ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΥΦΗΜΙΑ

ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΥΦΗΜΙΑ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΚΑΙ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Για την ανανέωση της θητείας στη βαθμίδα της επίκουρης καθηγήτριας στο Τμήμα Χημείας του ΑΠΘ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2013

ΜΕΡΟΣ Α: ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΠΟΥΔΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Α1. ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Επώνυμο Όνομα Διεύθυνση εργασίας Χατζηδημητρίου Ευφημία Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 541 24 Θεσσαλονίκη 2310 997823 2310 997779 effiehd@chem.auth.gr http://www.chem.auth.gr/index.php?lang=en&st=8 Τηλέφωνο εργασίας Fax εργασίας Ηλεκτρονική διεύθυνση Web page URL Ημερομηνία και τόπος γέννησης 3 Ιουνίου 1966, Θεσσαλονίκη Οικογενειακή κατάσταση Έγγαμη με 1 παιδί Α2. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ - ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Ιούλιος 1997 Ιούλιος 1993 Ιούλιος 1992 Ιούλιος 1991 Ιούλιος 1989 Δίπλωμα Διδάκτορος με ειδίκευση στην Οινολογία-Αμπελουργία Laboratoire d Œnologie Générale και Laboratoire de Chimie Analytique, Faculté d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II, France Τίτλος Διδακτορικής Διατριβής: Recherches sur les conséquences œnologiques de la protection anti-cryptogamique de Vitis vinifera L. var. Sauvignon Επιβλέποντες: Professor D. Dubourdieu και Professor A. Bertrand Βαθμός: Άριστα (με διάκριση) Αναγνώριση από το ΔΙΚΑΤΣΑ (Αριθμ. Πράξης: 4-315/1998) Πανεπιστημιακό Δίπλωμα Ικανότητας στη Γευσιγνωσία Οίνων (D.U.A.D.) Institut d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II, France Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (D.E.A.) με ειδίκευση στην Οινολογία-Αμπελουργία Laboratoire de Chimie Analytique, Institut d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II, France Τίτλος διπλωματικής εργασίας: Les substances volatiles produites par diverses souches de levures dans les vins blancs secs; incidence sur la qualité. Application de la chromatographie ionique aux vins pour établir les bilans acidimetriques. Επιβλέπων: Professor A. Bertrand Αναγνώριση από το ΔΙΚΑΤΣΑ (Αριθμ. Πράξης: 4-337/1999) Εθνικό Δίπλωμα Οινολόγου (D.N.O.) Institut d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II, Bordeaux, France Τίτλος πτυχιακής εργασίας: Millésime 1990. Contrôle de maturité Vinification au Château Pape-Clément Πτυχίο Γεωπόνου με ειδίκευση στην κατεύθυνση Γεωργικές Βιομηχανίες,

Ιούνιος 1984 Επιστήμη & Τεχνολογία Τροφίμων Τμήμα Γεωπονίας, Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Βαθμός πτυχίου «Άριστα» (8,63) Τίτλος πτυχιακής εργασίας: Τεχνικές ερυθράς οινοποίησης Επιβλέπων: καθηγητής Γ. Καραουλάνης Απολυτήριο Λυκείου, Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια Θεσσαλονίκης Α3. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ Εσπερίδα Διαπίστευση Εργαστηριακών Δοκιμών Το πρότυπο ISO-17025, Θεσσαλονίκη, 14.6.2011. Οργάνωση: Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης & Ένωση Ελλήνων Χημικών, Περιφερειακό Τμήμα Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας Ημερίδα Οργανοληπτικός Έλεγχος Τροφίμων, Αθήνα, 18 Μαρτίου 2010. Οργάνωση: Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων, Τομέας IV, Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ. Ημερίδα Αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και τεχνολογικών ατυχημάτων: Ο ρόλος της Πολιτικής Προστασίας, Θεσσαλονίκη, 17.01.2008 Οργάνωση: ΑΠΘ, Πολιτική Προστασία Εκπαιδευτικό σεμινάριο Latest developments in GC and GC/MS, Θεσσαλονίκη, 3.11.2006 Οργάνωση: Agilent Technologies HELLAMCO Εκπαιδευτικό σεμινάριο Χρήση των υποδομών και των υπηρεσιών Τηλεκπαίδευσης στο ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, 20.04.2005 Οργάνωση: ΑΠΘ, ΚΛΔΔ, ΚΥΤΠ, Τηλεπικοινωνιακό Κέντρο Εκπαιδευτικό σεμινάριο Σύγχρονες τάσεις στην ανάλυση φυτοφαρμάκων, Αθήνα, 24.10.2003 Οργάνωση: Αστεριάδης Α.Ε., Γ.Χ.Κ.. Πρακτική άσκηση στο Château Pape-Clement, Graves, Bordeaux, Αύγουστος 1990 Οκτώβριος 1990 Πρακτική άσκηση στο Οινοποιείο Porto-Carras, Σιθωνία, Χαλκιδική, Αύγουστος 1983 Α4. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) Βράβευση με υποτροφία για άριστη επίδοση στις προπτυχιακές σπουδές (ακαδημαϊκά έτη 1985-86, 1986-87, 1987-88 και 1988-89).

Α5. ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ Αγγλικά (Certificate of Proficiency in English, Cambridge University) - Δεκέμβριος 1986 Γερμανικά (Zertifikat Deutsch als Fremdsprache, Goethe Institut) - Ιούνιος 1982 Γαλλικά Α6. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Μάρτιος 2010 σήμερα Επίκουρη καθηγήτρια στο Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων, Τμήμα Χημείας, Α.Π.Θ. (ΦΕΚ 209/17-3-2010) Μάρτιος 2002 Μάρτιος 2010 Λέκτορας στο Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων, Τμήμα Χημείας, Α.Π.Θ. (ΦΕΚ 49/5-3-2002 τ. ΝΠΔΔ). Αύγουστος 2001 Οκτώβριος 2001 Επιστημονικός συνεργάτης στον Αγροτικό Αμπελουργικό Οινοποιητικό Συνεταιρισμό (Α.Α.Ο.Σ) Vaeni ΝΑΟΥΣΣΑ Δεκέμβριος 1999- Δεκέμβριος 2000 Προϊσταμένη του Οινολογικού-Αμπελουργικού τμήματος και υπεύθυνη του τμήματος R&D της εταιρείας Ι. Μπουτάρης & Υιός Οινοποιητική Α.Ε. Σεπτέμβριος 1997-Δεκέμβριος 1999 Προϊσταμένη του Οινολογικού Τμήματος στο εργοστάσιο Στενημάχου της εταιρείας Ι. Μπουτάρης & Υιός Οινοποιητική Α.Ε. 1995-1996 Εκπόνηση μελέτης με θέμα «Επίδραση της χρήσης του folpet στη ζυμωτική ικανότητα γλευκών από λευκές και ερυθρές ποικιλίες σταφυλιών» στο πλαίσιο συνεργασίας με την εταιρία Makhteshim Agan, France Αύγουστος 1991 Οκτώβριος 1991 Απασχόληση στην Οινοποιία C.A.I.R. A.E. (Ρόδος) στο πλαίσιο εκπόνησης του D.E.A. με ειδίκευση στην Οινολογία-Αμπελουργία Α7. ΔIOIKHTIKO EΡΓΟ ΣΤΟ ΑΠΘ Μέλος της Γ.Σ. του Τμήματος κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2006-07, 2008-09, 2011-12 και 2012-13 έως Δεκέμβριο 2012. Τακτικός εκπρόσωπος των αναπληρωτών καθηγητών, επίκουρων καθηγητών και λεκτόρων του Τμήματος στη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου κατά το ακαδημαϊκό έτος 2008-09

Μέλος της Επιτροπής Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος κατά το ακαδημαϊκό έτος 2006-07 Μέλος της Επιτροπής Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος κατά το ακαδημαϊκό έτος 2006-07 Μέλος της ΕΔΕ του Διατμηματικού ΠΜΣ «Νανοεπιστήμες και Νανοτεχνολογίες» κατά το ακαδημαϊκό έτος 2006-07 Μέλος της Επιτροπής για την πρακτική άσκηση των φοιτητών στο επάγγελμα κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2002-03, 2004-05, 2005-06, 2006-07, 2007-08 Α8. ΜΕΛΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ Μέλος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος Μέλος της Ένωσης Ελλήνων Οινολόγων Μέλος της Ένωσης Οινολόγων του Bordeaux

ΜΕΡΟΣ Β. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Β1. ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ, Α.Π.Θ., ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ Ακαδημαϊκό έτος 2001-02 έως 2013-14 συνδιδασκαλία των μαθημάτων Οινολογία ΕΧΤ485 (8 ο εξάμηνο, Θ + Ε), και Βιομηχανίες Τροφίμων & Αλκοολούχων Ποτών ΕΧΤ484 (8 ο εξάμηνο, Θ) Ακαδημαϊκό έτος 2002-03 έως 2013-14 συνδιδασκαλία του μαθήματος Ανάλυση Τροφίμων ΥΧΤ481 (7 ο εξάμηνο, Θ + Ε) Ακαδημαϊκό έτος 2009-10 έως 2013-14 συνδιδασκαλία του μαθήματος Έλεγχος Ποιότητας Τροφίμων ΕΧΤ483 (8 ο εξάμηνο, Θ + Ε) Ακαδημαϊκά έτη 2010-11 και 2011-12 συνδιδασκαλία του μαθήματος Βιοχημεία Τροφίμων ΕΧΟ434 (7ο εξάμηνο, Θ) Ακαδημαϊκό έτος 2013-14, 7 ο - 8 ο εξάμηνο συνδιδασκαλία των μαθημάτων Τεχνολογία και Βιοτεχνολογία Τροφίμων και Ποτών Κ413 (Θ + Φ), Οινολογία Ι ΠΡΟ3 (Θ + Ε), Οινολογία ΙΙ ΠΡΟ4 (Θ + Ε). ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, Α.Π.Θ., ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ Π.Δ. 407/80 Ακαδημαϊκό έτος 2000 01, χειμερινό και εαρινό εξάμηνο, Διδασκαλία εργαστηριακών ασκήσεων στο πλαίσιο του μαθήματος Οινολογία Ακαδημαϊκό έτος 2001 02, χειμερινό εξάμηνο Διδασκαλία μαθήματος Τεχνολογία Μεταποίησης Οπωροκηπευτικών UNIVERSITE VICTOR SEGALEN BORDEAUX ΙΙ, INSTITUT D ŒNOLOGIE, LABORATOIRE DE CHIMIE ANALYTIQUE ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Ακαδημαϊκά έτη 1991-92, 1992-93, 1994-95, εαρινό εξάμηνο Διδασκαλία εργαστηριακών ασκήσεων χρωματογραφίας στo πλαίσιο του Diplôme National d Œnologue

Β2. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ, Α.Π.Θ., ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ Ακαδημαϊκό έτος 2001-02 έως σήμερα συνδιδασκαλία του μαθήματος Γεωργικές Βιομηχανίες (1 ο εξάμηνο) Ακαδημαϊκό έτος 2004-05 έως 2009-2010 συνδιδασκαλία του μαθήματος Ενόργανες Μέθοδοι στην Ανάλυση Τροφίμων (2 ο εξάμηνο) Ακαδημαϊκό έτος 2010-11 έως σήμερα συνδιδασκαλία του μαθήματος Μικροβιολογία Τροφίμων (2 ο εξάμηνο) Β3. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ Διερεύνηση του φαινολικού και αρωματικού δυναμικού σταφυλιών και οίνων από ποικιλίες γηγενείς και μη Διερεύνηση οινοποιητικών τεχνικών και επεξεργασιών με στόχο τη βελτιστοποίηση των παραγόμενων οίνων Υποπροϊόντα οινοποίησης Οργανοληπτική εξέταση οίνων Β4. ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Επίβλεψη 24 πτυχιακών εργασιών φοιτητών/τριών του Τμήματος Χημείας ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ 1 Ζησάκη Κατερίνα Εκτίμηση ικανότητας δέσμευσης ελευθέρων ριζών από ελληνικούς ερυθρούς οίνους (Συνεπίβλεψη με την Αναπλ. Καθ. Μ. Τσιμίδου) (2002) 2 Χριστοφή Όλγα Τα γίγαρτα ως πηγή φυσικών αντιοξειδωτικών. Βελτιστοποίηση συνθηκών παραλαβής τους (Συνεπίβλεψη με την Αναπλ. Καθ. Μ. Τσιμίδου) (2005) 3 Παπαδόπουλος Μελέτιος Επίδραση της παρουσίας κατεχίνης και μιγμάτων αυτής με πολυσακχαρίτες στην πτητικότητα οσμηρών ενώσεων σε συνθετικό διάλυμα οίνου (2006) 4 Κολάκη Φωτεινή Επίδραση της προζυμωτικής εκχύλισης εν ψυχρώ και της μεταζυμωτικής εκχύλισης εν θερμώ στη σύσταση των οίνων (2006) 5 Αθανασιάδου Φωτεινή Μελέτη επίδρασης της ξήρανσης των γιγάρτων και της άρδευσης της αμπέλου στα φαινολικά αντιοξειδωτικά (2006) 6 Καλύβα Όλγα Μελέτη επίδρασης της μικροοξυγόνωσης στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά οίνων από τις ερυθρές ποικιλίες Ξινόμαυρο, Αγιωργίτικο και Cabernet Sauvignon (2007)

7 Λεβαντή Βασιλική Μελέτη ελληνικών χύμα και εμφιαλωμένων οίνων Σύγκριση με την ισχύουσα νομοθεσία (2008) 8 Κουμαράς Στέφανος Προκαταρκτική μελέτη των χρωματικών χαρακτηριστικών και της περιεκτικότητας σε ανθοκυάνες των οίνων της ποικιλίας Ξινόμαυρο από την αμπελουργική ζώνη της Νάουσας (2008) 9 Μητροπούλου Ευανθία Εκτίμηση του φαινολικού και αρωματικού δυναμικού ερυθρών οίνων της ποικιλίας Κόνιαρος (2008) 10 Αδάμ Κυριάκος Μελέτη των χρωματικών χαρακτηριστικών και της περιεκτικότητας σε ανθοκυάνες οίνων φρέσκων και παλαιωμένων από ελληνικές και ξενικές ποικιλίες (2009) 11 Τσουρνάβα Ευφροσύνη Μελέτη του πτητικού κλάσματος του παραδοσιακού προϊόντος Ρετσίνα (2009) ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ 12 Ιακωβίδου Μάγδα Οσμηρά πτητικά συστατικά ρητίνης Pinus halepensis στο ρητινίτη οίνο (2011) 13 Χαλυβίδης Λάζαρος Αξιοποίηση προϊόντος οινοποίησης στη βαφή φυσικών ινών (Συνεπίβλεψη με τον Επικ. καθ. Ι. Ελευθεριάδη) (2011) 14 Ναθαναηλίδης Μιχάλης Διερεύνηση δυνατότητας αξιοποίησης χυμού από ρόδι για την παραγωγή αλκοολούχου ποτού (Σε συνεργασία με τη λέκτορα Φ. Μαντζουρίδου) (2012) 15 Λογδανίδου Γεωργία Διερεύνηση μεταβολών φυσικοχημικών παραμέτρων γλεύκους μετά από συμπύκνωση με θέρμανση. Οργανοληπτική δοκιμή αρεσκείας βαλσαμικού ξιδιού (2013) 16 Μπίτας Δημήτρης Παρακολούθηση της κινητικής της αλκοολικής ζύμωσης με την τεχνική FT-IR (2013) 17 Γρηγοριάδου Κατερίνα Εξέλιξη της σύστασης του πτητικού κλάσματος του ρητινίτη οίνου μετά από αποθήκευση (2013) 18 Σεργκελίδου Δήμητρα Οργανοληπτική εξέταση μη επιθυμητών πτητικών συστατικών στο ζύθο (2013) 19 Παπαδοπούλου Μαρία Δημιουργία και εκπαίδευση ομάδας δοκιμαστών στην περιγραφική οργανοληπτική εξέταση βαλσαμικού ξιδιού (στο στάδιο της συγγραφής) 20 Αϊδαρίνη Μαρία Δημιουργία και εκπαίδευση ομάδας δοκιμαστών στην οργανοληπτική εξέταση του οίνου (σε εξέλιξη) 21 Γουσίδου Εύα Δημιουργία και εκπαίδευση ομάδας δοκιμαστών στην οργανοληπτική εξέταση του οίνου (σε εξέλιξη) 22 Ψάλτου Σαββίνα Δημιουργία και εκπαίδευση ομάδας δοκιμαστών στην οργανοληπτική εξέταση του οίνου (σε εξέλιξη) 23 Τσόχα Νατάσα Επικύρωση αναλυτικών μεθόδων προσδιορισμού ph, ολικής οξύτητας και SO 2 σε οίνους (σε εξέλιξη) 24 Σαριδάκη Ιώ Χρώμα και ποιότητα ερυθρών οίνων (σε εξέλιξη)

Β5. ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΛΗΨΗ ΜΔΕ Επίβλεψη 7 Διπλωματικών εργασιών φοιτητών/τριών του Τμήματος Χημείας ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ 1 Βαφειάδου Ανθούλα Μεταβολές στη σύσταση και την αντιοξειδωτική δράση φαινολικών αντιοξειδωτικών κατά την αποθήκευση γιγάρτων (ποικιλίας Ξινόμαυρο) σε διαφορετικές συνθήκες σχετικής υγρασίας (2006) 2 Καραμανίδου Μίνα Επίδραση της διαύγασης με χρήση πρωτεϊνών στα αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά ερυθρών οίνων από τις ποικιλίες Αγιωργήτικο και Ξινόμαυρο (2008) 3 Ρίζου Σοφία Παρακολούθηση της επίδρασης της άρδευσης στο αρωματικό δυναμικό σταφυλιών από την ποικιλία Vitis vinifera L. cv. Cabernet-Sauvignon, με τη βοήθεια του προσδιορισμού της δεσμευμένης μέσω γλυκοζιτικών δεσμών με ενώσεις μη φαινολικού τύπου γλυκόζης (phenol free glycosyl-glucose, PFGG) (2008) ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ 4 Βάρα Ζωή Τεχνολογικές επεμβάσεις κατά την οινοποίηση της ποικιλίας Όψιμος Εδέσσης. Μέρος Ι: Επίδραση στο περιεχόμενο σε πτητικές ενώσεις (2011) 5 Βλάχου Μαίρη Τεχνολογικές επεμβάσεις κατά την οινοποίηση της ποικιλίας Όψιμος Εδέσσης. Μέρος ΙΙ: Επίδραση στο περιεχόμενο σε φαινολικές ενώσεις και πολυσακχαρίτες (2012) 6 Βογιατζή Κατερίνα Τεχνολογικές επεμβάσεις κατά την οινοποίηση της ποικιλίας Όψιμος Εδέσσης. Μέρος ΙΙΙ: Εξέλιξη του περιεχομένου σε πτητικές ενώσεις και πολυσακχαρίτες μετά από αποθήκευση (2012) 7 Δάφτσιου Ελένη Παραγωγή αναπληρώματος όξους από χυμό ροδιού. Ι. Αλκοολική ζύμωση ΙΙ. Οξική ζύμωση (2012) (Σε συνεργασία με τη λέκτορα Φ. Μαντζουρίδου). Β6. ΜΕΛΟΣ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΛΗΨΗ ΜΔΕ (εκτός από εκείνες στις οποίες ήμουν επιβλέπουσα) ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ, Α.Π.Θ. ΜΔΕ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1 Γλαμπεδάκη Πελαγία Επιβλέπουσα: Αναπλ. καθ. Σ. Πεγιάδου 2006

2 Μητροπούλου Αθηνά Επιβλέπουσα: Λέκτορας Α. Παρασκευοπούλου 2007 3 Ανδρουλάκη Άννα Επιβλέπουσα: Αναπλ. καθ. Μ. Τσιμίδου 2007 4 Περιφάντση Ελευθερία Επιβλέπουσα: Αναπλ. καθ. Μ. Τσιμίδου 2009 5 Μάλο Χριστίνα Επιβλέπουσα: Καθ. Μ. Τσιμίδου 2012 6 Κουτίδου Μαρία Επιβλέπων: Αναπλ. καθ. Γ. Μπλέκας 2012 7 Ιακωβίδου Μαγδαληνή Επιβλέπουσα: Cécile Thibon (η εργασία εκπονήθηκε στο Πανεπιστήμιο Victor Segalen Bordeaux II, στο πλαίσιο Συμφωνίας ανταλλαγής φοιτητών μέσω του προγράμματος Erasmus) 2013 ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ, Α.Π.Θ. ΜΔΕ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ «ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ» 1 Μπασαγιάννη Στέλα Επιβλέπουσα: Επικ. καθ. Α. Παρασκευοπούλου 2012 Β7. ΜΕΛΟΣ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΔΙΑΤΡΙΒΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ, Α.Π.Θ. 1 Λάλου Σοφία Επιβλέπουσα: Καθ. Μ. Τσιμίδου Έναρξη Οκτ. 2012 Β8. ΛΟΙΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Εισηγήτρια σε Σεμινάρια κατάρτισης εργαζομένων με τίτλο «Νέες Μέθοδοι Παραγωγής και Εμπορίας Οίνου» που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Βιομηχανία» από το Κ.Ε.Κ. «Αμερικανική Γεωργική Σχολή» (Αμύνταιο, 16 ώρες, 17.11.1998-21.12.1998, Δράμα, 10 ώρες, 19.11.1998-23.12.1998, Θεσσαλονίκη, 10 ώρες, 10.5.2000-28.6.2000). Εισηγήτρια στο Πρόγραμμα επιμόρφωσης με τίτλο «Συμβολή στην ανάπτυξη και τη βελτίωση της αμπελοκαλλιέργειας και των μεθόδων οινοποίησης». Το πρόγραμμα υλοποιείται στο πλαίσιο της Δομής Δια Βίου Μάθησης του Α.Π.Θ.. Επιστημ. Υπεύθυνος: Καθηγητής Ν. Νικολάου (Γεωπονική Σχολή ΑΠΘ). Έναρξη υλοποίησης: Ακαδημαϊκό έτος 2012-2013. http://diaviou.auth.gr/node/60.

ΜΕΡΟΣ Γ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ - ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ Γ1. ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ 1. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Efimia HATZIDIMITRIOU (1991). Millésime 1990. Contrôle de maturité Vinification au Château Pape-Clément. Institut d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II, Bordeaux, France. 2. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΛΗΨΗ ΤΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (D.E.A.) ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑ-ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ Efimia HATZIDIMITRIOU (1992). Les substances volatiles produites par diverses souches de levures dans les vins blancs secs; incidence sur la qualité. Application de la chromatographie ionique aux vins pour établir les bilans acidimetriques. Institut d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II, Bordeaux, France. 3. ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Efimia HATZIDIMITRIOU (1997). Recherches sur les conséquences œnologiques de la protection anti-cryptogamique de Vitis vinifera L. var. Sauvignon. Faculté d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II Bordeaux, France. Γ2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ (ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1-2) 1 Hatzidimitriou E., Bouchilloux P, Darriet Ph., Bugaret Y., Clerjeau M., Poupot C., Medina B. et Dubourdieu D. (1996). Incidence d une protection viticole anticryptogamique utilisant une formulation cuprique sur le niveau de maturité de raisins et l arôme variétal des vins de Sauvignon (Bilan de trois années d études). Journal International des Sciences de la Vigne et du Vin, 30, (3), 133-150. (από τη Διδακτορική Διατριβή) http://www.jisvv.com/view_abstract.php?id=734 2 Hatzidimitriou E., Darriet Ph, Bertrand A. et Dubourdieu D. (1997). Hydrolyse du folpel. Incidence sur le déclenchement de la fermentation alcoolique. Journal International des Sciences de la Vigne et du Vin, 31, (1), 51-55. (από τη Διδακτορική Διατριβή)

ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ (ΕΡΓΑΣΙΕΣ 3-5) 3 Hatzidimitriou Ε., Nenadis Ν. and Tsimidou Μ.Ζ.* (2007). Changes in the catechin and epicatechin content of grape seeds on storage under different water activity (a w ) conditions. Food Chemistry, 105 (4), 1504-1511. http://dx.doi.org/10.1016/j.foodchem.2007.05.032 4 Koundouras S.*, Hatzidimitriou E., Karamolegkou M., Dimopoulou E., Kallithraka S., Tsialtas S., Zioziou E., Nikolaou N. and Kotseridis Y. (2009). Irrigation and rootstock effects on the phenolic concentration and aroma potential of Vitis vinifera L. cv. Cabernet Sauvignon grapes. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 57 (17), 7805 7813. http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/jf901063a 5 Glampedaki P., Hatzidimitriou E.*, Paraskevopoulou A. and Pegiadou Koemtzopoulou S. (2010). Surface tension of still wines in relationship with some of their constituents: A simple determination of ethanol content. Journal of Food Composition and Analysis, 23 (4), 373-381. http://dx.doi.org/10.1016/j.jfca.2010.01.006 ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ (ΕΡΓΑΣΙΕΣ 6-9) 6 Karamanidou A., Kallithraka S. and Hatzidimitriou E.* (2011). Fining of red wines: effects on their analytical and sensory parameters. Journal International des Sciences de la Vigne et du Vin, 45, (1), 47-60. http://www.jisvv.com/view_abstract.php?id=449 7 Mitropoulou A., Hatzidimitriou E. and Paraskevopoulou A.* (2011). Aroma release of a model wine solution as influenced by the presence of non-volatile components. Effect of commercial tannin extracts, polysaccharides and artificial saliva. Food Research International, 44, 1561-1570. http://dx.doi.org/10.1016/j.foodres.2011.04.023 8 Ordoudi S.A.*, Mantzouridou F., Daftsiou Ε., Malo C., Hatzidimitriou E., Nenadis N., and Tsimidou M.Z. Pomegranate juice functional constituents after alcoholic and acetic acid fermentation (υποβλήθηκε για δημοσίευση). 9 Vara Z., Vogiatzi A. and Hatzidimitriou E*. Fermentation and postfermentation interventions applied for the valorization of a neutral wine grape variety. The role of a short contact with lees (υποβλήθηκε για δημοσίευση). Γ3. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ (ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΣΜΕΝΟ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ) ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ

1. Lassalle F., Hatzidimitriou E., Lafon R., Corio-Costet M.F.. Incidence des traitements fongicides (IBS) sur les stérols da la vigne et du vin. C.R. 23ème Congrès du Groupe Français des Pesticides Dégradation des pesticides dans l environnement, Lyon, 25-27 Μai 1993, pp. 298-301 2. Hatzidimitriou E., Darriet Ph., Poupot C., Lafon R. et Dubourdieu D.. Incidence des traitements anticryptogamiques de la vigne sur l état de maturité des raisins et les caractéristiques organoleptiques des vins de Sauvignon. C.R. 5e Symp. Intern. Œnol., Œnologie 95, Lonvaud-Funel A., ed. Lavoisier-TEC-DOC, Paris, pp. 146-151. 3. Hatzidimitriou E. et Bertrand A.. Influence de la souche de levure et du débourbage sur la teneur en substances volatiles des vins blancs secs. C.R. 5e Symp. Intern. Œnol., Œnologie 95, Lonvaud-Funel A., ed. Lavoisier-TEC- DOC, Paris, pp. 256-259. ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ 4. Glampedaki P., Hatzidimitriou E., Paraskevopoulou A. and Pegiadou S.. Study and applications of the surface tension of still wines. Proceedings of the 5th International Congress on Food Technology Consumer Protection through Food Progress Improvement & Innovation in the Real World, Thessaloniki, Greece, 9-11 March 2007, Vol. 1, pp. 123-130 5. Αθανασιάδου Φ. και Χατζηδημητρίου Ε.. Μελέτη επίδρασης της ξήρανσης των γιγάρτων στα φαινολικά αντιοξειδωτικά. Proceedings of the 5th International Congress on Food Technology Consumer Protection through Food Progress Improvement & Innovation in the Real World, Thessaloniki, Greece, 9-11 March 2007, Vol. 3, pp. 430-437 6. Hatzidimitriou E. and Tsimidou M.Z.. Evaluation of free radical scavenging capacity of Xinomavro and Agiorgitiko Greek wines of different age. Proceedings of the 3rd International Conference and Exhibition, MEDIET 2007, Traditional Mediterranean Diet: Past, Present and Future Focusing on wine, Athens, Greece, 25-26 April 2007. Το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης βρίσκεται στο CD του Συνεδρίου MeDiet 2007. 7. Kanakis I., Rizou S., Hatzidimitriou E., Kotseridis Y. and Koundouras S.. Irrigation effects on the phenolic and aroma potential of Vitis vinifera L. CV. Syrah. Proceedings of the 8th International Symposium of Oenology, ŒNO 2007, Bordeaux, France, 25-27 June 2007, Vol. 1, pp. 79-83 (Προφορική παρουσίαση). ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ 8. Χατζηδημητρίου Ε., Dubourdieu D., Bertrand A.. Οινολογικές επιπτώσεις διαφόρων προγραμμάτων αντικρυπτογαμικής προστασίας του Sauvignon blanc.

Πρακτικά 2 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Οινολογίας, Ένωση Ελλήνων Οινολόγων, ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, Αθήνα, 8-10 Μαΐου 1998, Τόμος Β, σελ. 259-270 (Προφορική παρουσίαση). ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ 9. Κουνδουράς Σ., Τσιάλτας Ι., Χατζηδημητρίου Ε., Κοτσερίδης Γ., Ζιώζιου Ελ., Νικολάου Ν.. Επίδραση της άρδευσης και του υποκειμένου στη συγκέντρωση φαινολικών και αρωματικών συστατικών στην ποικιλία Cabernet-Sauvignon (Vitis vinifera L.). Πρακτικά 23 ου Επιστημονικού Συνεδρίου της Eλληνικής Εταιρείας της Επιστήμης των Οπωροκηπευτικών (ΕΕΕΟ), «Η Αγροτική Παραγωγή στο Νέο Ευρωπαϊκό Περιβάλλον», Χανιά, 23-27 Οκτωβρίου 2007, σελ. 49-52. 10. Τσουρνάβα Ε. και Χατζηδημητρίου Ε.. Διερεύνηση της σύστασης σε πτητικές οσμηρές ενώσεις του ρητινίτη οίνου. Πρακτικά 3 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Βιοτεχνολογίας και Τεχνολογίας Τροφίμων, Σπίτι του Πολιτισμού, Ρέθυμνο, 15-17 Οκτωβρίου 2009, σελ. 130-134. ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ 11. Ορδούδη Σ.Α., Μαντζουρίδου Φ., Δάφτσιου Ε., Μάλο Χ., Χατζηδημητρίου Ε., Νενάδης Ν. και Τσιμίδου Μ.Ζ.. Παραγωγή νέων προϊόντων από χυμό ροδιού με εφαρμογή κλασσικών βιοτεχνολογικών μεθόδων. Πρακτικά 4 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Βιοτεχνολογίας και Τεχνολογίας Τροφίμων, MEC Παιανίας, 11-13 Οκτωβρίου 2013, σελ. 93-96 (Προφορική παρουσίαση). ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ (ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ) ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΚΔΙΔΟΥΝ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ 12. Vara Z., Vlahou M. and Hatzidimitriou E.. The use of yeasts, enzymes and aging on lees to improve wine quality: application to an indigenous white grape variety. 1st International Conference on Advances in Biotechnology Industrial Microbial Biotechnology, Central Library of Aristotle University, University campus, Thessaloniki, 3-5 November 2010, p. 23. 13. Koutidou Μ., Hatzidimitriou Ε., Blekas G. Preliminary study on the evolution of resinated wine volatiles during vinification. MACROWINE 2012, Macrovision of viticulture, wine making and markets, Bordeaux, 18-21 June 2012, p. 4. P11.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ (ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ) ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΚΔΙΔΟΥΝ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ 14. Ιακωβίδου Μ. και Χατζηδημητρίου Ε. Πτητικά συστατικά ρητίνης Pinus halepensis και ρητινίτης οίνος. 21 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χημείας, «Η Χημεία στις συνθήκες κρίσης και οι προτάσεις της για την ανάπτυξη», Θεσσαλονίκη, 9-12 Δεκεμβρίου 2011. Το κείμενο της ανακοίνωσης βρίσκεται στο CD του Συνεδρίου 21 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χημείας. 15. Τσιμίδου Μ.Ζ., Κιοσέογλου Β., Μπλέκας Γ., Παρασκευοπούλου Α., Χατζηδημητρίου Ε., Μαντζουρίδου Φ., Νενάδης Ν., Ορδούδη Σ., Νικηφορίδης Κ., Καρκάνη Ο., Δάφτσιου Ε., Μάλο Χρ., Κουτίδου Μ., Χρυσάνθου Α., Λάλου Σ., Τσότσιου Δ.. Χημεία-Τρόφιμα-Υγεία: Μια αλληλοδιδακτική πρόταση από το Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων (Τμήμα Χημείας ΑΠΘ) για την Α/θμια και Β/θμια εκπαίδευση. 21 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χημείας, «Η Χημεία στις συνθήκες κρίσης και οι προτάσεις της για την ανάπτυξη», Θεσσαλονίκη, 9-12 Δεκεμβρίου 2011 (Προφορική παρουσίαση). Το κείμενο της ανακοίνωσης βρίσκεται στο CD του Συνεδρίου 21 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χημείας. 16. Κουνδουράς Σ., Καραογλανίδης, Γ.Σ., Θεοδώρου, Ν., Παπαβασιλείου, Α., Κώτσιου Γ., Χατζηδηµητρίου Ε., Κλειτσινάρης Α. και Κ.Ν. Μπόζογλου. Επίδραση του µυκητοκτόνου pyraclostrobin στη φυσιολογία της αµπέλου και την αντιµετώπιση ασθενειών. 16 ο Πανελλήνιο Φυτοπαθολογικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη, 16-18 Οκτωβρίου 2012, σελ. 67-68. (Προφορική παρουσίαση). http://efe.aua.gr/congress/congress16_greek_abstracts_efe.pdf ΑΛΛΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 17. Τσιμίδου Μ.Ζ., Κιοσέογλου Β., Μπλέκας Γ., Παρασκευοπούλου Α., Χατζηδημητρίου Ε., Μαντζουρίδου Φ., Νενάδης Ν.. Καινοτόμες Προτάσεις και Δράσεις του Εργαστηρίου Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων (Τμήμα Χημείας) του ΑΠΘ για την Αξιοποίηση Παραπροϊόντων και Αποβλήτων Γεωργικών Βιομηχανιών και Βιομηχανιών Τροφίμων και Ποτών. Διημερίδα «Καινοτόμες μέθοδοι για ολοκληρωμένη αξιοποίηση αποβλήτων από την επεξεργασία αγροτικών προϊόντων», Θεσσαλονίκη, ΕΚΕΤΑ 19 20 Νοεμβρίου 2013. Γ4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Σημειώσεις για το μάθημα Βιομηχανίες Τροφίμων και Αλκοολούχων Ποτών, Στοιχεία Βιομηχανικής Οινοποίησης (Γ. Μπλέκας, Ε. Χατζηδημητρίου) σελ. 45 Σημειώσεις για το μάθημα Οινολογία (Ε. Χατζηδημητρίου) σελ. 95

Γ5. ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΣΕ ΗΜΕΡΙΔΕΣ 1. Χατζηδημητρίου Ε. Εφαρμογή συστήματος HACCP στην παραγωγή οίνου. ΔΕΤΡΟΠ 1999, Οίνος-Άμπελος-Έδαφος. ΕΓΕΤ (Ελληνική Ένωση Γεωπόνων Επιστημόνων Τροφίμων), Θεσσαλονίκη, 5 Μαρτίου 1999, ΔΕΘ, κτίριο Ν. Γερμανός, αίθουσα Α. 2. Χατζηδημητρίου Ε. Ο πλούτος των ευρωπαϊκών ποικιλιών και η θέση των γηγενών ποικιλιών. Το Ευρωπαϊκό Κρασί, Εσπερίδα ενημέρωσης για τον καταναλωτή, στο πλαίσιο του προγράμματος OENOTROS. ΕΔΟΑΟ, ΕΝΟΑΒΕ & ΕΟΕΕ, Θεσσαλονίκη, 24 Ιανουαρίου 2005, Ξενοδοχείο Μακεδονία Παλλάς. 3. Χατζηδημητρίου Ε., Ορδούδη Σ., Τσότσιου Δ., Σεργκελίδου Δ., Τσαρτσάλη Ν. Μαρμελάδα. Μια περιήγηση στον κόσμο της γεύσης και του χρώματος. ΔΕΤΡΟΠ 2011, Χημεία-Τρόφιμα-Υγεία, Εργαστήρια για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων. ΕΕΧ-ΠΤΚΔΜ & Εργ. ΧΤΤρ., Θεσσαλονίκη, 12 Μαρτίου 2011, ΔΕΘ, κτίριο Ν. Γερμανός, αίθουσα Β. 4. Χατζηδημητρίου Ε., Μπλέκας Γ. Γευσιγνωσία. Δημιουργία panels. Διαπίστευση. Money-Show 2011, Οργανοληπτικός Έλεγχος. Αναγκαιότητα για τη σύγχρονη Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών. ΕΕΧ-ΠΤΚΔΜ & Εργ. ΧΤΤρ., Θεσσαλονίκη, 26 Νοεμβρίου 2011, Ξενοδοχείο Hyatt-Regency, Ballroom 3. 5. Χατζηδημητρίου Ε., Τσιμίδου Μ.. Αξιολόγηση χαρακτηριστικών της γεύσης τροφίμων και ποτών με ενόργανες μεθόδους. Money-Show 2011, Οργανοληπτικός Έλεγχος. Αναγκαιότητα για τη σύγχρονη Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών. ΕΕΧ-ΠΤΚΔΜ & Εργ. ΧΤΤρ., Θεσσαλονίκη, 26 Νοεμβρίου 2011, Ξενοδοχείο Hyatt-Regency, Ballroom 3. 6. Τσιμίδου Μ., Χατζηδημητρίου Ε.. Εκτίμηση χρώματος τροφίμων και ποτών με χρωματομετρία και φασματοφωτομετρία. Money-Show 2011, Οργανοληπτικός Έλεγχος. Αναγκαιότητα για τη σύγχρονη Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών. ΕΕΧ-ΠΤΚΔΜ & Εργ. ΧΤΤρ., Θεσσαλονίκη, 26 Νοεμβρίου 2011, Ξενοδοχείο Hyatt-Regency, Ballroom 3. Γ6. ΚΡΙΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ Journal of Agricultural and Food Chemistry Central European Journal of Chemistry Food Technology and Biotechnology Γ7. ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΡΙΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Αξιολόγηση (2) ερευνητικών προτάσεων στο πλαίσιο της Πράξης «Υποστήριξη Νέων Επιχειρήσεων για Δραστηριότητες Έρευνας &

Τεχνολογικής Ανάπτυξης», Α Κύκλος και Β κύκλος. ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ, ΕΠΑΝ ΙΙ, ΕΣΠΑ 2007-2013. Αξιολόγηση (1) ερευνητικής πρότασης στο πλαίσιο «Διμερής Ε&Τ Συνεργασία Ελλάδας Γερμανίας 2013 2015». Γ8. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ Εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Ομάδα Εργασίας του Διεθνή Οργανισμού Αμπέλου & Οίνου (OIV) αναφορικά με τα πρόσθετα στους οίνους (17.5.2013 - σήμερα) Μέλος της επιστημονικής επιτροπής του 1 ου Διεθνούς Συνεδρίου Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων (I.C. FaBE International Conference on Food and Biosystems Engineering), Σκιάθος, 30 Μαΐου-3 Ιουνίου 2013. Εκπρόσωπος της Ελλάδας στις Συνεδριάσεις Επιτροπών Εμπειρογνωμόνων του OIV (Παρίσι, 14-16 Μαρτίου 2012) Γ9. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Μέλος Ερευνητικής Ομάδας σε Ερευνητικό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 2011 (Ιανουάριος 2013 Ιούνιος 2015) με τίτλο Enhancing sustainability of Greek wine industry: Design and development of high-added value products based on the Mediterranean diet pattern και Επιστ. Υπεύθυνο την Καθηγήτρια Μ. Τσιμίδου. Γ10. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΑΛΛΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ Συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Bordeaux Segalen ΙΙ στο πλαίσιο Συμφωνίας ανταλλαγής φοιτητών μέσω του προγράμματος Erasmus (ακαδημαϊκό έτος 2012-13 μέχρι σήμερα) Συνεργασία με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Βουλγαρίας, Γαλλίας, Γεωργίας, Μολδαβίας, Ρουμανίας, Ρωσίας, Τουρκίας και Ουκρανίας στο πλαίσιο προγράμματος με τίτλο «Οινοτουρισμός στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας» (πρώτη συνάντηση Galati, Ρουμανία, 25-26 Σεπτεμβρίου 2013). Γ11. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Σύγχρονες Τάσεις στον Τομέα των Λιπιδίων». Ελληνικό Φόρουμ Λιπιδίων (Greek Lipid Forum), Θεσσαλονίκη, 6 Ιουνίου 2011, ΚΕΔΕΑ ΑΠΘ. Γ12. ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Κριτής-γευσιγνώστης στην εθνική διαδικασία επιλογής Κρασιών Πρεσβευτών (ομάδα Ξινόμαυρο) μετά από πρόσκληση της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ) (Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2012) Κριτής-γευσιγνώστης στον 3 ο (2003) και 7 ο (2007) Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλονίκης http://www.winesofnorthgreece.gr/index.php?menu=7&page=comp&conid=4. Μέλος των Προεδρείων στον 4 ο (2004), 8 ο (2008), 9 ο (2009), 10 ο (2010), 11 ο (2011), 12 ο (2012) & 13 ο (2013) Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλονίκης http://www.winesofnorthgreece.gr/index.php?menu=7&page=comp&conid=9

ΜΕΡΟΣ Δ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ Δ1. ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ 1. ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Hatzidimitriou Efimia (1997). Recherches sur les conséquences œnologiques de la protection anti-cryptogamique de Vitis vinifera L. var. Sauvignon. Faculté d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II, Bordeaux, France. Η φυτοπροστασία της αμπέλου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την παραγωγή οίνων ποιότητας. Από πολλές μελέτες ωστόσο προκύπτει ο κίνδυνος ύπαρξης υπολειμμάτων των φυτοπροστατευτικών ενώσεων που χρησιμοποιούνται γι αυτό το σκοπό στα ενδιάμεσα και τελικά προϊόντα (γλεύκος, οίνος), με ενδεχόμενη αρνητική επίδραση στη ζυμωτική ικανότητα των μυκήτων και στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των παραγόμενων οίνων. Σκοπός της Διδακτορικής Διατριβής ήταν η διερεύνηση της επίδρασης διαφόρων προγραμμάτων χημικής φυτοπροστασίας πραγματοποιήθηκαν συνολικά 35 προγράμματα- (α) στη σύσταση των σταφυλιών από την ποικιλία Vitis vinifera L. var. Sauvignon, (β) στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των οίνων που παράγονται, με έμφαση στο ποικιλιακό άρωμα και στους δευτερογενείς μεταβολίτες, (γ) στη διεξαγωγή της αλκοολικής ζύμωσης και (δ) στα υπολείμματα των δραστικών ενώσεων των εμπορικών σκευασμάτων τα οποία ανιχνεύονται στο γλεύκος σε διάφορα στάδια της οινοποιητικής διαδικασίας. Πιο συγκεκριμένα, μελετήθηκε ένα εμπορικό σκεύασμα Βορδιγάλειου πολτού (20% CuSO 4 ), ένα οργανοχαλκούχο σκεύασμα και το οργανικό μυκητοκτόνο Folpet (1 έως 10 επεμβάσεις, σε διάφορες χρονικές στιγμές από το στάδιο της άνθησης έως τον τρύγο) καθώς και διάφορα προϊόντα κατά του μυκήτα Botrytis cinerea. Οι επεμβάσεις αφορούσαν 4 συνεχόμενες χρονιές. Πραγματοποιήθηκαν σε πειραματικούς αμπελώνες σε 3 διαφορετικές περιοχές γύρω από την πόλη του Bordeaux. Για τον ποσοτικό προσδιορισμό του χαλκού χρησιμοποιήθηκε φασματοσκοπία ατομικής απορρόφησης και εκπομπής καθώς και μία χρωματομετρική μέθοδος ανάλυσης ενώ για τα υπολείμματα folpet αέρια χρωματογραφία με ανιχνευτή φασματόμετρο μάζας. Τη συγκομιδή των σταφυλιών (20 kg από κάθε πρόγραμμα) ακολούθησε πειραματική οινοποίηση (αποβοστρύχωση, έκθλιψη, στατική απολάσπωση, εμβολιασμός με επιλεγμένες ζύμες Saccharomyces cerevisiae και αλκοολική ζύμωση στους 20 ο C), ωρίμανση με περιοδική ανάδευση των οινολασπών για 6 μήνες και εμφιάλωση. Από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι οι χαλκούχες επεμβάσεις φυτοπροστασίας στο αμπέλι αφήνουν, συστηματικά, υπολείμματα χαλκού στα σταφύλια. Για την ίδια δόση εφαρμογής του Βορδιγάλειου πολτού, τα επίπεδα διέφεραν ανάλογα με τη χρονιά και την περίοδο εφαρμογής του σκευάσματος. Ο χαλκός ο οποίος μεταφέρεται στο γλεύκος, απομακρύνεται κατά τη διάρκεια της προζυμωτικής φάσης της λευκής οινοποίησης. Παρόλα αυτά, στις συγκεκριμένες πειραματικές και κλιματικές συνθήκες, μία και μόνη επέμβαση με χαλκό στο διάστημα ανάμεσα στο κλείσιμο της σταφυλής και τον περκασμό, επέφερε σημαντική μείωση στα επίπεδα της 4-μερκαπτο-4-μεθυλοπενταν-2-όνης (4ΜΜΠ), όπως αυτή προσδιορίστηκε με αέρια χρωματογραφία και διάφορους ανιχνευτές, καθώς και στην ένταση του ποικιλιακού αρώματος κατά την οργανοληπτική εξέταση, στους οίνους που παράχθηκαν. Πιθανότατα, ο χαλκός αντιδρά με την 4ΜΜΠ κατά τη διάρκεια της αλκοολικής ζύμωσης και μετατροπής της από την πρόδρομη άοσμη μορφή στην πτητική

οσμηρή ένωση, χαρακτηριστική του ποικιλιακού αρώματος των οίνων από Sauvignon. Μία άλλη πιθανή εξήγηση εμπλέκει επίδραση του χαλκού στη σύνθεση της πρόδρομης ένωσης της 4ΜΜΠ στα σταφύλια. Οι χαλκούχες επεμβάσεις σε αμπέλια της ποικιλίας Sauvignon, επέδρασαν και στη φυσιολογία του αμπελιού καθώς παρατηρήθηκε καθυστέρηση στην ωρίμανση των σταφυλιών. Η ένταση του φαινομένου, το οποίο δεν έχει αναφερθεί ξανά στη βιβλιογραφία, ήταν συνάρτηση της χρονικής στιγμής των επεμβάσεων και των θερινών κλιματικών συνθηκών. Επίδραση στην ωρίμανση των σταφυλιών και στην ένταση του ποικιλιακού αρώματος παρατηρήθηκε και όταν χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά φυτοπροστατευτικά σκευάσματα με δράση κατά του Botrytis cinerea. Η επίδραση μπορεί να ερμηνευθεί ως αποτέλεσμα του διαφορετικού ποσοστού προστασίας των σταφυλιών έναντι της προσβολής από το μύκητα, ωστόσο ήταν δύσκολο να βγουν ασφαλή συμπεράσματα. Μετά από επαναλαμβανόμενη εφαρμογή στα αμπέλια του μυκητοκτόνου Folpet (10 επεμβάσεις), ανιχνεύθηκαν από 1 έως 2 mg folpet/l γλεύκους. Η προσθήκη του μυκητοκτόνου σε γλεύκος προκάλεσε καθυστέρηση στην έναρξη της αλκοολικής ζύμωσης, ενώ παρουσία αντίστοιχης ποσότητας μεταβολιτών του φθαλιμίδιο, θειοφωσγένιο- δεν υπήρξε επίδραση. Η καθυστέρηση διαπιστώθηκε για διάφορα στελέχη ζυμομύκητα Saccharomyces cerevisiae, για συγκέντρωση folpet ίση ή και μεγαλύτερη από 1 mg/l γλεύκους όχι όμως για 0,5 mg/l. Από την εργασία προέκυψε ότι το folpet υδρολύεται στο γλεύκος. Η αντίδραση ευνοήθηκε από την αύξηση της θερμοκρασίας και της τιμής της ενεργού οξύτητας του γλεύκους. Οι ενώσεις φθαλιμίδιο, H 2 S και CS 2 προσδιορίσθηκαν ποιοτικά και ποσοτικά με GC/MS και GC/FPD ως τα τελικά προϊόντα της αποικοδόμησης. Η τελική συγκέντρωση του H 2 S, ένωσης η οποία θεωρείται ανεπιθύμητη στον οίνο λόγω της δυσοσμίας που προσδίδει, δεν ξεπέρασε το κατώφλι αντίληψής του σε αυτόν και δεν επηρέασε αρνητικά τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά. Το folpet προσροφήθηκε επίσης στα στερεά μέρη των ραγών κατά τη διάρκεια της προζυμωτικής φάσης της οινοποίησης. Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις, προτάθηκε, προκειμένου να παρακαμφθεί η καθυστέρηση στην έναρξη της αλκοολικής ζύμωσης, η διατήρηση του γλεύκος για 24-48 ώρες πριν τον εμβολιασμό, ώστε να επέλθει απομάκρυνση των υπολειμμάτων του folpet μέσω υδρόλυσης και προσρόφησης, ειδικά σε περιπτώσεις αργοπορημένων επεμβάσεων στο αμπέλι. 2. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΛΗΨΗ ΤΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (D.E.A.) ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑ-ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ Hatzidimitriou Efimia (1992). Les substances volatiles produites par diverses souches de levures dans les vins blancs secs; incidence sur la qualité. Application de la chromatographie ionique aux vins pour établir les bilans acidimetriques. Institut d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II Bordeaux, France. Η παρούσα εργασία αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αφορούσε στη μελέτη του αρωματικού προφίλ λευκών ξηρών οίνων που προήλθαν από γλεύκη της ποικιλίας Αθήρι από την περιοχή της Ρόδου, διαυγασμένων και μη, στα οποία η αλκοολική ζύμωση πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια διαφορετικών στελεχών ζυμών Saccharomyces cerevisiae cerevisiae (W, V, B και AROM), Saccharomyces cerevisiae uvarum (L-2898) και Schizosaccharomyces pombe (SCH-G2), τα οποία χρησιμοποιούνται στην οινοποίηση. Οι πειραματικές οινοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν σε βιομηχανική κλίμακα ακολουθώντας το πρωτόκολλο της κλασσικής λευκής οινοποίησης. Η ανάλυση του πτητικού κλάσματος

των οίνων έγινε με τη βοήθεια αέριας χρωματογραφίας και διάφορους ανιχνευτές ανάλογα με τις ενώσεις προς μελέτη (ανώτερες αλκοόλες, μεθανόλη, εξανόλη, ακεταλδεύδη, εστέρες, πτητικά λιπαρά οξέα, διακετύλιο και 2,3-πεντανοδιόνη, ακετοίνη, γ- βουτυρολακτόνη, 2,3-πεντανοδιόλη, γλυκερόλη, θειούχες ενώσεις) ενώ πραγματοποιήθηκε και οργανοληπτική εξέταση από ομάδα έμπειρων δοκιμαστών. Παράλληλα εφαρμόστηκε και στατιστική ανάλυση (Multiple Factor Analysis) στο σύνολο των χημικών και οργανοληπτικών μεταβλητών. Από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι οι οίνοι που προήλθαν από αλκοολική ζύμωση με τη βοήθεια του στελέχους AROM, εμφάνισαν μεγαλύτερη συγκέντρωση σε πτητικές ενώσεις που προσδίδουν ευχάριστο άρωμα και κατατάχθηκαν πρώτοι από τους δοκιμαστές. Και στην περίπτωση της ζύμωσης με το στέλεχος W, οι οίνοι χαρακτηρίστηκαν ως «ευχάριστοι αρωματικά» ωστόσο αυτό δεν ήταν συστηματικό. Η χρήση των στελεχών L-2898 και SCH-G2 οδήγησε σε οίνους με οργανοληπτικά ελαττώματα. Η στατιστική ανάλυση έκανε εμφανή τον πρωταρχικό ρόλο που ασκεί η διαύγαση του γλεύκους στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του οίνου. Η διαφοροποίηση μεταξύ των στελεχών ζυμομυκήτων ήταν εμφανής μόνο στην περίπτωση των οίνων που προήλθαν από διαυγασμένα γλεύκη. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας, έγινε αξιολόγηση εφαρμογής της ιοντικής χρωματογραφίας για τον προσδιορισμό των ανιόντων (οξικό, γαλακτικό, πυροσταφυλικό, γαλακτουρονικό, ηλεκτρικό, μηλικό, τρυγικό και κιτρικό οξύ, ιόντα χλωρίου, θειϊκά και φωσφορικά) και των κατιόντων (νάτριο, αμμώνιο, κάλιο, μαγνήσιο και ασβέστιο) που απαντούν στον οίνο και την πραγματοποίηση του ισοζυγίου ανιόντων/κατιόντων. Η μέθοδος αποδείχθηκε πολύ ενδιαφέρουσα, εύκολη, και γρήγορη, χρειάζεται ωστόσο περαιτέρω διερεύνηση προκειμένου να εφαρμοστεί με επαναλήψιμα και αναπαραγώγιμα αποτελέσματα. 3. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Hatzidimitriou Efimia (1991). Caracteristiques du Millésime 1990. Contrôle de maturité Vinification au Château Pape-Clément. Institut d Œnologie, Université Victor Segalen Bordeaux II, Bordeaux, France. Στην εργασία παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του ελέγχου της πορείας ωρίμανσης των σταφυλιών σε αμπελώνα της περιοχής Graves, Bordeaux, για τις ποικιλίες Merlot και Cabernet Sauvignon, κατά τη διάρκεια του έτους 1990. Οι καλές καιρικές συνθήκες που επικράτησαν κατά την περίοδο αυτή είχαν σαν αποτέλεσμα την άριστη ωρίμανση των σταφυλιών, σε μια χρονιά που χαρακτηρίστηκε ιδιαίτερα πρώιμη. Το γεγονός αυτό επέτρεψε την ωρίμανση σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών με αποτέλεσμα και οι οίνοι που προέκυψαν να χαρακτηρίζονται από υψηλό αλκοολικό βαθμό, χαμηλή οξύτητα, βαθύ πλούσιο χρώμα και φρουτώδη αρώματα, χαρακτηριστικά που εκτιμούν ιδιαίτερα και προτιμούν οι καταναλωτές.

Δ2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ (ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1-2) 1 Hatzidimitriou E., Bouchilloux P, Darriet Ph., Bugaret Y., Clerjeau M., Poupot C., Medina B. et Dubourdieu D. (1996). Incidence d une protection viticole anticryptogamique utilisant une formulation cuprique sur le niveau de maturité de raisins et l arôme variétal des vins de Sauvignon (Bilan de trois années d études). Journal International des Sciences de la Vigne et du Vin, 30, (3), 133-150. (από τη Διδακτορική Διατριβή) Η φυτοπροστασία της αμπέλου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την παραγωγή οίνων ποιότητας. Από πολλές μελέτες ωστόσο προκύπτει ο κίνδυνος ύπαρξης υπολειμμάτων των φυτοπροστατευτικών ενώσεων που χρησιμοποιούνται γι αυτό το σκοπό στα ενδιάμεσα και τελικά προϊόντα (γλεύκος, οίνος), με ενδεχόμενη αρνητική επίδραση στη ζυμωτική ικανότητα των μυκήτων και στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των παραγόμενων οίνων. Στην εργασία παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μελέτης της επίδρασης διαφορετικών προγραμμάτων φυτοπροστασίας (35 συνολικά προγράμματα με χρήση Βορδιγάλειου πολτού (20% CuSO 4 ) ή/και του οργανικού μυκητοκτόνου folpet) τα οποία πραγματοποιήθηκαν σε πειραματικούς αμπελώνες γύρω από την πόλη του Bordeaux, για 3 συνεχόμενα έτη, (α) στον υπολειμματικό χαλκό που μπορεί να ανιχνευθεί στο γλεύκος (β) στη σύσταση των σταφυλιών από την ποικιλία Sauvignon και (γ) στο ποικιλιακό άρωμα των οίνων που παράγονται. Τα συγκεκριμένα μυκητοκτόνα χρησιμοποιούνται ευρέως στην καταπολέμηση του περονόσπορου της αμπέλου (Plasmopara viticola). Τη συγκομιδή των σταφυλιών (20 kg από κάθε πρόγραμμα) ακολούθησε πειραματική οινοποίηση (αποβοστρύχωση, έκθλιψη, στατική απολάσπωση, εμβολιασμός με επιλεγμένες ζύμες Saccharomyces cerevisiae και αλκοολική ζύμωση στους 20 ο C), ωρίμανση με περιοδική ανάδευση των οινολασπών για 6 μήνες και εμφιάλωση. Σε όλες τις περιπτώσεις εφαρμογής προγράμματος φυτοπροστασίας, η συγκέντρωση του χαλκού στο γλεύκος (προσδιορισμός με φασματοσκοπία ατομικής απορρόφησης και εκπομπής καθώς και με χρωματομετρική μέθοδο), βρέθηκε αυξημένη σε σχέση με τον φυσικά υπάρχοντα χαλκό (0,3-14,5 mg/l και 0,2-0,4 mg/l, αντίστοιχα). Διαπιστώθηκαν διαφορές, για την ίδια δόση εφαρμογής του σκευάσματος, ανάλογα με τη χρονιά και την περίοδο των επεμβάσεων. Η εφαρμογή προζυμωτικής εκχύλισης (παραμονή των στεμφύλων με το γλεύκος στους 10 ο C για 18 ώρες) παρατηρήθηκε ότι μειώνει μέχρι και 80% τα επίπεδα του υπολειμματικού χαλκού στο γλεύκος ενώ η απευθείας πίεση των σταφυλιών μόνο κατά 20%. Προκειμένου να διερευνηθεί η υπόθεση ότι οι χαλκούχες επεμβάσεις σε αμπέλια της ποικιλίας Sauvignon επηρεάζουν αρνητικά το χαρακτηριστικό ποικιλιακό άρωμα των οίνων που παράγονται, πραγματοποιήθηκαν πειραματικές οινοποιήσεις κάτω από τις ίδιες συνθήκες και προσδιορισμός της 4-μερκαπτο-4- μεθυλοπενταν-2-όνης (4ΜΜΠ), χαρακτηριστικής ένωσης του εν λόγω αρώματος. Ο προσδιορισμός έγινε σε οργανικά εκχυλίσματα οίνων με τη βοήθεια αέριας χρωματογραφίας/ολφακτομετρίας καθώς και με φυσικοχημική μέθοδο ανάλυσης σε συνδυασμό με αέρια χρωματογραφία και φωτομετρικό ανιχνευτή φλόγας. Παρατηρήθηκε ότι κάτω από τις συνθήκες του ωκεάνιου κλίματος της περιοχής του Bordeaux, μία και μόνη επέμβαση με χαλκό, στη δόση των 300 g/στρ. και στο διάστημα ανάμεσα στο

κλείσιμο της σταφυλής και τον περκασμό, αρκεί για να επιφέρει μείωση κατά 50% στη συγκέντρωση της 4ΜΜΠ στον οίνο. Αύξηση στη δόση εφαρμογής του χαλκού ή στον αριθμό των επεμβάσεων, επιφέρει μεγαλύτερη μείωση στη συγκέντρωση της 4ΜΜΠ, καθώς η τελευταία αντιδρά με τον υπολειμματικό χαλκό κατά τη διάρκεια της αλκοολικής ζύμωσης. Ωστόσο, σε δοκιμές με χρήση ενός πολυμερούς το οποίο προσροφά το χαλκό και τον απομακρύνει από το γλεύκος πριν από την έναρξη της αλκοολικής ζύμωσης, δεν παρατηρήθηκε συστηματική αύξηση στη συγκέντρωση της 4ΜΜΠ στους οίνους που προήλθαν από το γλεύκος αυτό. Το γεγονός αυτό μας οδηγεί στην υπόθεση ότι η αρνητική δράση του χαλκού πιθανότατα εκδηλώνεται και κατά την ωρίμανση των σταφυλιών περιορίζοντας τη σύνθεση της πρόδρομης ένωσης της 4ΜΜΠ. Οι οίνοι Sauvignon που προέρχονται από γλεύκη με αυξημένη συγκέντρωση χαλκού παρουσιάζουν και στην οργανοληπτική εξέταση μειωμένη ένταση του ποικιλιακού αρώματος. Τέλος, η εργασία ανέδειξε μια τοξική δράση του χαλκού η οποία σχετίζεται με την ωρίμανση των σταφυλιών. Στη διάρκεια των 3 ετών της μελέτης παρατηρήθηκε πως οι χαλκούχες επεμβάσεις στο αμπέλι μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη συγκέντρωση των σακχάρων στα σταφύλια καθυστερώντας την ωρίμανση. 2 Hatzidimitriou E., Darriet Ph, Bertrand A. et Dubourdieu D. (1997). Hydrolyse du folpel. Incidence sur le déclenchement de la fermentation alcoolique. Journal International des Sciences de la Vigne et du Vin, 31, (1), 51-55. (από τη Διδακτορική Διατριβή) Το folpet (2-[(τριχλωρομεθυλο)θείο]- 1H-ισοινδολο-1,3 (2Η)-διόνη) αποτελεί ένα οργανικό μυκητοκτόνο το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως στην καταπολέμηση του περονόσπορου της αμπέλου (Plasmopara viticola), ωστόσο η χρήση του έχει συνδεθεί με προβλήματα που παρουσιάζονται κυρίως στην έναρξη της αλκοολικής ζύμωσης γλευκών που περιέχουν υπολείμματα folpet. Στην εργασία παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μελέτης που αφορά στην υδρόλυση του folpet σε γλεύκος και συνθετικό διάλυμα γλεύκους και τη δυνατότητα συσχέτισής της με την άρση των προβλημάτων έναρξης της αλκοολικής ζύμωσης. Για την ανίχνευση και τον ποσοτικό προσδιορισμό του folpet και των προϊόντων αποικοδόμησής του χρησιμοποιήθηκε αέρια χρωματογραφία με ανιχνευτή φασματόμετρο μάζας σε sim mode (εκλεκτική σάρωση των ιόντων). Το folpet υδρολύεται στο γλεύκος και το κύριο προϊόν αποικοδόμησής του είναι το φθαλιμίδιο (1H-ισοινδολο-1,3 (2Η)-διόνη). Ο αριθμός των moles φθαλιμιδίου που σχηματίστηκαν ήταν αντίστοιχος του αριθμού των αρχικών moles folpet. Η υδρόλυση ήταν ταχύτερη όσο υψηλότερη ήταν η θερμοκρασία (10-30 ο C) και η τιμή της ενεργού οξύτητας (ph μεταξύ 3,2 και 3,8). Τα αποτελέσματα αυτά βρίσκουν άμεση εφαρμογή στην επίλυση του προβλήματος που προκαλεί η παρουσία υπολειμμάτων folpet σε γλεύκος. Έτσι διαπιστώθηκε με την βοήθεια μικροοινοποιήσεων σε γλεύκος Sauvignon στο οποίο έγινε προσθήκη folpet (0,5 1-2 και 3 mg/l) και προσθήκη επιλεγμένων ζυμών Saccharomyces cerevisiae σε διαφορετικές χρονικές στιγμές σε σχέση με την προσθήκη του μυκητοκτόνου (ταυτόχρονα, 24, 48 και 72 h μετά), ότι η καθυστέρηση που παρατηρείται στην έναρξη της αλκοολικής ζύμωσης παρουσία τουλάχιστον 1 mg folpet/l γλεύκους, παύει να υφίσταται μετά την υδρόλυσή του ή εφόσον καθυστερήσει ο εμβολιασμός του γλεύκους. Ως αποτέλεσμα, για μια ομαλή διεξαγωγή της αλκοολικής ζύμωσης, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου αναμένονται αυξημένα επίπεδα υπολειμμάτων, προτείνεται η παρέλευση 24 έως 48 ωρών πριν από τον εμβολιασμό του γλεύκους με ξηρές ενεργές ζύμες. Με τον τρόπο αυτό η συγκέντρωση του folpet έχει

ελαττωθεί λόγω υδρόλυσης του σε τιμές που δεν επηρεάζουν αρνητικά την έναρξη της αλκοολικής ζύμωσης. ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑ (ΕΡΓΑΣΙΕΣ 3-5) 3 Hatzidimitriou Ε., Nenadis Ν. and Tsimidou Μ.Ζ.* (2007). Changes in the catechin and epicatechin content of grape seeds on storage under different water activity (a w ) conditions. Food Chemistry, 105 (4), 1504-1511. Τα γίγαρτα αποτελούν υποπροϊόντα της οινοποιητικής διαδικασίας, η οποία είναι κατεξοχήν εποχική. Ο τεράστιος όγκος των στεμφύλων που προκύπτει και τμήμα αυτών αποτελούν τα γίγαρτα, είναι αναγκαίο να αποθηκευθεί και να κατεργαστεί σταδιακά. Στην παρούσα εργασία αξιολογήθηκε η επίδραση των συνθηκών αποθήκευσης -και ειδικότερα της σχετικής υγρασίας- των γιγάρτων που αποτελούν υποπροϊόντα της ερυθρής οινοποίησης, στα επίπεδα και την αντιοξειδωτική ικανότητα των φαινολικών συστατικών που περιέχονται σε αυτά. Οι δοκιμές έγιναν σε συνθήκες σχετικής υγρασίας ίσης με 33, 53 και 75%, θερμοκρασία 25 ο C και χρόνο αποθήκευσης έως 50 ημέρες. Για την παρακολούθηση των μεταβολών πραγματοποιήθηκε ποσοτικός προσδιορισμός των ολικών φαινολών με τη μέθοδο Folin-Ciocalteu, υγροχρωματογραφική ανάλυση RP-HPLC των δύο κυριότερων φαινολικών μονομερών των γιγάρτων, κατεχίνης και επικατεχίνης, και εκτίμηση της ικανότητας δέσμευσης της ελεύθερης ρίζας DPPH. Από τα αποτελέσματα προέκυψε μία σημαντική μείωση της περιεκτικότητας σε ολικές φαινόλες κατά την αποθήκευση μόνο στην περίπτωση σχετικής υγρασίας ίσης με 75%. Και τα επίπεδα της κατεχίνης και επικατεχίνης μειώθηκαν κατά την αποθήκευση, ιδιαίτερα σε συνθήκες σχετικής υγρασίας ίσης με 75%. Το φαινόμενο ήταν πιο έντονο στην περίπτωση της κατεχίνης. Η διερεύνηση ωστόσο της μεγαλύτερης αυτής ευαισθησίας με τη βοήθεια in vitro δοκιμών αντιοξειδωτικής δράσης, δε φανέρωσε διαφορετική συμπεριφορά και ευαισθησία στην οξείδωση της κατεχίνης έναντι της επικατεχίνης. Η διατήρηση της αντιοξειδωτικής ικανότητας των γιγάρτων, η οποία παρατηρήθηκε, στα αρχικά επίπεδα αποδόθηκε στην απελευθέρωση λόγω υδρόλυσης τόσο γαλλικού οξέος, όσο και επικατεχίνης η οποία αντισταθμίζει την ποσότητα η οποία αποικοδομείται. 4 Koundouras S.*, Hatzidimitriou E., Karamolegkou M., Dimopoulou E., Kallithraka S., Tsialtas S., Zioziou E., Nikolaou N. and Kotseridis Y. (2009). Irrigation and rootstock effects on the phenolic concentration and aroma potential of Vitis vinifera L. cv. Cabernet Sauvignon grapes. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 57 (17), 7805 7813. Στην εργασία μελετήθηκε η επίδραση της άρδευσης και του υποκειμένου της αμπέλου, στο φαινολικό και αρωματικό δυναμικό σταφυλιών από την ποικιλία Cabernet Sauvignon (Vitis vinifera L.). Το πείραμα διεξήχθη σε παραγοντικό πειραματικό σχέδιο με τρία επίπεδα άρδευσης (πλήρης αναπλήρωση ΠΑ - 100% των απωλειών μέσω της εξάτμισης και διαπνοής, μερική αναπλήρωση ΜΑ - 50% και απουσία άρδευσης ΑΑ) και δύο υποκείμενα διαφορετικής ανθεκτικότητας στην ξηρασία (1103Ρ και SO4), κατά τα έτη 2005 και 2006. Η εκτίμηση του φαινολικού δυναμικού των φλοιών και γιγάρτων των σταφυλιών έγινε με υγρή χρωματογραφία υψηλής πίεσης (HPLC) ενώ αυτή του αρωματικού δυναμικού έγινε έμμεσα μέσω του προσδιορισμού της δεσμευμένης μέσω γλυκοζιτικών δεσμών με ενώσεις μη φαινολικού τύπου γλυκόζης (phenol free glycosyl glucose, PFGG). Προσδιορίστηκαν

ακόμη οι ολικές ανθοκυάνες στους φλοιούς και οι ολικές φαινόλες (Folin Ciocalteu) στα γίγαρτα και στους φλοιούς. Η περιορισμένη παροχή νερού (ΑΑ και ΜΑ) μείωσε σημαντικά το μέγεθος της ράγας, χωρίς όμως να μεταβάλει τη σχέση γλεύκους/ξηρού υπολείμματος. Η πρώιμη υδατική καταπόνηση (πριν από τον περκασμό) επέδρασε θετικά στη συγκέντρωση των ανθοκυανών στους φλοιούς, και ιδιαίτερα στα επίπεδα της μαλβιδίνης. Αντίθετα, τα επίπεδα των μονομερών ταννινών (ιδιαίτερα της κατεχίνης) και ολικών φαινολών στα γίγαρτα επηρεάστηκαν περισσότερο από το υδατικό καθεστώς της περιόδου ωρίμανσης και ήταν χαμηλότερα στα σταφύλια των επεμβάσεων που δέχτηκαν μειωμένη παροχή νερού (ΑΑ και ΜΑ), υποδηλώνοντας μία μικρότερη συμμετοχή των γιγάρτων στο ολικό φαινολικό περιεχόμενο των ραγών σε αυτές τις επεμβάσεις. Η επέμβαση ΑΑ παρουσίασε επίσης το υψηλότερο αρωματικό δυναμικό των σταφυλιών (PFGG). Το υποκείμενο επέδρασε σημαντικά μόνο στην περιεκτικότητα των γιγάρτων σε μονομερείς ταννίνες, με αυξημένες τιμές στα γίγαρτα των φυτών εμβολιασμένων σε 1103Ρ, πιθανώς λόγω της μεγαλύτερης πυκνότητας του φυλλώματος σ αυτό το υποκείμενο και της επακόλουθης σκίασης των σταφυλιών. 5 Glampedaki P., Hatzidimitriou E.*, Paraskevopoulou A. and Pegiadou Koemtzopoulou S. (2010). Surface tension of still wines in relationship with some of their constituents: A simple determination of ethanol content. Journal of Food Composition and Analysis, 23 (4), 373-381. Στην εργασία αυτή έγινε μια προσπάθεια εύρεσης συσχέτισης ανάμεσα στην επιφανειακή τάση και τα αναλυτικά χαρακτηριστικά ήρεμων οίνων με απώτερο στόχο την πρόβλεψη της περιεκτικότητάς τους σε αιθανόλη, πρωτεΐνες και ταννίνες. Για το σκοπό αυτό, προσδιορίστηκε καταρχήν η επιφανειακή τάση (τεχνική Wilhelmy) πρότυπων διαλυμάτων αιθανόλης, πρωτεΐνης BSA και ταννινών ενώ σε δεύτερο στάδιο προσδιορίστηκαν η επιφανειακή τάση και τα αναλυτικά χαρακτηριστικά δειγμάτων ήρεμων, λευκών και ερυθρών οίνων από γηγενείς ποικιλίες με χρωματογραφικές (GC/FID και HPLC) και φασματομετρικές μεθόδους (UV-Vis και FTIR). Από τη στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων προέκυψε στατιστικώς σημαντική σχέση ανάμεσα στην επιφανειακή τάση και δώδεκα αναλυτικές παραμέτρους (αιθανόλη, πρωτεΐνες, ταννίνες, κάλιο, νάτριο, ολικές φαινόλες, μεθανόλη, πτητική οξύτητα, ph, ολικό SO2 και μηλικό οξύ). Το βέλτιστο γραμμικό μαθηματικό μοντέλο επιτεύχθηκε για την αιθανόλη καθώς μπορεί να προβλέψει σε ποσοστό 91,4% τον αλκοολικό τίτλο ενός οίνου από τον προσδιορισμό της επιφανειακής τάσης και μόνο, αποτελώντας ένα απλό και γρήγορο τρόπο εκτίμησης αυτής της βασικής οινολογικής παραμέτρου. ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ (ΕΡΓΑΣΙΕΣ 6-9) 6 Karamanidou A., Kallithraka S. and Hatzidimitriou E.* (2011). Fining of red wines: effects on their analytical and sensory parameters. Journal International des Sciences de la Vigne et du Vin, 45, (1), 47-60. Στην εργασία μελετήθηκε η επίδραση της διαύγασης με χρήση πρωτεϊνών, σε επιλεγμένες οινολογικές παραμέτρους, σε οίνους που παράγονται από γηγενείς ερυθρές ποικιλίες σταφυλιού. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν τρία διαφορετικά εμπορικά σκευάσματα ζελατίνης και ένα σκεύασμα αλβουμίνης αυγού, σε τρεις δοσολογίες που χρησιμοποιούνται συνήθως κατά την οινοποίηση. Οι ποικιλίες που επιλέχτηκαν ήταν