Οδηγόσ αρχαρίων για το Φωτιςμό Χαμηλήσ Ενεργειακήσ Κατανάλωςησ Γιατί να μάκετε για το φωτιςμό χαμθλισ ενεργειακισ κατανάλωςθσ ςτο ςπίτι ςασ; Ζχει εκτιμθκεί ότι περνάμε το 90% τθσ ηωισ μασ ςε εςωτερικοφσ χϊρουσ, επομζνωσ είναι ιδιαίτερα ςθμαντικό να ηοφμε ςε ζνα κατάλλθλα φωτιςμζνο περιβάλλον. Ο φωτιςμόσ, όπωσ κάκε θλεκτρικι ςυςκευι, είναι δαπανθρόσ ςτθ λειτουργία του, ωςτόςο νζεσ τεχνολογίεσ φωτιςμοφ μποροφν να μασ διευκολφνουν να διατθριςουμε άνεςθ ςτο ςπίτι με το χαμθλότερο δυνατό κόςτοσ και ταυτόχρονα να μειωκεί ο αντίκτυποσ ςτο περιβάλλον. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ειςαγωγή 2. Επίδοςη λαμπτήρων 3. Αντικατάςταςη λαμπτήρων 4. Οικονομία λαμπτήρων 5. Σο μζλλον 6. υμπζραςμα 1
1. ΕΙΑΓΩΓΗ Οι λαμπτήρεσ πυρακτώςεωσ λειτουργοφν όταν θλεκτρικό ρεφμα διαπερνά ζνα ςφρμα ι λεπτό νιμα, ςυνικωσ από βολφράμιο, το οποίο εςωκλείεται ςε γυάλινθ λάμπα. Το ςφρμα κερμαίνεται τόςο πολφ που φωτοβολεί και εκπζμπει ορατό φωσ. Οι λαμπτήρεσ φθοριςμοφ λειτουργοφν όταν θλεκτρικό ρεφμα διαπερνά ζνα αζριο το οποίο εςωκλείεται ςε ςωλινα αερίου. Το αζριο διεγείρεται και εκπζμπει υπεριώδη ακτινοβολία θ οποία μετατρζπεται ςε ορατό φωσ μζςω ειδικισ επίςτρωςθσ ςτο εςωτερικό μζροσ του ςωλινα. Όταν οι ςωλινεσ ζχουν τθ μορφι πθνίου ι άλλου παρόμοιου ςχιματοσ ονομάηονται Συμπαγείσ λαμπτήρεσ φθοριςμοφ (CFL). Οι λαμπτιρεσ με Δίοδο Φωτοεκπομπισ (LED) χρθςιμοποιοφν ζνα θμιαγϊγιμο υλικό για να μετατρζπουν τθν θλεκτρικι ενζργεια ςε φωσ. 2
2. ΕΠΙΔΟΗ ΛΑΜΠΣΗΡΩΝ Σασ λείπουν οι παλιοί λαμπτιρεσ βολφραμίου (ι πυρακτϊςεωσ); Εξυπθρετοφςαν ςε κάτι τελικά; Ζνασ τρόποσ για να το εξετάςουμε είναι να αναλογιςτοφμε τθν ποςότθτα φωτόσ που εξζπεμπαν για ςυγκεκριμζνθ ποςότθτα θλεκτρικισ ενζργειασ. Με ποιο τρόπο όμωσ μποροφμε να μετριςουμε τθν ποςότθτα του φωτόσ; Λοιπόν, θ μονάδα μζτρθςθσ που χρθςιμοποιείται για το ςκοπό αυτό είναι τα Λοφμεν (ςε ςυντομογραφία lm). Πρόκειται μάλλον για ζναν άγνωςτο όρο για τουσ περιςςότερουσ, αλλά μπορεί εφκολα να γίνει αντιλθπτι θ ςθμαςία του ωσ εξισ: όςο μεγαλφτερθσ τιμισ είναι τα λοφμεν ςε ζνα λαμπτιρα, τόςο μεγαλφτερθ ποςότθτα φωτόσ εκπζμπει. Ελζγξτε τθ ςυςκευαςία τθν επόμενθ φορά που κα αγοράςετε ζνα λαμπτιρα. Η τιμι των λοφμεν κα αναγράφεται ςτθ ςυςκευαςία κακϊσ και θ τιμι τθσ θλεκτρικισ ιςχφσ ςε Βατ. Αν διαχωρίςετε τα λοφμεν από τα βατ μπορεί και να εκπλαγείτε. Οι δθμοφιλείσ παλιοί λαμπτιρεσ βολφραμίου λειτουργοφν περίπου ςτα 10 λοφμεν/βατ. Αυτό ςθμαίνει ότι παράγουν 10 μονάδεσ φωτόσ για κάκε μονάδα θλεκτρικισ ιςχφσ. (για την οποία πληρώνετε ακριβά!) Οι λαμπτιρεσ βολφραμίου δεν είναι πλζον διακζςιμοι ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ εξαιτίασ τθσ πολφ κακισ τουσ ενεργειακισ απόδοςθσ. Σε ενεργειακοφσ όρουσ, για κάκε 100 μονάδεσ θλεκτρικισ ενζργειασ που καταναλϊνεται, εκπζμπουν μόνο 5 μονάδεσ φωτόσ. Οι υπολειπόμενεσ (π.χ. 95 μονάδεσ) μετατρζπονται ςε άχρθςτθ κερμότθτα. Στην πραγματικότητα, οι λαμπτήρεσ βολφραμίου θα μποροφςαν να θεωρηθοφν περιςςότερο θερμαντικά μζςα παρά πηγζσ φωτόσ! 3
Οι νεότεροι λαμπτιρεσ φκοριςμοφ λειτουργοφν περίπου ςτα 60 λοφμεν/βατ. Ή αν το κζςουμε διαφορετικά, εκπζμπουν 60 μονάδεσ φωτόσ για κάκε μονάδα θλεκτρικισ ιςχφσ. Πρόκειται για 6 φορζσ περιςςότερο φωσ από ζνα λαμπτιρα βολφραμίου για την ίδια ποςότητα ηλεκτρικήσ ενζργειασ. Σε όρουσ ενεργειακισ απόδοςθσ για κάκε 100 μονάδεσ θλεκτρικισ ενζργειασ που καταναλϊνεται, εκπζμπουν περίπου 20 μονάδεσ φωτόσ. Δυςτυχϊσ οι υπολειπόμενεσ (π.χ. 80 μονάδεσ) μετατρζπονται ςε άχρθςτθ κερμότθτα, παρόλα αυτά πρόκειται για ςθμαντικι βελτίωςθ ςε ςφγκριςθ με τουσ λαμπτιρεσ πυρακτϊςεωσ. 4
3. ΑΝΣΙΚΑΣΑΣΑΗ ΛΑΜΠΣΗΡΩΝ Όλοι ζχουμε ακοφςει φιμεσ ςχετικά με το ότι οι Συμπαγείσ λαμπτιρεσ φκοριςμοφ δεν είναι τόςο καλοί όςο οι λαμπτιρεσ βολφραμίου. Αυτό ςυνήθωσ είναι αποτζλεςμα του ότι υποτιμάμε την αντικατάςταςη των λαμπτήρων φθοριςμοφ αναφορικά με την ποςότητα φωτόσ που εκπζμπουν. Στοιχεία αναφορικά με τθν αντικατάςταςθ λαμπτιρων βολφραμίου με λαμπτιρεσ φκοριςμοφ παρουςιάηονται ςτον ακόλουκο πίνακα. Τιμζσ ενζργειασ ςτουσ Αντίςτοιχεσ τιμζσ από λαμπτιρεσ βολφραμίου αντικατάςταςθ με (W) λαμπτιρεσ φκοριςμοφ (W) 40 11 60 14 100 23 5
4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΛΑΜΠΣΗΡΩΝ Όλοι γνωρίηουμε ότι οι λαμπτιρεσ φκοριςμοφ αυτι τθ ςτιγμι κοςτίηουν 7 φορζσ περιςςότερο από ιςοδφναμουσ λαμπτιρεσ πυρακτϊςεωσ, οπότε γιατί να προβεί κανείσ ςτθν αντικατάςταςι τουσ; Για να απαντιςουμε ςε αυτό το ερϊτθμα κα πρζπει να αναλογιςτοφμε τθ διάρκεια ηωισ ενόσ λαμπτιρα και όχι μόνο τθν τιμι του ςτο κατάςτθμα. Η τοποκζτθςθ ενόσ λαμπτιρα ςτο καλάκι αγορϊν ςασ δεν είναι το μοναδικό κόςτοσ για εςάσ. Θα πρζπει επίςθσ να επωμιςτείτε το κόςτοσ για τθν θλεκτρικι ενζργεια που κα καταναλωκεί και αυτό είναι το ςθμείο όπου οι λαμπτιρεσ φκοριςμοφ (και οι λαμπτιρεσ με δίοδο φωτοεκπομπισ -LED) γίνονται ιδιαίτερα ελκυςτικοί. Ασ κεωριςουμε ότι χρειάηεςτε 10,000 ώρεσ φωτιςμοφ. (Αναφζρουμε ότι οι ϊρεσ αυτζσ κυμαίνονται ςτισ 8,760 ετηςίωσ). Ζχετε δφο επιλογζσ: - ζνα λαμπτιρα φκοριςμοφ των 23 watt ςτθν τιμι των 6 (περίπου 7 ) με διάρκεια ηωισ 10,000 ώρεσ. - δζκα λαμπτιρεσ πυρακτϊςεωσ των 100 watt ςτθν τιμι των 0.90 (περίπου 1 ) με διάρκεια ηωισ 1000 ώρεσ ο καθζνασ, ςυνολικισ αξίασ 9 (ι 10 ). Ήδθ ζχετε εξοικονομιςει 10-7 = 3 από τθν αγορά τουσ αλλά ακολουκεί επιπλζον εξοικονόμθςθ χρθμάτων. Ασ μελετιςουμε τα λειτουργικά κόςτθ ενόσ λαμπτιρα ςτθ διάρκεια ηωισ του αν το κόςτοσ τθσ θλεκτρικισ ενζργειασ είναι 13p/kWh (περίπου 0.15 /kwh). Για περιςςότερεσ από 10,000 ϊρεσ ζνασ λαμπτιρασ φκοριςμοφ των 23 watt κα καταναλϊςει (23/1000*) x 10,000 = 230kWh Με κόςτοσ λειτουργίασ 230 x 0.13 = 29.9 6
Παράλλθλα, για την ίδια ποςότητα φωτόσ, για περιςςότερεσ από 10,000 ϊρεσ ζνασ λαμπτιρασ πυρακτϊςεωσ των 100 watt (και οι 9 επιπλζον λαμπτιρεσ προσ αντικατάςταςθ) κα καταναλϊςει (100/1000*) x 10,000 = 1000kWh Με κόςτοσ λειτουργίασ 1000 x 0.13 = 130 Επομζνωσ θ επιλογι ενόσ λαμπτιρα φκοριςμοφ κα οδθγιςει ςε μείωςθ των χρεϊςεων θλεκτρικισ ενζργειασ κατά 130-29.9 = 100.1 Πρόκειται για ςυνολικι εξοικονόμθςθ 3 + 100.1 = 103.1 [* ζχουμε διαιρζςει με το 1000 γιατί οι τιμζσ των λαμπτήρων πρζπει να είναι ςε κιλοβάτ ώςτε να λειτουργήςει ςωςτά ο υπολογιςμόσ] 7
5. ΣΟ ΜΕΛΛΟΝ Θα μποροφςαμε να επαναλάβουμε τουσ ωσ άνω υπολογιςμοφσ αν αντικακιςτοφςαμε ζνα λαμπτιρα πυρακτϊςεωσ με ζνα λαμπτιρα με δίοδο φωτοεκπομπισ (LED). Ζνασ κατάλλθλα ιςοδφναμοσ λαμπτιρασ με δίοδο φωτοεκπομπισ (LED) των 15 watt κα κατανάλωνε ακόμα λιγότερθ ενζργεια από ζνα λαμπτιρα φκοριςμοφ και κα μποροφςε να ζχει διάρκεια ηωισ 50,000 ώρεσ. (Κατά τθ διάρκεια αυτϊν των ωρϊν κα χρειαηόταν να αντικαταςτιςετε το λαμπτιρα φκοριςμοφ πζντε φορζσ ενϊ το λαμπτιρα πυρακτϊςεωσ 50 φορζσ.) Αυτι τθ ςτιγμι, θ αγορά ενόσ λαμπτιρασ με δίοδο φωτοεκπομπισ (LED) κα κόςτιηε περίπου 25 (30 ). Παρόλο που μζςω τθσ χριςθσ του κα είχατε ςθμαντικι εξοικονόμθςθ χρθμάτων, πρόκειται για ζνα υψθλό χρθματικό ποςό, ωςτόςο, οι τιμζσ των λαμπτιρων με δίοδο φωτοεκπομπισ (LED) μειϊνονται ταχφτατα. Κάποια ςτιγμι, κα γίνουν αρκετά ελκυςτικζσ ϊςτε να μπορείτε να αντικαταςτιςετε τουσ λαμπτιρεσ φκοριςμοφ με λαμπτιρεσ με δίοδο φωτοεκπομπισ (LED). Energy More efficient A B C D E F G Less efficient A Τελικά, κα πρζπει να ζχουμε υπόψθ ότι θ κατανάλωςθ ενζργειασ ενόσ λαμπτιρα είναι αμζςωσ ανάλογθ με τισ εκπομπζσ διοξειδίου του άνκρακα (CO 2 ) με αποτζλεςμα οι λαμπτιρεσ χαμθλισ ενεργειακισ κατανάλωςθσ να ςυμβάλλουν ςτθν προςταςία του περιβάλλοντοσ. Αυτό ςυνικωσ αναγράφεται ςτθ ςυςκευαςία με τθν ζνδειξθ A ςτθν κλίμακα ταξινόμθςθσ (παρόμοιου τφπου με αυτή των ψυγείων, των πλυντηρίων πιάτων κ.τ.λ.). 8
6. ΤΜΠΕΡΑΜΑ Εντάξει, αυτό ιταν όλο για τθν εκμάκθςθ αυτισ τθσ εκπαιδευτικισ ενότθτασ. Τι μπορείτε να κάνετε τϊρα; Θα μποροφςατε να εξετάςετε το ενδεχόμενο αντικατάςταςθσ λαμπτιρων ςτο ςπίτι ςασ. Θα μποροφςατε να προςπακιςετε να ςυμπλθρϊςετε το ακόλουκο ςφντομο κουίη (για διαςκζδαςη) και να δοκιμάςετε τισ γνϊςεισ ςασ γφρω από το φωτιςμό χαμηλήσ ενεργειακήσ κατανάλωςησ. Καλι τφχθ! Άλλη εκπαιδευτική ενότητα που ίςωσ θζλετε να μελετήςετε: Οδηγόσ αρχαρίων για την Ενζργεια και Ιςχφ 9
υγγραφζασ Ο Neil Packer είναι ζνασ εγκεκριμζνοσ Μηχανικόσ και λζκτορασ ςτο Τμήμα Πληροφορικήσ, Μηχανικϊν και Επιςτήμησ, του πανεπιςτημίου του Staffordshire ςτο Ηνωμζνο Βαςίλειο. Διδάςκει θερμομηχανική ρευςτϊν και μηχανική περιβάλλοντασ για ςχεδόν 20 χρόνια και είναι Σφμβουλοσ χαμηλών εκπομπών άνθρακα παρζχοντασ ςε επιχειρήςεισ, βιομηχανίεσ και τοπικζσ αρχζσ μια ςειρά από ενεργειακζσ υπηρεςίεσ. τοιχεία επικοινωνίασ: Faculty of Computing, Engineering and Science Staffordshire University Beaconside, Stafford, ST18 0AD Tel 01785 353243 email n.packer@staffs.ac.uk Όλεσ οι πλθροφορίεσ που παρουςιάηονται ςτθν ενότθτα αυτι αποτελοφν προϊόν του προγράμματοσ Senior Engagement in a Green Economy Project (SEE-GREEN) το οποίο χρθματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δια Βίου Μάκθςθσ (Gruntdvig) τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ. Το ζργο αυτό ξεκίνθςε τον Νοζμβριο του 2011 και κα ολοκλθρωκεί το 2013. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ ι για να λάβετε μζροσ τθν online κοινότθτα μασ επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα του ζργου: http://www.see-green.eu/seegreensite/en/ 10