Σχέδιο Μαθήματος Αρ. μαθητών: 20 Ενότητα: Αναπαραγωγή Τάξη: Γ Τίτλος μαθήματος: "Πώς μεταφέρεται η γύρη από άνθος σε άνθος;" (Υπαίθρια Μελέτη) Διδ. Περίοδος: 1x80 Σημεία έμφασης (π.χ Είδη λόγου/κειμένων, Γραμματική, Πειράματα, Έννοιες, Τραγούδια κ.ά ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο): Αφόρμηση: Όλες οι δραστηριότητες του παρόντος μαθήματος θα διεξαχθούν σε υπαίθριο χώρο υπο μορφή υπαίθριας μελέτης. Επομένως, ο χώρος που θα επιλεχθεί θα πρέπει να είναι κατάλληλος για τη διεκπεραίωση των διαφόρων δραστηριοτήτων, με αρκετά πλούσια χλωρίδα, την οποία θα μπορούν να παρατηρήσουν οι μαθητές. Ο/η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά να καθίσουν σε ένα ημικύκλιο στο χώρο της διεξαγωγής του μαθήματος για την εισαγωγή του μαθήματος. Στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός κινήται στον υπαίθριο χώρο, δείχνει στα παιδιά τα διάφορα άνθη που υπάρχουν τριγύρω και καλεί τα παιδιά να τα παρατηρήσουν. Υπενθυμίζει στα παιδιά πως το εσωτερικό του άνθους μοιάζει με ένα εργαστήριο στο οποίο υπάρχουν δύο βασικά εξαρτήματα: ο ύπερος (το θηλυκό όργανο του άνθους) και οι στήμονες (το αρσενικό όργανο του άνθους). Ο/η εκπαιδευτικός αναφέρει πως μια από τις διαδικασίες που λαμβάνει χώρα στο εργαστήριο του άνθους είναι η διαδικασία της επικονίασης κατά την οποία η γύρη μεταφέρεται από τους στήμονες στο στίγμα του υπέρου. Στόχοι Πορεία Δραστηριοτήτων Μέσα / Υλικά Αξιολόγηση Γνώσεις: Δραστηριότητα 1: Ας μοντελοποιήσουμε την επικονίαση - δύο μοντελοποιημένα Η αξιολόγηση των παιδιών τρισδιάστατα λουλούδια είναι κυρίως συντρέχουσα. ταυτίσουν τον ύπερο ως το θηλυκό και τους στήμονες ως το αρσενικό όργανο του άνθους, ώστε να κατανοήσουν τόσο την διαδικασία της επικονίασης όσο και της αναπαραγωγής. Στόχος της συγκεκριμένης δραστηριότητας είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τη διαδικασία της επικονίασης, παρακολουθώντας επίδειξη από τον εκπαιδευτικό, χρησιμοποιώντας τρισδιάστατα άνθη και τρισδιάστατες μέλισσες. Για την κατασκευή των δύο μοντέλων θα πρέπει να προσέξετε τα εξής: α) το σώμα της μέλισσας πρέπει να είναι κολλώδες και χνουδωτό ώστε να προσκολληθούν πάνω της οι κόκκοι γύρης (κόκκοι ρυζιού) β) το στίγμα του υπέρου πρέπει να είναι επίσης κολλώδες και χνουδωτό ώστε να εγκλωβιστούν σ' αυτό κόκκοι γύρης από το σώμα της μέλισσας - δύο μοντελοποιημένες τρισδιάστατες μέλισσες - ρύζι. ο/η εκπαιδευτικός κατά τη διεξαγωγή των υπαίθριων παιχνιδιών ενισχύει τις προσπάθειες των παιδιών παρέχοντας βοήθεια και στήριξη εκεί που χρίζεται αναγκαίο. Ακόμη μέσα από το φύλλο εργασίας 1 θα επιτευχθεί η αξιολόγηση
είναι σε θέση να περιγράφουν τη διαδικασία της επικονίασης (αυτοεπικονίαση,διαστ αυρωτής επικονίασης ) γνωρίσουν και να αναφέρουν τους βασικότερους επικονιαστές αναγνωρίζουν τους παράγοντες που προσελκύουν ένα επικονιαστή σε ένα άνθος Δεξιότητες: Ανάπτυξη δεξιοτήτων διερεύνησης, παρατήρησης, ομαδοποίησηςταξινόμησης. Ανάπτυξη της Τα παιδιά καλούνται να καθίσουν σε κύκλο στη χλόη. Με τη βοήθεια των δύο μοντελοποιημένων λουλουδιών και των δύο μοντελοποιημένων μελισσών, που έχουν προκατασκευαστεί, παρουσιάζεται αρχικά η διαδικασία της αυτεπικονίασης. Ο/η εκπαιδευτικός παίρνει το μοντελοποιημένο λουλούδι και τη μια μοντελοποιημένη μέλισσα. Μεταφέρει τη μέλισσα από τους στήμονες στο στίγμα του υπέρου εντός του ίδιου λουλουδιού. Τα παιδιά καλούνται να αναφέρουν τις παρατηρήσεις τους. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια του άλλου μοντελοποιημένου λουλουδιού και χρησιμοποιώντας την άλλη μοντελοποιημένη μέλισσα, παρουσιάζει τη διαδικασία της διασταυρωτής επικονίασης. Μεταφέρει αυτή τη φορά τη μέλισσα από τους στήμονες του ενός λουλουδιού στο στίγμα του υπέρου του άλλου μοντελοποιημένου λουλουδιού και εισαγάγει την έννοια της διασταυρωτής επικονίασης. Δραστηριότητα 2: Ποιοι παράγοντες προσελκύουν τους επικονιαστές στα άνθη Σε αυτή τη δραστηριότητα τα παιδιά παρατηρώντας τα άνθη και συμπληρώνοντας τον πίνακα που θα τους δοθεί, θα κατανοήσουν τους παράγοντες που προσελκύουν τους επικονιαστές. Τα παιδιά καλούνται να σκεφτούν και να αναφέρουν κι άλλους επικονιαστές (αυτοί που συμβάλλουν στη διαδικασία της επικονίασης), εκτός από τη μέλισσα που παρατήρησαν προηγουμένως. Ο/η εκπαιδευτικός αναφέρει ορισμένα παραδείγματα επικονιαστών: πεταλούδες, νυχτερίδες, πουλιά. Επίσης αναφέρει ότι τα λουλούδια έχουν κάποιους μηχανισμούς τους οποίους μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να προσελκύσουν τους επικονιαστές. Καλεί τα παιδιά να αναφέρουν ποιους παράγοντες πιθανόν να αναπτύσσουν τα λουλούδια για να προσελκύουν τους επικονιαστές. Ακολούθως, χωρίζει τα παιδιά σε τετραμελείς ομάδες και καλεί τα παιδιά να περιπλανηθούν στο χώρο, σαν μικροί ερευντητές, και να παρατηρήσουν στα άνθη που θα εντοπίσουν το χρώμα, το μέγεθος και το σχήμα - 5 φύλλα εργασίας 1 (πίνακας καταγραφής παρατηρήσεων λουλουδιών) - 5 μολύβια των παιδιών.
δημιουργικότητας μέσα από την υπόδυση ρόλων. Ανάπτυξη συνεργατικών δεξιοτήτων και κοινωνικοποίηση των μαθητών με τη συμμετοχή τους σε ομαδικές εργασίες και μέσω παρουσίασης των δραστηριοτήτων τους. Στάσεις: Συνειδητοποίηση της σημασίας της επικονίασης στον πλανήτη. Συνειδητοποίηση της συμβολής των επικονιαστών στη διαδικασία της επικονίασης. Σεβασμός στο αντικείμενο που μελετούν και ερευνούν. των πετάλων, καθώς επίσης και το κατά πόσον φέρουν άρωμα ή όχι. Παράλληλα συμπληρώνουν τον αντίστοιχο Πίνακας Παρατηρήσεων Δραστηριότητα 3: Ας παίξουμε το παιχνίδι της επικονίαση Σε αυτή τη δραστηριότητα τα παιδιά θα παίξουν ένα παιχνίδι όπου υποδυόμενα τις μέλισσες και τα άνθη θα κατανοήσουν εμπειρικά/βιωματικά τη διαδικασία της επικονίασης (αυτεπικονίασης και διασταυρωτής επικονίασης). Το παιχνίδι: Το παιχνίδι αυτό είναι κατάλληλο για παιδιά 8-9 ετών και αποσκοπεί στην ενίσχυση και διευκόλυνση της κατανοήσης της λειτουργίας των μερών του άνθους και της σημαντικότητας της επικονίασης. Για τη διεκπαιρέωση του παιχνιδιού αυτού χρειάζεται αρκετός χώρος και κατά προτίμηση υπαίθρίος, γι' αύτο άλλωστε και το παιχνίδι αυτό εντάσσεται στην επιτόπια μελέτη. Το παιχνίδι χωρίζεται σε δύο γύρους. Κατά τον πρώτο γύρο οι μαθητές θα αναπαραστήσουν τη διαδικασία της αυτοεπικονίασης, ενώ κατά το δεύτερο γύρο τα παιδιά θα αναπαραστήσουν τη διαδικασία της διασταυρωτής επικονίασης. Ρόλοι: Στο παιχνίδι αυτό υπάρχουν δύο ρόλοι: μέλισσες και άνθη. Συγκεκριμένα, δύο παιδιά από κάθε ομάδα θα υποδύονται τις μέλισσες, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά κάθε ομάδας θα υποδύονται τα άνθη. Σε κάθε παιδί που θα υποδύεται το άνθος παραχωρείστε: Μια μάλλινη κάλτσα την οποία θα τοποθετήσουν στο ένα τους χέρι κι η οποία θα αντιπροσωπεύει το στίγμα του υπέρου. - 16 μάλλινες κάλτσες (στίγμα) - 16 ποτηράκια (ανθήρες) - 48 κίτρινες μπαλίτσες (κόκκοι γύρης) με το γράμμα Α - μπαλίτσες με διαφορετικό γράμμα - δύο μεγάλα χάρτινα κασόνια (κυψέλες) - τέσσερα ζευγάρια χαρτονένιες κεραίες (μέλισσες) - μία σφυρίχτρα (έναρξη και λήξη του παιχνιδιού) - Οδηγίες για το παιχνίδι (αυτοεπικονίασηδιασταυρωτή επικονίαση) - σφυρίχτρα. - Δοχείο πιπεριού που να περιέχει αλεύρι
Ένα πλαστικό ποτηράκι που θα αντιπροσωπεύει τον ανθήρα Τρεις μπαλίτσες, που θα αντιπροσωπεύουν τους κόκκους γύρης οι οποίες θα φέρουν πάνω τους το ίδιο γράμμα (π.χ το γράμμα «Α») και θα τοποθετηθούν στο πλαστικό ποτηράκι. Στα παιδιά που θα υποδύονται τις μέλισσες παραχωρείστε ένα ζευγάρι χάρτινες κεραίες, τις οποίες θα τοποθετήσουν στο κεφάλι τους Αναφέρετε στα παιδιά πως κάθε ομάδα λουλουδιών ζει στο λιβάδι της. Το λιβάδι θα οριοθετηθεί με σχοινιά σε ένα πλαίσιο 15m x 10m. Καλέστε τα παιδιά να πάρουν μια σταθερή θέση μέσα στο λιβάδι.τα παιδιά αυτά θα πρέπει να παραμείνουν ακίνητα καθ' όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού. Μπροστά από κάθε λιβάδι και συγκεκριμένα σε απόσταση 2m τοποθετείστε ένα χάρτινο κιβώτιο (κυψέλη). Στο χώρο αυτό θα βρίσκονται τα δύο παιδιά από κάθε ομάδα που θα υποδύονται τις μέλισσες. αναμεμιγμένο με σκόνη μπογιάς, χαρτονένια λουλούδια που να έχουν στο κέντρο τους κολλητική ταινία τύπου double-sided. Δραστηριότητα 4: Πώς συμβάλλει ο άνεμος στην διαδικασία της επικονίασης Στόχος της δραστηριότητας αυτής, είναι τα παιδιά, υιοθετώντας τους ρόλους του άνθους και του ανέμου, να κατανοήσουν πως, πέρα από τους επικονιαστές, στη διαδικασία της επικονίασης συμβάλλει και ο άνεμος. Ρόλοι: Ένα από τα παιδιά υποδύεται τον άνεμο που μεταφέρει τη γύρη ενώ τα υπόλοιπα παιδιά υποδύονται τα άνθη.πριν από την έναρξη της δραστηριότητας αυτής, ο/η εκπαιδευτικός αναφέρει στα παιδιά πως πολλές φορές στη διαδικασία της επικονίασης, εκτός από τους επικονιαστές (μέλισσες, πεταλούδες, πουλιά, νυχτερίδες), συμβάλλει κι ο άνεμος, ο οποίος μεταφέρει γύρη από τους στήμονες
στον ύπερο των λουλουδιών. Ακολούθως, ο/η εκπαιδευτικός δίνει το δοχείο του πιπεριού σ' ένα από τα παιδιά της τάξης και καλεί το μαθητή να σταθεί σε μικρή απόσταση από τα υπόλοιπα παιδιά. Το παιδί αυτό θα υποδυθεί τον άνεμο που μεταφέρει γύρη μαζί του ενώ η σκόνη από το δοχείο πιπεριού συμβολίζει τη γύρη. Στα υπόλοιπα παιδιά δίνει από ένα χαρτονένιο λουλούδι. Καλεί το παιδί με το δοχείο πιπεριού να κουνάει το δοχείο με γρήγορες και έντονες κινήσεις. Τα άλλα παιδιά δεν πρέπει να μετακινηθούν από τις θέσεις τους. Ωστόσο, θα μπορούν να μετακινήσουν το χαρτονένιο λουλούδι που θα κρατούν ώστε να "πιάσουν" και να "εγκλωβίσουν" όση περισσότερη γύρη μπορούν πάνω στο λουλούδι τους από το δοχείο του πιπεριού. Ολοκλήρωση μαθήματος ( σύνθεση, ανακεφαλαίωση, ανασύνθεση): Εργασία για το σπίτι: