Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 25 Νοεμβρίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας: Η δημοσίευση από την Τράπεζα της Ελλάδος των στοιχείων για το Ισοζύγιο Πληρωμών της χώρας τον Σεπτ. 11 επιβεβαίωσε τις ενδείξεις για ανάκαμψη της οικονομίας στο 3 ο 3μηνο. 11. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτουν τα ακόλουθα: α) Η αύξηση των εξαγωγών αγαθών επιταχύνθηκε στο 27,2% στο 3 ο 3μηνο. 11, από 21,5% στο 1 ο 6μηνο. 11. Επίσης, η αύξηση των εξαγωγών χωρίς καύσιμα και πλοία ήταν 23,5% στο 3 ο 3μηνο. 11, από 16,2% στο 1 ο 6μηνο. 11. Τέλος η αύξηση των εξαγωγών λοιπών υπηρεσιών (εκτός του τουρισμού και των μεταφορών) ανήλθε στο 24,3% στο 3 ο 3μηνο. 11, από 13,3% στο 1 ο 6μηνο. 11. Πίνακας 1. Εξέλιξη εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών 3ο 3μηνο.'11 1ο 6μηνο.'11 2010 2011 %Δ 2010 2011 %Δ Εξαγωγές Αγαθών 4.395,4 5.591,7 27,2% 7.793,1 9.466,9 21,5% Τουρισμός 5.651,5 6.225,0 10,1% 2.851,4 3.087,7 8,3% Μεταφορές (ναυτιλία) 4.034,0 3.670,1-9,0% 7.724,7 6.877,6-11,0% Λοιπές υπηρεσίες 885,7 1.100,6 24,3% 1.560,3 1.767,7 13,3% Σύνολο 14.966,6 16.587,4 10,8% 19.929,5 21.199,8 6,4% Εισαγωγές εκτός καυσίμων και πλοίων 6.549,0 6.646,1 1,5% 14.165,0 13.124,2-7,3% Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος β) Η αύξηση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό ανήλθε στο 10,1% στο 3 ο 3μηνο.11, από 8,3% στο 1 ο 6μηνο. 11, ενώ η πτώση των εισπράξεων από τις μεταφορές ανήλθε στο -9,0% στο 3 ο 3μηνο. 11, από -11,0% στο 1 ο 6μηνο, 11. γ) Συνολικά, με τα ανωτέρω δεδομένα η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (σε τρέχουσες τιμές) ανήλθε στο 10,8% στο 3 ο 3μηνο. 11, από 6,4% στο 1 ο 6μηνο. 11. δ) Αξιοσημείωτη εξέλιξη ήταν η αύξηση των εισαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία κατά 1,5% σε ετήσια βάση που επίσης σημειώθηκε στο 3 ο 3μηνο. 11, έναντι πτώσης τους κατά -7,3% στο 1 ο 6μηνο. 11, η οποία είναι ενδεικτική της εδραιούμενης ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας. Στο συμπέρασμα αυτό οδηγεί και η συνεχιζόμενη μεγάλη αύξηση των πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 24,8% σε ετήσια βάση στο 9μηνο. 11, μετά την επίσης πολύ μεγάλη αύξησή τους κατά 30,5% στο 9μηνο 10. Η σημαντική αυτή αύξηση των εισαγωγών καυσίμων το 2011 δικαιολογείται μόνο εν μέρει από την αύξηση και των εξαγωγών καυσίμων κατά 36,3% στο 9μηνο 11, ύστερα από την αύξησή τους κατά 48,8% στο 9μηνο 10. Οι πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων ήταν αυξημένες κατά 2,6 δις στο 9μηνο. 11, ενώ οι εισπράξεις από εξαγωγές καυσίμων ήταν αυξημένες κατά 1,2 δις. Κατά το λοιπό μέρος της η υπέρμετρα μεγάλη αύξηση των πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων μπορεί να εξηγηθεί από την αύξηση των διεθνών τιμών των καυσίμων και από την πιθανή αυξημένη αποθεματοποίηση καυσίμων, δεδομένου ότι η εγχώρια κατανάλωση καυσίμων ήταν μειωμένη στο 7μηνο 11, λόγω των ευμενών καιρικών συνθηκών που περιόρισαν σημαντικά την κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης. Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση των εισαγωγών χωρίς καύσιμα και πλοία και η μεγάλη αύξηση των εισαγωγών καυσίμων στο 3 ο 3μηνο. 11 δείχνουν ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης και ιδιαίτερα της ιδιωτικής κατανάλωσης σε αυτό το 3μηνο. Η ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης ενισχύεται και από την αύξηση του δείκτη όγκου των λιανικών πωλήσεων κατά 1,2% τον Αύγ. 11, μετά την σχετικά μικρή πτώση του κατά -2,5% τον Ιούλ. 11 και έναντι της πτώσης του κατά -11,7% στο 1 ο 6μηνο, 11. Τέλος, διαπιστώνεται αξιοσημείωτη αύξηση του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη βιομηχανία στην εγχώρια αγορά κατά 5,6% στο 3 ο 3μηνο. 11, έναντι πτώσης του κατά -1,5% στο 1 ο 6μηνο. 11. Όσον αφορά το σύνολο της αγοράς ο ΔΚΕ στη βιομηχανία αυξήθηκε κατά 13,8% στο 3 ο 3μηνο. 11, έναντι 8,6% στο 1 ο 6μηνο. 11. Τέλος ο ΔΚΕ στις ξένες αγορές αυξήθηκε κατά 30,3% στο 3 ο 3μηνο. 11, έναντι αύξησής του κατά 31% και στο 1 ο 3μηνο. 11. Εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2011 (Π2011) στο 10μηνο. 2011 / Προϋπολογισμός του 2012: Τα στοιχεία για την εκτέλεση του Π2011 στο 10μηνο. 2011 δείχνουν ότι η απόδοση του μηχανισμού είσπραξης των φόρων παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα σε ολόκληρο το 10μηνο. 11, ενώ οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες του Υπ. Οικονομικών βρίσκονταν σε πολυήμερες κινητοποιήσεις τον Οκτ. 11. Τα καθαρά έσοδα του ΤΠ ήταν σημαντικά μειωμένα κατά -4,1% σε ετήσια βάση στο 10μηνο. 11 και κατά -3,7% τον Οκτ. 2011, έναντι προβλέψεων του Π2011 για αύξησή τους κατά 8,3% και του Π2012 για αύξησή τους κατά 0,9%. Έως και τον Σεπτ. 2011 η κακή πορεία των καθαρών εσόδων του ΤΠ ήταν αποτέλεσμα των φορολογικών ρυθμίσεων του Απριλίου του 2010 που συνέβαλαν σε απώλειες εσόδων ύψους άνω των 3,0 δις στο 9μηνο. 11. Οι απώλειες αυτές και οι επίσης σημαντικές απώλειες εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές επιδιωκόταν να αντισταθμιστούν με τα νέα μέτρα αύξησης των εσόδων που τίθενται σε ισχύ σταδιακά από τον Σεπτ. 11. Ωστόσο, παρά τα νέα μέτρα, τα έσοδα δεν αυξήθηκαν τον Οκτ. 11 λόγω, ενδεχομένως, και των κινητοποιήσεων και των ποικίλων αντιδράσεων στην είσπραξη αυτών των εσόδων. Ειδικότερα, σημειώνεται μεγάλη πτώση των εσόδων στο 10μηνο. 11 από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (-12,0%), από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων (-11,7%), από τον ΦΠΑ (-2,0%) και από τους Άμεσους Φόρους Παρελθόντων Οικονομικών Ετών ΠΟΕ (-3,3%). Αύξηση κατά 49,8% σημειώθηκε στους λοιπούς άμεσους φόρους, λόγω της είσπραξης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στα φυσικά πρόσωπα, το τέλος επιτηδεύματος, της

έκτακτης εισφοράς σε κερδοφόρες επιχειρήσεις και ορισμένων άλλων φόρων που επιβλήθηκαν τον Ιούλ. 11. Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό είναι το ότι η ανωτέρω εξαιρετικά αρνητική πορεία των εσόδων (εκτός των έκτακτων εισφορών) θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο στο τελευταίο 2μηνο του έτους. Για παράδειγμα, προβλέπεται νέα σημαντική μείωση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά -15,2% στο 4 ο 3μηνο. 11, μετά τη μείωσή τους κατά -19,3% στο 4 ο 3μηνο. 10. Προβλέπεται δηλαδή ότι τα ανωτέρω έσοδα όχι μόνο δεν θα ανακάμψουν (π.χ., λόγω της μείωσης του αφορολόγητου ή/και λόγω της δραστηριοποίησης των κρατικών υπηρεσιών στην είσπραξη της φορολογητέας ύλης που διαφεύγει), αλλά ότι θα μειωθούν ακόμη περισσότερο. Όσον αφορά στο 2012, με τον προϋπολογισμό του 2012 (Π2012) επιδιώκεται η εξισορρόπηση των δημοσίων οικονομικών της χώρας και η δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους +1,6% του ΑΕΠ, έναντι πρωτογενούς ελλείμματος -1,8% του ΑΕΠ το 2011 και -10,6% του ΑΕΠ το 2009. Η προσαρμογή προβλέπεται να προέλθει κυρίως από μια αύξηση των καθαρών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού (Τ.Π.) κατά 2 π.μ. του ΑΕΠ, μια μείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά -0,7 π.μ. του ΑΕΠ και μια οριακή μείωση του ελλείμματος του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων κατά -0,2 π.μ. του ΑΕΠ. Το συνολικό έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθεί, από -9,0% του ΑΕΠ το 2011, σε -6,7% του ΑΕΠ το 2012, μη περιλαμβανομένης της ελάφρυνσης από τόκους λόγω της κατά 50% σχεδιαζόμενης μείωσης της ονομαστικής αξίας του δημοσίου χρέους που κατέχουν θεσμικοί επενδυτές. Το έλλειμμα του 2012 θα διαμορφωθεί σε ακόμη χαμηλότερο επίπεδο στην βάση της τελικής συμφωνίας μεταξύ δημοσίου και θεσμικών επενδυτών για την εθελοντική διακράτηση των ομολόγων του Ελληνικού δημοσίου με την επιχειρούμενη αναδιάρθρωση του χρέους ως ανωτέρω. Κύριο χαρακτηριστικό του Π2012 είναι η κατά 29% αύξηση των εσόδων του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (κυρίως λόγω της δραστικής μειώσεως του αφορολογήτου και της έκτακτης εισφοράς που θα παρακρατείται) και η αύξηση των εισπράξεων από τον φόρο περιουσίας στα 3,6 δις (1,7% του ΑΕΠ) το 2012 (όπου συμπεριλαμβάνεται μέρος των εισπράξεων από τον φόρο αυτό για το 2011), από μόλις 0,49 δις (0,2% του ΑΕΠ) το 2010. Στην πραγματικότητα, αν μοιραστούν οι εισπράξεις από τον φόρο περιουσίας το 2011 και το 2012 τότε θα ανέλθουν περίπου στο 1,0% του ΑΕΠ ετησίως. Παράλληλα, συνεχίζεται η περικοπή των δαπανών, όπου προβλέπεται περαιτέρω μείωση των αποδοχών των εργαζομένων και των συντάξεων του δημοσίου κατά -3,3%, των καταναλωτικών δαπανών του δημοσίου κατά -1,8% και των κοινωνικών δαπανών κατά -8,6%. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι ότι τα μέτρα που είναι αναγκαία για την υλοποίηση του Π2012 έχουν ήδη θεσπιστεί και εφαρμόζονται. Από την πορεία εκτέλεσης του Π2011 στο 10μηνο 11 και τη διάρθρωση εσόδων / δαπανών του Π2012, είναι εμφανές ότι εξακολουθούν να σημειώνονται μεγάλες καθυστερήσεις στον έλεγχο εκκρεμών παλαιών φορολογικών υποθέσεων και στην είσπραξη των εσόδων που έχουν θεσπιστεί, προγραμματιστεί και σε μεγάλο βαθμό βεβαιωθεί. Είναι, επίσης, εμφανές ότι το 2011 σημειώθηκε νέα έξαρση της φοροδιαφυγής τόσο στον φόρο εισοδήματος, όσο και στον ΦΠΑ και στις ασφαλιστικές εισφορές. Ωστόσο, στον Π2012 διαφαίνεται ότι τα ανωτέρω φαινόμενα θα συνεχιστούν, ενδεχομένως με μεγαλύτερη ένταση, και το 2012. Στο πλαίσιο αυτό, ο στόχος του Π2012 για έσοδα από φόρους ΠΟΕ μόνο 2,0 δις το 2011 και το 2012, έναντι 2,8 δις το 2010, θα έπρεπε να ήταν πιο φιλόδοξος, όταν μάλιστα είναι γνωστή η σημαντική μείωση των φορολογικών εσόδων από τον φόρο εισοδήματος και από τον ΦΠΑ τα τελευταία δύο έτη και το τεράστιο ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η έξοδος της χώρας από την κρίση δεν είναι δυνατή χωρίς δραστική μείωση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής που θα δώσει προοπτική για μείωση του σημερινού υψηλού φορολογικού βάρους των συνεπών φορολογουμένων. Οι τελευταίοι, μάλιστα, βλέπουν ότι, ενώ η φορολογική τους επιβάρυνση διογκώνεται συνεχώς τα τελευταία έτη, τα φορολογικά έσοδα εξακολουθούν να μειώνονται. Χωρίς αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου της φοροδιαφυγής, η κατανομή των βαρών, με την εξουθενωτική μείωση των συντάξεων σε ανθρώπους που έχουν περιορισμένες δυνατότητες να επανέλθουν στην αγορά εργασίας, και, την κατά συρροή επιβάρυνση των ασθενέστερων στρωμάτων του πληθυσμού και των συνεπών φορολογουμένων, παρά τις προσπάθειες περί του αντιθέτου, είναι εξαιρετικά άδικη. Παγκόσμια Οικονομία Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους εντείνεται και ήδη εξαπλώνεται σε πολλές χώρες, ακόμη και σε χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης. Η προειδοποίηση από τον οίκο αξιολόγησης Moody's για το ενδεχόμενο υποβάθμισης της πιστοληπτικής διαβάθμισης "ΑΑΑ" της Γαλλίας, λόγω του αυξημένου κόστους δανεισμού και της ισχνής οικονομικής ανάπτυξης που βιώνει η χώρα αυτή, αναστάτωσε τις αγορές και ενίσχυσε τις πωλήσεις κρατικών ομολόγων. Η επιτοκιακή διαφορά (spread) των γαλλικών 10ετών ομολόγων από τα αντίστοιχα γερμανικά ανήλθε στις 196 μονάδες βάσης ενώ των ισπανικών στις 485 μονάδες βάσης. Στην εκτίναξη των spreads της Γαλλίας και της Ισπανίας συνέβαλαν και τα απογοητευτικά αποτελέσματα των δημοπρασιών για νέες εκδόσεις ομολόγων στην πρωτογενή αγορά. Στη δημοπρασία των 10ετών ισπανικών ομολόγων, το δημόσιο κατέβαλε επιτόκιο 6,95%, το υψηλότερο από το 1997, για να αντλήσει 3,6 δις. Η Ισπανία είχε διαθέσει 10ετή ομόλογα με επιτόκιο 5,98% τον Ιουλ. 11. Στη Γαλλία, το δημόσιο άντλησε συνολικά 6,98 δις σε δημοπρασίες ετήσιων, 2ετών και 5ετών χρεογράφων. Σημειώνεται ότι το κόστος δανεισμού της Ισπανίας υπερδιπλασιάσθηκε με αποτέλεσμα η Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 2

χώρα να πληρώσει υψηλότερα επιτόκια ακόμα και από την Ελλάδα στη διάρκεια της δημοπρασίας εντόκων γραμματίων που πραγματοποιήθηκε στις 22.11.2011 και η οποία αποτέλεσε και την πρώτη για τη νεοεκλεγείσα κυβέρνηση της χώρας. Συνολικά, το ισπανικό δημόσιο άντλησε 2,98 δις με το επιτόκιο στα 3μηνα γραμμάτια να διαμορφώνεται στο 5,11% από 2,29% στις 25.10.2011 και στα 6μηνα στο 5,23% έναντι 3,30%. Η Ελλάδα στα 3μηνα γραμμάτια της δημοπρασίας στις 15.11.2011 είχε πληρώσει επιτόκιο 4,63% και στα 6μηνα της δημοπρασίας στις 8.11.2011 επιτόκιο 4,89%. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΩΝ 10ΕΤΩΝ ΟΜΟΛΟΓΩΝ (ENANTI ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ) Ελλάδα Ιρλανδία Πορτογαλία Ισπανία Ιταλία 22/11/2011 2.487 660 958 485 492 18/11/2011 2.719 642 955 453 468 2/11/2011 2.681 657 1.035 372 434 Πηγή: Reuters-τιμές κλεισίματος Μεγάλες είναι όμως και οι διακυμάνσεις που καταγράφονται στους βραχυπρόθεσμους τίτλους και ειδικότερα στα 2ετή ομόλογα. Στην Ισπανία, η απόδοση του 2ετούς ομολόγου ανήλθε στο 5,77% (υψηλό έτους) και στην Ιταλία η απόδοση του 2ετούς έφθασε να διαμορφώνεται στα ίδια επίπεδα με του 10ετούς (κοντά στο 7,0%). Αρνητικά επηρεάστηκε η ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων από την αδυναμία της Γερμανίας να αντλήσει στη δημοπρασία 10ετών ομολόγων στις 23.11.2011 αντί του μέγιστου επιθυμητού ποσού των 6,0 δις μόνο 3,9 δις. Ο δείκτης μεταβλητότητας του EuroStoxx 50, ο οποίος καταγράφει την επενδυτική ανησυχία για την πορεία των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων κατέγραψε οριακή άνοδο και διαμορφώθηκε στις 22.11.2011 στις 39,56 μονάδες έναντι 38,08 μονάδων στις 16.11.2011. Πτώση σημείωσε και ο δείκτης MSCI World, από τις 300,48 μονάδες στις 16.11.2011 στις 286,96 μονάδες στις 22.11.2011. Εν τω μεταξύ η ΕΚΤ συνέχισε τις αγορές κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Σύμφωνα με την εβδομαδιαία αναφορά της, αύξηση κατά 7,99 δις κατέγραψε η αξία αγορών κρατικών ομολόγων την εβδομάδα μέχρι 18.11.2011, έναντι 4,48 δις το αμέσως προηγούμενο πενθήμερο, με αποτέλεσμα το σύνολο των αγορών από τις 10.5.2011 να ανέλθει σε 194,5 δις. Σύμφωνα με δημοσίευμα των FT δεν θα μπορούσε να αποκλεισθεί η πιθανότητα ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) να επαναπροσδιορισθεί ως τράπεζα, να αποκτήσει γραμμή χρηματοδότησης από την ΕΚΤ και να συνεχίσει εκείνο πλέον τις παρεμβάσεις στην αγορά ομολόγων. Στις ΗΠΑ, η αναθεώρηση της αύξησης του ΑΕΠ στο 2,0% (από 2,5%) σε ετησιοποιημένη βάση στο 3ο 3μηνο 11 επανέφερε τον προβληματισμό, ωστόσο τα στοιχεία για τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία ήταν περισσότερο ενθαρρυντικά. Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ υποχώρησε στο 3,5% τον Οκτ. 11 από 3,9% τον Σεπτ. 11 και 3,8% τον Αύγ. 11, ενώ ο δομικός πληθωρισμός αυξήθηκε στο 2,1% τον Οκτ. 11, έναντι 2,0% τους δύο προηγούμενους μήνες. Στο μεταξύ, μεγαλύτερη του αναμενομένου ήταν η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής τον Οκτ. 11, στο 0,7% σε μηνιαία βάση έναντι της μείωσής της κατά -0,1% τον Σεπτ. 11 και μηδενικής μεταβολής τον Αύγ. 11. Η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής αποδίδεται στην ενίσχυση του μεταποιητικού τομέα και του κλάδου των ορυχείων. Η αγορά των ακινήτων κινήθηκε θετικά με τις πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών να αυξάνονται κατά 1,4% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 11 έναντι μείωσής τους κατά -3,2% τον Σεπτ. 11. Ο αριθμός των νέων κατοικιών που εισήλθαν στο στάδιο της κατασκευής σημείωσε οριακή υποχώρηση κατά -0,3% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 11, έναντι αύξησης κατά 7,7% τον Σεπτ. 11. Αντίθετα, οι οικοδομικές άδειες ενισχύθηκαν κατά 10,9% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 11, έναντι μείωσής τους κατά -5,8% τον Σεπτ. 11 και αύξησής τους κατά 4,0% τον Αύγ. 11. Στην αγορά εργασίας για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας υποχώρησαν κατά 5 χιλ. άτομα την εβδομάδα μέχρι την 12.11.2011, φθάνοντας τις 388 χιλ.. Όσον αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή, το πολιτικό αδιέξοδο στις ΗΠΑ συνεχίζεται μετά την αποτυχία των μελών της ειδικής 12μελούς επιτροπής Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων να οδηγηθούν σε συμφωνία για περιορισμό του χρέους κατά $1,2 τρις σε διάρκεια 10 ετών. Αν δεν υπάρξει συμφωνία, από τον Ιαν. 13 θα γίνουν αυτόματες περικοπές αντίστοιχου ύψους, δηλαδή $1,2 τρις, κυρίως στην άμυνα και τις κοινωνικές δαπάνες. Στη Ζώνη του Ευρώ, πληθαίνουν οι ενδείξεις για ύφεση της οικονομίας της ΖτΕ από το 4ο 3μηνο. 11. Ακόμα και στη Γερμανία εκτιμάται τώρα ότι το ΑΕΠ θα μείνει στάσιμο το 4ο 3μηνο. 11, μετά από αύξηση 0,5% σε 3μηνιαία βάση το 3ο 3μηνο. 11. Ειδικότερα σημειώνεται: ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ στη ΖτΕ ανήλθε στο 47,2 το Νοέμ. 11 από 46,5 τον Οκτ. 11 και 49,1 τον Σεπ. 11. Αναλυτικότερα, o δείκτης PMI στις υπηρεσίες στη ΖτΕ αυξήθηκε στο 47,8 το Νοέμ. 11 από 46,4 τον Οκτ. 11 και 48,8 τον Σεπτ. 11. Ο υποδείκτης της απασχόλησης παρέμεινε αμετάβλητος το Νοέμ. 11 (50,3 τον Οκτ. 11), εξέλιξη που δείχνει χειροτέρευση των συνθηκών στην αγορά εργασίας (οι επιχειρήσεις δεν προσέλαβαν νέο προσωπικό). Ο αντίστοιχος δείκτης PMI στη μεταποίηση μειώθηκε σε επίπεδο κάτω του 50 για 4ο συνεχή μήνα, στο 46,4 το Νοέμ. 11 από 47,1 τον Οκτ. 11, και 48,5 τον Σεπτ. 11. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Ισοζύγιο Πληρωμών: Το έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ), συμπεριλαμβανομένων και των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων, μειώθηκε στα 13.9 δις στο 9μηνο 11, σημειώνοντας νέα πτώση κατά -11,4% σε ετήσια βάση, μετά την πτώση του κατά -2.8% σε ετήσια βάση στο 9μηνο 10. Πολύ μεγαλύτερη ήταν η μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου εκτός καυσίμων και πλοίων στο 9μηνο 11 στα 10,0 δις, ή κατά -20,1% σε ετήσια Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 3

βάση, μετά τη μείωσή του κατά -16.5% και στο 9μηνο 10. Η μείωση αυτή οφείλεται στη σημαντική πτώση των εισαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά -4.6% σε ετήσια βάση στο 9μηνο. 11, έναντι μεγαλύτερης πτώσης τους κατά -11,4% σε ετήσια βάση στο 9μηνο. 10. Από την άλλη πλευρά σημειώνεται η μεγάλη αύξηση κατά 18.8% των εξαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων στο 9μηνο. 11, έναντι της πτώσης τους κατά -2.5% στο 9μηνο. 10. Ειδικότερα, σημειώνεται η εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 28.3% τον Σεπτ. 11, μετά την αύξησή τους κατά 6,2% και τον Σεπτ. 10 και κατά 30,1% τον Αύγ. 11. Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο ότι οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία σημείωσαν επίσης αύξηση κατά 1,5% σε ετήσια βάση στο 3 ο 3μηνο. 11, έναντι πτώσης τους κατά -7,3% στο 1 ο 6μηνο. 11. Σημειώνεται επίσης ότι οι πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων συνεχίζουν να είναι σημαντικά αυξημένες στο 9μηνο 11 κατά 24,8% σε ετήσια βάση, μετά την επίσης πολύ μεγάλη αύξησή τους κατά 30,5% στο 9μηνο 10. Η σημαντική αυτή αύξηση των εισαγωγών καυσίμων το 2011 δικαιολογείται μόνο εν μέρει από την αύξηση και των εξαγωγών καυσίμων κατά 36,3% στο 9μηνο 11, ύστερα από την αύξησή τους κατά 48,8% στο 9μηνο 10. Οι πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων ήταν αυξημένες κατά 2,6 δις στο 9μηνο. 11, ενώ οι εισπράξεις από εξαγωγές καυσίμων ήταν αυξημένες κατά 1,2 δις. Κατά το λοιπό μέρος της η υπέρμετρα μεγάλη αύξηση των εισαγωγών καυσίμων μπορεί να εξηγηθεί από την αύξηση των τιμών των καυσίμων και από την πιθανή αυξημένη αποθεματοποίηση καυσίμων, δεδομένου ότι η εγχώρια κατανάλωση καυσίμων ήταν μειωμένη στο 7μηνο 11, λόγω των ευμενών καιρικών συνθηκών που περιόρισαν σημαντικά την κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης. Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση των εισαγωγών χωρίς καύσιμα και πλοία και η μεγάλη αύξηση των εισαγωγών καυσίμων στο 3 ο 3μηνο. 11 δείχνουν ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης και ιδιαίτερα της ιδιωτικής κατανάλωσης σε αυτό το 3μηνο. Η αύξηση των συνολικών εξαγωγών αγαθών ανήλθε στο 23,6% στο 9μηνο 11, από αύξησή τους κατά 7,5% στο 9μηνο. 10 και αποτελεί ουσιαστικό στήριγμα για την οικονομία της χώρας στην τρέχουσα περίοδο της βαθειάς ύφεσης στην εγχώρια οικονομία. Ήδη οι εξαγωγές αγαθών ανήλθαν στα 15,06 δις στο 9μηνο. 11, έναντι 12,19 δις στο 9μηνο. 10 και αναμένεται να υπερβούν τα 20,6 δις ή το 9,2% του ΑΕΠ το 2011. Συνολικά, η αύξηση των εισπράξεων από εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ήταν 10,8% σε ετήσια βάση στο 3 ο 3μηνο. 11, έναντι της σημαντικής αύξησής τους κατά 7,0% και στο 1 ο 3μηνο. 11 (Πίνακας 1). Ισοζύγιο Υπηρεσιών: Αύξηση κατά 7,1% σε ετήσια βάση σημειώνεται στο πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών στο 9μηνο 11 (από μικρότερη αύξησή του κατά 3,0% στο 9μηνο 10). Ειδικότερα, τον Σεπτ. 11 η αύξηση του πλεονάσματος αυτού ανήλθε στο 14,0%, έναντι αύξησής του κατά 4,8% τον Σεπτ. 10. Ειδικότερα, στον τομέα αυτό σημειώνονται: Α. Η αξιοσημείωτη αύξηση των εσόδων από τον εξωτερικό τουρισμό κατά 9,5% σε ετήσια βάση στο 9μηνο. 11, έναντι πτώσης τους κατά -7,7% σε ετήσια βάση στο 9μηνο 10. Ειδικότερα, τον Σεπτ. 11 οι εισπράξεις από τον εξωτερικό τουρισμό αυξήθηκαν κατά 7,1% (Σεπτ. 10: -7,3%). Από την άλλη πλευρά, οι πληρωμές εγχώριων κατοίκων για τουρισμό στο εξωτερικό ήταν σημαντικά μειωμένες κατά -11,6% τον Σεπτ. 11 μετά τη μείωσή τους κατά -10,5% και τον Σεπτ. 10. Στο 9μηνο. 11 η αύξηση των πληρωμών αυτών ήταν 5,0%, έναντι πτώση τους κατά -9,6% στο 9μηνο 10. Επομένως, το πλεόνασμα του τουριστικού ισοζυγίου αυξήθηκε στο 9μηνο. 11 κατά 728 εκατ. ή κατά 10,6%, μετά την πτώση του κατά -7,2% στο 9μηνο. 10. Στους επόμενους μήνες τα έσοδα από τον τουρισμό αναμένεται να είναι επίσης αυξημένα όπως στο 9μηνο. 11, με αποτέλεσμα η αύξηση των εσόδων από τον εξωτερικό τουρισμό να εκτιμάται στο 10,0% συνολικά το 2011, ενώ μεγαλύτερη φαίνεται να είναι η αύξηση και των αφίξεων. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (Ιανουάριος - Σεπτέμβριος) σε εκατ. 2011 2010 Απόλυτη Διαφορά Έλλειμμα Ισοζυγίου Καυσίμων -8.422,1-7.056,9 1.365,2 Έλλειμμα Ισοζυγίου Πλοίων -2.606,7-2.759,0-152,4 Έλλ. Εμπορικού Ισοζ. εκτός Καυσ. & Πλοίων -9.957,4-12.455,3-2.498,0 Έλλειμμα Εμπορικού Ισοζυγίου -20.986,2-22.271,1-1.285,1 Έλλειμμα Ισοζυγίου Εισοδημάτων -6.784,8-6.113,5 671,3 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Υπηρεσιών 12.068,1 11.272,5-795,6 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Μεταβιβάσεων 1.839,0 1.459,4-379,6 Ελλειμμα Ισοζ. Τρεχουσών Συναλλαγών -13.863,9-15.652,7-1.788,8 Πλεόνασμα Λογαριασμού Κεφαλαίων 15.304,6 16.379,2-850,6 Άμεσες Επενδύσεις -1.602,3-444,5-1.157,8 Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου -14.644,5-18.264,9 3.620,4 Λοιπά (τραπεζικά) κεφάλαια 31.645,4 34.958,6-3.313,2 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Β. Οι εισπράξεις από τη ναυτιλία σημείωσαν νέα πτώση τον Σεπτ. 11 κατά -5,8%, ενώ η πτώση τους στο 9μηνο 11 διαμορφώθηκε στο -10,3% σε ετήσια βάση, μετά τη σημαντική αύξησή τους κατά 15,6% στο 9μηνο 10. Σημειώνεται ωστόσο ότι η πτώση των εσόδων από την πηγή αυτή περιορίστηκε στο 3 ο 3μηνο. 11 στο -9,0%, από -11,0% στο 1 ο εξάμηνο. 11, ενώ στο 2μηνο Αυγ.-Σεπτ. 11 η πτώση περιορίστηκε στο -5,1%. Επίσης, οι πληρωμές για δαπάνες των ναυτιλιακών επιχειρήσεων ή για μεταφορές στο εξωτερικό μειώθηκαν κατά -10,1% στο 9μηνο. 11, με αποτέλεσμα τη μείωση κατά -10,5% του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταφορών (κυρίως της ναυτιλίας). Η εξέλιξη αυτή επηρεάζει αρνητικά την αύξηση των εξαγωγών υπηρεσιών και του ΑΕΠ κατά το 2011. Γ. Δυναμική είναι η αύξηση των εισπράξεων από τις εξαγωγές λοιπών υπηρεσιών κατά 12,0% τον Σεπτ. 11, κατά 24,3% στο 3 ο 3μηνο. 11 και κατά 17,3% στο 9μηνο. 11, μετά την αύξησή τους κατά 12,2% τον Σεπτ. 10 και κατά 12,6% στο 9μηνο 10. Αντίθετα, οι πληρωμές για εισαγωγές λοιπών υπηρεσιών ήταν σημαντικά μειωμένες στο 9μηνο. 11 κατά -6,5%. Ισοζύγιο Εισοδημάτων: Σημειώθηκε αύξηση του ελλείμματος κατά 11,0% στο 9μηνο. 11, έναντι της σημαντικής μείωσής του κατά -10,9% στο 9μηνο 10. Η εξέλιξη αυτή ήταν συνδυασμός της αύξησης των πληρωμών τόκων, μερισμάτων και κερδών κατά 3,8% Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 4

σε ετήσια βάση (έπειτα από πτώση τους κατά -13,6% στο 9μηνο 10) και της μείωσης των εισπράξεων τόκων, μερισμάτων και κερδών κατά -10,5% σε ετήσια βάση, έπειτα από πτώση κατά -17,5% στο 9μηνο 10. Στο ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων οι εισπράξεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο 7μηνο 11 ήταν μειωμένες κατά 86,9 εκατ. (ή κατά -3,0%), έναντι του αντίστοιχου 9μηνου 2010. Στις εισπράξεις αυτές περιλαμβάνονται οι καταβολές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Στο ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων οι εισπράξεις από διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27 διαμορφώθηκαν στα 1,24 δις στο 9μηνο. 11, σημειώνοντας αύξηση κατά 39,8%, ή κατά 352,4 εκατ. έναντι του 9μήνου. 10. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί την πρώτη ένδειξη προόδου στην απορρόφηση των διαθεσίμων πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2007-2013, σύμφωνα και με τις πρόσφατες σχετικές ανακοινώσεις του Υπ. Ανάπτυξης και Ναυτιλίας. Με βάση τα ανωτέρω, το ΙΤΣ μειώθηκε στο 9μηνο 11, λόγω της σημαντικής μείωσης του εμπορικού ισοζυγίου χωρίς καύσιμα και πλοία και λόγω της βελτίωσης των ισοζυγίων υπηρεσιών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων. Ωστόσο, επιβαρύνθηκε κατά επιπλέον 1,8 δις περίπου από τις υπέρογκες εισαγωγές καυσίμων και ειδικότερα από την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των καυσίμων. Γενικότερα, η μείωση του ελλείμματος του ΙΤΣ αναμένεται να συνεχισθεί και στο τελευταίο 3μηνο του 2011 και να διαμορφωθεί περίπου στο 8,5% του ΑΕΠ, έναντι 10,5% του ΑΕΠ το 2010. Επιπλέον, εφόσον πραγματοποιηθεί η δημοσιονομική προσαρμογή που προβλέπεται από το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2011-2015, με σκοπό τη σημαντική μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 1,5% του ΑΕΠ το 2015, τότε το έλλειμμα του ΙΤΣ θα μειωθεί περαιτέρω και στα επόμενα έτη και μπορεί να μετατραπεί σε πλεονασματικό από το 2015 και μετά. Στον Λογαριασμό Κεφαλαίων (ΛΚ), το πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα 15,4 δισ. στο 9μηνο 11, έναντι 16,2 δισ. στο 9μηνο 10, με τις ακόλουθες εξελίξεις ανά κατηγορία: (α) Στον τομέα των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ), σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 1,6 δις στο 9μηνο 11, έναντι καθαρής εκροής 444,5 εκατ. στο 9μηνο 10. Ειδικότερα, σημειώθηκε καθαρή εκροή κεφαλαίων από ξένες εταιρίες που λειτουργούν στην Ελλάδα ύψους 360,5 εκατ. έναντι καθαρής εισροής 125,4 εκατ. στο 9μηνο 10, ενώ η εκροή κεφαλαίων από εγχώριους κατοίκους για ΞΑΕ στο εξωτερικό διαμορφώθηκε στα 1,24 δισ. έναντι εκροής 569,9 εκατ. στο 9μηνο 10. (β) Στον τομέα των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, στο 9μηνο 11 σημειώθηκε καθαρή εκροή κεφαλαίων ύψους 14,6 δισ., έναντι καθαρών εκροών ύψους 18,3 δισ. στο 9μηνο 10. Ειδικότερα, σημειώθηκαν εκροές κεφαλαίων από ρευστοποιήσεις επενδύσεων ξένων επενδυτών στην Ελλάδα ύψους 20,1 δισ., έναντι εκροών ύψους 30,5 δισ. στο 9μηνο 10. Από την άλλη πλευρά, οι ρευστοποιήσεις απαιτήσεων εγχώριων επενδυτών στο εξωτερικό και η εισροή τους στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 5,5 δισ. στο 9μηνο 11, από εισροές 12,3 δισ. στο 9μηνο 10. (γ) Στον τομέα των «λοιπών επενδύσεων» σημειώθηκε καθαρή εισροή κεφαλαίων ύψους 31,6 δις στο 9μηνο 11, έναντι καθαρής εισροής 35,0 δις στο 9μηνο 10. Ειδικότερα, σημειώθηκε καθαρή εκροή κεφαλαίων ύψους 2,0 δισ. από εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα για τοποθέτηση σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό, από εκροή 6,5 δις στο 9μηνο. 10. Από την άλλη πλευρά, η εισροή κεφαλαίων από τον χρηματοδοτικό μηχανισμό του ΔΝΤ και της Ζώνης του Ευρώ ανήλθε στα 31,7 δις, ενώ υπήρξαν εισροές κεφαλαίων ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα ύψους 1,92 δις. Εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2011: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, ο Προϋπολογισμός σε δημοσιονομική βάση παρουσίασε έλλειμμα 20,1 δις στο 10μηνο Ιαν.- Οκτ. 2011, έναντι ελλείμματος 18,08 δις στο 10μηνο. 10 και 24,8 δις στο 10μηνο. 09. Μάλιστα, το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης είναι μεγαλύτερο φέτος παρά το ότι ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) έχει έλλειμμα μόνο 1,9 δις στο 10μηνο. 11, από έλλειμμα 4,68 δις στο 10μηνο. 10. Η αύξηση του ελλείμματος του Τακτικού Προϋπολογισμού (ΤΠ) κατά 4,8 δις οφείλεται: α) στην πτώση των καθαρών εσόδων του ΤΠ κατά 1,68 δις, β) στην αύξηση των πρωτογενών δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού (ΤΠ) κατά 0,97 δις και γ) στην αύξηση των πληρωμών τόκων κατά 2,48 δις. Οι ανωτέρω εξελίξεις στην εκτέλεση του Π2011 στο 9μηνο. 11 οφείλονται: α) Στις αστοχίες του φορολογικού νόμου (ν.3842/23.4.2010), οι διατάξεις του οποίου, εφαρμοζόμενες από 1.1.2011, οδήγησαν σε μη εκτιμημένες απώλειες εσόδων το 2011 ύψους άνω των 3,0 δις. β) Στην μεγάλη αύξηση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής κατά το 2011, που οδήγησε σε απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ και από τον Φόρο Εισοδήματος και σε απώλεια εσόδων άνω των 1,8 δις από την μείωση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων από εισφορές. Η μεγαλύτερη ύφεση και η αύξηση της ανεργίας είχαν επίσης επίπτωση στα έσοδα του 2011, ιδιαίτερα από εργοδοτικές εισφορές, αλλά αυτή η επίπτωση είχε ήδη ληφθεί υπόψη σε μεγάλο βαθμό κατά την κατάρτιση του Π2011. Για την αντιστάθμιση των ανωτέρω απωλειών, η Κυβέρνηση και η Τρόικα συμφώνησαν τον Ιούλιο του 2011 ότι θα έπρεπε να ληφθούν και νέα μέτρα αύξησης των εσόδων και μείωσης των δαπανών, ύψους 6,4 δις για να γίνει δυνατή η επίτευξη των στόχων του Π2011, για έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης στο 7,6% του ΑΕΠ. Τα μέτρα αυτά πράγματι συμπεριελήφθησαν στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2011-2015 (ΜΠΔΣ) και η εφαρμογή τους άρχισε από τον Σεπτέμβριο του 2011. Στη συνέχεια, τον Σεπτέμβριο του 2011 αποφασίστηκαν και επιπλέον μέτρα ύψους Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 5

άνω των 4,0 δις, των οποίων η εφαρμογή θα πραγματοποιηθεί στο τελευταίο 3μηνο. 11 και σε μεγάλο βαθμό κατά το 2012. Με τα νέα μέτρα μείωσης των δαπανών και αύξησης των εσόδων του Ιουλίου και του Σεπτεμβρίου 2011 εξασφαλίζεται (σύμφωνα με την Τρόικα και τον Π2012) η μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στα 14,22 δις το 2012, από 36,4 δις το 2009 και 24,1 δις το 2010, ενώ το έλλειμμα το 2011 θα κυμανθεί στα 19,7 δις, ή χαμηλότερα, ανάλογα με τα πρόσθετα έσοδα που θα εισπραχθούν εντός του 2011 με την εφαρμογή των νέων μέτρων. Γενικότερα, με βάση τα ανωτέρω, η εμφανιζόμενη ως αύξηση των πρωτογενών δαπανών του ΤΠ κατά 0,97 δις, προσδιορίζεται από την αύξηση των επιχορηγήσεων προς τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοσοκομεία κατά 2,77 δις, ενώ οι υπόλοιπες πραγματικές πρωτογενείς δαπάνες του ΤΠ ήταν σημαντικά μειωμένες (κατά 1,8 δισ. Σε κάθε περίπτωση, η εκτέλεση του Π2011 στο 9μηνο. 11 πραγματοποιήθηκε χωρίς να έχουν ισχύ τα περισσότερα από τα νέα μέτρα των 6,5 δις που συμπεριελήφθησαν στο ΜΠΔΣ 2011-2015 και των 4,0 δις που αποφασίστηκαν τον Σεπτ. 11. Επίσης, τον Οκτ. 11, όπου κάποια από τα νέα μέτρα άρχισαν να εφαρμόζονται, οι Συνδικαλιστικές Οργανώσεις των εργαζομένων στο Υπ. Οικονομικών επέλεξαν να προχωρήσουν σε πολυήμερες κινητοποιήσεις, με αποτέλεσμα την πλήρη αδρανοποίηση του φορολογικού εισπρακτικού μηχανισμού κατά μεγάλο μέρος αυτού του μήνα. Επομένως, η ανάκαμψη που αναμενόταν στα καθαρά έσοδα του ΤΠ δεν ήλθε ούτε τον Οκτ. 11. Αναμένεται τώρα ένα καλύτερο αποτέλεσμα στους τελευταίους δύο μήνες του έτους για να επιτευχθεί ο νέος στόχος για τα καθαρά έσοδα του ΤΠ που τέθηκε στα 51,3 δις το 2011, από 50,86 δις το 2009. Για την επίτευξη του στόχου αυτού θα πρέπει στο τελευταίο 2μηνο του έτους να εισπραχθούν έσοδα ύψους 12.0 δις, πράγμα που είναι απολύτως εφικτό. Στη συνέχεια παρουσιάζεται πιο συστηματικά η εκτέλεση του Π2011 στο 9μηνο. 11: Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (ΤΠ) ανήλθαν στα 39,23 δις στο 10μηνο του 2011 και ήταν μειωμένα κατά -4,1% σε ετήσια βάση (8μηνο. 11: -5,3%, 7μηνο. 11: -6,4%, 6μηνο. 11: -8,3%), έναντι της αύξησής τους κατά 3,5% στο 10μηνο. 10 και κατά 5,5% το 2010 ως σύνολο. Η επίδοση αυτή συνεχίζει να μην είναι ικανοποιητική, δεδομένης της πρόβλεψης του Π2011 για αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 8,5% το 2011. η οποία αναθεωρήθηκε με το ΜΠΔΣ σε αύξηση κατά 5,6% και εκ νέου με τον Π2012 σε αύξηση κατά 0,9%. Σημειώνεται ότι ο νέος στόχος για τα καθαρά έσοδα του 10μήνου. 11 ήταν να ανέλθουν στα 40,26 δις, πράγμα που συνεπάγεται ότι τα πραγματοποιηθέντα έσοδα είχαν απόκλιση 1,0 δις ακόμη και από τον τελευταίο σημαντικά υποβαθμισμένο στόχο. Γενικά, η υστέρηση των εσόδων του ΤΠ στο 10μηνο. 11 οφείλεται στους ακόλουθους λόγους: Πρώτον, στην υπερβάλλουσα συσσώρευση των επιστροφών φόρων στο 10μηνο. 11, όπου οι επιστροφές αυτές ήταν αυξημένες κατά 14,2%, ενώ για το έτος ως σύνολο αναμένεται (ακόμη και στον Π2012) να είναι μειωμένες κατά -6,0%. Στο τελευταίο 2μηνο. 11 οι επιστροφές φόρων αναμένεται να είναι σημαντικά μειωμένες σε ετήσια βάση, αφού από 4,24 δις που ήταν στο 10μηνο. 11 δεν θα υπερβούν τα 4,7 δις το 2011 ως σύνολο. Πίνακας 1. Αύξηση σε ετήσια βάση των εσόδων από τον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (ΦΕΦΠ) % μεταβολή Εκτιμήσεις Πραγματοποιήσεις 2010 Π2011 Εκτιμήσεις Π2012 1ο 6μηνο.'11-6,1% -0,6% -18,7% 3o 3mhno.'11-15,2% 9,5% 2,7% 9μηνο.'11-10,3% 2,9% -10,7% 4o 3μηνο.'11-19,3% 37,2% -15,2% Σύνολο 2011 13,0% 12,4% -12,0% Δεύτερον, στην υστέρηση των εισπράξεων από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (ΦΕΦΠ) στο 10μηνο. 11 κατά 909 εκατ. έναντι του 10μήνου. 10. Για λόγους που έχουν αναλυθεί εκτενώς σε προηγούμενα τεύχη του παρόντος Δελτίου, στο 9μηνο. 11 σημειώθηκε πτώση των εσόδων από τον ΦΕΦΠ κατά -10,7%, ενώ για το έτος 2011 στον Π2011 είχε προϋπολογιστεί αύξησή τους κατά 12,4%, μετά την πτώση τους κατά -13,0% το 2010. Σημειώνεται ότι ενώ στο 1 ο 6μηνο. 11 τα έσοδα από την πηγή αυτή ήταν μειωμένα κατά -22,7% σε ετήσια βάση, στο 3 ο 3μηνο. 11 ήταν αυξημένα κατά 2,7%, για να μειωθούν σημαντικά και πάλι τον Οκτ. 11, πιθανώς λόγω των απεργιακών κινητοποιήσεων. Ωστόσο, αύξηση στα έσοδα από τον ΦΕΦΠ θα έπρεπε να αναμένεται τον Νοέμ.-Δεκ. 11, από τα πολύ χαμηλά επίπεδα του τελευταίου 2μήνου του 2010. Τρίτον, απώλειες εσόδων στο 9μηνο. 11 σημειώθηκαν και από τα ακόλουθα: (1) Κατά 0,56 δις από την πτώση των εσόδων από τον ΕΦΚ καυσίμων και ιδιαίτερα από τον φόρο στο πετρέλαιο θέρμανσης λόγω καλών καιρικών συνθηκών στο 1 ο 5μηνο. 11 και επίσης λόγω της αλλαγής του τρόπου επιβολής του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης. (2) Κατά περίπου 0,4 δις από τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων. Ειδικότερα, από την πηγή αυτή έχουν εισπραχθεί μόνο 0,12 δις στο 1 ο 9μηνο. 11, έναντι 1,27 δις που θα εισπραχθούν το 2011 ως σύνολο. Τέταρτον, απώλειες εσόδων από την μη είσπραξη του κύριου μέρους των φόρων περιουσίας που έχουν προγραμματιστεί για το 2011. Ειδικότερα, ο Π2012 προβλέπει έσοδα ύψους 1,13 δις, αλλά στο 10μηνο. 11 είχαν εισπραχθεί μόνο 401 εκατ. Τα έσοδα από αυτή την πηγή αναμένεται να είναι σημαντικά αυξημένα στο τελευταίο 2μηνο του 2011 και κατά το 2012, από την επιβολή ειδικού τέλους (ύψους 0,5 έως 16 ανά τετραγωνικό μέτρο) σε όλα τα ακίνητα της χώρας, η αξία των οποίων εκτιμάται στα 1.000 δις περίπου. Το ειδικό αυτό τέλος θα εισπραχθεί μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και, σύμφωνα με τον Π2012, οι συνολικές εισπράξεις από το φόρο περιουσίας αναμένεται να ανέλθουν στα 1,13 δις το 2011 και στα 3,78 δις το 2012. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 6

Οι πρωτογενείς δαπάνες του ΤΠ ανήλθαν στα 41,54 δις, στο 10μηνο. 11, έναντι 40,57 δις στο 10μηνο. 10, σημειώνοντας αύξηση κατά 2,4% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης τους κατά -11,2% στο 10μηνο. 10 και κατά -12,5% το 2010 ως σύνολο. Σημειώνεται ότι αν στις ανωτέρω πρωτογενείς δαπάνες του ΤΠ προστεθούν και οι δαπάνες για επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων ( 434 εκατ. στο 9μηνο. 11 από τα 450 εκατ. που προβλέπονται για το σύνολο του έτους), καθώς και οι δαπάνες για τις καταπτώσεις κρατικών εγγυήσεων οργανισμών εκτός της γενικής κυβέρνησης (10μηνο. 11: 32 εκατ., 2011: 1,48 δισ.) και για εξοπλιστικά προγράμματα (10μηνο. 11: 200 εκατ., 2011: 600 εκατ.) τότε η αύξηση των συνολικών πρωτογενών δαπανών στο 10μηνο. 11 περιορίζεται στο 1,5%. Ωστόσο, στο τελευταίο 2μηνο του 2011 αναμένεται να καταλογιστούν καταπτώσεις εγγυήσεων οργανισμών εκτός της γενικής κυβέρνησης ύψους 1,4 δις περίπου, ενώ χαμηλότερες από ότι είχε προϋπολογισθεί θα είναι οι δαπάνες για εξοπλιστικά προγράμματα το 2011. Η αύξηση των πρωτογενών δαπανών στο 10μηνο. 11 οφείλεται, όπως προαναφέρθηκε, στις αυξημένες επιχορηγήσεις στα ασφαλιστικά ταμεία (ΟΓΑ, ΙΚΑ), στον ΟΑΕΔ και στα νοσοκομεία για πληρωμή προμηθευτών τους και για κάλυψη της μεγάλης υστέρησης των εσόδων τους. Ειδικότερα, από το Υπ. Οικονομικών σημειώνεται ότι στο 10μηνο. 11 σημειώνεται αύξηση των επιχορηγήσεων προς τα ασφαλιστικά ταμεία εξ αιτίας της μείωσης των εισπράξεων από εισφορές κατά 2,77 δις σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2010, που υπερέβη την μείωση κατά 1,8 δις των υπολοίπων κατηγοριών δαπανών. Αυτή η εξέλιξη είναι εξαιρετικά ανησυχητική και αποτελεί βασικό παράγοντα που οδηγεί στο μεγαλύτερο έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης το 2011 (9,0% σύμφωνα με τον Π2012) από το προϋπολογισθέν 7,6%. Ήδη τα μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία έχουν εντατικοποιήσει τις προσπάθειές τους για είσπραξη τόσο των τρεχουσών εισφορών όσο και ληξιπρόθεσμων οφειλών από προηγούμενες χρήσεις. Σημειώνεται ότι η μείωση των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο στην αύξηση της ανεργίας κατά 150.000 άτομα περίπου το 2011 και επίσης στη μείωση των μισθολογικών αμοιβών στον ιδιωτικό τομέα, που υπερβαίνει 5,0% το 2011. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υποβαθμίζεται και το μέγεθος της εισφοροδιαφυγής που αυξάνει σε περιόδους κρίσης όπως η σημερινή. Ένα μέρος από την ανωτέρω μείωση των εισφορών θα καλυφθεί από τα νέα μέτρα αύξησης των εισφορών που προβλέπονται στο ΜΠΔΣ για το 2011 και τα επόμενα έτη. Ένα άλλο σημαντικό μέρος θα καλυφθεί από την εντατικοποίηση των προσπαθειών για είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα Ταμεία που ήδη εφαρμόζεται. Επομένως οι επιχορηγήσεις στα ασφαλιστικά ταμεία αναμένεται να είναι σημαντικά μειωμένες στο υπόλοιπο του έτους συμβάλλοντας στη συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των πρωτογενών δαπανών του ΤΠ. Η Κυβέρνηση αποφάσισε, όπως προαναφέρθηκε, τη λήψη πρόσθετων μέτρων τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο 2011 στα οποία συμπεριλαμβάνονται και σημαντικά μέτρα για τη μείωση των πρωτογενών δημοσίων δαπανών. Στα μέτρα αυτά ανήκουν αφενός η εισφορά αλληλεγγύης για την ανεργία που προορίζεται για τη μείωση των ελλειμμάτων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) και αφετέρου η μείωση των πρωτογενών δαπανών του ΤΠ κατά 2,7 δις περίπου εντός του 2011 με την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου και της εργασιακής εφεδρείας και άλλων μέτρων. Με αυτές τις παρεμβάσεις και με βάση την εξέλιξη των πρωτογενών δαπανών στο 10μηνο. 11, η εκτίμηση της εξέλιξης αυτών των δαπανών (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και τα εξοπλιστικά προγράμματα οι επιχορηγήσεων νοσηλευτικών ιδρυμάτων και οι καταπτώσεις εγγυήσεων φορέων εκτός της γενικής κυβέρνησης) είναι ότι θα διαμορφωθούν σε επίπεδα ελαφρά υψηλότερα από το 2010, με αύξησή τους κατά 1,5% σε ετήσια βάση, κυρίως λόγω της μεγάλης αύξησης των καταπτώσεων εγγυήσεων σε οργανισμούς εκτός της γενικής κυβέρνησης. Οι δαπάνες για τόκους διαμορφώθηκαν στα 15,23 δις στο 10μηνο. 11, από 12,74 δις στο 10μηνο. 10, σημειώνοντας αύξηση κατά 19,5%, έναντι αύξησής τους κατά 23,9% που προβλέπει τώρα ο Π2012 για το 2011 ως σύνολο. Οι πληρωμές υψηλότερων τόκων στις εκδόσεις ΕΓΕΔ δικαιολογεί την ανωτέρω αύξησή τους τόσο στο 10μηνο όσο και κατά το 2011 ως σύνολο. Δεδομένου ότι οι εκδόσεις ΕΓΕΔ θα είναι αυξημένες το 2011, Π2012 προβλέπει τώρα αύξηση των δαπανών για τόκους κατά 23,3%, στα 16,3 δις το 2011, από 13,22 δις το 2010. Όσον αφορά τον ΠΔΕ οι δαπάνες ήταν χαμηλότερες κατά -37,4% σε ετήσια βάση στο 10μηνο. 11, ενώ τα έσοδα ήταν τώρα σημαντικά αυξημένα κατά 38,1% από το πολύ χαμηλό επίπεδό τους στο 10μηνο. 10. Στο ΜΠΔΣ προβλεπόταν μια επιπλέον μείωση των δαπανών του ΠΔΕ κατά 0,95 δις, στα 7,55 δις, ενώ στον Π2012 προβλέπεται τώρα η περαιτέρω μείωσή τους στα 6,89 δις το 2011, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στη μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης κατά το τρέχον έτος. Επίσης, στον Π2012 εκτιμάται ότι τα έσοδα του ΠΔΕ θα ανέλθουν στα 3,32 δις, δηλαδή θα είναι για μια ακόμη φορά χαμηλότερα από τα προϋπολογισθέντα στον Π2011. Δείκτες Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) και Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία: Ο ΔΝΠ αυξήθηκε κατά +4,7% (σε τρέχουσες τιμές) στο 9μηνο 11, έναντι αύξησής του κατά +2,9% στο αντίστοιχο 9μηνο του 2010. Η άνοδος του ΔΝΠ στο 9μηνο 11 προήλθε αποκλειστικά από την εντυπωσιακή αύξηση των παραγγελιών του εξωτερικού κατά +26,9% (ΖτΕ: +33,4%, τρίτες χώρες: +25,9%) στο 9μηνο. 11, μετά την αύξησή τους κατά 26,7% στο 9μηνο. 10. Από την άλλη πλευρά, οι παραγγελίες από την εγχώρια αγορά μειώθηκαν κατά -13,1% στο 9μηνο 11, μετά τη μείωσή τους κατά -4,8% στο 9μηνο 10. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 7

Ως προς τη μηνιαία εξέλιξη, ο ΔΝΠ στη μεταποιητική βιομηχανία (σύνολο αγοράς) ενισχύθηκε οριακά κατά +0,4% τον Σεπτ. 11, έναντι μείωσής του κατά -1,8% τον Αύγ. 11 και -4,8% τον Σεπτ. 10. Οι παραγγελίες από την εξωτερική αγορά ήταν αυξημένες κατά 11,0% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 11, μετά την αύξησή τους κατά 28,3% τον Σεπτ. 10, έναντι αύξησής τους κατά 11,6% τον Αύγ. 11. Εξάλλου, οι βιομηχανικές παραγγελίες από τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ ήταν αυξημένες κατά +7,8% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 11, μετά από αύξησή τους κατά +31,6% τον Αύγ. 11 και +31,8% τον Σεπτ. 10. Οι παραγγελίες από τις χώρες εκτός της ΖτΕ ήταν σημαντικά αυξημένες κατά 19,4% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 11, έναντι μείωσης κατά -1,4% τον Αύγ. 11 και αύξησης κατά +19,5% τον Σεπτ. 10. Όσον αφορά τις παραγγελίες από την εγχώρια αγορά ήταν μειωμένες κατά -10,2% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 11 από -13,9% τον Αύγ. 11 και -15,1% τον Σεπτ. 10. Όπως και στην περίπτωση της βιομηχανικής παραγωγής, η πτώση των παραγγελιών από την εγχώρια αγορά οφείλεται κατά κύριο λόγο: α) στη μεγάλη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας που συμβάλλει στην πτώση των εγχώριων παραγγελιών, κυρίως, στις βιομηχανίες βασικών μετάλλων και κατασκευής προϊόντων από μέταλλο και β) στη δραστική μείωση των κρατικών παραγγελιών στις βιομηχανίες όπως, τα ναυπηγεία και οι αμυντικές βιομηχανίες που έως τώρα λειτουργούσαν αποκλειστικά και μόνο με μη ανταγωνιστικές παραγγελίες κυρίως αμυντικού εξοπλισμού από το κράτος. Επίσης, είναι γνωστό ότι η κλωστοϋφαντουργία και τα είδη ένδυσης εκτοπίζονται και στην εγχώρια αγορά από τις συνεχιζόμενες εισαγωγές προϊόντων από χώρες εξαιρετικά χαμηλού κόστους. Με βάση τα ανωτέρω ο ΔΝΠ στην εγχώρια αγορά της μεταποιητικής βιομηχανίας θα ανακάμψει σε σταθερή βάση μόνον όταν αναταχθεί η δραστηριότητα στον κλάδο των κατασκευών με υλοποίηση του ΠΔΕ και των επενδυτικών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2007-2013. Η απορρόφηση των πόρων του ΠΔΕ στο 10μηνο. 11 ήταν μειωμένη κατά -37,1%, έναντι του πολύ χαμηλού επιπέδου αυτών των επενδύσεων στο 10μηνο. 10. Με αυτά τα δεδομένα, η εξέλιξη του ΔΝΠ στην εγχώρια αγορά θα εξακολουθήσει να είναι αρνητική, όπως και η εξέλιξη της βιομηχανικής παραγωγής. Όσον αφορά στις παραγγελίες από το εξωτερικό σημαντική αύξηση τον Σεπτ. 11 σημειώθηκε στους ακόλουθους κλάδους: μηχανήματα και είδη εξοπλισμού (Σεπτ. 11: +51,5%, Σεπτ. 10: -17,2%), κατασκευή μεταλλικών προϊόντων (Σεπτ. 11: +50,5%, Σεπτ. 10: -17,1%), ηλεκτρολογικός εξοπλισμός (Σεπτ. 11: +32,4%, Σεπτ. 10: -18,1%), βασικά μέταλλα (Σεπτ. 11: +11,4%, Σεπτ. 10: +72,3%), χημικά προϊόντα (Σεπτ. 11: +8,8%, Σεπτ. 10: +16,3%), βασικά φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα (Σεπτ. 11: 5,5%, Σεπτ. 10: +8,0%). Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι η ικανοποιητική αύξηση των εξαγωγών που καταγράφεται τους τελευταίους μήνες, ιδιαίτερα προς τις χώρες της ΖτΕ, θα συνεχισθεί πιθανότατα και τους επόμενους μήνες. Από την άλλη πλευρά πτώση των παραγγελιών σημειώθηκε σε εξής κλάδους: μηχανοκίνητα οχήματα, ρυμουλκούμενα, ημι-ρυμουλκούμενα (Σεπτ. 11: -59,8%, Σεπτ. 10: +883,9%), ηλεκτρονικοί υπολογιστές (Σεπτ. 11: -29,7%, Σεπτ. 10: +5,9%), λοιπός εξοπλισμός μεταφορών (Σεπτ. 11: -19,0%, Σεπτ. 10: -2,4%), κλωστοϋφαντουργικές ύλες (Σεπτ. 11: -17,0%, Σεπτ. 10: -15,4%), είδη ένδυσης (Σεπτ. 11: -9,5%, Σεπτ. 10: +4,6%), χαρτί και προϊόντα (Σεπτ. 11: -3,1%, Σεπτ. 10: +29,1%). Ο ΔΚΕ στη Βιομηχανία στο σύνολο της αγοράς αυξήθηκε σημαντικά κατά +10,4% στο 9μηνο 11, έναντι αύξησής του κατά +4,0% στο 9μηνο 10. Η αύξηση του ΔΚΕ προήλθε από τη σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών της εξωτερικής αγοράς κατά +30,9% στο 9μηνο 11, μετά την αύξησή του κατά 23,4% στο 9μηνο 10. Ωστόσο, θετική ήταν η αύξηση του ΔΚΕ στη βιομηχανία και στην εγχώρια αγορά κατά +0,8% σε ετήσια βάση στο 9μηνο. 11, από -1,4% στο 9μηνο. 10. Αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση του ΔΚΕ στη βιομηχανία (σύνολο αγοράς) κατά 18,7% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 11 από 2,8% τον Αύγ. 11 και έναντι υποχώρησης κατά -10,3% τον Σεπτ. 10. Μάλιστα, η αύξηση του ΔΚΕ στο σύνολο της αγοράς τον Σεπτ. 11 οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξησή του στην εξωτερική αγορά κατά +44,5% (Σεπτ. 10: +7,5%), αλλά και στην αύξηση στην εγχώρια αγορά κατά 6,8% (Σεπτ. 10: -14,6%). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο ΔΚΕ σημείωσε ικανοποιητική αύξηση στην αγορά της Ζώνης του Ευρώ κατά 39,7% τον Σεπτ. 11 (Σεπτ. 10: -9,8%), αλλά και στην αγορά σε τρίτες Χώρες κατά 47,3% (Σεπτ. 10: 12,4%). Οι εξελίξεις αυτές είναι αξιοσημείωτες και δείχνουν: α) ότι η ανάκαμψη της ανταγωνιστικής ελληνικής βιομηχανίας στηρίζεται σε στέρεες βάσεις, β) ότι η εντυπωσιακή αύξηση της δραστηριότητας στον τομέα του Τουρισμού στη χώρα παρασύρει σε αύξηση της δραστηριότητας και τη βιομηχανία και σε άλλους κλάδους της οικονομίας. Γενικά, η μεγάλη αύξηση του κύκλου εργασιών στη βιομηχανία τους τελευταίους μήνες σημειώνεται έναντι του σημαντικά αυξημένου επιπέδου του κύκλου εργασιών κατά τους αντίστοιχους μήνες του 2010 και δεν αποτελεί απλώς προσωρινό αποτέλεσμα βάσης. Σε επίπεδο κλάδων παραγωγής σημαντική αύξηση σε ετήσια βάση του ΔΚΕ για το σύνολο της αγοράς τον Σεπτ. 11 σημειώθηκε στους εξής κλάδους: μηχανοκίνητα οχήματα, ρυμουλκούμενα, ημι-ρυμουλκούμενα (Σεπτ. 11: 66,3%, Σεπτ. 10: -59,4%), καπνός (Σεπτ. 11: 41,9%, Σεπτ. 10: -37,3%), μηχανήματα και είδη εξοπλισμού (Σεπτ. 11: 41,0%, Σεπτ. 10: -42,5%), βασικά μέταλλα (Σεπτ. 11: 39,5%, Σεπτ. 10: -8,7%), παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα (Σεπτ. 11: 33,9%, Σεπτ. 10: 16,7%), Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 8

προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη (Σεπτ. 11: 24,9%, Σεπτ. 10: -20,0%), χημικά προϊόντα (Σεπτ. 11: 21,4%, Σεπτ. 10: -7,0%), κατασκευή μεταλλικών προϊόντων (Σεπτ. 11: 21,2%, Σεπτ.10: - 25,0%), χαρτί και προϊόντα από χαρτί (Σεπτ. 11: 16,7%, Σεπτ. 10: -21,6%) και τρόφιμα (Σεπτ. 11: 6,5%, Σεπτ. 10: -13,0%). Από την άλλη πλευρά ο κύκλος εργασιών στη βιομηχανία εξακολουθεί να επηρεάζεται αρνητικά από την μεγάλη πτώση της παραγωγής στους εξής κλάδους: α) λοιπός εξοπλισμός μεταφορών (Σεπτ. 11: -47,3%, Σεπτ. 10: -44,7%), β) ειδών ένδυσης (Σεπτ. 11: -15,1%, Σεπτ. 10: -22,4%), γ) ξύλο και φελλός (Σεπτ. 11: -12,6%, Σεπτ. 10: -30,1%), δ) δέρματα και είδη υπόδησης (Σεπτ 11: -12,2%, Σεπτ. 10: -45,9%), ε) έπιπλα (Σεπτ. 11: -9,8%, Σεπτ. 10: -31,4%) και στ) κλωστοϋφαντουργικές ύλες (Σεπτ. 11: -5,6%, Σεπτ. 10: -28,9%). Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Η αύξηση του ΑΕΠ (2 η εκτίμηση) διαμορφώθηκε στο 2,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 3 ο 3μηνο 11 (1 η εκτίμηση: 2,5%) από 1,3% στο 2 ο 3μηνο 11, 0,4% στο 1 ο 3μηνο 11 και 2,3% στο 4 ο 3μηνο 10. Η αναθεώρηση προς τα κάτω του ΑΕΠ αποδίδεται ως έναν μεγάλο βαθμό στην μεγαλύτερη αρνητική επίπτωση των αποθεμάτων κατά -1,55 π.μ. Πιο αναλυτικά: Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης διαμορφώθηκε στο 2,3% σε ετησιοποιημένη βάση στο 3 ο 3μηνο 11 (1 η εκτίμηση: 2,4%) από 0,7% στο 2 ο 3μηνο 11, 2,1% στο 1 ο 3μηνο. 11 και 3,6% στο 4 ο 3μηνο. 10. Η κυβερνητική δαπάνη (για κατανάλωση και επενδύσεις) υποχώρησε οριακά κατά -0,1% στο 3 ο 3μηνο 11, από -0,9% στο 2 ο 3μηνο 11 και -5,9% στο 1 ο 3μηνο 11. Η αρνητική πορεία ενδέχεται να συνεχισθεί και στα επόμενα 3μηνα καθώς θα τεθούν σε εφαρμογή ουσιαστικά μέτρα για τη μείωση των δημοσίων δαπανών. Θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο 11 είχαν οι καθαρές εξαγωγές, κατά 0,49 ποσοστιαίες μονάδες (αύξηση των εξαγωγών κατά 4,3% σε ετησιοποιημένη βάση, έναντι αύξησης των εισαγωγών κατά 0,5%). Στο 2 ο 3μηνο. 11 οι καθαρές εξαγωγές είχαν επίσης θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,24 π.μ. (εξαγωγές: 3,6%, εισαγωγές: 1,4%). Θετική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο 11 είχαν και οι επιχειρηματικές επενδύσεις, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 14,8% (1 η εκτίμηση: 16,3%) και οι επενδύσεις σε κατοικίες που αυξήθηκαν κατά 1,6% (1 η εκτίμηση: 2,4%). Ωστόσο η αύξηση αυτών των επενδύσεων δεν θα συνεχισθεί αν η εφαρμογή μέτρων δημοσιονομικής πολιτικής περιορίσει την αύξηση της ζήτησης στην εγχώρια οικονομία και εάν η αύξηση των εξαγωγών των ΗΠΑ δεν αποδειχθεί εξαιρετικά σημαντική. Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ υποχώρησε στο 3,5% τον Οκτ. 11 (μηνιαία βάση: -0,1%) από 3,9% τον Σεπτ. 11 και 3,8% τον Αύγ. 11. Η τιμή της ενέργειας μειώθηκε κατά -2,0% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 11, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 14,2%. Η τιμή των τροφίμων αυξήθηκε οριακά, κατά 0,1% σε μηνιαία βάση, ενώ σε ετήσια βάση η αύξηση ανήλθε στο 4,7%. Με αυτά τα δεδομένα, ο δομικός πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 2,1% τον Οκτ. 11, έναντι 2,0% τους δύο προηγούμενους μήνες. Όσον αφορά τους βασικούς επιμέρους κλάδους, μηνιαίες μειώσεις τιμών σημειώθηκαν στις μεταφορές (-1,1%), στα οχήματα (-0,4%), στα εμπορεύματα (-0,4%), στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (-0,2%). Η βενζίνη μειώθηκε κατά -3,1%, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 23,5%. Αυξήσεις σημειώθηκαν στους κλάδους της υγείας (0,5%), των ενδυμάτων (0,4%), των φαρμάκων (0,3%), της εκπαίδευσης (0,2%) και των ενοικίων (0,4%). Μεγαλύτερη του αναμενομένου ήταν η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής τον Οκτ. 11, στο 0,7% σε μηνιαία βάση η αγορά ανέμενε 0,4%), έναντι μείωσής της κατά -0,1% τον Σεπτ. 11 και μηδενικής μεταβολής τον Αύγ. 11, ενώ σε ετήσια βάση η αύξηση διαμορφώθηκε στο 3,9%. Η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής ουσιαστικά αποδίδεται στην ενίσχυση του μεταποιητικού τομέα κατά 0,5% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 11 και στα ορυχεία κατά 2,3% αντίστοιχα. Παρά το ότι η μεταποίηση αποτελεί περίπου το 12% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, ωστόσο έχει στηρίξει σημαντικά την ανάκαμψη της οικονομίας. Στον τομέα των ακινήτων, οι πωλήσεις των υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 1,4% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 11 από μείωση -3,2% τον Σεπτ. 11, ενώ σε ετήσια βάση οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 13,5%. Οι μέσες τιμές πώλησης διαμορφώθηκαν τον Οκτ. 11 στις $ 208,2 χιλ. από $ 213,5 χιλ. τον Σεπτ. 11, ενώ το απόθεμα κατοικιών προς πώληση ισοδυναμούσε με πωλήσεις 8 μηνών τον Οκτ. 11, έναντι 8,3 μηνών τον Σεπτ. 11. Αντίθετα, ο αριθμός των νέων κατοικιών που εισήλθαν στο στάδιο της κατασκευής σημείωσε οριακή υποχώρηση κατά -0,3% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 11, έναντι αύξησης κατά 7,7% τον Σεπτ. 11 και πτώσης -4,9% τον Αύγ. 11, ενώ σε ετήσια βάση σημείωσαν αύξηση κατά 16,5%. Αντίθετα, οι οικοδομικές άδειες ενισχύθηκαν αισθητά κατά 10,9% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 11, έναντι μείωσής τους κατά -5,8% τον Σεπτ. 11 και αύξησής τους κατά 4,0% τον Αύγ. 11, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκαν κατά 17,7%. Στην αγορά εργασίας θετικά ήταν για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν, καθώς οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας υποχώρησαν κατά 5 χιλ. άτομα την εβδομάδα που έκλεισε την 12.11.2011, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, φθάνοντας τις 388 χιλ. Επιπλέον, ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε κάτω από το κρίσιμο όριο των 400 χιλ. και συγκεκριμένα στις 396,75 χιλ. Πιθανότατα, η παραπάνω εξέλιξη να συνδέεται με περισσότερες Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 9

προσωρινές προσλήψεις στον τομέα του λιανικού εμπορίου, ενόψει εορταστικής περιόδου. Ζώνη του Ευρώ: Πληθαίνουν οι ενδείξεις για ύφεση της οικονομίας της ΖτΕ από το 4 ο 3μηνο. 11. Ακόμα και στη Γερμανία εκτιμάται τώρα ότι το ΑΕΠ θα μείνει στάσιμο το 4 ο 3μηνο. 11, μετά από ικανοποιητική ανάπτυξη κατά 0,5% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο. 11. Ειδικότερα σημειώνεται: ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ στη ΖτΕ ανήλθε στο 47,2 το Νοέμ. 11 από 46,5 τον Οκτ. 11 και 49,1 τον Σεπ. 11. Αναλυτικότερα, o δείκτης PMI στις υπηρεσίες στη ΖτΕ αυξήθηκε στο 47,8 το Νοέμ. 11 από 46,4 τον Οκτ. 11 και 48,8 τον Σεπτ. 11. Ο υποδείκτης της απασχόλησης παρέμεινε αμετάβλητος το Νοέμ. 11 (50,3 τον Οκτ. 11), εξέλιξη που δείχνει χειροτέρευση στην αγορά εργασίας (οι επιχειρήσεις δεν προσέλαβαν νέο προσωπικό). Ο αντίστοιχος δείκτης PMI στη μεταποίηση μειώθηκε σε επίπεδο κάτω του 50 για 4 ο συνεχή μήνα, στο 46,4 το Νοέμ. 11 από 47,1 τον Οκτ. 11, και 48,5 τον Σεπτ. 11. Στη Γερμανία, ο ενοποιημένος δείκτης PMI διατηρήθηκε στο 50,3 το Νοέμ. 11, όπως και τον προηγούμενο μήνα, από 50,5 τον Σεπτ. 11. Ωστόσο, ο δείκτης στη μεταποίηση χειροτέρευσε σε επίπεδο που σηματοδοτεί ύφεση στον κλάδο, στο 47,9 το Νοέμ. 11 από 49,1 τον Οκτ. 11 και 50,2 τον Σεπτ. 11. Ο δείκτης στις υπηρεσίες ανέκαμψε στο 51,4 το Νοέμ. 11, από 50,6 τον Οκτ. 11 και 49,7 τον Σεπτ. 11. Στη Γαλλία, ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ αυξήθηκε στο 48,7 το Νοέμ. 11 από 45,6 τον Οκτ. 11 και 50,2 τον Σεπτ. 11, με το δείκτη στη μεταποίηση ωστόσο, να σημειώνει επιδείνωση στο 47,6 το Νοέμ. 11 από 48,5 τον Οκτ. 11 και 48,2 τον Σεπτ. 11. Αντίθετα, ο δείκτης στις υπηρεσίες ανήλθε στο 49,3 το Νοέμ. 11 από 44,6 τον Οκτ. 11 και 51,5 τον Σεπτ. 11. Ο πληθωρισμός παρέμεινε, όπως αναμενόταν, σε υψηλό επίπεδο στο 3,0% και τον Οκτ. 11, όπως τον Σεπ. 11, από 2,5% τον Αύγ. 11 και τον Ιούλ. 11. Σημειώνεται η αύξηση της τιμής της ενέργειας κατά 12,4% σε ετήσια βάση τον Οκτ. 11. όπως και τον Σεπ. 11. Ο δομικός πληθωρισμός επίσης διατηρήθηκε στο 1,6% τον Οκτ. 11, από 1,6% τον Σεπ. 11 και 1,2% τον Αύγ. 11. Ωστόσο, η επιβράδυνση της οικονομίας ήδη από το 2 ο 3μηνο. 11, χωρίς να μπορεί να αποκλεισθεί η ύφεση από το 4 ο 3μηνο. 11, και η πτώση του κόστους εργασίας θα οδηγήσουν σε μείωση των πληθωριστικών πιέσεων ήδη από το τέλος του έτους και ιδιαίτερα το 2012. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 2,6% το 2011, από 1,6% το 2010, αλλά θα υποχωρήσει στο 1,7% το 2012. Οι εξελίξεις αυτές επιτρέπουν στην ΕΚΤ να συνεχίσει την πολιτική μείωσης των επιτοκίων που ξεκίνησε ήδη από τον Νοέμ. 11 προκειμένου να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση στην διατραπεζική αγορά. Στη Γερμανία, ο πληθωρισμός παρέμεινε στο 2,9% τον Οκτ. 11, από 2,5% τον Αύγ. 11 και στην Ισπανία επίσης διατηρήθηκε στο υψηλό 3,0%. Αντίθετα, ο πληθωρισμός ανήλθε στη Γαλλία (Οκτ. 11: 2.5%, Σεπ. 11: 2,4%), ενώ στην Ιταλία αυξήθηκε στο 3,8% τον Οκτ. 11, από 3,6% τον Σεπ. 11. Τέλος, στην Ιρλανδία ο πληθωρισμός παραμένει σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από ότι ο μέσος όρος της ΖτΕ, στο 1,5% τον Οκτ. 11, από 1,3% τον Σεπ. 11. Τέλος, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη ΖτΕ υποχώρησε στο -20,4 το Νοέμ. 11 από -19,9 τον Οκτ. 11. Οι βασικοί παράγοντες που επιδεινώνουν το δείκτη είναι η υψηλή ανεργία σε χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία και η Ελλάδα, κρίση δημοσίου χρέους και τα δημοσιονομικά προγράμματα προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων χωρών της Νότιας Ευρώπης και, επίσης, η επιβράδυνση της αυξητικής πορείας της βιομηχανικής παραγωγής στη Γαλλία και τη Γερμανία. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 10