Επαγγελμαηικό Λύκειο: Οργάνωζη ηης διαδικαζίας μάθηζης

Επαγγελμαηικό Λύκειο: Οργάνωζη ηης διαδικαζίας μάθηζης ηνπ Οιύκπηνπ Γαθέξκνπ Μεηά ηελ εμαγγειία ηεο Κπβέξλεζεο γηα ηε κεηαξξύζκηζε ζηελ ΤΔΔ αλαπηύζζεηαη έλαο γόληκνο πξνβιεκαηηζκόο γηα ηελ νξγάλσζή ηεο θπξίσο ζηηο ηάμεηο ησλ εθπαηδεπηηθώλ ηεο. Σπληάρζεθαλ θαη θπθινθνξνύλ πιήζνο ζρεδίσλ, από θνξείο θαη κεκνλσκέλα άηνκα, γηα ην πώο πξέπεη λα είλαη ε δνκή ηνπ λένπ επαγγεικαηηθνύ Λπθείνπ. Με ηελ εμαίξεζε ελόο ζρεδίνπ θαλέλα άιιν δελ αζρνιείηαη κε ηελ εζσηεξηθή νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο. Τα ζρέδηα κέλνπλ θπξίσο: α. ζην αλ έρνπλ ζηε γ ηάμε ηε δπλαηόηεηα νη καζεηέο λα παξαθνινπζήζνπλ θαη θαηεπζύλζεηο γηα ηελ εηζαγσγή ηνπο ζηελ αλώηαηε εθπαίδεπζε. β. ζηα πνζνζηά ησλ γεληθώλ θαη εηδηθώλ καζεκάησλ ζην σξνιόγην πξόγξακκα. γ. ζην αλ ππάξρνπλ θιάδνη θαη πνηνη θαη αλ ε πξώηε ηάμε ζα είλαη θνηλή γηα όινπο ηνπο καζεηέο ή αλ ζα πξέπεη λα επηιέμνπλ ακέζσο θιάδν ζπνπδώλ. Δίλαη γεγνλόο όηη ε δνκή ηνπ ζρνιείνπ επεξεάδεη ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία, όκσο δελ ηελ θαζνξίδεη. Σήκεξα ζηελ θνηλσλία ηεο γλώζεο πξέπεη λα δνζεί ηδηαίηεξε έκθαζε γηα ηνπο ηξόπνπο θαηάθηεζεο ηεο γλώζεο θαη ηελ αλάπηπμε δεμηνηήησλ θαη ηθαλνηήησλ ησλ καζεηώλ θαη απηό γηαηί: 1. Η γξήγνξε ελζσκάησζε ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία ησλ επηηεπγκάησλ ηεο επηζηήκεο θαη ηεο ηερλνινγίαο δεκηνπξγεί έλα κεηαβαιιόκελν ηνπίν κέζα ζην νπνίν α απξηαλόο εξγαδόκελνο ζα πξέπεη λα κπνξεί λα αθνινπζεί ηηο γξήγνξεο ηερλνινγηθέο αιιαγέο ηνπ επαγγέικαηόο ηνπ θαη θάπνηεο θνξέο λα αιιάδεη επάγγεικα. Πξέπεη επνκέλσο λα έρεη εμνπιηζηεί, από ηελ εθπαίδεπζε, κε εθείλεο ηηο ηθαλόηεηεο θαη δεμηόηεηεο πνπ ζα ηνπ ην επηηξέςνπλ. 2. Η λέα νξγάλσζε ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο βαζίδεηαη ζηελ πνιπεπηδέμηα θαη πνιπεηδηθεπκέλε νκάδα εξγαζίαο. Γηα λα ιεηηνπξγήζεη ε νκάδα απνηειεζκαηηθά ζα πξέπεη ηα κέιε πνπ ηελ απαξηίδνπλ λα κπνξνύλ λα ζπλεξγάδνληαη απνηειεζκαηηθά, λα επηθνηλσλνύλ, λα αλαιακβάλνπλ επζύλεο, λα δηαζέηνπλ πξσηνβνπιία δεκηνπξγηθόηεηα, επηλνεηηθόηεηα θ.α. Γεμηόηεηεο πνπ πξέπεη λα θαιιηεξγεζνύλ ζην ζρνιείν. 3. Οη καζεηέο πνπ εγγξάθνληαη ζηελ ΤΔΔ είλαη, ζην κεγαιύηεξό ηνπο κέξνο, νη αδύλαηνη καζεηέο ηεο ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο. Τηο πεξηζζόηεξεο θνξέο έρνπλ ειιείςεηο, ζε γλώζεηο, αθόκα θαη ηνπ Γεκνηηθνύ Σρνιείνπ. Σηε κεηξηθή γιώζζα, ζηα καζεκαηηθά θαη ζηηο θπζηθέο επηζηήκεο νη καζεηέο ηεο ΤΔΔ όρη κόλν πζηεξνύλ αιιά αηζζάλνληαη απνζηξνθή γηα ηηο γλώζεηο απηέο. Η δηδαζθαιία ησλ παξαπάλσ γεληθώλ καζεκάησλ ζηελ ΤΔΔ, πξνο ην παξόλ, δελ κπόξεζε λα αλαδείμεη ηε ρξεζηκόηεηά ηνπο γηα ηα εηδηθά καζήκαηα θαη γηα ηελ άζθεζε ηνπ επαγγέικαηνο πνπ επηιέγνπλ νη καζεηέο. 1

4. Οη καζεηέο πνπ εγγξάθνληαη ζηελ ΤΔΔ επηιέγνπλ εηδηθόηεηεο κε θξηηήξηα πνπ πεξηζζόηεξν έρνπλ ζρέζε κε ηελ πξνπαγάλδα ησλ θαζεγεηώλ ησλ δηαθόξσλ εηδηθνηήησλ, ηε γλώκε ελόο θίινπ ηνπο ή ηελ επηβνιή ηεο γλώκεο ησλ γνληώλ θαη ειάρηζηα ή θαζόινπ κε ηη πξαγκαηηθά ηνπο αξέζεη θαη ηαηξηάδεη κε ηα ελδηαθέξνληά ηνπο θαη ηηο θιίζεηο ηνπο. Δπνκέλσο ν επαγγεικαηηθόο πξνζαλαηνιηζκόο πξέπεη λα γίλεη νπζηαζηηθόηεξνο ώζηε νη επηινγέο ησλ καζεηώλ λα βαζίδνληαη ζηα θξηηήξηα πνπ εθείλνη ζέηνπλ. 5. Σήκεξα νη λέεο ηερλνινγίεο, θαη ηδηαίηεξα ε πιεξνθνξηθή, δεκηνπξγνύλ έλα λέν ηνπίν θαη ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Η ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηώλ κπνξεί, όπσο ζα πεξηγξαθεί παξαθάησ, λα δεκηνπξγήζεη έλα καζεζηαθό πεξηβάιινλ κε ηεξάζηηεο δπλαηόηεηεο. 6. Έρεη απνδεηρζεί όηη ην ζρνιείν αδπλαηεί λα παξαθνινπζήζεη ηηο ηαρύηαηεο ηερλνινγηθέο, θνηλσληθέο, νηθνλνκηθέο θ.α αιιαγέο. Δπνκέλσο ζα πξέπεη λα ζπλδεζεί κε ηελ θνηλσλία ώζηε λα κε κέλεη ηξαγηθά πίζσ. Γηα ηελ ΤΔΔ ε ζύλδεζή ηεο κε ην εξγαζηαθό γίγλεζζαη είλαη ζήκεξα εθ ησλ νπθ άλεπ. Πέξα όκσο από ηα παξαπάλσ έλαο άιινο ιόγνο πνπ καο επηβάιιεη λα αζρνιεζνύκε κε ηελ εζσηεξηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ είλαη θαη ηα πνξίζκαηα ηεο επηζηήκεο γηα ην «πσο καζαίλνπλ νη καζεηέο». Σύκθσλα κε ην θπιιάδην ηεο Οπλέζθν ην νπνίν έρεη ζπγγξάςεη ε θαζεγήηξηα Σηέιια Βνζληάδνπ νη καζεηέο καζαίλνπλ (πεξηιεπηηθά). Με ηελ ελεξγό ζπκκεηνρή Οξγαλσκέλνη ζε νκάδεο κάζεζεο Με δξαζηεξηόηεηεο πνπ έρνπλ λόεκα (ζύλδεζε ζρνιηθήο γλώζεο κε ηελ πξαγκαηηθόηεηα πνπ δεη ν καζεηήο) Με ην λα ζπλδέεηαη ε λέα γλώζε κε ηηο ππάξρνπζεο θαηαθηεκέλεο γλώζεηο Με ηελ θαιιηέξγεηα δεμηνηήησλ ηθαλνηήησλ. Π.ρ. πώο εθπνλείηαη κηα εξγαζία, πώο λα θάλνπλ ζπζηεκαηηθή θαηαγξαθή θάπνησλ δεδνκέλσλ θαη πώο λα εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα, πώο νξγαλώλνπλ έλα πείξακα θ.α Με ην λα μέξνπλ πσο λα ζρεδηάδνπλ ηε κάζεζή ηνπο θαη πσο ζα δηνξζώλνπλ ηα ιάζε ηνπο (ζρεδίαζε πξνβιεκάησλ, νξγάλσζε πεηξακάησλ θ.α) Με ην λα αλαδνκνύλ ηελ πξνϋπάξρνπζα γλώζε όηαλ βαζίδεηαη ζε ιάζνο παξαδνρέο Με ην λα θαηαλννύλ θαη όρη λα απνκλεκνλεύνπλ Με ην λα εθαξκόζνπλ ηηο γλώζεηο ηνπ ζρνιείνπ ζηελ πξαγκαηηθή δσή Όηαλ καζαίλνπλ κε ην δηθό ηνπο ξπζκό θαη κε ην δηθό ηνπο ηξόπν Όηαλ έρνπλ θίλεηξα γηα κάζεζε. Όηαλ απνθηά λόεκα ε γλώζε Η ζεκεξηλή ζρνιηθή πξαγκαηηθόηεηα ζηελ ΤΔΔ δελ έρεη θακία ζρέζε κε ηα παξαπάλσ πνξίζκαηα. Μόλν ζην πεξηζώξην ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο (πξνγξάκκαηα: Τερλνκάζεηα, Γαίδαινο) ππάξρνπλ ζηνηρεία κηαο ηέηνηαο ινγηθήο. Δίλαη ελδηαθέξνλ λα αλαθέξνπκε πνηνπο ηξόπνπο θαηάθηεζεο ηεο γλώζεο εθαξκόδνπλ ζηε Φηλιαλδία, νη καζεηέο ηεο νπνίαο πξσηεύνπλ ζηνπο δηεζλείο δηαγσληζκνύο. Πξέπεη λα ζεκεησζεί όηη ζηνπο δηαγσληζκνύο απηνύο δελ ζπκκεηέρνπλ νη άξηζηνη καζεηέο. Τν δείγκα είλαη ηπραίν. Δπνκέλσο 2

ζπκκεηέρνπλ θαη νη αδύλαηνη καζεηέο, γηα ηνπο νπνίνπο όκσο, όπσο ζα δνύκε παξαθάησ, ιακβάλεηαη εηδηθή πξόλνηα. Οη ηερληθέο πνπ εθαξκόδνπλ είλαη: (αληηγξάθσ από έλα θπιιάδηό ηνπο) «Οη καζεηέο θαζνξίδνπλ εβδνκαδηαίνπο ζηόρνπο κε ηνπο δαζθάινπο ηνπο θαη επηιέγνπλ ηηο εξγαζίεο ηηο νπνίεο κπνξνύλ λα θέξνπλ εηο πέξαο κε ην δηθό ηνπο ξπζκό ( )» «Τα καζήκαηα δελ δηεμάγνληαη κε ζησπειή απνκλεκόλεπζε: ηα παηδηά ηξηγπξλνύλ, ζπιιέγνπλ πιεξνθνξίεο, δεηνύλ ζπκβνπιέο από ηνπο δαζθάινπο ηνπο, ζπλεξγάδνληαη κε άιινπο καζεηέο θαη αθόκε, πεξηζηαζηαθά, αλαπαύνληαη ζηνλ θαλαπέ. Η θαηάζηαζε ζηελ ηάμε είλαη ελεξγεηηθή, ν δάζθαινο δελ ράλεη πνηέ ηνλ έιεγρν ρσξίο λα θαηαθεύγεη ζε απηαξρηθέο κεζόδνπο ( )». «Σε εθείλνπο πνπ είλαη πην αξγνί ή πην γξήγνξνη από ην κέζν όξν ηνπο δίλνληαη εξγαζίεο αλάινγεο κε ηηο δπλαηόηεηέο ηνπο( )» Δπίζεο ε πηνζέηεζε ηεο δηαθνξνπνηεκέλεο δηδαζθαιίαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα ζηνλ εθπαηδεπηηθό λα ρσξίδεη ηελ ηάμε ζε ηξία δηαθνξεηηθά επίπεδα έηζη ώζηε λα πξνρσξνύλ όινη νη καζεηέο αλεμάξηεηα από ην γλσζηηθό ηνπο επίπεδν. Άιιεο θνξέο ζπγθξνύνληαη νκάδεο καζεηώλ κε δηθό ηνπο πξόγξακκα. Αλ θαη πάιη έλαο καζεηήο δελ κπνξεί λα παξαθνινπζήζεη, ηόηε νξγαλώλεηαη εηδηθό πξόγξακκα γη απηόλ ηνλ καζεηή. Δίλαη πξνθαλέο όηη ε όιε καζεζηαθή δηαδηθαζία ζηε Φηλιαλδία είλαη έηζη νξγαλσκέλε ώζηε όινη νη καζεηέο λα εμειίζζνληαη κε ζηόρν λα θηάζνπλ ζην επίπεδν πνπ ζήκεξα απαηηεί ε θνηλσλία ηεο γλώζεο. Σσνεργαηική γνώζη Σύκθσλα κε ηνλ Φξήζην Θενθηιίδε (αλαθνξά ζε έξεπλεο) (1996) ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε είλαη : Απνηειεζκαηηθόηεξε από ηελ αληαγσληζηηθή θαη από ηελ αηνκηθή εξγαζία Οη καζεηέο έρνπλ: θαιύηεξε επίδνζε απμεκέλε πξνζνρή ζην κάζεκα βαζύηεξε θαηαλόεζε θαη θξηηηθή ζθέςε πεξηζζόηεξε ζπγθέληξσζε ζην ππό εθηέιεζε έξγν πεξηζζόηεξν ελδηαθέξνλ γηα ην κάζεκα πεξηζζόηεξε δηάζεζε θαη ηθαλόηεηα παξαθνινύζεζεο ηεο ζθέςεο ησλ άιισλ πεξηζζόηεξε ζηήξημε ησλ ζπκκαζεηώλ αλεμάξηεηα από εζληθόηεηα, θύιν θ.α ζεηηθόηεξε ζηάζε απέλαληη ζηνπο εθπαηδεπηηθνύο ζεηηθόηεξε ζηάζε απέλαληη ζην ζρνιείν θαιύηεξε πξνζαξκνγή ζεηηθή απηνεθηίκεζε θ.α. Στέδιο εργαζίας Τν ζρέδην εξγαζίαο (project) ζπλδπάδεη ηελ : 3

νκαδηθή εξγαζία βησκαηηθή κάζεζε ρξήζε πνιιώλ πεγώλ γλώζεο ζύλδεζε ζρνιείνπ θνηλσλίαο παξαγσγή έξγνπ αλαηξνθνδόηεζε αλάπηπμε απηνεθηίκεζεο Η κέζνδνο project είλαη κηα εθπαίδεπζε δξάζεο (ζπκκεηνρηθή δξαζηεξηόηεηα) πνπ επαλελώλεη ηηο ηεκαρηζκέλεο ζρνιηθέο γλώζεηο ιακβάλνληαο ππόςε ηα ελδηαθέξνληα, ηηο θιίζεηο θαη ηνπο ξπζκνύο ησλ καζεηώλ. Τν ζρέδην δξάζεο θαιιηεξγεί ηελ πξσηνβνπιία, ηε δεκηνπξγηθόηεηα, ηελ θξηηηθή ζθέςε, ηε θαληαζία, ηελ ηθαλόηεηα επίιπζεο πξνβιεκάησλ, ηελ αλαιπηηθή θαη ζπλζεηηθή ζθέςε, ηελ απηνλνκία, ηελ επηθνηλσληαθή ηθαλόηεηα, ηελ ππεπζπλόηεηα θαη ηελ επηλνεηηθόηεηα. Ο καζεηήο δνθηκάδεη ηηο δπλαηόηεηέο ηνπ, επηιέγεη ζέκαηα θαη εξγαζίεο ζύκθσλα κε ηηο θιίζεηο θαη ηα ελδηαθέξνληά ηνπ, γλσξίδεη ην ζπλαίζζεκα ηεο επηηπρίαο κέζσ ηεο δεκηνπξγηθόηεηαο, καζαίλεη λα ππνζηεξίδεη ηηο απόςεηο ηνπ, λα ζπδεηά, λα ιύλεη εηξεληθά ηηο αληηζέζεηο πνπ δεκηνπξγνύληαη, λα ζέηεη θνηλνύο ζηόρνπο θαη λα απηνπεηζαξρεί, λα αμηνινγεί, λα ηαμηλνκεί θαη ηειηθά λα αμηνπνηεί πιεξνθνξίεο θαη γλώζεηο, λα παξνπζηάδεη ηελ εξγαζία ηνπ. Έρεη απνδεηρζεί όηη νη αδύλαηνη καζεηέο ηεο ΤΔΔ ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζε ζρέδηα εξγαζίαο (Τερλνκάζεηα, Γαίδαινο) πηνζεηνύλ κηα ζεηηθόηεξε ζηάζε απέλαληη ζην ζρνιείν θαη ηε γλώζε. Δπνκέλσο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη σο κέζνδνο αληηκεηώπηζεο ηεο ζρνιηθήο απνηπρίαο. Υπολογιζηές και μάθηζη Ο ππνινγηζηήο είλαη έλα κεράλεκα πνπ δε κνηάδεη κε θαλέλα άιιν. Οη δπλαηόηεηεο ηνπ, ζε ζπλδπαζκό κε ην δηαδίθηπν δελ έρνπλ ηίπνηα ην θνηλό κε ηηο ζπζθεπέο, ηα κεραλήκαηα θαη ηα εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ κέρξη ζήκεξα ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία είηε απηό ήηαλ έλα κηθξνζθόπην, έλα εξγαζηήξην θπζηθήο, κηα εξγαιεηνκεραλή, έλαο ζύλζεηνο απηνκαηηζκόο είηε αθόκε θαη κηα ηειεόξαζε βίληεν. Ο ειεθηξνληθόο ππνινγηζηήο έρεη ηε δπλαηόηεηα: λα απνζεθεύεη ηεξάζηην όγθν πιεξνθνξηώλ θαη λα ζπλδέεηαη κε ηξάπεδεο πιεξνθνξηώλ. λα επηηξέπεη ηελ επηθνηλσλία κεηαμύ ησλ αλζξώπσλ αλεμάξηεηα από ηελ απόζηαζε πνπ βξίζθνληαη. λα επεμεξγάδεηαη δεδνκέλα θαη λα θαηαιήγεη ζε απνηειέζκαηα. λα αλαπαξηζηά ηελ πξαγκαηηθόηεηα λα δηαιέγεηαη κε ηνπο αλζξώπνπο λα ιύλεη πξνβιήκαηα λα βνεζά ηνπο αλζξώπνπο λα θάλνπλ πξσηόηππα πξάγκαηα. 4

Η εηζαγσγή ηνπ ππνινγηζηή ζε νπνηνδήπνηε ηνκέα ηεο αλζξώπηλεο δξαζηεξηόηεηαο επέθεξε ζεκειηαθέο αιιαγέο ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. Απηό είλαη εκθαλέο είηε ην αλαδεηήζνπκε ζε κηα ζύγρξνλε βηνκεραλία είηε ζε έλα ηερληθό γξαθείν είηε ζηε γξακκαηεηαθή ππνζηήξημε κηαο δηεύζπλζεο. Με ην ζρνιείν δελ ζπλέβε ην ίδην. Η έληαμε ηνπ ππνινγηζηή ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία έγηλε εξγαιεηαθή κε αιιάδνληαο ηελ ππάξρνπζα δνκή θαη ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ. Μ απηόλ ηνλ ηξόπν ν ππνινγηζηήο ρξεζηκνπνηήζεθε όπσο θαη θάζε άιιε ζπζθεπή ρσξίο ην ζρνιείν θαη ε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία λα εθκεηαιιεπηνύλ όιεο ηνπ ηηο δπλαηόηεηεο γεγνλόο πνπ ζα επέθεξε θαη ηε ξηδηθή αιιαγή ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζρνιείνπ..-.--.---.----.-----.----.---.--.-. Ο ππνινγηζηήο κε ηηο ηεξάζηηεο δπλαηόηεηεο πνπ δηαζέηεη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία από όξγαλν ρεηξαγώγεζεο έσο θαη όξγαλν απειεπζέξσζεο. Οη παηδαγσγηθέο κέζνδνη θαη ην ινγηζκηθό πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί είλαη εθείλα πνπ θαζνξίδνπλ ηελ απειεπζεξσηηθή ή κε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή. Η επηινγή ινγηζκηθώλ πνπ επηηξέπνπλ ζηνπο καζεηέο λα έρνπλ ηνλ πξώην ιόγν, λα είλαη δεκηνπξγηθνί, λα ηνπο επηηξέπνπλ λα εμεξεπλνύλ, λα αλαιύνπλ, λα ζπλζέηνπλ, λα ζρεδηάδνπλ πξνβιήκαηα θαη ζηξαηεγηθέο επίιπζεο ηνπο, θαζηζηνύλ ηνλ ππνινγηζηή έλα κέζνλ εθπαηδεπηηθήο απειεπζέξσζεο. Αο εμεηάζνπκε πην αλαιπηηθά ηηο δπλαηόηεηεο ηνπ ππνινγηζηή θαη πσο κπνξνύλ απηέο λα ππεξεηήζνπλ έλα ζύγρξνλν ζρνιείν έηζη όπσο πεξηγξάθεθε παξαπάλσ. Ο ππνινγηζηήο ζε ζπλδπαζκό κε ην δηαδίθηπν κπνξεί λα ππνζηεξίδεη νπνηνδήπνηε ζρέδην εξγαζίαο (project). Οκάδεο καζεηώλ ζπλεξγαδόκελνη κεηαμύ ηνπο ή θαη κε άιιεο νκάδεο έρνπλ ηε δπλαηόηεηα λα επηλνήζνπλ, λα ζρεδηάζνπλ, λα νξγαλώζνπλ θαη λα εθηειέζνπλ έλα project ρξεζηκνπνηώληαο ηνλ ππνινγηζηή. Μέζα από απηή ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία νη καζεηέο α. αλαηξέρνπλ ζε δηάθνξεο πεγέο γλώζεηο β. αμηνινγνύλ πιεξνθνξίεο γ. ζπλζέηνπλ πιεξνθνξίεο θαη παξάγνπλ λέεο δ. κεηαηξέπνπλ ηηο πιεξνθνξίεο ζε γλώζεηο ε. αλαπηύζζνπλ ηελ αλαιπηηθή θαη ζπλζεηηθή ηνπο ηθαλόηεηα ζη. θαιιηεξγνύλ ηελ πξσηνβνπιία ηνπο, ηελ επηλνεηηθόηεηά ηνπο θαη ηε θαληαζία ηνπο δ. καζαίλνπλ λα δηνηθνύλ έλα έξγν ε. καζαίλνπλ λα επηιέγνπλ ηελ θαιύηεξε δπλαηή ιύζε ζύκθσλα κε ηα θξηηήξηα πνπ ζέηνπλ. ζ. εθηηκνύλ ηηο ζπλέπεηεο ησλ επηινγώλ ηνπο η. αλαπηύζζνπλ ηε ζπλεξγαζία κεηαμύ ηνπο Η δπλαηόηεηα ηνπ ππνινγηζηή λα θάλεη ην αθεξεκέλν ζπγθεθξηκέλν θαη ην κε νξαηό νξαηό αλαπηύζζεη ηελ αθαηξεηηθή ηθαλόηεηα ησλ καζεηώλ. Η ππναηνκηθή θπζηθή, ν ειεθηξηζκόο, ε ρεκεία, ε ζεξκνδπλακηθή θ.α. κπνξνύλ κέζσ δηδαθηηθώλ ινγηζκηθώλ λα γίλνπλ κηα επράξηζηε θαη απνιύησο 5

θαηαλνήζηκε εκπεηξία. Η θαηαλόεζε ησλ δύζθνισλ αθεξεκέλσλ ελλνηώλ γίλεηαη επθνιόηεξε. Μέζσ ηνπ ππνινγηζηή κπνξεί λα γίλεη δηαζεκαηηθή πξνζέγγηζε ηεο γλώζεο. Η ηεκαρηζκέλε γλώζε, κνηξαζκέλε ζε καζήκαηα, επαλελώλεηαη θαη απνθηά λόεκα γηαηί πξνζεγγίδεηαη κέζσ πξαγκαηηθώλ πξνβιεκάησλ θαη δεηεκάησλ ηα νπνία απαηηνύλ ζπλδπαζκό γλώζεσλ (καζεκαηηθά, θπζηθή, ηζηνξία, γεσγξαθία, γξαπηό ιόγν θ.α.). Γηα ηελ θαηάθηεζε ηεο γλώζεο κπνξνύλ λα ππάξμνπλ δηαθνξεηηθά ινγηζκηθά ή θαη έλα ινγηζκηθό κε πνιιέο ελαιιαθηηθέο δπλαηόηεηεο πνπ λα επηηξέπεη ζηνλ θάζε καζεηή λα αξρίδεη από ην γλσζηηθό επίπεδν πνπ βξίζθεηαη, λα επηιέγεη ηνπο δηθνύο ηνπ δξόκνπο θαηάθηεζεο ηεο γλώζεο θαη λα πνξεύεηαη κε ηνπο δηθνύο ηνπ ξπζκνύο. Με απηό ηνλ ηξόπν πεξηνξίδεηαη δξαζηηθά ε ζρνιηθή απνηπρία. Δπίζεο αλαπηύζζεηαη ν δηάινγνο κεηαμύ ησλ καζεηώλ γηαηί ν θαζέλαο δηαζέηεη δηαθνξεηηθέο εκπεηξίεο. Απηό ζα ζπκβαίλεη πνιύ πεξηζζόηεξν όηαλ όινη νη καζεηέο δε ζα καζαίλνπλ ηα ίδηα πξάγκαηα αιιά δηαθνξεηηθά ζύκθσλα κε ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο θιίζεηο ηνπο. Οη ελεξγεηηθέο κνξθέο κάζεζεο επλννύληαη ηδηαίηεξα από ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή. Ο καζεηήο είλαη εθείλνο ν νπνίνο θαζνξίδεη ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία κέζσ ηνπ ππνινγηζηή. Καζνξίδεη ηνπο όξνπο θαη ηηο παξακέηξνπο. Αθόκε κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ηα δηθά ηνπ ινγηζκηθά θαη ηηο ζηξαηεγηθέο επίιπζεο πξνβιεκάησλ. Δηζη αλαπηύζζεηαη ε θξηηηθή ηνπ ζθέςε, ε δεκηνπξγηθόηεηά ηνπ θαη ε θαληαζία ηνπ. Η ρξήζε πνιιώλ πεγώλ γλώζεο δίλεη ηε δπλαηόηεηα ζην καζεηή λα αζθεζεί ζηε θξηηηθή αληηκεηώπηζε ησλ πιεξνθνξηώλ, ζηελ ηαμηλόκεζή ηνπο, ζηελ ηεξάξρεζή ηνπο θαη ηειηθά ζηε δηαρείξηζή ηνπο. Σε έλα θόζκν πνπ θαηαθιύδεηαη από πιεξνθνξίεο -από αζήκαληεο θαη ςεπδείο έσο πνιύ ζεκαληηθέο θαη ρξήζηκεο- νη δεμηόηεηεο απηέο είλαη αλαγθαίεο γηα ην λέν άλζξσπν ηόζν γηα ηελ εξγαζία ηνπ όζν θαη γηα ηηο επηινγέο ηνπ σο δξαζηήξηνπ πνιίηε θαη αηόκνπ. Η ζπκκεηνρηθή ζπλεξγαηηθή κάζεζε, ηελ νπνία επλνεί ν ππνινγηζηήο, δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα αζθεζνύλ νη καζεηέο ζηελ επηθνηλσλία, ζηε δηακόξθσζε ζέζεσλ, ζηελ αλάπηπμε επηρεηξεκάησλ θαη ζηε ιήςε απνθάζεσλ. Η πξνζσπηθή εμεξεύλεζε κπνξεί λα επηρεηξεζεί από ην καζεηή κέζσ ηνπ ππνινγηζηή. Δηζη κπνξεί λα δνθηκάζεη ηηο ηδέεο ηνπ, λα αλαθαιύςεη κεζόδνπο θαη λα πινπηίζεη ηηο γλώζεηο ηνπ. Ο «εγγξακκαηηζκόο» ηεο εηθόλαο ζηελ επνρή καο θαζίζηαηαη αλαγθαίνο. Τν ζρνιείν, δνκεκέλν πάλσ ζηνλ πξνθνξηθό θαη γξαπηό ιόγν, δελ πξνεηνηκάδεη ηνπο καζεηέο ηνπ γηα ηνλ θόζκν ηεο εηθόλαο. Ο ππνινγηζηήο κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη απνκπζνπνηεηηθά γηα ην ζύλνιν ησλ θαηλνκέλσλ πνπ θπξίσο ρξεζηκνπνηνύλ ηελ εηθόλα (δηαθήκηζε, πνιηηηθή, ηέρλε θιπ.) ώζηε λα κπνξεί λα δεη ν καζεηήο πίζσ από ηελ επηθάλεηα θαη λα εμάγεη ηα δηθά ηνπ ζπκπεξάζκαηα. Τα ινγηζκηθά ηεο πξνζνκνίσζεο επηηξέπνπλ ηελ αλαπαξάζηαζε ηεο πξαγκαηηθόηεηαο. Η αιιαγή ησλ δεδνκέλσλ ζε κηα αλαπαξάζηαζε π.ρ. κηαο ιεηηνπξγνύζαο βελδηλνκεραλήο απηνθηλήηνπ, δίλεη ηε δπλαηόηεηα ζηνπο 6

καζεηέο λα θαηαλνήζνπλ ηηο επηπηώζεηο πνπ κπνξεί λα έρνπλ νη δηάθνξεο βιάβεο θαη νη δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο ζηε ιεηηνπξγία ηεο. Δηζη κπνξνύλ λα πεηξακαηηζηνύλ αιιάδνληαο ηηο παξακέηξνπο θαη λα θαηαιήμνπλ ζε ζπγθεθξηκέλα ζπκπεξάζκαηα. Η αλαπαξάζηαζε όκσο πάληα απέρεη από ηελ πξαγκαηηθόηεηα γηαηί δελ κπνξνύλ λα πξνβιεθζνύλ όια όζα ζα επεξεάζνπλ ηε ιεηηνπξγία ελόο ζπζηήκαηνο. Η πξνζέγγηζε ζύλζεησλ πξνβιεκάησλ πνπ απαηηνύλ πνηνηηθή πξνζέγγηζε θαη όρη κόλν πνζνηηθή επηηξέπεη ζηνπο καζεηέο λα επηδεηήζνπλ ελαιιαθηηθέο ιύζεηο, λα δνθηκάζνπλ ηηο επηινγέο ηνπο θαη λα δνπλ ηα απνηειέζκαηα ησλ ππνζέζεώλ ηνπο. Ο ζρεδηαζκόο ινγηζκηθνύ πνπ λα αζθεί ηνπο καζεηέο ζηελ αληηκεηώπηζε ηνπ απξόζκελνπ κπνξεί λα γίλεη είηε κε ηα παηρλίδηα πνπ απαηηνύλ ζύλζεηεο γλώζεηο, είηε θαη κε άιια ινγηζκηθά. Ο ππνινγηζηήο, αλ ρξεζηκνπνηεζεί κε ινγηζκηθά πνπ επηηξέπνπλ ζην καζεηή λα έρεη ηνλ πξώην ιόγν, δελ πξνζβάιεη, δελ απνζαξξύλεη, δε θνβίδεη. Δηζη κπνξνύλ λα βνεζεζνύλ απνηειεζκαηηθά νη καζεηέο πνπ δελ πξνέξρνληαη από πξνλνκηνύρα πεξηβάιινληα θαη εθείλνη κε καζεζηαθά πξνβιήκαηα. Οη καζεηέο κπνξνύλ λα απηνειέγρνληαη θαη λα απηνδηνξζώλνληαη. Με ηνλ ππνινγηζηή ε κάζεζε κπνξεί λα γίλεη από ηαιαηπσξία θαη θαηαλαγθαζκόο ζε δηαδηθαζία αλαθάιπςεο θαη ραξά. Προηάζεις 1. Αληηκεηώπηζε ζρνιηθήο απνηπρίαο κε: Γηαθνξνπνίεζε ηεο δηδαζθαιίαο Σπγθξόηεζε νκάδσλ αδύλαησλ καζεηώλ εηδηθό πξόγξακκα Μεραληζκό εληνπηζκνύ ησλ αδύλαησλ καζεηώλ πνπ εηνηκάδνληαη λα εγθαηαιείςνπλ ην ζρνιείν κε ζηόρν ηε ςπρνινγηθή ζηήξημή ηνπο. Δμαηνκηθεπκέλε εληζρπηηθή δηδαζθαιία θαη κε ελεξγεηηθέο κεζόδνπο κάζεζεο. 2. Έκθαζε ζηε βαζηθή εηδηθή γλώζε ηνπ θάζε ηνκέα (π.ρ. ειεθηξηζκόο γηα ηνπο Ηιεθηξνιόγνπο θαη ηνπο Ηιεθηξνληθνύο) ε νπνία δελ απαμηώλεηαη κε ην ρξόλν. Σηε βαζηθή εηδηθή γλώζε, ζηηο θνηλσληθέο δεμηόηεηεο, θαη ζηε γεληθή παηδεία εδξάδνληαη νη εμεηδηθεύζεηο ηνπ θάζε ηνκέα θαη ε επαγγεικαηηθή επειημία ηνπ λένπ εξγαδόκελνπ. Δξγαζηεξηαθή ζηήξημε ηεο βαζηθήο εηδηθήο γλώζεο. 3. Οξγάλσζε κειέηεο γηα λα ππνδεηρζνύλ νη ηξόπνη ζύκθσλα κε ηνπο νπνίνπο ζα γίλεη ζπλάξζξσζε ησλ γεληθώλ καζεκάησλ ηεο ΤΔΔ κε ηελ εηδηθή γλώζε θάζε ηνκέα. Να δνζεί ε δπλαηόηεηα ζηνπο καζεηέο λα θαηαλνήζνπλ ηε ζεκαζία θαη ην ξόιν ηεο γεληθήο παηδείαο ζηελ επαγγεικαηηθή ηνπο 7

ζηαδηνδξνκία(επειημία). 4. Υηνζέηεζε ησλ ελεξγεηηθώλ κνξθώλ κάζεζεο θαη ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο ηνπιάρηζηνλ γηα ηελ θαηάθηεζε ηεο εηδηθήο γλώζεο θάζε ηνκέα. Η κέζνδνο project ζπγθεληξώλεη πνιιά από ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ελεξγνύ θαη ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. Με ηελ ελεξγό κάζεζε ζα θαιιηεξγνύληαη νη θνηλσληθέο δεμηόηεηεο πνπ έρεη αλάγθε ε λέα νξγάλσζε ηεο παξαγσγήο. 5. Σύλδεζε ηνπ ζρνιείνπ κε ην εξγαζηαθό γίγλεζζαη. Οη καζεηέο ρσξηζκέλνη ζε νκάδεο εξγαζίαο επηζθέπηνληαη εξγαζηαθνύο ρώξνπο θαη εκπιεθόκελνη ή όρη ζηε παξαγσγηθή δηαδηθαζία εθπνλνύλ εξγαζίεο θαη ελδερνκέλσο θαηαζθεπάδνπλ έξγα. Γίλεηαη ηαπηνρξόλσο θαη ρξήζε ηνπ ζρνιηθνύ εξγαζηεξίνπ. Σηηο εξγαζίεο απηέο πεξηέρνληαη θαη ηζηνξηθά ζηνηρεία θαη νη θνηλσληθέο, νηθνλνκηθέο θαη πεξηβαιινληηθέο δηαζηάζεηο ησλ ππό κειέηε αληηθεηκέλνπ ή δηαδηθαζίαο. Δπαγγεικαηίεο, ηερληθνί θαη επηζηήκνλεο επηζθέπηνληαη ηα ζρνιεία θαη αλαπηύζζνπλ έλα ζέκα πνπ γλσξίδνπλ θαιά ιόγσ ηεο άζθεζεο ηνπ επαγγέικαηόο ηνπο. 6. Ο ΣΔΠ λα γίλεηαη κε βησκαηηθή δξαζηεξηόηεηα. Οη καζεηέο νκαδηθά κε επηθεθαιήο εθπαηδεπηηθνύο ησλ εηδηθώλ καζεκάησλ εξεπλνύλ επί ηόπνπ ηα δηάθνξα επαγγέικαηα πνπ πξνζθέξεη ην θάζε ζρνιείν θαη εθπνλνύλ εθζέζεηο κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ επαγγεικάησλ, ηηο δπλαηόηεηεο απαζρόιεζεο, ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο, ηελ πξννπηηθή ηνπο, ηηο ακνηβέο θ.α. 7. Πξννπηηθά νξγάλσζε ηεο κάζεζεο κε βάζε ηελ πιεξνθνξηθή όπσο πεξηγξάθηεθε παξαθάλσ. Η ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή καδί κε ην δηαδίθηπν κπνξνύλ λα θαηαζηήζνπλ ηελ ελεξγό κάζεζε επθνιόηεξε θαη απνηειεζκαηηθόηεξε. Γηα λα κπνξέζνπλ λα πξαγκαηνπνηεζνύλ νη παξαπάλσ ξπζκίζεηο επηβάιιεηαη: Α) λα γίλεη ζπζηεκαηηθή θαη ζε βάζνο επηκόξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ Β) ε πεηξακαηηθή εθαξκνγή ηνπο ζε επηιεγκέλα ζρνιεία κε ηελ παξαθνινύζεζε ηνπ Π.Ι. 8