Β ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΖΩΑ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ» Ονοματεπώνυμα εκπαιδευτικών: α) Μαρία Βούζα β) Αννίτα Ανδρέου Τάξη: Νήπια Προνήπια Αριθμός μαθητών: 24 Στόχοι προγράμματος Να γνωρίσουν τα παιδιά τα ζώα και ειδικότερα τα ζώα που βρίσκονται σε κίνδυνο Να εντοπίσουν τις διαφορές ανάμεσα στα ζώα που ζουν κοντά στον άνθρωπο και στα άγρια ζώα (εξασφάλιση τροφής, εκμετάλλευση, προστασία κ.λπ.) Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που έχουν να κάνουν με την προστασία και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος Να αναπτύξουν ικανότητες που ευνοούν τη συμμετοχή και τη δράση για την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα ζώα Να καλλιεργήσουν τον σεβασμό απέναντι στο δικαίωμα που έχει κάθε ζωντανός οργανισμός της Γης να ζει σε ένα ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον Να αποκτήσουν θετικές στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στα ζώα Να μάθουν να εργάζονται ομαδικά για την επίτευξη ενός κοινού στόχου 1
Δραστηριότητες προγράμματος Συζητήσαμε για το τι γνωρίζουμε για το θέμα μας. Καταγράψαμε τι θέλουμε να μάθουμε για τα ζώα που βρίσκονται σε κίνδυνο. Χωριστήκαμε σε δύο ομάδες (κάθε ομάδα είχε έξι παιδιά) και συλλέξαμε πληροφορίες με τη βοήθεια των γονιών. Η πρώτη ομάδα ήταν υπεύθυνη για τη συλλογή πληροφοριών που αφορούν την ταυτότητα των ζώων που βρίσκονται σε κίνδυνο (γνωριμία με τα ζώα). Η δεύτερη ομάδα ήταν υπεύθυνη για τη συλλογή πληροφοριών που αφορούν την προστασία των ζώων (από τι και γιατί απειλούνται, οργανώσεις για την προστασία τους και καταφύγια). Παρουσιάσαμε τις πληροφορίες μας στην ομάδα μας και στην ολομέλεια. Βρήκαμε εικόνες από το διαδίκτυο με τα απειλούμενα είδη και τις εκτυπώσαμε. Διαβάσαμε και επεξεργαστήκαμε μύθους του Αισώπου που έχουν σχέση με ζώα, «Αλεπού και κόρακας», «Ο λαγός και η χελώνα», «Ο ψεύτης βοσκός», «Το λιοντάρι και το ποντίκι» και «Η κοκκινοσκουφίτσα» των Γκριμ, «Ο 2
Πέτρος και ο λύκος», σε μετάφραση της Ζωής Βαλάση, «Ο μεγαλειότατος» της Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη, «Η βίδρα και το σκιουράκι στη λίμνη του Ζηρού», μια ιστορία από το Κ.Π.Ε. Φιλιππιάδας. Αποδώσαμε την εξέλιξη των μύθων και των παραμυθιών με ζωγραφική. Τέλος, δέσαμε τις ζωγραφιές και φτιάξαμε τα δικά μας βιβλία. Διαβάσαμε την ιστορία του Χρήστου Μπουλώτη «Η χελωνίτσα καρέττα καρέττα και το παλιό Φολκσβάγκεν». Είπαμε παροιμίες και αινίγματα. Κάποια από αυτά, τα αποδώσαμε με ζωγραφική. Δραματοποιήσαμε την κοκκινοσκουφίτσα και τον μύθο του Αισώπου «Σκύλος, κόκορας και αλεπού». Φτιάξαμε μάσκες ζώων και ατομικές εργασίες με τη φώκια μονάχους μονάχους, το δελφίνι και πουλιά από το Δέλτα του Καλαμά (χαρτόνι κάνσον, γλωσσοπίεστρα και καλαμάκια). Κατασκευάσαμε με πλαστικά πιατάκια, τα οποία τα βάψαμε με πράσινη τέμπερα, χελώνες καρέτα καρέτα. Σε χαρτόνι Α4 σχεδιάσαμε τον χάρτη της Ελλάδας και κάναμε κολάζ τα ζώα που κινδυνεύουν στις διάφορες περιοχές της. Τα μεγάλα νήπια έγραψαν κάτω από κάθε ζώο το όνομά του. Τα μικρά νήπια έκοψαν και κόλλησαν 3
κάτω από κάθε ζώο το όνομά του με τη βοήθεια των μεγάλων (ατομική εργασία). Γνωρίσαμε τις οργανώσεις και ποια ζώα αντίστοιχα προστατεύουν, από υλικό που κατεβάσαμε από το διαδίκτυο και εκτυπώσαμε. Κάναμε αντιστοιχίσεις απειλούμενο είδος και αντίστοιχη οργάνωση. Μιλήσαμε για τα καταφύγια και τα εντοπίσαμε στον χάρτη της Ελλάδας (Δάσος Δαδιάς στον Έβρο, Θαλάσσιο Πάρκο Βόρειων Σποράδων και Θαλάσσιο πάρκο της Ζακύνθου). Χωριστήκαμε σε τρεις ομάδες (κάθε ομάδα είχε τέσσερα παιδιά) και φτιάξαμε ομαδικές εργασίες με τα απειλούμενα είδη του δάσους, της θάλασσας και του δέλτα Καλαμά. Φτιάξαμε αφίσες με τα απειλούμενα είδη. 4
5
Επισκεφτήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Γνωρίσαμε και παίξαμε με τα ζώα που ήταν κρυμμένα στον χώρο του. Κάναμε ταύτιση ζώου σκιάς και ζωγραφίσαμε το ζώο που μας άρεσε περισσότερο. Επισκεφτήκαμε τη φάρμα με τα άλογα και το αγρόκτημα με τα πρόβατα και τις αγελάδες στο Παγκράτι της Παραμυθιάς. 6
Επισκεφτήκαμε τον Φορέα Διαχείρισης Στενών και εκβολών ποταμών Αχέρωντα και Καλαμά στη Σαγιάδα. Εκεί ενημερωθήκαμε για τα πουλιά που βρίσκονται σε κίνδυνο. Προσφέραμε την αφίσα μας με τα απειλούμενα είδη του Καλαμά. 7
Στη συνέχεια παρατηρήσαμε με το τηλεσκόπιο τα πουλιά. Φτιάξαμε πρόσκληση για να υποδεχτούμε στο σχολείο μας τον Φορέα Διαχείρισης και τους γονείς. Μετά την ενημέρωση και τα παιχνίδια με τους ήχους των πουλιών, σε συνεργασία Φορέας, νηπιαγωγείο και γονείς, φτιάξαμε κατασκευές με πουλιά που απειλούνται στο Δέλτα του Καλαμά. Τέλος, ο Φορέας μοίρασε έντυπο υλικό για τα απειλούμενα είδη. 8
9
Προσκαλέσαμε και υποδεχτήκαμε στο σχολείο κτηνίατρο. Παίξαμε το παιχνίδι «Περπατώ περπατώ μες το δάσος. Τραγουδήσαμε και χορέψαμε «Σώστε τη χελώνα καρέτα καρέτα», «Ένας αετός περήφανος», «Το δένδρο», από την επιστροφή του τεμπέλη δράκου, και το «Δελφίνι δελφινάκι» του Μάνου Λοϊζου. Δέσαμε τα φύλλα εργασίας σε βιβλίο. 10
Φτιάξαμε πρόσκληση για την παρουσίαση. Παρουσιάσαμε τη δουλειά μας στους γονείς με έκθεση των έργων και δύο θεατρικά. Το ένα αφορούσε τα ζώα του δάσους που απειλούνται με εξαφάνιση και το άλλο τα ζώα του νερού. 11
Σημείωση: Όλες οι δραστηριότητες δουλεύτηκαν σε κάθε τμήμα χωριστά, εκτός από τις επισκέψεις, τη δράση και την παρουσίαση του προγράμματος, που έγινε από κοινού. Και αυτό το αναφέρουμε για να δώσουμε πιο σαφή εικόνα για τον αριθμό των παιδιών που δούλεψαν σε ομάδες για τις ομαδικές εργασίες και τη συλλογή των πληροφοριών. Αξιολόγηση προγράμματος Με το συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πρόγραμμα διαπραγματευτήκαμε ένα πολύ σημαντικό θέμα, όπως είναι αυτό των ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση και η επίδραση στην τροφική αλυσίδα και κατ επέκταση στη ζωή του ανθρώπου. Οι μαθητές, μέσα από τις δραστηριότητες, γνώρισαν τα ζώα που απειλούνται και αντιλήφθηκαν τις διαφορές μεταξύ των ζώων που ζουν κοντά στον άνθρωπο και των άγριων. Γνώρισαν τα λογότυπα των οργανώσεων για την προστασία των απειλούμενων ειδών και η πλειοψηφία των μαθητών αντιλήφθηκε την αξία της ύπαρξής τους. Επίσης κατανόησαν τη μεγάλη σημασία που έχουν τα καταφύγια για την προστασία των απειλούμενων ζώων. Όλες οι επισκέψεις έκαναν τους μαθητές μας χαρούμενους και ανυπόμονους να παρατηρήσουν και να ρωτήσουν ό,τι τους 12
προκαλούσε εντύπωση. Τα παιδιά εργάστηκαν με ενθουσιασμό και προθυμία τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο. Η εμπλοκή των γονέων στη δράση που έγινε στο σχολείο σε συνεργασία με τον Φορέα Διαχείρισης ποταμών και εκβολών Αχέρωντα και Καλαμά (ενημέρωση για τα απειλούμενα είδη του Δέλτα του Καλαμά, παιχνίδια, κατασκευές και έντυπο ενημερωτικό υλικό) πιστεύουμε ότι έδωσε δυναμική ώθηση στην ολοκλήρωση του προγράμματός μας. Επίσης και η υποδοχή του κτηνίατρου στο σχολείο ήταν σημαντική, επειδή τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με τον κόσμο των ενηλίκων και συνειδητοποίησαν πως υπαρκτά πρόσωπα που ζουν ανάμεσά μας κάνουν πολύ σημαντική δουλειά σχετικά με τη φροντίδα και την προστασία των ζώων. Κατά τη διάρκεια αλλά και στην παρουσίαση του προγράμματος, οι γονείς είχαν την ευκαιρία να καμαρώσουν τη δουλειά των παιδιών τους. Τέλος, πιστεύουμε ότι η βιωματική μάθηση και η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών μας είναι ένα λιθαράκι στο να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση. Πολίτες με περιβαλλοντική συνείδηση σημαίνει θετική στάση ζωής, και κατ επέκταση μείωση και επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων. Κλείνοντας, θέλουμε να σημειώσουμε ότι όλα αυτά ήταν μόνο μια πτυχή του θέματος και πιστεύουμε ότι όσες φορές και αν ασχοληθείς με τέτοια μεγάλα ζητήματα, πάντα έχεις να κάνεις πράγματα διαφορετικά και ενδιαφέροντα. Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΖΑ 13