Κάπνισμα και Σακχαρώδης Διαβήτης

Κάπνισμα και Σακχαρώδης Διαβήτης Ιωάννα Ζωγράφου Διαβητολογικό Κέντρο Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο

Οι ιθαγενείς χρησιμοποιούσαν τα φύλλα του καπνού σε θρησκευτικές τελετές, για τη θεραπεία ασθενειών και πληγών, αλλά και ως απόλαυση.

Από την Αμερική στην Ευρώπη Στην Ευρώπη ο καπνός μεταφέρθηκε από τους Ισπανούς το 1519 Η νικοτίνη οφείλει το όνομα της στον Γάλλο πρεσβευτή Νικότ, που εισήγαγε και διέδωσε τον καπνό στη Γαλλία το 1560 Στην Ιταλία καλλιεργήθηκε το 1575 Οι Σάξονες τον καλλιέργησαν το 1613 Στην Ολλανδία καλλιεργήθηκε το 1615 Στην Ελλάδα έφτασε στις αρχές του 18 ου αιώνα

Το κάπνισμα μπορεί να βλάψει την υγεία

Τα ανησυχητικά στατιστικά στοιχεία Μεταξύ 1964 και 2014: Πάνω από 20 εκατομμύρια Αμερικανοί έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του καπνίσματος Το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία αποτρέψιμων ασθενειών και θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Περίπου ένας στους τρεις θανάτους ανδρών μέσης ηλικίας οφείλεται στο κάπνισμα www.deathsfromsmoking.net WHO, European HFA-DB, 2006

Οι καπνιστές εισπνέουν πάνω από 7.000 χημικές ενώσεις. Τουλάχιστον οι 70 μπορούν να προκαλέσουν ΚΑΡΚΙΝΟ.

Τα συστατικά του καπνού

Η δράση της νικοτίνης στο ΚΝΣ Benowitz, M.D. N ENGL J MED 2010; 362:2295-2303

Ο κύκλος του εθισμού στη νικοτίνη

Κάπνισμα και καρδιαγγειακό σύστημα Νικοτίνη Μονοξείδιο άνθρακα Βενζοπυρένια Γλυκοπρωτεϊνες Συμπαθητικό νευρικό σύστημα ΑΠ, ΚΣ Συσταλτικότητα μυοκαρδίου Αγγειοσύσπαση CO Hb Υποξία ιστών Υποξία μυοκαρδίου Ισχαιμία μυοκαρδίου Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου Αιμοπετάλια Ινωδογόνο, ομοκυστείνη Ρίζες οξυγόνου Καταστροφή ενδοθηλίου Αθηρογένεση Υπέρταση Περιφερική αρτηριακή αποφρακτική νόσος αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο

Κάπνισμα και θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο 12 10 Δοσοεξαρτώμενη Relative Risk (95% CI) a 8 6 4 2 0 1.0 Nonsmokers 1,7 1-14/Day a The probability of an event (developing a disease) occurring in exposed people compared with the probability of the event in nonexposed people. Adjusted for age.willett et al. N Engl J Med. 1987;317(21):1303-1309. 3,7 15-24/Day Cigarettes/Day Current Smokers 5,4 25/Day

Κάπνισμα και θνησιμότητα από ΑΕΕ Mortality Rate a 60 50 40 30 Δοσοεξαρτώμενη 30,9 39,0 50,6 20 10 0 1-15 15-24 Cigarettes/Day Current Smokers a Twenty-year age-adjusted mortality per 10,000 person-years for men. P<.014 for trend. Hart et al. 25 Stroke. 1999;30:1999-2007.

Το Κάπνισμα Μειώνει την Επιβίωση 100 97 91 Γιατροί Μη Καπνιστές 80 94 81 81 Γιατροί Καπνιστές Επιβίωση σε κάθε ηλικιακό σημείο (%) 60 40 20 0 59 10 έτη 26 59 4 24 2 40 50 60 70 80 90 100 Ηλικία (Έτη) 1. Doll R, et al. BMJ. 2004;328:1519 1527

Κάπνισμα και μείωση προσδόκιμου επιβίωσης Μακροχρόνιο κάπνισμα οδηγεί σε μείωση προσδόκιμου επιβίωσης κατά 10 έτη Διακοπή καπνίσματος στα 60, 50, 40, ή 30 έτη οδηγεί σε αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 3,6,9 ή 10 έτη αντίστοιχα Doll et al. BMJ. 2004;328:1519-1527.

Κάπνισμα και Σακχαρώδης Διαβήτης

Κάπνισμα και Σακχαρώδης Διαβήτης Το κάπνισμα προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη Οι καπνιστές έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ τύπου 2 Οι καπνιστές διαβητικοί έχουν αυξημένη επίπτωση μακροαγγειακών και μικροαγγειακών επιπλοκών Το κάπνισμα στην κύηση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ στα παιδιά

Το κάπνισμα προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη Tο κάπνισμα φαίνεται να μειώνει τη λειτουργικότητα των β κυττάρων J Clin Endocrinol Metab. 1997 Nov;82(11):3619-24 Journal of Diabetes Research 2015 doi.org/10.1155/2015/841768

Πιθανοί μηχανισμοί Άμεσες επιδράσεις της νικοτίνης, του CO και άλλων χημικών ουσιών Μεταβολές της μετάδοσης του σήματος της ινσουλίνης Μεταβολές στους μεταφορείς γλυκόζης Άμεση τοξική επίδραση στα β-κύτταρα Αύξηση της έκκρισης ορμονών, όπως της GH, κορτιζόλης και των κατεχολαμινών Diabetes Res Clin Pract. 2009;85:4-13 Diabetes Spectrum 2005;18:202-8 Beziaud et al. Diabetes Metab. 2004;30

Κάπνισμα και Σακχαρώδης Διαβήτης Το κάπνισμα συνδιάζεται με ανθυγιεινές συνήθειες Οι καπνιστές διαβητικοί σε σχέση με τους μηκαπνιστές συνήθως έχουν: Μειωμένη φυσική δραστηριότητα Περισσότερη κατάθλιψη Λιγότερες επισκέψεις σε λειτουργούς υγείας Λιγότερους ελέγχους (HbA1c, εξέταση ποδιών, βυθοσκόπηση) An Fan Med 2004; 2:26-32

Συσχέτιση του καπνίσματος με το γλυκαιμικό έλεγχο και την αντίσταση στην ινσουλίνη σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 Ohkuma et al.plos One. 2015; 10(3): e012202

Συσχέτιση μεταξύ διακοπής του καπνίσματος και γλυκαιμικού ελέγχου σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2: a THIN database cohort study Lycett,et al. Lancet Diabetes Endocrinol 2015; 3: 423 30

Κάπνισμα και Σακχαρώδης Διαβήτης Oι καπνιστές έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης προ-διαβήτη και διαβήτη σε σχέση με τους μη καπνιστές Swiss Med Wkly. 2014 Oct 8;144:w14019. doi: 10.4414/smw.2014.14019 Beziaud et al. Diabetes Metab. 2004;30:161-166.

Κάπνισμα και κίνδυνος εμφάνισης ΣΔ History of current or past smoking is associated with an elevated risk of diabetes mellitus 2.0 1.5 1.31 b 1.49 c 1.0 1.00 0.5 0.0 Nonsmokers Ex-smokers Current Smokers Aged 20-69 Years a The probability of an event (developing a disease) occurring in exposed people compared with the probability of the event in nonexposed people; b P=.0383; c P=.0043. Adjusted for ex-and current smokers, age, BMI, waist/hip ratio, alcohol consumption (yes/no). Beziaud et al. Diabetes Metab. 2004;30:161-166.

Διακοπή καπνίσματος και κίνδυνος εμφάνισης ΣΔ Risk of developing diabetes decreases with increased duration of cessation 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 1.89 1.20 1.42 0.95 0.5 0.0 5 5-10 11-19 20 Time Since Quitting (Years at Screening) a The probability of an event (developing a disease) occurring in exposed people compared with the probability of the event in nonexposed people. Adjusted for age and BMI. Wannamethee et al. Diabetes Care. 2001;24(9):1590-1595.

Συσχέτιση ενεργητικού, παθητικού καπνίσματος και διακοπής του καπνίσματος με τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ τύπου 2: a systematic review and meta-analysis An Pan Lancet Diabetes Endocrinol 2015

Πιθανοί μηχανισμοί που οδηγούν στην υπεργλυκαιμία Smoking Oxdative stress Insulin action Diabetes mellitus Bridges AB. et al., 1993 Paolisso G, et el., 1993

Τι γίνεται με τις επιπλοκές του ΣΔ;

Κάπνισμα και μακροαγγειακές επιπλοκές

Επίδραση του καπνίσματος στη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 Hazards Ratio (95% CI) Never Smoked 1 Ex-Smoker 1.08 (0.75 1.54) Current Smoker 1.58 (1.11 2.25) R C Turner et al. (UKPDS: 23) BMJ. 1998;316:823-828.

Κάπνισμα και θνητότητα μεταξύ γυναικών με ΣΔ τύπου 2- Nurses' Health Study cohort Al-Delaimy et al. Diabetes Care 2001; 24:2-43-2048

Επίδραση του καπνίσματος στη θνητότητα και στα καρδιαγγειακά συνβάματα σε ασθενείς με ΣΔ An Pan Circulation 2015 DOI: 10.1161/CIRCULATIONAHA.115.017926

Συσχέτιση του καπνίσματος με τη θνητότητα και τα καρδιαγγειακά συμβάματα σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2: A Meta-Analysis and Systematic Review Οι καπνιστές διαβητικοί έχουν 50% μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάματα και θνητότητα σε σχέση με τους μη καπνιστές An Pan Circulation 2015 DOI: 10.1161/CIRCULATIONAHA.115.017926

Περιφερική Αρτηριακή Νόσος (ΠΑΝ)

Παράγοντες κινδύνου ΠΑΝ J Am Coll Cardiol. 2006;47(5):921-929. doi:10.1016/j.jacc.2005.09.065

Συνεργική δράση καπνίσματος και ΣΔ στην ασυμπτωματική ΠΑΝ J Am Board Fam Pract. 2005 Sep-Oct;18(5):355-61.

Περιφερική Αρτηριακή Νόσος (ΠΑΝ) Το κάπνισμα είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη και την εξέλιξη της ΠΑΝ Η ποσότητα και η διάρκεια της χρήσης του καπνού συσχετίζονται άμεσα με την ανάπτυξη και την εξέλιξή της Η διακοπή του καπνίσματος αυξάνει την επιβίωση των ασθενών Marso JACC Vol. 47, No. 5, 2006:921 9

Κάπνισμα και μικροαγγειακές επιπλοκές

Διαβητική νεφροπάθεια

Ο κίνδυνος πρωτεϊνουρίας στους καπνιστές Current and ex-smokers have an increased risk of proteinuria 7 Nonsmokers Ex-smokers Current Smokers 6 5 4 3 P=.01 1.71 P=.0001 2.4 P=.01 2.69 P=.0009 3.3 2 1 1.00 1.00 0 1+ Proteinuria 2+ Proteinuria a The probability of an event (developing a disease) occurring in exposed people compared with the probability of the event in nonexposed people. Halimi et al. Kidney Int. 2000;58:1285-1292.

Άνδρες καπνιστές με ΣΔ τύπου 2: Μείωση της νεφρικής λειτουργίας Smokers are at increased risk for renal insufficiency. Consequently, significantly more smokers experience reductions in GFR than nonsmokers. a Patients With a Low e-gfr (%) a 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 12.00 P=.03 Never Smokers 20.90 Current Smokers Adjusted Odds Ratio (95% CI) b. b Adjusted for duration of disease, GHb, albuminuria, and dyslipidemia. 5 4 3 2 1 0 1.00 P=.02 Never Smokers 2.20 Current Smokers De Cosmo et al. Diabetes Care. 2006;29(11):2467-2470.

Πιθανοί μηχανισμοί World J Diabetes. 2012 Dec 15; 3(12): 186 195.

Διαβητική νευροπάθεια Οι καπνιστές ή πρώην καπνιστές έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν νευροπάθεια (64,8% v. 42,8%). Tο κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβητικής περιφερικής νευροπάθειας κατά 42%. Diabetes Care, 1990; 13: 434-447 Journal of General Internal Medicine 2015. Doi: 10.1007/s11606-015-3354-y.

Διαβητική νευροπάθεια Clair et al. J Gen Intern Med 2015;30(8):1193 203

Διαβητική νευροπάθεια Απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να αξιολογηθεί η συσχέτιση μεταξύ του καπνίσματος και της διαβητικής νευροπάθειας Clair et al. J Gen Intern Med 30(8):1193 203

Στυτική δυσλειτουργία

Στυτική δυσλειτουργία Το 23% των περιπτώσεων στυτικής δυσλειτουργίας οφείλονται στο κάπνισμα Το κάπνισμα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για στυτική δυσλειτουργία στους διαβητικούς άνδρες Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βελτιώσει τη στυτική δυσλειτουργία BJU Int. 2004 Dec;94(9):1310-3 Eur Urol. 2001 Oct;40(4):392-6.

Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Η νικοτίνη επιταχύνει τις διαβητικές αλλοιώσεις του αμφιβληστροειδούς Οι ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 που καπνίζουν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν αμφιβληστροειδοπάθεια Curr Eye Res. 2015 April ; 40(4): 368 377 Diabetes Res Clin Pract 2009; 4-13

Διαβήτης κύησης και κάπνισμα Δεν υπάρχει προς το παρόν ξεκάθαρη συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του κινδύνου εμφάνισης ΣΔ κύησης BMC Pregnancy and Childbirth 2008, 8:53 doi:10.1186/1471-2393-8-53

Κύηση και κάπνισμα Το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση παχυσαρκίας και ΣΔ στα παιδιά Οι γυναίκες που εκτίθενται στο κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής τους ζωής έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν ΣΔ κύησης και παχυσαρκία Montgomery etal. BMJ 2002; 324:26-27. Mattsson et al Diabetologia, 2013 DOI: 10.1007/s0

Κάπνισμα κατά τη διάρκεια της κύησης και κίνδυνος εμφάνισης ΣΔ Hui Chen Front. Pharmacol 2012 http://dx.doi.org/10.3389/fphar.2012.00147

1. CDC. Surgeon General Report 2004 2. American Cancer Society. Guide to Quitting Smoking 3.US Department of Health & Human Services. The Health Benefits of Smoking Cessation: A Report of the Surgeon General. CDC, Office on Smoking and Health 1990 http://www.cancer.org Η σημασία της διακοπής καπνίσματος Ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου (CHD) είναι παρόμοιος με εκείνον όσων δεν κάπνισαν ποτέ Ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα είναι 30-50% εκείνου όσων συνεχίζουν το κάπνισμα CHD: ο υπερβολικός κίνδυνος ελαττώνεται κατά 50% Η πνευμονική λειτουργία αρχίζει να βελτιώνεται Ο κίνδυνος ΑΕΕ επιστρέφει στο επίπεδο των ατόμων που δεν κάπνισαν ποτέ 15 έτη 10 έτη 5 έτη 1 έτος 3 μήνες Διακοπή

Υπόδειγμα Θανάτων που Προλαμβάνονται ή Αναβάλλονται μέσω της Μείωσης των Παραγόντων Κινδύνου 35.000 Θάνατοι που Προλαμβάνονται ή Αναβάλλονται (N) 30.000 25.000 20.000 15.000 24680 10.000 5.000 4710 7235 0 Διακοπή Καπνίσματος Μείωση Χοληστερόλης Μείωση Αρτηριακής Πίεσης Unal B et al. BMJ. 2005;331:1 6.

Η εξάρτηση της νικοτίνης

Διακοπή καπνίσματος US PHS Guideline Treating Tobacco Use and Dependence: 2008 Update Ask - Ρώτησε Advise - Συμβούλευσε Assess Αξιολόγησε την επιθυμία να διακόψει A A A A A Assist - Βοήθησε με συμβουλές, φαρμακευτική αγωγή και υποστήριξη Arrange Προγραμμάτισε την παρακολούθηση και την υποστήριξη

Κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικάνικης Διαβητολογικής Εταιρείας 2015 Να συμβουλεύουμε όλους τους ασθενείς για τη διακοπή του καπνίσματος ή τη χρήση προϊόντων καπνού (A) ADA STANDARDS OF MEDICAL CARE IN DIABETES 2015

Κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικάνικης Διαβητολογικής Εταιρείας 2015 Να συμβουλεύουμε όλους τους ασθενείς για τη διακοπή του καπνίσματος ή τη χρήση προϊόντων καπνού (A) Η παροχή συμβουλών διακοπής του καπνίσματος καθώς και οι άλλες μορφές θεραπείας θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της φροντίδας του διαβήτη. (Β) ADA STANDARDS OF MEDICAL CARE IN DIABETES 2015

Ηλεκτρονικό τσιγάρο

There is no evidence that e-cigarettes are a healthier alternative to smoking or that e-cigarettes can facilitate smoking cessation ADA STANDARDS OF MEDICAL CARE IN DIABETES 2015

Συμπεράσματα Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ Επιδεινώνει τις περισσότερες επιπλοκές του ΣΔ Αυξάνει τη θνητότητα των ασθενών με ΣΔ

Στo χρόνο που διήρκησε αυτή η ομιλία, περίπου 300 άνθρωποι πέθαναν κάπου στον κόσμο από παθήσεις που σχετίζονται με το κάπνισμα 35 από αυτούς δεν κάπνισαν ποτέ Τροποποιημένο από Flouris A et al., AJRCCM 2009

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ