11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος 2013-14 Τμήμα Α 1 Ερευνητική Εργασία 1.Τίτλος της έρευνας Η βιομηχανία της πόλης μας. Μάμος ένα εργοστάσιο με μεγάλη ιστορία 2.Κριτήρια επιλογής του θέματος Ο λόγος που επιλέξαμε ως βασικό θέμα της εργασίας το εργοστάσιο του Μάμου είναι κυρίως η τοποθεσία του παλιού εργοστασίου. Επιπλέον το εργοστάσιο του Μάμου έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της βιομηχανίας στην πόλη μας, κάτι που μας παρακίνησε να ασχοληθούμε με αυτό το θέμα. Όταν το εργοστάσιο του Μάμου λειτούργησε στην Πάτρα η βιομηχανία της πόλης ήταν μια από τις ποίο ανεπτυγμένες στη χώρα μας. Η παραγωγή μπύρας αυτού του εργοστασίου συνέβαλε σημαντικά στην καθιέρωση της μπύρας στο καθημερινό ελληνικό τραπέζι, με ότι αυτό συνεπάγεται για την τοπική και εθνική ανάπτυξη της οικονομίας. 3.Παρουσίαση του θέματος / Σκοπός της έρευνας / Εισαγωγή στο θέμα Το εργοστάσιο κατασκευάστηκε σε έκταση 7.500 τετρ. μέτρων, σε εξοχική περιοχή με πολλά νερά δίπλα στη σιδηροδρομική γραμμή για την ευκολότερη διανομή των προϊόντων. Το εργοστάσιο της οικογένειας στην Πάτρα θεμελιώθηκε στις 13 Ιουλίου 1908 και τα εγκαίνια έγιναν τον Νοέμβριο του 1909, (μάλιστα κατά τη θεμελίωση αναφέρεται ότι βρέθηκε μετάλλιο που απεικόνιζε τον Χριστό Σωτήρα που θεωρήθηκε καλός οιωνός για την επιτυχία του εργοστασίου). Τα εγκαίνια του εργοστασίου όπως και το γεγονός της παραγωγής των πρώτων βαρελιών και φιαλών μπύρας εορτάσθηκαν τον Νοέμβριο του 1909 σε τρία διαφορετικά σημεία: Στις 7 Νοεμβρίου 1909 με μεγάλη επισημότητα στο χώρο έξω του εργοστασίου στην Αγυιά και στην συνέχεια στην όμορφη μπυραρία «των αδελφών Μαράτου» στην Πάτρα. Την επομένη 8 Νοεμβρίου 1909 στην Αθήνα στο ζυθοπωλείο «ΗΒΗ» του πασίγνωστου και φημισμένου ζυθοπώλη Νικολάου Γιακουμάκη στην πλατεία Ομονοίας. Το εργοστάσιο ζυθοποιίας και παγοποιίας μικτή η λειτουργία του, όπως συνηθιζόταν τότε του Πέτρου Μάμου στεγάστηκε σε τμήμα του οικοπέδου των εγκαταστάσεων του οίκου Άμβουργερ προς την πλευρά της σιδηροδρομικής γραμμής. Ας σημειωθεί ότι ο οίκος Άμβουργερ (Hamburger στα γερμανικά) δραστηριοποιούνταν στο εμπόριο σταφίδας και στην οινοποιία, αργότερα και στην παραγωγή μπράντι. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με τον Πέτρο Μάμο και συμμετείχε στη ζυθοποιία του. Στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, η ζυθοποιία φέρει την επωνυμία «Πατραϊκόν Εργοστάσιον Ζύθου και Πάγου Μάμου & Σία», αλλά μετά την πτώχευση του οίκου Άμβουργερ, το 1912, συνεχίζει τη λειτουργία του με την επωνυμία «Πέτρος Μάμος» και το 1930 μετατρέπεται σε ανώνυμη εταιρεία διευρυνόμενη με τη συμμετοχή κεφαλαίων της Φιξ. Είχαν προηγηθεί σκληρές διαπραγματεύσεις του Πέτρου Μάμου με την Εθνική Τράπεζα για την εξαγορά του μεριδίου που ανήκε στον οίκο Άμβουργερ. Σύμφωνα με την έρευνα του κ. Σαραφόπουλου, η εταιρεία πέρασε μια μεγάλη χρονική περίοδο κατά την οποία επικεντρώθηκε μόνο στον κλάδο της παγοποιίας και των ψυγείων, αλλά μετά τον πόλεμο επανήλθε δυναμικά στον χώρο της ζυθοποιίας, κάνοντας μάλιστα νέες επενδύσεις. Οι τίτλοι τέλους έπεσαν το 1976, λόγω του ισχυρού και εν ολίγοις αθέμιτου ανταγωνισμού στην αγορά της μπίρας στη χώρα μας, οπότε και αναστέλλεται η λειτουργία της μονάδας, όπως συνέβη τότε και σε άλλες ελληνικές παραδοσιακές ζυθοποιίες. Σήμερα, από τα κτίρια της εταιρείας, που ανήκουν πλέον σε ιδιώτη, έχει απομείνει μόνο το κεντρικό τετραώροφο κτίριο, που μαζί με τους βοηθητικούς χώρους που βρίσκονται στο ισόγειο και δύο υψικαμίνους, κρίθηκαν διατηρητέα από 1
το υπουργείο Πολιτισμού, και αποτελούν μοναδικά δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα. Η οικογένεια Μάμου έχτισε την επιχείρηση με πολύ κόπο και προσπάθεια και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την άνθηση της επιχείρησης τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Ποιές κινήσεις ακολούθησε η οικογένεια για να δημιουργήσει μια τόσο πετυχημένη επιχείρηση; Ποιά λάθη έγιναν και οδηγήθηκε η εταιρία στην παρακμή; Ποιοί επωφελήθηκαν από την πτώση αυτή; 4. Ανάγκες που εξυπηρετεί η έρευνα Μέσα από την έρευνά μας θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε όχι μόνο τους αναγνώστες, αλλά και ολόκληρη την τοπική κοινωνία όπως και τους ιθύνοντες του τόπου μας. Σκοπός μας είναι να αξιοποιήσουμε με όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο το όνομα και τη φήμη της επιχείρησης αυτής προς όφελος όλων των πολιτών της Πάτρας και όχι μόνο. Εάν παραδείγματος χάρη δημιουργηθεί από την τοπική κοινότητα μια έκθεση ή κάποιου είδους μουσείο ώστε να μπορεί ο καθένας από εμάς να μάθει για την εμπορική ανάπτυξη αυτού του τόπου αλλά και για την ιστορία της μπύρας. 5. Περιορισμοί-περιγραφή ορίων της έρευνας Το εργοστάσιο ``Μάμος`` ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια της τοπικής βιομηχανίας. Μπορεί να μην επεκτάθηκε σε πανελλήνιο επίπεδο πράγμα που θα μπορούσε να είχε συμβεί αν ήταν ακόμα σε λειτουργία αφού υπήρξε μια ακμάζουσα και αρκετά κερδοφόρα επιχείρηση. Αυτό βέβαια δεν μας εμποδίζει να θεωρήσουμε το συγκεκριμένο εργοστάσιο άξιο σεβασμού για την μεγάλη του προσφορά στη βιομηχανία της Πάτρας και να μπορούμε να το συγκρίνουμε με επιχειρήσεις του ίδιου τομέα ακόμα και στη σύγχρονη εποχή που υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη στον τομέα των εργοστασίων. 6.Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας : Θετικοί παράγοντες : 1) Επειδή είναι κοντά στα σπίτια μας έχουμε εύκολη πρόσβαση σ αυτό 2) Μπορούμε να το εξερευνήσουμε μόνοι μας, εύκολα και χωρίς κάποια ιδιαίτερη και χρονοβόρα διαδικασία 3) Εξ αιτίας του ότι ήταν τοπική επιχείρηση έχουμε την δυνατότητα να προσεγγίσουμε πρώην υπαλλήλους που ζουν στην πόλη μας και να μάθουμε για τον τρόπο λειτουργίας του εργοστασίου 4) Λόγω του ότι ήταν μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες της Ελλάδας μπορούμε εύκολα να βρούμε πληροφορίες για αυτήν στο διαδίκτυο Αρνητικοί παράγοντες : 1) Η επιχείρηση έχει κλείσει 2) Επειδή ο χώρος της επιχείρησης είναι ιδιωτικός, ίσως και να μην μπορούμε να έχουμε ελεύθερη είσοδο για επερχόμενη έρευνα Με βάση την έρευνα μας στο διαδίκτυο αλλά και την προσωπική μας εργασία στον παλιό χώρο του εργοστασίου μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι η έρευνα μας είναι άξια εμπιστοσύνης 7.Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν 2
Θέλοντας να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα προσεγγίσαμε έναν αρμόδιο στα οικονομικά (οικονομολόγος) ο οποίος είχαμε την τύχη να εργάζεται στο σχολικό μας χώρο κι έτσι ήταν πιο εύκολη και εφικτή η επικοινωνία και η ανταλλαγή πληροφοριών με αυτόν 8.Ερωτηματολόγιο Η ομάδα μας με βάση κάποια κριτήρια δημιούργησε το παρακάτω ερωτηματολόγιο στο οποίο συμμετείχαν απαντώντας οι μαθητές και ένας εκ των δύο κηδεμόνων του κάθε μαθητή. Οι ερωτήσεις είναι οι εξής: 1) Πόσο πιστεύετε ότι είχε επηρεάσει η ανάπτυξη του εργοστασίου την οικονομία της χώρα μας; μαθητής κηδεμών πολύ 3 6 αρκετά 13 9 μέτρια 5 5 λίγο 1 2 καθόλου 0 0 Πόσο πιστεύετε ότι έχει επηρεάσει η ανάπτυξη του εργοστασίου παραγωγής μπύρας στην τοπική κοινωνία; αριθμός 14 12 10 8 6 4 2 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογή μαθητής κηδεμών Σχόλια: Τόσο οι γονείς όσο και οι μαθητές θεωρούν ότι το εργοστάσιο ήταν σημαντικός οικονομικός παράγοντας και αυτό συμβαίνει κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι ξέρουν ότι ήταν από τα πρώτα εργοστάσια παραγωγής μπύρας στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στην Πάτρα της οποίας την οικονομία επηρέασε και περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ελληνική πόλη. Συμπεράσματα : Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας η πλειοψηφία των κηδεμόνων αλλά και των μαθητών πιστεύει ότι το εργοστάσιο αυτό έπαιξε αρκετά σημαντικό ρόλο στην καθιέρωση της μπύρας στη τοπική κοινωνία και κατ επέκταση στην οικονομική ανάπτυξη. 3
2) Πόσο σημαντική θεωρείτε ότι ήταν η συνεισφορά του εργοστασίου Mάμου στην καθιέρωση της μπύρας στην ελληνική αγορά; μαθητής κηδεμών πολύ 2 3 αρκετά 12 10 μέτρια 6 8 λίγο 2 1 καθόλου 0 0 Πόσο σημαντική θεωρείται ότι ήταν η συνεισφορά του εργοστασίου στην καθιέρωση της μπύρας στην ελληνική αγορά; 12 10 αριθμός 8 6 4 2 μαθητής κηδεμών 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογή Σχόλια: Όσο αναφορά τους μαθητές φαίνεται καθαρά ότι πιστεύουν πως η συνεισφορά του εργοστασίου ήταν αρκετά σημαντική ενώ οι γονείς συμφωνούν με τους μαθητές αν και αρκετοί πιστεύουν πως η συνεισφορά ήταν μέτρια και αυτό λόγω του κλίματος που επικρατεί στην Ελλάδα αλλά και της περιοχής στην οποία αναφερόμαστε (η μπύρα είχε μεγάλη απήχηση ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες του χρόνου, αλλά και σε θερμές περιοχές). Συμπεράσματα: Σύμφωνα με το διάγραμμα ο ρόλος του εργοστασίου ήταν άνω του μετρίου καθοριστικός στην καθιέρωση της μπύρας στο ελληνικό τραπέζι. 4
3) Πόσο πιστεύεται ότι μπορεί να αξιοποιηθεί καλύτερα ο χώρος του παλιού εργοστασίου που τώρα είναι αχρησιμοποίητος; μαθητής κηδεμών πολύ 0 3 αρκετά 4 6 μέτρια 12 4 λίγο 5 5 καθόλου 1 4 αριθμός 12 10 8 6 4 2 μαθητής κηδεμών 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογή Σχόλια: Το συντριπτικό ποσοστό των μαθητών είναι κάπου στην μέση ενώ αρκετοί είναι στο αρκετά και προς το λίγο. Από την άλλη οι κηδεμόνες δεν παρουσιάζουν σταθερότητα στις απαντήσεις τους καθώς είναι μοιρασμένες σε όλες τις κατηγορίες. Συμπεράσματα: Σύμφωνα με το διάγραμμα δεν υπάρχει κάποια ξεκάθαρη απάντηση στο ερώτημα μας. Παρ όλα αυτά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αξιοποίηση θα μπορούσε να είναι άνω του 5
μετρίου. 9. Προτεινόμενη έρευνα 1. Σύγκριση εργοστασίων της Πάτρας με άλλα εργοστάσια του ίδιου προϊόντος παραγωγής στην Ελλάδα, στην Ευρώπη καθώς και σε όλο τον κόσμο. 2. Σύγκριση της περιοχής της έρευνας με άλλες περιοχές στις οποίες επικρατούν παρόμοιες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. 3. Θετικές και αρνητικές συνέπειες που είχε η επιχείρηση της επιλογή σας στην τοπική κοινωνία σε σχέση με επιχειρήσεις του ίδιου είδους σε άλλα μέρη του κόσμου 10.Επίλογος Το εργοστάσιο Μάμος από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του (1909) έφερε ανάπτυξη τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και στην ελληνική, αλλά και στην καθιέρωση της μπίρας στο καθημερινό ελληνικό τραπέζι. Με το κλείσιμο του εργοστασίου το 1976 άνεργοι έμειναν αρκετοί εργάτες για τους οποίους δεν βρέθηκαν άλλες θέσεις εργασίας έχοντας ως αποτέλεσμα την δραματική μείωση του εισοδήματός τους. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι το εργοστάσιο αυτό έγραψε τη δική του σελίδα στην ευρωπαϊκή ιστορία. Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η τοπικοί αρμόδιοι θα μπορούσαν να είχαν εκμεταλλευτεί με καλύτερο και πιο έξυπνο τρόπο το χώρο του παλιού εργοστασίου προσελκύοντας έτσι είτε τουρίστες από άλλες χώρες είτε από την Ελλάδα. 11.Βιβλιογραφία http://www.wikipedia.org/ http://www.marketleader.gr 6
12. Παράρτημα (εικόνες του εργοστασίου) 7
Την εργασία αυτή εκπόνησαν οι παρακάτω μαθητές Αλεξόπουλος Κων/νος Μούρτζης Ανδρέας Υπεύθυνος Καθηγητής Αποστολόπουλος Κωνσταντίνος Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός ΠΕ 12 04 8
9