ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ : ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΟΔΗΓΟΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Επιμέλεια Κελέση Μ., Φασόη Γ., Φούκα Γ., Παπαγεωργίου Δ., Καλεμικεράκης Ι., Πλακάς Σ., Μαντζώρου Μ., Μαντούδη Α. 2014

ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ Κ.Υ. (Κέντρο Υγείας) ΣΚΟΠΟΣ: Στο τέλος της κλινικής άσκησης οι σπουδαστές να μπορούν να αναγνωρίζουν, περιγράφουν, αναλύουν και να κατανοούν: τον βαθμό επίδρασης των κοινωνικών, πολιτισμικών και περιβαλλοντικών παραγόντων στην υγεία του πληθυσμού της κοινότητας. Τις Υπηρεσίες Υγείας που παρέχονται σε ομάδες υγιούς πληθυσμού. (Εμβολιασμοί στα σχολεία). Καθορισμός του ρόλου της Κοινοτικής Νοσηλευτικής σε ομαδικό πρόγραμμα υγείας. Τις παρεμβάσεις που αφορούν την διατήρηση και προαγωγή της υγείας καθώς και την πρόληψη των νοσημάτων. ΜΕΣΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ: - ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ (Υγιούς παιδιού- Ενήλικα) - ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Α. Λεκτική Β. Μη λεκτική Στην ανάλυση των περιπτώσεων που θα ακολουθήσουν ο σπουδαστής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις συνήθειες, τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα του ατόμου που προσέρχεται στο συγκεκριμένο Κέντρο Υγείας, 2

Τμήμα Νοσηλευτικής, Εξάμηνο Β Ονοματεπώνυμο φοιτητή / τριας: Νοσηλευτική διεργασία σε ενήλικα Αξιολόγηση Νοσηλευτική διάγνωση Σκοπός / Έκβαση Νοσηλευτικές οδηγίες Επιστημονική αιτιολόγηση Εκτίμηση αποτελεσμάτων 3

Αξιολόγηση Νοσηλευτική διάγνωση Σκοπός / Έκβαση Νοσηλευτικές οδηγίες Επιστημονική αιτιολόγηση Εκτίμηση αποτελεσμάτων 4

Αξιολόγηση Νοσηλευτική διάγνωση Σκοπός / Έκβαση Νοσηλευτικές οδηγίες Επιστημονική αιτιολόγηση Εκτίμηση αποτελεσμάτων 5

Αξιολόγηση Νοσηλευτική διάγνωση Σκοπός / Έκβαση Νοσηλευτικές οδηγίες Επιστημονική αιτιολόγηση Εκτίμηση αποτελεσμάτων 6

ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΕΓΩ Ικανότητα ανάπτυξης και χρήσης δεξιοτήτων και συμπεριφορών ενσωμάτωσης και διαχείρισης των εμπειριών της ζωής Άγχος Άγχος θανάτου Αντιμετώπιση, αναποτελεσματική Αντιμετώπιση, ετοιμότητα για βελτίωση Αντιμετώπιση, με μηχανισμούς άμυνας Αξιοπρέπεια, κίνδυνος για έκθεση Απελπισία Άρνηση, αναποτελεσματική Αυτοαντίληψη, ετοιμότητα για βελτίωση Αυτοεκτίμηση, κίνδυνος για περιστασιακά χαμηλή Αυτοεκτίμηση, περιστασιακά χαμηλή Αυτοεκτίμηση, χρόνια χαμηλή Βιασμός, μετατραυματικό σύνδρομο Βιασμός, μετατραυματικό σύνδρομο: σιωπηλή αντίδραση Βιασμός, μετατραυματικό σύνδρομο: σύνθετη αντίδραση Εικόνα σώματος, διαταραγμένη Έλεγχος,, αίσθημα απώλειας Έλεγχος,ετοιμότητα για βελτίωση Έλεγχος,, κίνδυνος για αίσθημα απώλειας Ελπίδα, ετοιμότητα για βελτίωση Ενεργειακό πεδίο, διαταραγμένο Ηθικό αδιέξοδο Θλίψη, χρόνια Θρήνος Θρήνος,, κίνδυνος για περιπεπλεγμένο Θρήνος,, περιπεπλεγμένος Θρησκευτικότητα, εξασθένηση Θρησκευτικότητα, ετοιμότητα για βελτίωση Θρησκευτικότητα, κίνδυνος για Εξασθένιση Λήψη αποφάσεων, ετοιμότητα για βελτίωση Μετατραυματικό σύνδρομο Μετατραυματικό σύνδρομο, κίνδυνος για Μετεγκατάσταση, κίνδυνος για στρες Μετεγκατάσταση, στρες Πνευματική ευεξία, ετοιμότητα για βελτίωση Κατάλογος νοσηλευτικών διαγνώσεων κατά NANDA-I ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ - Ικανότητα παροχής και χρήσης οξυγόνου για την ικανοποίηση των φυσιολογικών αναγκών Αεραγωγοί, αναποτελεσματικός καθαρισμός Αερισμός, διαταραγμένος Αερισμός: διαταραχή σε απογαλακτισμό από αναπνευστήρα Αερίων ανταλλαγή, διαταραγμένη Αναπνοή, αναποτελεσματικός τρόπος Εισρόφηση, κίνδυνος για ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ Ικανότητα αποβολής άχρηστων ουσιών Διάρροια Δυσκοιλιότητα Δυσκοιλιότητα, αντιλαμβανόμενη Δυσκοιλιότητα, κίνδυνος για Κοπράνων ακράτεια Ούρων ακράτεια, αντανακλαστική Ούρων ακράτεια, εξ υπερπληρώσεως Ούρων ακράτεια, λειτουργική Ούρων ακράτεια λόγω επιτακτικής ανάγκης Ούρων ακράτεια λόγω επιτακτικής ανάγκης, κίνδυνος για Ούρων ακράτεια, λόγω πίεσης Ούρων ακράτεια, πλήρης Ούρων αποβολή, διαταραγμένη Ούρων αποβολή, ετοιμότητα για βελτίωση Ούρων κατακράτηση ΑΣΦΑΛΕΙΑ Ικανότητα παροχής περιβάλλοντος ασφάλειας και προαγωγής της εξέλιξης Αλλεργική αντίδραση στο λάτεξ Αλλεργική αντίδραση στο λάτεξ, κίνδυνος για Ανοσοποίηση, ετοιμότητα για βελτίωση Ασφυξία, κίνδυνος για Αυτοκτονία, κίνδυνος για Αυτοτραυματισμός Αυτοτραυματισμός, κίνδυνος για Βία προς άλλους, κίνδυνος για Βία προς εαυτό, κίνδυνος για Βλάβη περιεγχειρητική, κίνδυνος για Βλάβη, κίνδυνος για Δηλητηρίαση, κίνδυνος για Θάνατος, κίνδυνος για σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού Θερμοκρασία σώματος, κίνδυνος για διαταραχή Θερμορρύθμιση, αναποτελεσματική Ιστοί, διαταραγμένη ακεραιότητα Κινητικότητα σώματος, διαταραγμένη Λοίμωξη, κίνδυνος για Μετεγχειρητική ανάρρωση, καθυστερημένη Μόλυνση Μόλυνση, κίνδυνος για Οικία, ανεπαρκής διατήρηση Περιβάλλον, διαταραγμένος προσανατολισμός Περιπλάνηση Προστασία, διαταραγμένη Πτώσεις, κίνδυνος για Τραύμα, κίνδυνος για Υγεία, αναποτελεσματική διατήρηση Υπερθερμία Υποθερμία ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ / ΑΝΑΠΑΥΣΗ Ικανότητα απασχόλησης με τις απαραίτητες / επιθυμητές δραστηριότητες ζωής (εργασία και ψυχαγωγία) και διατήρηση επαρκούς ύπνου / ανάπαυσης Αϋπνία Αχρησίας σύνδρομο, κίνδυνος για Βάδιση, διαταραγμένη Δραστηριότητα, μη αντοχή Δραστηριότητα, μη αντοχή, κίνδυνος Κινητικότητα, διαταραγμένη επί κλίνης Κινητικότητα, διαταραγμένη με τροχήλατη καρέκλα Τρόπος ζωής, καθιστικός Ύπνος, αποστέρηση Ύπνος, ετοιμότητα για βελτίωση Ψυχαγωγίας δραστηριότητα, ανεπαρκής 7

Πνευματικό αδιέξοδο Πνευματικό αδιέξοδο, κίνδυνος για Σύγκρουση στη λήψη αποφάσεων Συμπεριφορά, επικίνδυνη για την υγεία Ταυτότητα προσωπική, διαταραγμένη Δέρμα, διαταραγμένη ακεραιότητα Δέρμα, κίνδυνος για διαταραγμένη ακεραιότητα ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / ΜΑΘΗΣΗ Ικανότητα ενσωμάτωσης και χρήσης πληροφοριών για την επίτευξη υγιούς τρόπου ζωής / καλύτερης ευεξίας Ανάπτυξη, κίνδυνος για καθυστερημένη Γνώση, έλλειμμα Γνώση, ετοιμότητα για βελτίωση Εξέλιξη και ανάπτυξη, καθυστερημένη Εξέλιξη, κίνδυνος για δυσανάλογη Θεραπευτική αγωγή, αναποτελεσματική διαχείριση Θεραπευτική αγωγή, αναποτελεσματική διαχείριση από κοινότητα Θεραπευτική αγωγή, αναποτελεσματική διαχείριση από οικογένεια Θεραπευτική αγωγή, αποτελεσματική διαχείριση Θεραπευτική αγωγή, ετοιμότητα για βελτίωση διαχείρισης Μη συμμόρφωση Υγεία, αναζήτηση συμπεριφορών ΘΡΕΨΗ Ικανότητα διατήρησης πρόσληψης και χρησιμοποίησης θρεπτικών ουσιών και υγρών για τη κάλυψη των φυσιολογικών αναγκών Αδυναμία ανάπτυξης ενήλικα Βρέφος, αναποτελεσματική σίτιση Γλυκόζη αίματος, κίνδυνος για διακύμανση Διατροφή, ετοιμότητα για βελτίωση Διατροφή: λιγότερη από τις απαιτήσεις του σώματος,, μη ισορροπημένη Διατροφή: περισσότερη από τις απαιτήσεις του σώματος, κίνδυνος για μη ισορροπημένη Διατροφή: περισσότερη από ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ικανότητα διεκπεραίωσης των καθημερινών δραστηριοτήτων ζωής Αυτοφροντίδα, έλλειμμα για, Μπάνιο / υγιεινή Ντύσιμο / περιποίηση Σίτιση Χρήση τουαλέτας Αυτοφροντίδα, ετοιμότητα για βελτίωση ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Ικανότητα μεταφοράς οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών αναγκαίων για την κάλυψη των κυτταρικών αναγκών Δυσαυτονομία Δυσαυτονομία, κίνδυνος για Ενδοκρανιακή ρύθμιση, μειωμένη ικανότητα Ιστική αιμάτωση, ανεπαρκής Καρδιακή παροχή, μειωμένη ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ Ικανότητα ανάπτυξης και διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων Γονική ικανότητα, διαταραγμένη Γονική ικανότητα, ετοιμότητα για βελτίωση Γονική ικανότητα, κίνδυνος για διαταραγμένη Επικοινωνία λεκτική, διαταραγμένη Επικοινωνία, ετοιμότητα βελτίωσης Κοινωνική αλληλεπίδραση, μειωμένη Κοινωνική απομόνωση Μοναξιά, κίνδυνος για Οικογενειακές διεργασίες, διαταραγμένες Οικογενειακές διεργασίες, ετοιμότητα για βελτίωση Οικογενειακές διεργασίες: αλκοολισμός, δυσλειτουργία Ρόλος, αναποτελεσματική Φροντιστής, κίνδυνος για άγχος εκπλήρωσης ρόλου ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Ικανότητα αντίληψης, ενσωμάτωσης και ανταπόκρισης σε εξωτερικά / εσωτερικά ερεθίσματα Αισθητηριακή αντίληψη, διαταραγμένη Βρεφική συμπεριφορά, αποδιοργανωμένη Βρεφική συμπεριφορά, ετοιμότητα για βελτίωση Βρεφική συμπεριφορά, κίνδυνος για αποδιοργάνωση Μνήμη, διαταραγμένη Παράλειψη επιλεκτική Περιφερική νευροαγγειακή Δυσλειτουργία, κίνδυνος για Σκέψη, διαταραγμένες διεργασίες Στρες υπερβολικό Σύγχυση, κίνδυνος για οξεία Σύγχυση, οξεία Σύγχυση, χρόνια ΠΟΝΟΣ / ΔΥΣΦΟΡΙΑ Ικανότητα ελέγχου εσωτερικού / εξωτερικού περιβάλλοντος για τη διατήρηση της άνεσης Άνεση, ετοιμότητα για βελτίωση Πόνος, οξύς Πόνος, χρόνιος ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ Ικανότητα ικανοποίησης απαιτήσεων / χαρακτηριστικών του ρόλου άνδρα/ γυναίκας Σεξουαλική δυσλειτουργία Σεξουαλικό πρότυπο, αναποτελεσματικό 8

απαιτήσεις του σώματος, μη ισορροπημένη Ηπατική λειτουργία, κίνδυνος για διαταραγμένη Θηλασμός, αναποτελεσματικός Θηλασμός, αποτελεσματικός Θηλασμός, διακοπή Κατάποση, διαταραχή Ναυτία Οδοντοφυΐα, διαταραγμένη Στοματικός βλεννογόνος, διαταραχή Υγρών ισοζύγιο, ετοιμότητα βελτίωσης Υγρών όγκος, έλλειμμα (ισότονων) Υγρών όγκος, έλλειμμα (υπέρτονων) Υγρών όγκος, κίνδυνος για διαταραχή ισοζυγίου Υγρών όγκος, κίνδυνος για έλλειμμα Υγρών όγκος, περίσσεια εκπλήρωση Σύγκρουση γονικού ρόλου Υποστήριξη από την κοινότητα, αναποτελεσματική Υποστήριξη από την κοινότητα, ετοιμότητα για βελτίωση Υποστήριξη από την οικογένεια, ανεπαρκής Υποστήριξη από την οικογένεια, ανικανότητα Υποστήριξη από την οικογένεια, ετοιμότητα για βελτίωση Φροντιστής, άγχος εκπλήρωσης ρόλου Nursing Diagnoses: Definitions and Classification, 2007-2008, NANDA-I 9

10

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ νοσηλευτικής διεργασίας σε ενήλικα Αξιολόγηση Υποκειμενικά δεδομένα: «Ενεργούμαι κάθε 2 ή 3 ημέρες. Παθαίνω δυσκοιλιότητα τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα. Συχνά το Metamucil βοηθά». «Πίνω πολλά υγρά και τρώω φρούτα και λαχανικά». Ιστορικό αιμορροΐδων λόγω της δυσκοιλιότητας Αντικειμενικά δεδομένα: Καμία εντερική κίνηση τις τελευταίες 4 ημέρες. Είναι κλινήρης από την ημέρα εισόδου στο Νοσοκομείο Νοσηλευτική διάγνωση Δυσκοιλιότητα σχετιζόμενη με μειωμένη φυσική δραστηριότητα και μακροχρόνια χρήση υπακτικών Metamucil Σκοπός / Έκβαση Από 7/6/2010, η ασθενής θα μπορεί να: Έχει μαλακά και σχηματισμένα κόπρανα κάθε 1-3 ημέρες χωρίς τη χρήση υπακτικών Από 10/6/2010, η ασθενής θα μπορεί να: Εκφράζει λεκτικά τη σημασία του να ακολουθεί φυσικούς τρόπους για να ρυθμίζει τις κενώσεις της 1. Καθημερινή πρόσληψη τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες 2. Καθημερινή πρόσληψη υγρών, 8-10 ποτήρια 3. Τακτική ώρα τουαλέτας 4. Καθημερινή φυσική άσκηση, περπάτημα Νοσηλευτικές οδηγίες 1. Προσδιορίστε τους αιτιολογικούς παράγοντες της δυσκοιλιότητας και τα μέτρα επιτυχημένης αντιμετώπισής της 2. Εξηγήστε τη σημασία της τακτικής ώρας αφόδευσης 3. Όταν δίνετε καθαρκτικό, βοηθήστε την ασθενή στην προοδευτική μετακίνηση. Προτείνετε να συμπεριλάβει το ζωηρό περπάτημα στις καθημερινές συνήθειες 4. Εξηγήστε τα μακροχρόνια αποτελέσματα της κατάχρησης των υπακτικών στο έντερο και αποθαρρύνετε τη χρήση τους Επιστημονική αιτιολόγηση 1. Τα προβλήματα αυτά θα επιλυθούν μέσα από την ανίχνευση των συγκεκριμένων αιτιών 2. Η τακτικότητα βελτιώνει την αφόδευση 3. Η περισταλτικότητα εγείρεται από την φυσική άσκηση 4. Η κατάχρηση καθαρκτικών οδηγεί σε μειωμένη περισταλτική απάντηση στο φαγητό και απώλεια του εντερικού τόνου Εκτίμηση αποτελεσμάτων 10/6/2010 Μερική επίτευξη του στόχου. Αποβολή μαλακών και σχηματισμένων κοπράνων κάθε 2-3 ημέρες 10/6/2010 Ο στόχος επετεύχθη. Ο ασθενής αποδίδει αξία σε 3 φυσικούς τρόπους βοήθειας για τη δυσκοιλιότητα και ρωτά για το αν θα είναι ή όχι αρκετά δυνατή για να περπατήσει. 11

Προτεινόμενη βιβλιογραφία 1. Taylor C., Lillis C. & LeMone P. (2002). Θεμελιώδεις Αρχές της Νοσηλευτικής. Η Επιστήμη και η Τέχνη της Νοσηλευτικής Φροντίδας. 3 η Έκδοση. Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, Αθήνα. 2. Gordon M. (2009). Εγχειρίδιο Νοσηλευτικής Διαγνωστικής. 11 η Έκδοση. ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις, Αθήνα. 3. Marshall S. & Ruedy J. (2000). On Call. Αρχές και πρωτόκολλα. 3 η Έκδοση. Ιατρικές Εκδόσεις ΛΑΓΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, Αθήνα. 4. Doenges M., Moorhouse M. & Murr A. (2009). Οδηγός Ανάπτυξης Σχεδίου Νοσηλευτικής Φροντίδας. Διαγνώσεις, Παρεμβάσεις και Αιτιολογήσεις. 11 η Έκδοση. Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, Αθήνα. 5. Ignatavicius D. & Workman L. (2008). Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική. Κριτική Σκέψη για Συνεργατική Φροντίδα. 5 η Έκδοση. ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις, Αθήνα. 6. North American Nursing Diagnosis Association (1994). NANDA nursing diagnoses: Definitions and Classification, 1995-1996. Philadelphia: NANDA. 7. Alfaro R. (1994). Applying the nursing process: A step by step guide (3 rd ed.). Philadelphia: Lippincott. 8. Ackley B. J. & Ladwig G. B. (1995). Nursing diagnosis band book: A guide to planning care (2 nd ed.). St. Louis: Mosby. 9. Παπαγεωργίου Δ.Ε., Κελέση Μ., Φασόη Γ. (2013) Βασική Νοσηλευτική. Θεωρία, Εκπαίδευση, Εφαρμογή, Κωνσταντάρας, Αθήνα. 12

ΆΣΚΗΣΗ 2 Περιγράψτε περιληπτικά τις πρώτες σας εντυπώσεις από το Κέντρο Υγείας και τα Εξωτερικά Ιατρεία Νοσοκομείου 13

AΣΚΗΣΗ 3 Η Clark (1985a, b) θεωρεί ότι οι κοινοτικοί Νοσηλευτές πρέπει να είναι πολυδύναμοι, ικανοί να ανταποκρίνονται σε πολλούς ρόλους και λειτουργίες, να δημιουργούν το περιβάλλον εργασίας τους και να το οργανώνουν, να αποφασίζουν και να ενεργούν κατάλληλα για την εκπλήρωση των στόχων τους. Λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω θέση, αναφέρετε το ρόλο του Κοινοτικού Νοσηλευτή, έτσι όπως τον αντιλαμβάνεστε από την κλινική σας άσκηση στο Κέντρο Υγείας 14

Ονοματεπώνυμο φοιτητή / τριας Αξιολόγηση Κλινικής Άσκησης σε Κ.Υ. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Τηρεί το ωράριο της κλινικής άσκησης Φέρει την ενδεδειγμένη ένδυση Επιδεικνύει ενδιαφέρον Προσεγγίζει τους ασθενείς Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες Διαθέτει συνεργατικό πνεύμα Επιδεικνύει σωστή συμπεριφορά Έχει κατανοήσει το αντικείμενο εργασίας Χρήση βιβλιογραφίας Εμφάνιση και παρουσίαση εργασίας Παραδίδει την εργασία του προκαθορισμένου χρόνου Τελικός βαθμός Ο Καθηγητής 15

ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟ Κ.Α.Π.Η. (Κέντρο Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων) ΣΚΟΠΟΣ: Στο τέλος της κλινικής άσκησης, οι φοιτητές να μπορούν να αναγνωρίζουν, να περιγράφουν, να αναλύουν και να κατανοούν: Τη ζωή του υγιή ενήλικα στην Κοινότητα Τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας Τις δραστηριότητες της Νοσηλευτικής υπηρεσίας που στοχεύουν στη διατήρηση και προαγωγή της υγείας καθώς και στη πρόληψη της ασθένειας στην ηλικιακή αυτή ομάδα ΜΕΣΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ 1. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ του ηλικιωμένου και ειδικότερα των αλλαγών που σχετίζονται με το γήρας (Εξωτερική εμφάνιση, κινητικές διαταραχές, νοητικά προβλήματα, δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης / αυτοφροντίδας). 2. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ με τον ηλικιωμένο και το προσωπικό του Κ.Α.Π.Η. Αναγνώριση δυσκολιών που προκύπτουν από τη φυσιολογική, βιολογική φθορά (αισθητήρια, κινητικότητα) Εκτίμηση της συμπεριφοράς και των ψυχολογικών προβλημάτων του ηλικιωμένου 16

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1 η ΗΜΕΡΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Ξενάγηση των σπουδαστών στο χώρο του Κ.Α.Π.Η. και γνωριμία με το προσωπικό. Ενημέρωση γύρω από το πόλο της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας στο Κ.Α.Π.Η. Παρακολούθηση των επί μέρους δραστηριοτήτων των ηλικιωμένων Γνωριμία και συζήτηση με τους ηλικιωμένους. Αναγνώριση φραγμών επικοινωνίας στην Τρίτη Ηλικία. Συμπλήρωση εντύπου Ζωτικών Σημείων Προγραμματισμός γραπτής εργασίας με θέμα «Ψυχοκοινωνικά προβλήματα ηλικιωμένων Πρόληψη Νοσηλευτικές παρεμβάσεις» και ενημέρωση του τρόπου γραφής μιας εργασίας γενικά. 2 η ΗΜΕΡΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Συμμετοχή στις δραστηριότητες των ηλικιωμένων. Ανάλυση και συζήτηση της εργασίας με την εκπαιδευτικό. Ανάλυση και συζήτηση των φραγμών επικοινωνίας στην Τρίτη Ηλικία. Παράδοση γραπτών εργασιών Προγραμματισμός κλινικού μαθήματος με θέμα «Σωματικές αλλαγές που σχετίζονται με το γήρας, προβλήματα και πρόληψη αυτών»το οποίο θα προετοιμαστεί από τα μέλη της ομάδας των φοιτητών και θα παρουσιαστεί από τους ίδιους την προσεχή εβδομάδα. 3 η ΗΜΕΡΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Συμμετοχή στις δραστηριότητες των ηλικιωμένων. 17

Ανάλυση και συζήτηση του προγραμματισμένου κλινικού μαθήματος σε συνεργασία με την εκπαιδευτικό. Αναγνώριση των αναγκών των ηλικιωμένων. Συζήτηση των εντυπώσεων από τη δομή και τη λειτουργία του Κ.Α.Π.Η. 18

Σωματικές αλλαγές που σχετίζονται με το γήρας, προβλήματα και πρόληψη αυτών Καρδιαγγειακό Αρτηριοσκλήρυνση + Υπερλιπιδαιμία Υπέρταση Έμφραγμα μυοκαρδίου Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Φλεβίτιδα Πρόληψη Μεσογειακή διατροφή, αεροβική άσκηση, αποφυγή καπνίσματος Διατροφή ω3,6,9 λιπαρά οξέα, ζωικά λιπαρά, άσκηση Όλα τα παραπάνω + αλάτι, άγχους Όλα τα παραπάνω Έλεγχος υπέρτασης, θρομβοφλεβίτιδας Αποφυγή ορθοστασίας, πίεσης ιγνυακής κοιλότητας με σταύρωμα ποδιών, περπάτημα, χρήση ελαστικών καλτσών Αναπνευστικό Χρόνια βρογχίτιδα Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) Πρόληψη Αποφυγή καπνίσματος, τόνωση άμυνας οργανισμού μείωση αναπνευστικών λοιμώξεων Αποφυγή καπνίσματος, εισπνοής ερεθιστικών για τον βλεννογόνο ουσίες όπως χλωρίνη, αρωματικά χώρου, χημικά Μυοσκελετικό Σαρκοπενία Αστάθεια Πτώσεις Κατάγματα Οστεοαρθρίτιδα Οστεοπόρωση Πρόληψη Διατροφή πρωτεΐνες, ασκήσεις αντίστασης (με βαράκια ) Αποφυγή επαναλαμβανόμενων κινήσεων, διατροφή ω3,6,9 λιπαρά οξέα Διατροφή ασβέστιο (κατά προτίμηση φυτικής προέλευσης), αποφυγή αναψυκτικών με φωσφορικά, ασκήσεις αντίστασης (με βαράκια ), έλεγχος ορμονικών διαταραχών Πεπτικό Πρόληψη Μείωση έκκρισης γαστρικών υγρών Μικρά + συχνά γεύματα, αποφυγή βραδινού Δυσπεψία γεύματος Δυσκοιλιότητα πρόσληψης υγρών, φυτικών ινών + ελαιόλαδο στη διατροφή, κίνηση (περπάτημα) Ουρογεννητικό Ακράτεια (πρόπτωση μήτρας +μικρού Πρόληψη Ασκήσεις ηβοκοκκυγικού μυός (διακοπή 19

μήκους ουρήθρα) Κολπική ξηρότητα ( οιστρογόνων) Υπερτροφία προστάτη Ανικανότητα (αρτηριοσκλήρυνση σηραγγωδών σωμάτων του πέους ) ούρησης) + κοιλιακών, αποφυγή χρήσης σερβιετών όταν δεν είναι ανάγκη (άμβλυνση αίσθησης στην ουρήθρα όταν πιέζει) Χρήση τοπικής ενυδατικής γέλης (πχ KY jelly) και πρόσληψη φυτικών οιστρογόνων (πχ σόγια, λιναρόσπορος) αν δεν αντενδείκνυται Εκμάθηση ούρησης σε καθιστή θέση από νεαρή ηλικία ( πίεσης στον προστάτη φλεγμονής που οδηγεί σε υπερτροφία) Μεσογειακή διατροφή, αεροβική άσκηση, αποφυγή καπνίσματος, άγχους, ρύθμιση υπέρτασης Ενδοκρινικό Πρόληψη ΣΔ ΙΙ Μεσογειακή διατροφή, αποφυγή ζάχαρης, σωματικού βάρους, αεροβική άσκηση Υποθυρεοειδισμός Προληπτικός έλεγχος, ιωδιούχος διατροφή (στην Ελλάδα δεν είναι πρόβλημα) Νευρικό Νόσος Πάρκινσον Άνοια, Νόσος Αλτσχάϊμερ Πρόληψη Τριτογενής : διατροφή σε πρωτεΐνες, άσκηση, εργοθεραπεία Μεσογειακή διατροφή ω3,6,9 λιπαρά οξέα, ζωικά λιπαρά, αλάτι, βιταμίνες C, B, αεροβική άσκηση, έλεγχος υπέρτασης,σδ ΙΙ υποθυρεοειδισμού, αποφυγή καπνίσματος, αλκοόλ, οιστρογόνων, αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, έκθεσης σε τοξικά μέταλλα, ψευδάργυρου και αλουμινίου (δεν χρησιμοποιούμε σκεύη από αλουμίνιο στο μαγείρεμα, ταψάκια μιας χρήσης και αλουμινόχαρτο), ασκήσεις μνήμης, ζωγραφική, ενασχόληση με τις τέχνες, καλές οικογενειακές και φιλικές σχέσεις Αισθητήρια Κώφωση Γλαύκωμα, καταρράκτης, εκφύλιση ωχράς κηλίδας Πρόληψη Αποφυγή δυνατών θορύβων και μουσικής Τακτικοί προληπτικοί έλεγχοι, χρήση σωστών γυαλιών όρασης (όχι από φαρμακείο),χρήση 20

Μείωση αίσθησης δίψας αφυδάτωση, νεφρικά προβλήματα Λέπτυνση και ξηρότητα δέρματος, κνησμός Μείωση αισθαντικότητας δέρματος τραυματισμούς γάγγραινα απορροφητικών γυαλιών ηλίου Έλεγχος προσλαμβανομένων υγρών και κατάρτιση προγράμματος χορήγησης αν χρειάζεται Αποφυγή κορτιζονούχων κρεμών, χρήση ενυδατικών κρεμών, αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ Ρύθμιση ΣΔ, τακτικός οπτικός έλεγχος άκρων, προσοχή στο κόψιμο των νυχιών, έγκαιρη θεραπεία τραυματισμών 21

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bunout D., Combiazo V., (1999), Nutrition and aging, Rev Med Chil, Jan; 127(1):82-8. Δοντάς Α. (1981) Η Τρίτη Ηλικία, Παρισιάνος, Αθήνα. Eμκε-Πουλοπούλου Η., (1999), Έλληνες Ηλικιωμένοι Πολίτες, Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον, ΕΛΛΗΝ, Αθήνα. Ευρωπαϊκή Συνδιάσκεψη με Θέμα: «Νοσηλευτική, Ηλικιωμένοι και Αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών» (1994) ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 2:97-101. Fuller G. F., (2000), Falls in the elderly, Am Fam Physician, Apr 1;61(7):2159-68, 2173-4. Gutenschwager G. (1989) Η πολιτική οικονομία της υγείας στην νεότερη Ελλάδα, Ε.Κ.Κ.Ε., Αθήνα. Κυριακίδου Ε. (2005) Κοινοτική Νοσηλευτική, Ταβιθά, Αθήνα. Λανάρα Β. (1993), Νοσηλευτική φροντίδα των ηλικιωμένων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 3:134-138. Πλατή Χ. (2000) Γεροντολογική Νοσηλευτική, Παρισιάνος, Αθήνα. Πριάμη Μ., Πλατή Χ., (2000), Η μοναξιά στους ηλικιωμένους, Νοσηλευτική, 3:139-145. Rubinstein H., (2000), Η νόσος του Αλτσχάϊμερ, Μετάφραση Μεγαλούδη, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα. Sahini-Kardasi A., (1998), Needs of the elderly in the Nursing Homes related to Biological Changes: Nursing Assessment, Planning and Intervention, Care of the Elderly in the Nursing Homes, Intensive Program Socrates- Erasmus, p.p.49-53 Simons L.A., McCallum J., Friedlander Y., Simons J., (2000), Healthy aging is associated with reduced and delayed disability, Age Aging, Mar.;29(2):143-8. Tριχοπούλου Α. (1986) Διατροφή και Τρίτη ηλικία, μέσα στο Προληπτική Ιατρική, Τριχοπούλου Α.-Τριχόπουλος Δ., Παρισιάνος, Αθήνα, 169-172. 22

23

ΕΝΤΥΠΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΣΕ Κ.Α.Π.Η. Κλίμακα βαθμολόγησης 1-10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 1. Τηρεί το ωράριο της κλινικής άσκησης 2. Η εμφάνιση είναι η ενδεδειγμένη και επαγγελματική 3. Επιδεικνύει ενδιαφέρον και προσοχή 4. Κατέχει τις απαραίτητες νοσηλευτικές γνώσεις για το επίπεδο εκπαίδευσής του 5. Παραδίδει τις ασκήσεις και εργασίες εντός των καθορισμένων χρονικών ορίων 6. Αναλαμβάνει την ευθύνη της εκπαίδευσης του 7. Επικοινωνεί με την απαραίτητη ευγένεια και φιλικότητα προς όλους ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟ Κ.Α.Π.Η. 1. Προσεγγίζει με σεβασμό τους ηλικιωμένους 2. Ακούει προσεκτικά το ηλικιωμένο άτομο και επικοινωνεί μαζί του λαμβάνοντας υπόψη τυχόν φραγμούς στην επικοινωνία 3. Κατέχει τη θεωρία και πρακτική της λήψης Ζωτικών Σημείων, καθώς και τον τρόπο καταγραφής τους 24

ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οι οδηγίες που αναφέρονται παρακάτω έχουν σκοπό να βοηθήσουν τους σπουδαστές στην συγγραφή των εργασιών τους. Οι οδηγίες αυτές παρουσιάζουν ένα ενδεδειγμένο τρόπο συγγραφής εργασίας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι και ο μοναδικός, ή ότι θέλει να περιορίσει ή να δεσμεύσει τη δημιουργική φαντασία των σπουδαστών. ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η εργασία θα πρέπει να αποτελείται από ένα σύνολο διαδοχικών αριθμημένων σελίδων οι οποίες πρέπει να είναι βιβλιοδετημένες σε θερμοκόλληση ή σπιράλ, ώστε να αποτελούν ένα ενιαίο σώμα. ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στο εξώφυλλο της εργασίας θα πρέπει να αναφέρονται πληροφορίες όπως 1. Το Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, η Σχολή το Τμήμα και το μάθημα (Αναγράφονται στο πάνω αριστερό τμήμα της σελίδας. Το μάθημα γράφεται με μικρά γράμματα ενώ το Ίδρυμα, η Σχολή και το Τμήμα με κεφαλαία). 2. Ο τίτλος της εργασίας (Αναγράφεται στη μέση της σελίδας με κεφαλαία γράμματα) 3. Τα στοιχεία του σπουδαστή ή της σπουδάστριας (ονοματεπώνυμο αριθμός μητρώου) 4. Το εξάμηνο σπουδών (γράφεται κάτω από τα στοιχεία του σπουδαστή ή της σπουδάστριας) 5. Η ημερομηνία παράδοσης (η ημερομηνία αναγράφεται με μικρά γράμματα λίγο πιο κάτω από το εξάμηνο σπουδών). Ακολουθεί το υπόδειγμα 1 25

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Μάθημα: Εισαγωγή στη Κοινοτική Νοσηλευτική ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ. ΠΡΟΛΗΨΗ- ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Παπαδοπούλου Μαρία Α.Μ. 09125 Β εξάμηνο ΑΘΗΝΑ Ιούνιος 2014 26

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στο κύριο μέρος της εργασίας θα πρέπει να περιέχονται: Πίνακας Περιεχομένων Ο πίνακας περιεχομένων βρίσκεται στην πρώτη εσωτερική σελίδα, μετά από το εξώφυλλο και περιλαμβάνει τους τίτλους των επιμέρους κεφαλαίων της εργασίας. Απέναντι από αυτά στο δεξιό μέρος της σελίδας, αναγράφεται ο αριθμός των αντίστοιχων σελίδων. Υπόδειγμα 2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Κατάλογος Πινάκων - Διαγραμμάτων-Γραφικών ΙΙ Παραστάσεων Εισαγωγή. 1 Κεφάλαιο 1: Τίτλος 3 Κεφαλαίου.. 1.1 Τίτλος 9 Ενότητας. 1.1.1 Τίτλος 12 Υποενότητας. - -...1.1.ν Τίτλος υποενότητας 14 1.2 Τίτλος 16 Ενότητας. 1.3 Τίτλος 19 Ενότητας. - - 1.ν Τίτλος Ενότητας. 20 Κεφάλαιο ν: Τίτλος Κεφαλαίου (όπως 21 ανωτέρω).. Συμπεράσματα- 23 27

Προτάσεις Παράρτημα. 25 Βιβλιογραφία.. 30 Εισαγωγή Στην εισαγωγή θα πρέπει να αναφέρεται το θέμα της εργασίας, τι δηλαδή πραγματεύεται και ποιος είναι ο σκοπός της. Επίσης, θα γίνεται μια σύντομη αναφορά στο τι περιλαμβάνεται σε αυτή. Η λέξη εισαγωγή γράφεται στο επάνω μέρος της σελίδας με κεφαλαία γράμματα και ακολουθεί το κείμενο το οποίο δεν θα πρέπει να ξεπερνά σε μέγεθος τις δυο σελίδες. Επιμέρους Κεφάλαια (Υπόδειγμα 3) Η λέξη κεφάλαιο γράφεται στο επάνω μέρος της σελίδας και δίπλα ο τίτλος του κεφαλαίου (όλα με κεφαλαία γράμματα). Ακολουθεί η εισαγωγή του κεφαλαίου και οι υποενότητες. Τα κυρίως κεφάλαια, οι ενότητες και υποενότητες θα πρέπει να έχουν συνοχή, αλληλουχία και ο αριθμός των σελίδων τους να μην είναι υπερβολικά δυσανάλογος. Κάθε κεφάλαιο δεν μπορεί να περιλαμβάνει πάνω από τρεις (3) υποενότητες. Υπόδειγμα 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΙΤΛΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1.1 ΤΙΤΛΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ..κείμενο 1.1.1 ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑΣ 28

.. κείμενο.. Συμπεράσματα- Προτάσεις Στα συμπεράσματα αναφέρονται περιληπτικά σχόλια, παρατηρήσεις και προτάσεις. Δεν πρέπει να ξεπερνούν σε μέγεθος τις δύο σελίδες. Η λέξη Συμπεράσματα ή προτάσεις γράφεται στο επάνω μέρος της σελίδας με κεφαλαία γράμματα. Παράρτημα Στο παράρτημα αναφέρονται στοιχεία τα οποία κρίθηκε ότι δεν ήταν απαραίτητο να ενσωματωθούν στο κύριο μέρος της εργασίας όπως ερωτηματολόγια, αποτελέσματα έρευνας, φωτογραφίες κ.λπ, εφόσον υπάρχουν τέτοια στοιχεία. Κατάλογος Πινάκων-Σχημάτων Διαγραμμάτων (Υπόδειγμα 4) Ο κατάλογος αυτός περιέχεται στην εργασία μόνο αν κρίνεται αναγκαίος λόγω της πληθώρας των πινάκων ή σχημάτων που περιλαμβάνονται σε αυτή. Γράφεται στο επάνω μέρος της σελίδας με κεφαλαία γράμματα. Οι πίνακες αριθμούνται με τη σειρά εμφάνισης τους στην εργασία και κάθε πίνακας έχει τον δικό του μοναδικό αριθμό. Τα αντίστοιχα ισχύουν και για τα σχήματα ή τις εικόνες. Υπόδειγμα 4 Κατάλογος Πινάκων- Σχημάτων- Εικόνων-Διαγραμμάτων Πίνακας 1: Τίτλος Πίνακα.10 29

- - Πίνακας ν: Τίτλος Πίνακα 20 Βιβλιογραφία (Υπόδειγμα 5) Στην βιβλιογραφία αναφέρονται τα βιβλία και τα άρθρα που χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή της εργασίας, κατά αλφαβητική σειρά με βάση το πρώτο γράμμα του επωνύμου του συγγραφέα. Εάν έχει χρησιμοποιηθεί ξένη βιβλιογραφία (αγγλική, γαλλική κ.λπ,) αυτή έπεται της ελληνικής. Υπόδειγμα 5 Ελληνική (Βιβλίο- Άρθρο) Μαρκόπουλος Χ. (2004). Παθήσεις του μαστού. Πασχαλίδης, Αθήνα. Οικονομοπούλου Χ.Β., Πρεζεράκος Π. (2002). Τα οικονομικά της υγείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου: βασικές έννοιες και τρέχουσα προβληματική. Βήμα Κλινικής Ογκολογίας, 1(1):64-72. Ξενόγλωσση (Βιβλίο) Cantril H. (1965). The pattern of human concerns. New Jersey: Rutgers University Press. Ξενόγλωσση (Άρθρο) Conto S., Myers J. (2002). Risk factors and health promotion in families and patients, Clinic journal of oncology nursing, 6(2): 83-87. Ξενόγλωσση (Άρθρο από τον ίδιο συγγραφέα) Ganz P.A. (1994a). Quality of life and the patient with cancer: Individual and policy complications. Cancer, 74(Suppl. 4), 1445-1452. Ganz P.A. (1994b). Impact of adjuvant therapy strategies on quality of life in breast cancer survivors: Recent Results. Cancer, 75:1480-1488. Ξενόγλωσση (Συλλογικός Τόμος) 30

Mark D. (1984). Medical economics and health Policy Issues for Interventional Cardiology. In Topol E. (Ed): Textbook of Interventional Cardiology, W.B. Sauders Company, Philadelphia, 1323-1349. Ξενόγλωσση (Πρακτικά Συνεδρίων) Chrisi Vlahou, Theofanis Katostaras, Polyxeni Mangoulia, Marianna Diomidous, Dimitrios Zikos. «Old diabetics willingness to pay for reducing danger of diabetic retinopathy». 4 th International Conference on Applied Financial Economics, AFE Samos, July 12-14, 2007. Ξενόγλωσση (Διατριβές) Kiren, R. (1997). «Medical advances and quality of life» Ph. D Thesis, Omaha State University. Ξενόγλωσση (Ηλεκτρονικές Πηγές) www.who.org/statistics. (2008). Health statistics and health information systems. access date 16/08/08. Τρόπος παρουσίασης Πινάκων- Σχημάτων Εάν στην εργασία υπάρχουν Πίνακες, αυτοί απεικονίζονται με τον ακόλουθο τρόπο: Πάνω από τον Πίνακα και αριστερά αναγράφεται η ένδειξη Πίνακας με έντονη γραφή (bold) και δίπλα ο αριθμός του. Οι πίνακες αριθμούνται με τη σειρά εμφάνισής τους στην εργασία και κάθε πίνακας έχει τον δικό του μοναδικό αριθμό. Ακριβώς δίπλα γράφεται ο τίτλος του πίνακα που θα πρέπει να είναι σχετικός με αυτό που παρουσιάζεται. Κάτω από τον πίνακα και δεξιά αναφέρεται η πηγή. Η λέξη πηγή δεν γράφεται. Επίσης, θα πρέπει να γράφεται τι απεικονίζεται σε κάθε γραμμή ή στήλη του πίνακα καθώς και στους άξονες, εάν πρόκειται για σχήμα. Τα αντίστοιχα ισχύουν στην παρουσίαση των σχημάτων. Υπόδειγμα 6 Πίνακας 1.3 Ομαδοποίηση των όγκων μαστού ως προς το μέγεθος. 31

Όταν η διάμετρος είναι μικρότερη του 1 εκ., η πρόγνωση είναι καλύτερη. <2 εκ. (Τ1) Αντίστοιχα όγκοι Τ1 με διάμετρο 1-2 εκ. εμφανίζουν ελάχιστη διηθητικότητα και συνδέονται με 10ετή επιβίωση χωρίς νόσο 75%, με στοιχεία νόσου 4% ενώ καταλήγουν σε ποσοστό 6%. 2-5 εκ. (Τ2) >5 εκ. (Τ3) Όταν η διάμετρος του όγκου κυμαίνεται από 2-5 εκ η 5ετής επιβίωση ανέρχεται σε ποσοστό 66%. Όταν η διάμετρος του όγκου είναι μεγαλύτερη των 5 εκ η 5ετής επιβίωση ανέρχεται 41%. (Σφήκας, 2004) Τρόπος παραπομπών Η παραπομπή είναι η αναφορά σε συγκεκριμένο βιβλίο ή άρθρο κάποιου συγγραφέα από τον οποίο αντλήθηκαν πληροφορίες ή στοιχεία. Θα πρέπει να τονιστεί ότι το επιστημονικό κύρος μιας εργασίας κρίνεται σε μεγάλο βαθμό από την πλειάδα των αναφορών σε συγγραφείς-ερευνητές. Η παραπομπή γίνεται με την αναφορά του επιθέτου του συγγραφέα και την χρονολογία έκδοσης του βιβλίου ή της δημοσίευσης του άρθρου. Υπόδειγμα 7..κείμενο.(Σέμογλου, 2006) Εάν οι συγγραφείς ενός άρθρου ή ενός βιβλίου είναι δύο τότε η παραπομπή γίνεται με την αναφορά του επιθέτου και των δύο συγγραφέων και τη χρονολογία έκδοσης του βιβλίου ή του άρθρου. Εάν όμως είναι περισσότεροι 32

από δύο τότε αναφέρεται το επίθετο του πρώτου η συντομογραφία και συν., ( ή et al.) και ακολουθεί η χρονολογία έκδοσης του βιβλίου ή του άρθρου. Υπόδειγμα 8 κείμενο..(ganz et al., 2004). Εάν σε κάποιο σημείο κρίνεται σκόπιμη η αναφορά σε άρθρα ή βιβλία περισσότερων από δύο συγγραφείς τότε αναγράφεται το επίθετο και η χρονολογία έκδοσης του βιβλίου ή δημοσίευσης του άρθρου του κάθε συγγραφέα εντός της ίδιας παρένθεσης και μάλιστα με χρονολογική σειρά από την παλαιότερη στην πιο πρόσφατη. Υπόδειγμα 9 κείμενο..(barill, 2004, Ganz et al. 2008). Προσοχή! Θα πρέπει να υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ των βιβλίων ή άρθρων που αναφέρονται με τη μορφή παραπομπής στην εργασία και αυτών που υπάρχουν στην βιβλιογραφία. Σε περίπτωση που ένας συγγραφέας έχει γράψει περισσότερα από ένα βιβλία ή άρθρα στο ίδιο έτος τότε μετά τη χρονολογία τοποθετούνται τα γράμματα α, β, γ κ. λπ για το πρώτο, το δεύτερο ή το τρίτο βιβλίο ή άρθρο σύμφωνα με τη σειρά που εμφανίζονται στη βιβλιογραφία. Με τον ίδιο τρόπο παρουσιάζονται και στη βιβλιογραφία όπως αναφέρθηκε ανωτέρω. Υπόδειγμα 10..κείμενο (Ganz, 2004a)..(Ganz, 2004b)... 33

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ Η εργασία θα παραδίδεται σε έντυπη μορφή Η εργασία θα είναι δακτυλογραφημένη σε Η/Υ (MS Word ή αντίστοιχο πρόγραμμα) Δόκιμη γραμματοσειρά κρίνεται η Times New Roman (12 pt), διάστιχου 1,5. Η ενδεικνυόμενη διαμόρφωση της σελίδας έχει την ακόλουθη μορφή: Επάνω: 2,54 εκ. Κάτω: 2,54 εκ. Εξωτερική: 2,50 εκ. Εσωτερική: 3,50 εκ. Η γλώσσα που θα χρησιμοποιηθεί θα πρέπει να είναι απλή και λιτή χωρίς αυτό να αποκλείει τη χρήση επιστημονικών και επαγγελματικών όρων. Τα νοήματα θα πρέπει να αποδίδονται με σαφήνεια. Ξένη ορολογία μπορεί να παρατίθεται εντός παρενθέσεων ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Για την ανάληψη εργασίας ο σπουδαστής / η σπουδάστρια θα πρέπει να έρχεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο Καθηγητή και θα του ανατίθεται θέμα σχετικό με τα ενδιαφέροντα του. Με την ανάληψη της εργασίας ο σπουδαστής / η σπουδάστρια δεσμεύεται για την υλοποίηση της Ο καθηγητής θα είναι στη διάθεση του σπουδαστή / της σπουδάστριας κατά τις ώρες της κλινικής άσκησης για διευκρινίσεις καθώς και υποστηρικτικό υλικό, εφόσον ζητηθεί από τον σπουδαστή ή τη σπουδάστρια Οι εργασίες θα πρέπει να υποβάλλονται έως την ημέρα που έχει καθοριστεί από τον καθηγητή και ανακοινωθεί στους σπουδαστές. Μετά το πέρας της συγκεκριμένης ημερομηνίας οι εργασίες δεν θα γίνονται δεκτές. 34