Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 28.4.2016 2015/2258(INI) ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων προς την Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, ιδίως όσον αφορά τις καταληκτικές παρατηρήσεις της επιτροπής του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (CRPD) (2015/2258(INI)) Εισηγήτρια: Nessa Childers AD\1093354.doc PE577.058v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PA_NonLeg PE577.058v02-00 2/2 AD\1093354.doc
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων καλεί την Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις: 1. τονίζει τη στενή συσχέτιση της αναπηρίας, που θίγει το 15 % περίπου του πληθυσμού της ΕΕ, με την κακή υγεία, που προκαλεί δυσχέρειες και έμμονα εμπόδια προσβασιμότητας, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή ή ανεκπλήρωτη παροχή υπηρεσιών υγείας σε άτομα με αναπηρία, μεταξύ άλλων όταν η αναπηρία οφείλεται σε παρενέργεια φαρμάκου επισημαίνει ότι η έλλειψη πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας επιδρά αρνητικά στην ικανότητα των ατόμων με αναπηρία να ζουν ανεξάρτητα, ενταγμένοι στο κοινωνικό σύνολο και ισότιμα με τους άλλους 2. διαπιστώνει με ανησυχία ότι τα άτομα με αναπηρίες αναφέρουν πολύ συχνότερα κρούσματα ανεπαρκούς ή και άρνησης παροχής φροντίδας, καθώς και εξαναγκαστικής ή κακής θεραπευτικής αγωγής, επισημαίνοντας την έλλειψη κατάρτισης των επαγγελματιών του τομέα της υγείας ως προς τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες σε υγειονομική περίθαλψη ζητεί από τα κράτη μέλη να επενδύσουν στην κατάρτιση των επαγγελματιών που ασχολούνται με την αγωγή και φροντίδα ατόμων με αναπηρία 3. τονίζει την ανάγκη του να εξεταστούν και να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα διατομεακών και πολλαπλών διακρίσεων, λόγω της πολύ υψηλής συχνότητας αναφορών για σοβαρά προβλήματα υγείας σε γυναίκες με αναπηρίες, των συνολικά υψηλότερων ποσοστών προβλημάτων υγείας στον γυναικείο πληθυσμό και ιδιαίτερα στις μετανάστριες, τις πρόσφυγες και τις αιτούσες άσυλο, καθώς και άλλων περιστατικών αποτρέψιμων διακρίσεων εναντίον ατόμων με αναπηρίες, όπως είναι οι διακρίσεις που οφείλονται στο φύλο, τον γενετήσιο προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου 4. καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν νομικές διατάξεις και διαδικασίες που αναγνωρίζουν ρητά, αποτρέπουν και αντιμετωπίζουν πολλαπλές και διατομεακές διακρίσεις και να λάβουν τα ενδεδειγμένα μέτρα για να εξασφαλίσουν την ευαισθητοποίηση και την κατάρτιση και δημόσιων και ιδιωτικών φορέων σχετικά με τις πολλαπλές και διατομεακές διακρίσεις, με ιδιαίτερη προσοχή στις γυναίκες, στα παιδιά, στις λεσβίες, στους ομοφυλόφιλους, στους αμφιφυλόφιλους, στους διεμφυλικούς και στους μεσοφυλικούς (ΛΟΑΔΜ) καθώς και τους μετανάστες με αναπηρία 5. τονίζει ότι η εν πλήρει επιγνώσει συγκατάθεση και οι προσβάσιμες διαδικασίες αποτελούν προϋπόθεση για το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να λαμβάνουν στη μεγαλύτερη δυνατή έκταση ελεύθερα αποφάσεις για την ιατρική αγωγή τους, με ιδιαίτερη προσοχή στα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες ζητεί να τίθενται τα δικαιώματα των ασθενών στο επίκεντρο της φροντίδας 6. υπενθυμίζει την προνομιακή θέση της Επιτροπής όσον αφορά τη διευκόλυνση και ενθάρρυνση της εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών στα κράτη μέλη σε σχέση με την ισότιμη πρόσβαση στις καθιερωμένες υπηρεσίες υγείας και την παροχή φροντίδας και αγωγής ειδικά για τις αναπηρίες 7. καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει τη διάσταση της αναπηρίας στους μηχανισμούς και AD\1093354.doc 3/3 PE577.058v02-00
τις πολιτικές της στον τομέα της υγείας, ως συμβολή για καλύτερους δείκτες υγείας των ατόμων με αναπηρίες στα κράτη μέλη, μέσω μιας καλύτερης σωματικής, περιβαλλοντικής και αισθητηριακής προσβασιμότητας, καλύτερης ποιότητας και πιο προσιτών τιμών, κατά την ανάπτυξη δε αυτών των μηχανισμών και πολιτικών, να ενσωματώσει μια εκτενή διαδικασία διαβούλευσης με τα άτομα με αναπηρίες 8. ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεργαστούν στη δημιουργία υποστηρικτικών δομών, για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των παιδιών και εφήβων με αναπηρίες επισημαίνει ειδικότερα την ανάγκη προαγωγής της ανάπτυξής τους μέσα στους κόλπους της οικογένειας και της κοινότητας, με περιορισμό των περιπτώσεων ιδρυματοποίησης 9. επαναλαμβάνει ότι τα αναπαραγωγικά δικαιώματα συγκαταλέγονται μεταξύ των θεμελιωδών ελευθεριών που εγγυώνται η Διακήρυξη της Βιέννης με το σχετικό πρόγραμμα δράσης της καθώς και η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων: του δικαιώματος στην ισότητα και στην απαλλαγή από τις διακρίσεις, του δικαιώματος στο γάμο και στη δημιουργία οικογένειας του δικαιώματος στην ολοκληρωμένη υγειονομική περίθαλψη ως προς την αναπαραγωγή, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών οικογενειακού προγραμματισμού και υγειονομικής περίθαλψης για τις μητέρες, της εκπαίδευσης και της πληροφόρησης του δικαιώματος στην κατόπιν ενημερώσεως συναίνεση για κάθε ιατρική διαδικασία, όπως, μεταξύ άλλων, η στείρωση και η άμβλωση τέλος, του δικαιώματος στην προστασία από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση 10. καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν μέτρα που να διασφαλίζουν ότι όλες οι υπηρεσίες υγείας και άλλες που παρέχονται σε γυναίκες με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών που αφορούν την αναπαραγωγική και τη διανοητική υγεία, είναι προσβάσιμες και βασίζονται στην ελεύθερη και κατόπιν ενημερώσεως συναίνεση του ατόμου στο οποίο απευθύνονται 11. προτρέπει τα κράτη μέλη να εγκρίνουν κατευθυντήριες γραμμές για να διασφαλίσουν ότι όλες οι υπηρεσίες που αφορούν την εκπαίδευση, την ενημέρωση, την υγεία, και ειδικότερα τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, είναι διαθέσιμες στις γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρίες σε προσβάσιμη μορφή, κατάλληλη για την ηλικία τους, συμπεριλαμβανομένων της νοηματικής γλώσσας, της γλώσσας Μπράιγ, της απτικής επικοινωνίας, κειμένων με μεγεθυσμένους χαρακτήρες και άλλων εναλλακτικών τρόπων, μέσων και μορφών επικοινωνίας 12. καλεί επιπλέον τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι δεν επιτρέπονται νομικά η παροχή θεραπείας και ο εγκλεισμός παρά τη θέληση του ασθενούς, σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή πρότυπα 13. επισημαίνει ότι η έλλειψη αναλυτικών δεδομένων και στατιστικών στοιχείων σε υποεθνικό επίπεδο και ανά υπο-ομάδα του πληθυσμού είναι φραγμός στη διαμόρφωση επαρκών πολιτικών για τη μείωση των ανισοτήτων στην πρόσβαση καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τα κράτη μέλη εναρμονίζοντας τον ορισμό και τη συγκέντρωση δεικτών χρόνου αναμονής αλλά και προσδιορίζοντας και επιβάλλοντας πρότυπα προσβασιμότητας στις εγκαταστάσεις υπηρεσιών υγείας για τα άτομα με αναπηρία 14. καλεί την Επιτροπή να μη στηρίζει μέτρα λιτότητας που αναμένεται να επιφέρουν PE577.058v02-00 4/4 AD\1093354.doc
εκτεταμένες αρνητικές επιπτώσεις σε ολόκληρη την ΕΕ όσον αφορά την παροχή επαρκούς περίθαλψης σε άτομα με αναπηρία 15. καλεί τα κράτη μέλη να μην προβούν σε περικοπές των παροχών, των δημοτικών υπηρεσιών και των υγειονομικών υπηρεσιών για τα άτομα με αναπηρίες, καθώς οι περικοπές αυτές επιδεινώνουν την υγεία και την ευεξία των ατόμων με αναπηρίες και των συγγενών τους που τα φροντίζουν 16. καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει ειδική για τις αναπηρίες συνιστώσα στην οδηγία περί διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης και καλεί τα κράτη μέλη να διευρύνουν την εφαρμογή της, υπό το πρίσμα των αναγκών των ατόμων με αναπηρίες και του δικαιώματός τους να γνωρίζουν και να αξιοποιούν προς όφελός τους, σε ίση βάση με άλλους, τις διατάξεις και τους μηχανισμούς που προβλέπονται στην οδηγία, επί των οποίων χαμηλά επίπεδα ενημέρωσης έχει ακόμη και ο γενικός πληθυσμός 17. καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει πανενωσιακή καθοδήγηση για τα εθνικά σημεία επαφής σχετικά με την παροχή προσβάσιμης πληροφόρησης σε όλους τους ασθενείς σχετικά με τη φροντίδα σε άλλα κράτη μέλη, συνεκτιμώντας τον ιδιαίτερο ρόλο των οργανώσεων ασθενών 18. ενθαρρύνει την Επιτροπή να βοηθήσει τα κράτη μέλη και τα μέλη των ευρωπαϊκών δικτύων αναφοράς να επεκτείνουν τους πόρους και την εμπειρογνωμοσύνη των δικτύων σε μορφές αναπηρίας οι οποίες, αν και δεν είναι αναγκαστικά σπάνιες, απαιτούν επίσης υγειονομική περίθαλψη υψηλής ειδίκευσης από πολυδύναμες ομάδες υγειονομικού προσωπικού και συγκέντρωση γνώσης και πόρων μέσω αυτού του πλαισίου 19. χαιρετίζει το πιλοτικό σχέδιο σχετικά με την Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας ενθαρρύνει όλα τα κράτη μέλη να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας και ζητεί από την Επιτροπή να διαθέσει, εάν χρειαστεί, τους απαιτούμενους προς τον σκοπό αυτό οικονομικούς πόρους, ώστε η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας να εξελιχθεί σε πανενωσιακό σχέδιο 20. καλεί την Επιτροπή και από τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε τα άτομα με αναπηρίες και οι φροντιστές τους να έχουν πλήρη πρόσβαση στις ηλεκτρονικές και κινητές υπηρεσίες υγείας, εφαρμογές και συσκευές, και ειδικότερα στον αριθμό έκτακτης ανάγκης 112, ο οποίος πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιείται ευχερώς σε ολόκληρη την Ευρώπη, και στο προηγμένο σύστημα εντοπισμού κινητών (AML), και ότι θα αξιοποιήσουν περαιτέρω τις δυνατότητες της τηλεϊατρικής για να βελτιώσουν την πρόσβαση και φροντίδα σε αυτό το πλαίσιο. 21. σημειώνει ότι, εντός της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020, τα Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία διαθέτουν περιθώριο για δράσεις που θα αποβλέπουν στην προώθηση των στόχων της σύμβασης ζητεί κατά συνέπεια να γίνεται πιο προσηλωμένη στο στόχο χρήση των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ, η οποία θα συμπληρώνεται, όπου χρειάζεται, με εθνικά μέτρα ως ένα από τα εργαλεία για να προωθηθεί η περίθαλψη υψηλής ποιότητας στα άτομα με αναπηρία ανάλογα με την κατάστασή τους, να εξαλειφθούν οι ανισομέρειες όσον αφορά την πρόσβαση στη φροντίδα, να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία και να προαχθεί η προσβασιμότητά τους στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών, εφαρμογών και συσκευών AD\1093354.doc 5/5 PE577.058v02-00
22. τονίζει ότι πρέπει να βελτιωθεί η προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία στις υπηρεσίες και τα προϊόντα υγείας επισημαίνει ότι η ύπαρξη φραγμών οικονομικής φύσης και σχετιζόμενων με την ισοσκέλιση κόστους-οφέλους εμποδίζει την ανάπτυξη και υλοποίηση της προσβασιμότητας εκτιμά πως μια μεγαλύτερη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες στις φάσεις ανάπτυξης των εν λόγω προϊόντων και υπηρεσιών του τομέα της υγείας θα συμβάλει θετικά στα ζητήματα ασφάλειας και προσβασιμότητας 23. ζητεί την πλήρη συμμετοχή των οργανώσεων ατόμων με αναπηρίες στην ανάπτυξη και αναθεώρηση των πολιτικών για την αναπηρία 24. υπογραμμίζει ότι τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν προβλήματα και στην αγορά ψηφιακής κινητικότητας και ζητεί να διευκολυνθεί η πρόσβαση όλων των ατόμων με οποιαδήποτε μορφή αναπηρίας σε προσβάσιμες γλώσσες, μορφοτύπους και τεχνολογίες κατάλληλες για διαφορετικά είδη αναπηρίας, συμπεριλαμβανομένων της νοηματικής γλώσσας, του κώδικα Μπράιγ, των συστημάτων υποβοηθούμενης και εναλλακτικής επικοινωνίας και άλλων προσβάσιμων μέσων, καταστάσεων και μορφών επικοινωνίας της επιλογής τους, όπως είναι η αναγνώσιμη γλώσσα, οι υπότιτλοι και τα προσωπικά γραπτά μηνύματα, ιδίως σε ό,τι αφορά υγειονομικές πληροφορίες, με τη χρήση περισσότερων του ενός αισθητηριακών διαύλων 25. ενθαρρύνει την Επιτροπή να καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες για να τονώσει την υγειονομική πρόληψη και περίθαλψη, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις σοβαρές ανισότητες στην υγεία και την πρόσβαση στις σχετικές υπηρεσίες, ανισότητες που θίγουν τα πιο ευάλωτα άτομα με αναπηρίες 26. ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν την ένταξη των νόσων εξασθένισης της μνήμης στις αναπηρίες 27. ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προχωρήσουν το συντομότερο στη χάραξη ευρωπαϊκής στρατηγικής για την παροχή βοήθειας στα άτομα με αναπηρίες 2010-2020 28. καλεί την Επιτροπή να συμπληρώσει την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία βάσει της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, με σαφή καθορισμό χρονοδιαγράμματος, κριτηρίων αναφοράς και δεικτών 29. καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία μια ειδική ενότητα για την προστασία των μη αυτοεξυπηρετούμενων ατόμων με αναπηρία, τα οποία στερούνται οικογενειακής υποστήριξης επισημαίνει ότι η ενότητα αυτή πρέπει να εξετάζει τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες από κάθε άποψη, αλλά πρώτα από όλα από κοινωνική και υγειονομική άποψη 30. προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν δεόντως τον σημαντικότατο ρόλο των συγγενών που φροντίζουν τα άτομα με αναπηρίες και να διασφαλίσουν ότι και αυτοί θα έχουν την ενδεδειγμένη πρόσβαση στις υγειονομικές υπηρεσίες, δεδομένου του αντικτύπου που έχει η παροχή φροντίδας σε άτομα με αναπηρίες επί της δικής τους σωματικής και διανοητικής υγείας και ευεξίας 31. τονίζει ότι προϋπόθεση για την εξάλειψη των διακρίσεων εις βάρος ατόμων με αναπηρίες σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασής τους στην υγειονομική περίθαλψη, είναι η έγκριση και εφαρμογή της οριζόντιας οδηγίας για την ίση PE577.058v02-00 6/6 AD\1093354.doc
μεταχείριση AD\1093354.doc 7/7 PE577.058v02-00
PE577.058v02-00 8/8 AD\1093354.doc
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ημερομηνία έγκρισης 26.4.2016 Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας +: : 0: 56 0 8 Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία Αναπληρωτές (άρθρο 200 παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία Marco Affronte, Margrete Auken, Pilar Ayuso, Zoltán Balczó, Ivo Belet, Simona Bonafè, Biljana Borzan, Lynn Boylan, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Alberto Cirio, Birgit Collin-Langen, Mireille D Ornano, Seb Dance, Angélique Delahaye, Jørn Dohrmann, Ian Duncan, Stefan Eck, Bas Eickhout, Eleonora Evi, José Inácio Faria, Francesc Gambús, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Jens Gieseke, Julie Girling, Matthias Groote, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, Anneli Jäätteenmäki, Jean-François Jalkh, Benedek Jávor, Karin Kadenbach, Kateřina Konečná, Giovanni La Via, Peter Liese, Norbert Lins, Susanne Melior, Miroslav Mikolášik, Massimo Paolucci, Gilles Pargneaux, Piernicola Pedicini, Bolesław G. Piecha, Pavel Poc, Daciana Octavia Sârbu, Davor Škrlec, Renate Sommer, Estefanía Torres Martínez, Nils Torvalds, Tom Vandenkendelaere, Jadwiga Wiśniewska, Damiano Zoffoli Clara Eugenia Aguilera García, Nicola Caputo, Giorgos Grammatikakis, Merja Kyllönen, Gesine Meissner, Marijana Petir, Gabriele Preuß, Jasenko Selimovic, Kay Swinburne, Keith Taylor, Mihai Ţurcanu Marie-Christine Boutonnet AD\1093354.doc 9/9 PE577.058v02-00