Ηµερίδα εκπαιδευτικών Φυσικής Αγωγής Κατερίνη, 10-10-2008 Η Παιδαγωγική του ΣΧΕ ΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Μέθοδος Project) Γιώργος Περδίκης Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Τι σηµαίνει µέθοδος project; Ετυµολογία: projicio = προβάλλω, σχεδιάζω, σκοπεύω, βάζω κάτι στο µυαλό µου. Σηµερινή χρήση: Η λέξη project εµπεριέχει δύο έννοιες, το σχεδιασµό και την υλοποίηση του σχεδίου. Αποδόσεις στα ελληνικά των όρων project και µέθοδος project Μέθοδος των βιωµάτων (Κλεάνθους-Παπαδηµητρίου, 1952) Μέθοδος των σχεδίων (Γεωργούλης 1974) Σχέδιο δράσης (Πετρουλάκης 1960, κ.α.) Σχέδιο εργασίας (Ματσαγγούρας 1985) Βιωµατική επικοινωνιακή διδασκαλία (Χρυσαφίδης 1994) Μέθοδος project (Bαϊνά 1996, Ανθογαλίδου 1998, Ταρατόρη 2002)
Απόπειρες ορισµού της µεθόδου project (1) Σκόπιµη πράξη ολόψυχου ενδιαφέροντος (heartly purposeful act) που συντελείται σε κοινωνικό περιβάλλον (W. Kilpatrick, 1918) (2) Ένας τρόπος οµαδικής διδασκαλίας στην οποία συµµετέχουν αποφασιστικά όλοι και η ίδια η διδασκαλία διαµορφώνεται και διεξάγεται από όλους που συµµετέχουν (Karl Frey, 1986) (3) Μια µορφή Ι ΑΚΤΙΚΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ που έχει ως αφετηρία κάποιους προβληµατισµούς µεµονωµένων ατόµων ή του συνόλου της σχολικής οµάδας. Ο σχεδιασµός του µαθήµατος γίνεται µε ευθύνη της οµάδας και στοχεύει κυρίως στην ολοκλήρωση κάποιου έργου που οδηγεί στη λύση ενός προβλήµατος, που τις περισσότερες φορές έχει τη µορφή µιας κατασκευής (Χρυσαφίδης 1994).
Απόπειρες ορισµού της µεθόδου project (4) Κάθε οργανωµένη µαθησιακή δραστηριότητα, συλλογικής συνήθως µορφής, που αναπτύσσεται σε πλαίσιο ελεύθερης επιλογής µε βάση προκαθορισµένο σχέδιο και αποβλέπει στη διερεύνηση, οργάνωση και διαχείριση γνώσεων, υλικών, αξιών και δράσεων οι οποίες αφορούν ολιστικές καταστάσεις της πραγµατικότητας και ενδιαφέρουν άµεσα τους εµπλεκόµενους µαθητές ως άτοµα ή ως µέλη κοινωνικών οµάδων (Ματσαγγούρας 2003). Η µέθοδος project είναι µια ανοικτή διαδικασία µάθησης. Τα όρια και οι διαδικασίες της δεν είναι αυστηρά καθορισµένα. Επειδή δεν έχει σταθερά όρια και συγκεκριµένη δοµή, αδυνατούµε να της δώσουµε ακριβή ορισµό (Karl Frey 1986).
Βιώµατα και ενδιαφέροντα (ψυχολογικό στοιχείο) Σηµαντικές διαστάσεις της µεθόδου project (Ματσαγγούρας 2003) Στρατηγικός σχεδιασµός (µεθοδολογικό στοιχείο) Σκόπιµη παρέµβαση στο κοινωνικό πεδίο (κοινωνικό στοιχείο)
Σκόπιµο Ενδιαφέρον Κοµβικά στοιχεία σε κάθε ορισµό του Σχεδίου εργασίας (Ματσαγγούρας 2003) Συλλογικό Ελεύθερο Πραξιακό
Ιδεολογικές και θεωρητικές αφετηρίες της µεθόδου project Παιδαγωγικός πραγµατισµός (J. Dewey): «Μόνον η µάθηση που πραγµατοποιείται µε διαδικασίες δράσης και χειρισµού πραγµάτων προωθεί τη γνώση και τη γνωστική ανάπτυξη» Κύρια χαρακτηριστικά (Karl Frey 1986): Α. Οργανωµένη δράση ως κοινωνική ολοκλήρωση του ατόµου Β. Ρεαλιστική κοινωνική σχέση στο πλαίσιο της µάθησης Γ. Προσωπική συµβολή στην εξεύρεση λύσης Νέα Αγωγή - Προοδευτική εκπαίδευση Ευρωπαϊκό σχολείο εργασίας Βασικά χαρακτηριστικά Α. Αγωγή µέσα από βιώµατα Β. Μάθηση µέσα από την πράξη (Learning by doing) Γ. ιαµόρφωση της προσωπικότητας µέσα από την ικανοποίηση προσωπικών αναγκών. Μαθητοκεντρισµός («Από το παιδί» / Vom kinde aus) E. Αυτενέργεια Πρωτοβουλία Συµµετοχή.
Φάσεις εξέλιξης ενός project (1o παράδειγµα) 1 η φάση: Αναζήτηση και διερεύνηση του θέµατος 2 η φάση: Σχεδιασµός διδακτικών ενοτήτων - δραστηριοτήτων 3 η φάση: ιεξαγωγή των δραστηριοτήτων 4 η φάση: Αξιολόγηση
Φάσεις εξέλιξης ενός project (2o παράδειγµα) 1 η φάση: προτάσεις 2 η φάση: Εκφράζονται ελεύθερα ιδέες, σκέψεις, εµπνεύσεις, γίνονται ιευκρινίζονται οι ιδέες, προτάσεις κλπ 3 η φάση: 4 η φάση: 5 η φάση: 6 η φάση: 7 η φάση: 8 η φάση: 9 η φάση: οµάδας 10 η φάση: Εξετάζονται και αξιολογούνται επιθυµίες Αποσαφηνίζονται ανάγκες των µελών Κρίνονται απόψεις Λαµβάνονται αποφάσεις Προγραµµατίζονται ενέργειες Πραγµατοποιούνται όσα έχουν προγραµµατιστεί Βιώνονται όσα δηµιουργήθηκαν µέσα από τις ενέργειες της Επανεξετάζεται κριτικά η όλη διαδικασία.
Βασική δοµή και κύρια στοιχεία ενός project (Frey 1986) Πρωτοβουλία Πιθανή περάτωση Ανταλλαγή απόψεων σχετικά µε την πρωτοβουλία Πιθανή περάτωση Από κοινού διαµόρφωση του πλαισίου δράσης Κατά τη διάρκεια του project παρεµβάλλονται: ιαλείµµατα ενηµέρωσης ιαλείµµατα ανατροφοδότησης Υλοποίηση όσων έχουν προγραµµατιστεί Περάτωση του project
Τρόποι περάτωσης του project Α. Συνειδητός τερµατισµός (όταν έχει επιτευχθεί ο σκοπός ή έχει εξαντληθεί ο προκαθορισµένος χρόνος) Β. Επανασύνδεση µε την αρχική πρωτοβουλία Γ. Εφαρµογή του project στην καθηµερινή πράξη
Χαρακτηριστικά γνωρίσµατα της µεθόδου project (Bastian/Gudjions 1991) 1. Σχέση µε βιωµατικές καταστάσεις 2. Προσανατολισµός στα ενδιαφέροντα των µελών της οµάδας 3. Αυτο-οργάνωση, οργάνωση, υπευθυνότητα 4. Κοινωνική σηµασία 5. Συστηµατική οργάνωση 6. ηµιουργία, παραγωγή ενός προϊόντος 7. Συµµετοχή όσο δυνατόν περισσότερων αισθήσεων 8. Κοινωνική µάθηση 9. ιακλαδικό µάθηµα 10. Σύνδεση µε τα µαθήµατα
Γνωρίσµατα της µεθόδου project (Χρυσαφίδης 1991) 1. Λειτουργεί στο πλαίσιο ανοικτών αναλυτικών προγραµµάτων 2. Ενισχύει την ενεργητική συµµετοχή των µαθητών 3. ίνει έµφαση στην καθηµερινότητα 4. Καλλιεργεί τη δηµιουργική σκέψη 5. Λαµβάνει υπόψη τις κλίσεις των µαθητών 6. Αντιµετωπίζει τη γνώση σφαιρικά 7. Τονίζει την αξία της χειρωνακτικής εργασίας 8. Καλλιεργεί αµφίδροµη σχέση µε την κοινωνία 9. Επιδιώκει την εµπλοκή των γονέων στη διδακτική πράξη
ιάρκεια των σχεδίων projects (Frey 1986) Μικρά projects (2-6 ώρες) Μέτρια projects (Μια µέρα έως µια εβδοµάδα) Μεγάλα projects (Πάνω από µια εβδοµάδα)
Πρακτικές προϋποθέσεις της µεθόδου project 1. Η διάθεση του χρόνου 2. ιαµόρφωση του περιβάλλοντος 3. Οι χώροι στα σχολεία 4. Η διάταξη της επίπλωσης 5. Η συνεργασία µε εξωσχολικούς παράγοντες 6. Η συνεργασία µε τους γονείς των µαθητών 7. ιευθέτηση διοικητικών θεµάτων
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη µέθοδο project α. ράση από το παρασκήνιο β. Παροχή βοήθειας όταν είναι απαραίτητη γ. Συµµετοχή µε ίσους όρους δ. Υποµονή, όχι παρέµβαση
Τα όρια της µεθόδου project Τα σχέδια εργασίας δεν προσφέρονται: α. Για εµφανή και µετρήσιµα αποτελέσµατα στο τέλος της διαδικασίας β. Όταν υπάρχει λίγος διαθέσιµος χρόνος για συγκεκριµένες αποδόσεις γ. Για αυστηρά προκαθορισµένα περιεχόµενα µάθησης (κλειστά αναλυτικά προγράµµατα)
ιδακτικά αντικείµενα για τα οποία η µέθοδος project είναι η πλέον κατάλληλη Σχολικές δραστηριότητες (Περιβαλλοντική εκπαίδευση, αγωγή υγείας, αγωγή καταναλωτή, αγωγή σταδιοδροµίας, πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες) Τοπική Ιστορία ιαπολιτισµική εκπαίδευση Ανοικτά αναλυτικά προγράµµατα ιαθεµατικά αναλυτικά προγράµµατα
Ευχαριστούµε για την υποµονή σας