)
Πολιτική Σχεδιασμού Μεταφορών: Docklands Light Rail
Πολιτική Σχεδιασμού Μεταφορών: Επέκταση του Μετρό
Πολιτική Σχεδιασμού Μεταφορών: Οδικά Έργα
Η δημιουργία της ζώνης επιχειρήσεων στο Canary Wharf Cesar Pelli, I.M. Pei, SOM
http://www.bbc.co.uk/learningzone/clips/83 18.flv
Προσέγγιση αστικής πολιτικής μετά το 1990 Μετριασμός της αυταρχικής παρέμβασης του κράτους και στροφή προς μια πιο περιεκτική προσέγγιση από κοινωνική άποψη εμπλέκοντας και την τοπική κοινότητα. ενθάρρυνση μοντέλου τριμερών συνεργασιών (τοπική αυτοδιοίκηση, ιδιωτικός τομέας, μη κυβερνητικός τομέας). Αναδεικνύεται η διάσταση της αστικής διακυβέρνησης Το κέντρο βάρους στην άσκηση της πολιτικής της αστικής αναγέννησης μεταφέρεται στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ανάδυση της σημασίας της βιώσιμης ή αειφόρου ανάπτυξης (sustainable development) των πόλεων (ΕΕ).
Η ανάπλαση του Southbank, Λονδίνο
Η δημιουργία του θεσμού του Μητροπολιτικού Δήμου του Λονδίνου http://www.london.gov.uk/
Compact City Principles o Mix of uses o Well designed, compact, connected o Integrated with public transport o Adaptable for change o Development on brownfield sites o Growth based on public transport o Development on a human scale
The Growth of a City Shifting East London s population will grow but where?
Ο ειδικός φορέας υλοποίησης του προγράμματος ανάπτυξης της περιοχής Thames Gateway http://www.ltgdc.org.uk
Η περιοχή Defense στο Παρίσι
Η επέκταση της Defense: Operation Seine Arche A 20 year project 124 hectares 200 000 m 2 offices 10 000 jobs 300 000 m 2 housing 10 000 inhabitants 40% social housing 100 000 m 2 shopping, activities and services PARIS 35 000 m 2 public facilities
Το αστικό μέτωπο της Βαρκελώνης (νέο και παλιό)
Επώνυμη αρχιτεκτονική: Το μουσείο Guggenheim στο Μπιλμπάο
Πολιτιστικές υποδομές: Η συνοικία των μουσείων στη Βιέννη (Museumquartier)
Προσέλκυση μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων: Η ανάπλαση της περιοχής του Wembley στο Λονδίνο
Η ανάπλαση του Φαληρικού όρμου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας
Βελτίωση του περιβάλλοντος και αναβάθμιση της εικόνας της πόλης: Η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας