Hormones and GI 15 τύποι ορμονο-εκκριτικά εντερο-ενδοκρινικά κύτταρα Στο βλεννογόνου: στομάχου, λεπτού και παχέος εντέρου Πολλά εξ αυτών εκκρίνουν μόνο μια ορμόνη Ταυτοποιούνται με τα γράμματα G κύτταρα, S κύτταρα κλπ Αλλα κύτταρα παράγουν σεροτονίνη ή ισταμίνη (εντεροχρωμοφινικά ECU κύτταρα)
Ορμόνες Παρακρινική δράση Βιολογικά ενεργά πολυπεπτίδια (γαστρεντερικές ορμόνες) Εκκρίνονται από τα νευρικά κύτταρα και τα αδενικά κύτταρα στο βλεννογόνο Δρουν με παρακρινή τρόπο, αλλά μπορούν επίσης να εισέλθουν στην κυκλοφορία. Παίζουν ρόλο στη ρύθμιση της γαστρεντερικής έκκρισης και κινητικότητας Κατατάσσονται σε δύο οικογένειες: (a) της γαστρίνης γαστρίνη και χολοκυστοκινίνη και (b) της εκκριματίνης, Εκκριματίνη Γλουκαγόνο gicentin (GLI) αγγειοδραστικό εντερικό πεπτίδιο (VIP: βασικός νευροδιαβιβαστής ή νευροκρινής ουσία) και εντερικό ανασταλτικό πολυπεπτίδιο (γλυκόζη-εξαρτώμενο ινσουλινοτροπικό πεπτίδιο, GIP). Υπάρχουν επίσης και άλλες ορμόνες που δεν εμπίπτουν σε καμία από τις δύο οικογένειες.
ENDOCRINE CONTROL OF DIGESTION Ενδοκρινικά κύτταρα Somatostatin Secretin (εκκριματίνη) Cholecysto kinin (CCK) Gastric Inhibitory Peptide (GIP) ή γλυκόζη- εξαρτώμενο εκκριτικό πεπτίδιο Vasoactive Intestinal Peptide (VIP) Αγγειοδραστικό εντερικό πεπτίδιο Istamine Gastrin Motilin Ενδοκρινικά κύτταρα Αλλα γαστρικά πεπτίδια Πεπτίδιο ΥΥ Γκρελίνη Ουσία Ρ Γουνιλίνη
Γαστρίνη Ερεθίσματα που αυξάνουν την έκκριση γαστρίνης Ενδοαυλικά Πεπτίδια και αμινοξέα Διάταση Νευρικά Αυξημένη πνευμονογαστρική εκπόλωση μέσω GRP Αίμα Ασβέστιο Επινεφρίνη Ερεθίσματα που αναστέλλουν την έκκριση γαστρίνης Ενδοαυλιακά Οξέα Σωματοστατίνη Αίμα Έκκριση GIP, VIP, γλουκαγόνου, καλσιτονίνης
Εντερο-ενδοκρινείς αδένες (1) Gastrine Παράγεται από τα G κύτταρα του άντρου του γαστρικού βλεννογόνου Διεγείρει την έκκριση γαστρικού οξέος και πέψίνης και της ανάπτυξης του βλεννογόνου του ΓΕΣ Χολοκυστοκινίνη (CCK) Εκκρίνεται από τα ενδοκρινικά κύτταρα I στο άνω τμήμα στο άνω τμήμα του λεπτού εντέρου Διεγείρει την έκκριση παγκρεατικών ενζύμων, τη σύσπαση της χοληδόχου, τη χαλάρωση του σφιγκτήρα του Oddi, την έκκριση της εκκριματίνης και αναστέλλει την κένωση του στομάχου
Εντερο-ενδοκρινείς αδένες (2) Εκκριματίνη Εκκρίνεται από τα S κύτταρα του βλεννογόνου στο εγγύς τμήμα του λεπτού εντέρου Αυξάνει την έκκριση διττανθρακικών εκ των κυττάρων του παγκρεατικού πόρου και της χοληδόχου Μειώνει την έκκριση γαστρικού υγρού Σύσπαση του πυλωρικού σφιγκτήρα Η παρουσία οξέος στο12/δάκτυλο προκαλεί διεγείρει την έκκρισή της GIP Παράγεται από τα Κ κύτταρα του βλεννογόνου του 12/λου και της νήστιδος Η έκκρισή της επάγεται από την παρουσία γλυκόζης και λιπών στο 12/δάκτυλο Ενεργοποιεί την έκκριση ινσουλίνης Φυσιολογική διεγερτική ορμόνη των β κυττάρων του παγκρέατος στο γαστρεντερικό σωλήνα???
Δράση των γαστρεντερικών ορμονών στη ρύθμιση της πέψης και στη χρήση απορροφημένων θρεπτικών οτοιχείων
Εντερο-ενδοκρινείς αδένες (3) Αγγειοδραστικό εντερικό πεπτίδιο (VIP) Επάγει τη χάλαση των μυών του ΓΕΣ Προκαλεί αγγειοδιαστολή Διεγείρει την έκκριση ύδατος στο παγκρεατικό υγρό και στη χολή Αναστέλλει το γαστρικό υγρό VIPoma: υπερπαραγωγή VIP μπορεί να συνοδεύεται με πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία (Pituitary, parathyroid and pancreatic tumors Σωματοστατίνη Αναστέλλει τη GH Παρακρινής ορμόνη από τα D κύτταρα του βλεννογόνου του ΓΕΣ Απομονώθηκε για 1 η φορά από τον υποθάλαμο Διεγείρεται από το όξινο περιεχόμενο του αυλού Αναστέλλει την έκκκριση γαστρίνης, VIP, GIP, secretin & motilin Αναστέλλει τις εξωκρινείς εκκρίσεις του παγκρέατος, την έκκριση γαστρικού υγρού, την κινητικότητα του στομάχου, τη σύσπαση της χοληδόχου κύστεως και την απορρόφηση γλυκόζης, αμινοξέων και TG
Εντερο-ενδοκρινείς αδένες (4) Motiline (μοτιλίνη) Προκαλεί σύσπαση του λείου μυός στο στόμαχο και στο έντερο στην περίοδο μεταξύ των γευμάτων Εκκρίνεται από τα εντεροχρωμαφινικά κύτταρα στο στόμαχο, λεπτό και παχύ έντεροδ Δρα σε υποδοχείς συνδεδεμένου ς με G protein σε εντερικούς νευρώνες στο 12/δάκτυλο Αλλα γαστρεντερικά πεπτίδια Πεπτίδιο ΥΥ Αναστέλλει τις όξινες εκκρίσεις και την κινητικότητα του στομάχου Η έκλυσή του από τη νήστιδα, διεγείρεται από την ύπαρξη λίπους
Αλλα πεπτίδια (5) Γκρελίνη Εκκρίνεται από το στομαχο Εχει κεντρικό ρόλο στην πρόσληψη τροφής Διεγείρει την έκκριση GH, δρώντας στους υποδοχείς της υπόφυσης Γουνιλίνη Εκκρίνεται από τα κύτταρα του βλεννογόνου του εντέρου Δρα παρακρινικά Συμμετέχει στη ρύθμιση (διακίνηση) υγρών Ουσία Ρ Βρίσκεται στα ενδοκρινικά και νευρικά κύτταρα του γαστρεντερικού σωλήνα Αυξάνει την κινητικότητα του ΓΕΣ Υπάρχει στις απολήξεις του πνευμονογαστρικού