ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 9/10/2016 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Στο κείμενο ο συγγραφέας αναλύει την άρρηκτη σχέση της δημοκρατίας με την παιδεία. Αρχικά καταγράφει τα τυπικά γνωρίσματα της πρώτης, στη συνέχεια όμως αναφέρεται στα ουσιαστικά γνωρίσματά της που αφορούν στην πνευματική, ηθική, κοινωνική και πολιτική καλλιέργεια των πολιτών. Στη συνέχεια διαπιστώνει ότι τα παραπάνω διαμορφώνονται και εξασφαλίζονται μέσω της παιδείας,της οποίας η σύνδεση με τη δημοκρατία είναι άμεση. Παράλληλα καταγράφει τις συνέπειες από την πιθανή έλλειψη παιδείας που οδηγούν στην ανάγκη ενίσχυσής της, κυρίως μέσω των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Κλείνοντας τονίζει ότι τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με ένα ενδυναμωμένο,μέσω της παιδείας, σύγχρονο δημοκρατικό πολίτευμα. (99 λέξεις) Β1. α) Σωστό β) Λάθος γ) Σωστό δ) Λάθος ε) Λάθος Β2. Θεματική περίοδος: «To χαμηλό όμως τη δημοκρατία.» Λεπτομέρειες - σχόλια: «Ευνοούν.. της δημοκρατίας.» Κατακλείδα συμπέρασμα: Δεν υπάρχει Η παράγραφος αναπτύσσεται με τη μέθοδο των αιτιών και αποτελεσμάτων,καθώς σε αυτή αναλύονται οι συνέπειες της απαιδευσίας των πολιτών. Φράση κλειδί: «εγκυμονούν μεγάλους κινδύνους» Β3. Η τελευταία παράγραφος του κειμένου διαρθρώνεται με επαγωγική συλλογιστική πορεία με αίτιο αποτέλεσμα γιατί ξεκινά από την ειδική θέση διαπίστωση που αναφέρεται στην ύπαρξη σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων συνεχίζει με ενδιάμεσες θέσεις διαπιστώσεις που υποστηρίζουν ότι τα φαινόμενα αυτά φαντάζουν ανεξέλεγκτα και αναζωπυρώνουν επικίνδυνες ιδεολογίες και καταλήγει στο γενικότερο συμπέρασμα ότι η δημοκρατία ενισχυμένη μέσω της παιδείας μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπισή τους. Η επαγωγή μας είναι τέλεια, γιατί μας οδηγεί σε βέβαιο συμπέρασμα. Β4. βούληση = θέληση, ερείσματα = στηρίγματα, συντελεί = συμβάλλει - βοηθά, αλληλένδετες = αλληλοεξαρτώμενες, νηφάλια = ήρεμη, αναζωπύρωση = αναθέρμανση, επανεμφάνιση, πρόσφορο = γόνιμο, κατάλληλο. Β5. Τυπικά ουσιαστικά, απαραίτητο προαιρετικό, απαιδευσία παιδεία, καλλιέργεια, άτρωτη τρωτή. Β6. βέβαια: δηλώνει βεβαιότητα, πεποίθηση λοιπόν: δηλώνει συμπέρασμα, όμως: δηλώνει αντίθεση εναντίωση, και: δηλώνει προσθήκη. Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 1
Γ. Επικοινωνιακό πλαίσιο: Άρθρο Το άρθρο διαθέτει τίτλο αλλά και προαιρετικά αποφώνηση στο τέλος του, κάτω δεξιά «Υπογραφή αρθρογράφου» Ο πρόλογος του άρθρου έχει επικαιρικό χαρακτήρα, δηλαδή αφορμάται πάντα από ένα επίκαιρο γεγονός το οποίο σχολιάζει ή και ερμηνεύει. Το ύφος του συγκεκριμένου άρθρου πρέπει να είναι σοβαρό και να χρησιμοποιηθεί το γ πρόσωπο, ώστε να διασφαλιστεί η αντικειμενικότητα στη διατύπωση των απόψεων, καθώς δημοσιεύεται σε κυριακάτικη εφημερίδα και το κοινό στο οποίο απευθύνεται ο συντάκτης του είναι απρόσωπο. Ενδεικτικός τίτλος «Ο Ρόλος της σύγχρονης εκπαίδευσης και η ανάγκη εκσυγχρονισμού της» Πρόλογος: Αφορμή για τη συγγραφή του άρθρου μπορεί να αποτελέσει έρευνα του Α.Π.Θ. που αναφέρεται στις απόψεις των Ελλήνων πολιτών για το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα όλων των βαθμίδων.στη συνέχεια ο πρόλογος μπορεί να συνεχίσει με την αναφορά στις έννοιες της παιδείας και της εκπαίδευσης και στον καίριο ρόλο τους στη ζωή των ανθρώπων. Παιδεία: με τον όρο παιδεία έχουμε μια αφηρημένη έννοια (γράμματα, επιστήμη, τέχνες...) και μια συγκεκριμένη (εκπαίδευση). Συχνά οι όροι παιδεία και εκπαίδευση χρησιμοποιούνται χωρίς διάκριση. Παράγοντες παιδείας: οικογένεια, σχολείο, κοινωνικό περιβάλλον διαπροσωπικές σχέσεις, πολιτεία (νόμοι, θεσμοί), εκκλησία, μέσα μαζικής ενημέρωσης, επάγγελμα, ψυχαγωγία, πολιτιστικές διαδικασίες, στρατός, αθλητισμός. Εκπαίδευση: αποτελεί θεσμοποιημένη έκφραση της παιδείας που πραγματώνεται μέσα από τη δράση κρατικών ή ιδιωτικών φορέων. Α Ζητούμενο: Σκοποί της σύγχρονης εκπαίδευσης 1.Ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας Καλλιεργούνται οι ιδιότητες και δεξιότητες των εκπαιδευόμενων, ώστε αυτοί να τείνουν προς την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους. Η εκπαίδευση πρέπει να αποσκοπεί στην ανάπτυξη του σώματος, στη δημιουργία υγιούς και αρμονικού κορμιού. Στην καλλιέργεια των νοητικών λειτουργιών (στην όξυνση της κρίσης, στην ενίσχυση της μνήμης, της φαντασίας, της παρατηρητικότητας, της αντίληψης). Στην ανάπτυξη των συναισθηματικών στοιχείων, στην ευαισθητοποίηση του ανθρώπου. Στη μετάδοση ηθικών αξιών, υψηλών ιδανικών και προτύπων που εξυψώνουν την ανθρώπινη οντότητα. Παρέχει πεδίο έμπνευσης για καλλιτεχνική δημιουργία και ενημερώνει για τα σύγχρονα και παλαιότερα ρεύματα. Θεμελιώδη στόχο της εκπαίδευσης αποτελεί και η μετάδοση γνώσεων που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες, π.χ. πληροφορική. Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 2
Απελευθερώνει το άτομο από προλήψεις και δεισιδαιμονίες (επιστημονική - τεχνολογική πρόοδος). Συμβάλλει στην ανάπτυξη και έκφραση της δημιουργικότητας των νέων. 2.Φορέας κοινωνικοποίησης Αναπτύσσεται η κοινωνική φύση και καλλιεργούνται οι κοινωνικές αρετές. Το νέο μέλος της κοινωνίας αποδέχεται τους κοινωνικούς θεσμούς και τις κοινωνικές αξίες. Προετοιμάζεται για το ρόλο που θα παίξει στα πλαίσια των κοινωνικών απαιτήσεων. Η εκπαίδευση συμβάλλει στην αποφυγή αντικοινωνικών πράξεων (βία, εγκληματικότητα) και αποκλίνουσας κοινωνικής συμπεριφοράς. Συμβάλλει τελικά στην ομαλή κοινωνική συμβίωση, στον κοινωνικό προβληματισμό, στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. 3.Φορέας επαγγελματικής κατάρτισης Η μελλοντική επαγγελματική αποκατάσταση του εκπαιδευόμενου εξαρτάται άμεσα από το εκπαιδευτικό σύστημα. Μεταδίδονται οι απαραίτητες γνώσεις για την επαγγελματική κατάρτιση και κατοχύρωση. Θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση για την αγορά εργασίας. Θα πρέπει, αφού εκτιμηθούν οι ιδιαίτερες δεξιότητες, δυνατότητες και κλίσεις του ατόμου, να οδηγηθεί σε ορθή επιλογή του επαγγέλματός του μέσω του Επαγγελματικού Προσανατολισμού. 4.Φορέας πολιτικής αγωγής Συντείνει στην πολιτική συνειδητοποίηση του ατόμου. Ενημέρωση για τις κοινωνικές δομές και διαδικασίες, τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις. Προωθεί τις δημοκρατικές αρχές και αξίες. (Δημοκρατική διαπαιδαγώγηση). Βοηθάει στη διατήρηση της εθνικής ενότητας, καλλιέργεια εθνικής συνείδησης, πατριωτισμού. Προωθεί την ειρήνη και το πνεύμα συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς, χωρίς αυτό να σημαίνει άρνηση της εθνικής μας ταυτότητας. (Διεθνισμός). Καλλιεργεί το οικουμενικό πνεύμα και τις ανθρωπιστικές αρχές στα άτομα. 5.Φορέας παράδοσης Η εκπαίδευση είναι βασικός φορέας μεταβίβασης της παράδοσης και της εθνικής κληρονομιάς. Μεταβιβάζει τα παραδοσιακά πολιτισμικά στοιχεία, έτσι ώστε το άτομο να γνωρίσει τις ρίζες του, να αποκτήσει συνείδηση της συνέχειάς του, να γίνει μέτοχος, αλλά και φορέας του πολιτισμού, που με τη σειρά του θα μεταλαμπαδεύσει στις επόμενες γενιές. 6.Επιστημονική - τεχνολογική πρόοδος Δίνει τη δυνατότητα της τεχνολογικής - επιστημονικής ανάπτυξης, καθώς μορφώνεται και εκπαιδεύει τους νέους. Γνωστοποιεί τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα επιστημονικά επιτεύγματα, που θα αποτελέσουν και τις προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη. Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 3
7.Οικονομία Η επαρκής ή πλημμελής επαγγελματική κατάρτιση, που συντελείται μέσω της εκπαίδευσης, επηρεάζει την οικονομική πορεία μιας κοινωνίας. Η εκπαίδευση συνδέεται άμεσα με την αγορά εργασίας και τον τεχνολογικό επιστημονικό χώρο, αφού προετοιμάζει άτομα ικανά να εργαστούν σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους. Β Ζητούμενο :Αρχές - προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων της σύγχρονης εκπαίδευσης 1. Προσανατολισμός σε μια σταθερή, υπερκομματική εκπαιδευτική πολιτική. 2. Επιβάλλεται η εκπαίδευση να έχει καθολικό χαρακτήρα. 3. Η παρεχόμενη γνώση να είναι εναρμονισμένη με την πρόοδο που σημειώνεται στους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας. 4. Ο χαρακτήρας της πρέπει να είναι ανθρωπιστικός και όχι μονοδιάστατα τεχνοκρατικός. Παράλληλα με τις τεχνολογικές γνώσεις να δίνεται έμφαση στην ανθρώπινη οντότητα και στις αξίες που τη διασφαλίζουν. 5. Πρέπει να χαρακτηρίζεται από δημοκρατικότητα, που θα συνοδεύεται από την υιοθέτηση του αμοιβαίου σεβασμού και την προώθηση του διαλόγου. 6. Οφείλει να αναπτύσσει όλα τα στοιχεία της ανθρώπινης προσωπικότητας και όχι μόνο τα νοητικά. 7. Κατάλληλη υποδομή (ανθρώπινο δυναμικό, κτίρια, εποπτικά μέσα). 8. Αναγκαία είναι η προώθηση της κριτικής σκέψης, η καλλιέργεια της κοινωνικής συνείδησης, η ενθάρρυνση της άμιλλας και όχι του ανταγωνισμού στις ανθρώπινες σχέσεις. Επίλογος: Επισήμανση του καίριου ρόλου της εκπαίδευσης σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, αποτελεί πρόκληση αλλά και ανάγκη για την ελληνική κοινωνία. ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΒΕΤΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΓΙΑΝΝΗΛΕΡ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΗΛΜΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΠΑΛΛΑ ΓΙΩΤΑ ΜΠΟΡΟΥΤΖΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΝΤΕΛΜΠΙΖΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Αποφώνηση (προαιρετικά): Υπογραφή αρθρογράφου Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 4
Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 5