ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΟΙ ΚΟΙΝΟΚΤΗ- ΤΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Κεφάλαιο 7ο
Εισαγωγή Πληθυσµοί ζώων και φυτών είναι ανανεώσιµοι πόροι οι οποίοι όµως µπορεί να εξαντληθούν εάν υπάρξει υπερεκµετάλλευση ιαδραστικοί πόροι, ο πληθυσµός των οποίων καθορίζει την απόδοσή τους και ο ρυθµός εκµετάλλευσης τον πληθυσµό και άρα την ύπαρξη των πόρων Υπολογισµός του οικονοµικά αποτελεσµατικού ρυθµού εκµετάλλευσης Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 2
Βιολογικό υπόδειγµα Το υπόδειγµα του chaefer Μεταβολή πληθυσµού G( * ) Υπάρχει µια συγκεκριµένη µέση σχέση µεταξύ του πληθυσµού και της µεταβολής του ( 0, ) G( ) < (, ( *, ) G( ) > 0 & G ( ) < * ) G( ) 0 0 Ασταθής ισορροπία Πληθυσµός Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 3 * Μέγιστη αειφόρος απόδοση Φυσική ισορροπία Όταν ο πληθυσµός µειώνεται πέρα από δεν είναι ικανός να επιβιώσει > 0, G ( ) > 0 & G ( ) < Όταν πληθυσµός αυξάνει πέρα από το φυσικό περιβάλλον δεν µπορεί να υποστηρίξει παραπέρα αύξησή του 0
Βιολογικό υπόδειγµα και ψάρεµα F() (t): πληθυσµός στον χρόνο t F()=d(t)/dt: µεταβολή πληθυσµού H 1 H 2 F( 1 ) H(E,): ποσότητα αλιεύµατος H 3 E: προσπάθεια αλιείας 1 * 1. Αν ψαρέψουµε H 1 τότε το είδος θα εξαφανιστεί 2. Αν ψαρέψουµε H 2 τότε θα έχουµε την µέγιστη αειφόρο απόδοση 3. Αν ψαρέψουµε H 3 τότε θα έχουµε ισορροπία είτε στο είτε στο 3.1. Αν ο αρχικός πληθυσµός είναι {,} τότε οδηγούµαστε στο από δεξιά 3.2. Αν ο αρχικός πληθυσµός είναι {, }, π.χ. από το 1 τότε, καθώς H 3 <F( 1 ) έχουµε αύξηση του πληθυσµού µέχρι να φτάσουµε το Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 4
Οικονοµικό υπόδειγµα Υποθέτοντας: G/E=f() Σταθερή τιµή Σταθερό MC Κόστος, όφελος E R( E) (0, E m 0 Η αύξηση της αλιευτικής προσπάθειας ως το Ε m αυξάνει την αλιευόµενη ποσότητα και εποµένως την πρόσοδο ) > 0 & R ( E) > E Αλιευτική προσπάθεια Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 5 E m * m t ( E, E ) R( E) > 0 & R ( E) < Περαιτέρω αύξηση από το Ε m επίπεδο οδηγεί σε µείωση της αλιευόµενης ποσότητας και άρα της προσόδου E t TB 0
Αποτελεσµατικότητα Το (στατικά) αποτελεσµατικό επίπεδο της αλιευτικής προσπάθειας είναι αυτό το οποίο µεγιστοποιεί το καθαρό όφελος Κόστος, όφελος R(E C(E µον ) µον ) arg max{ TB( E) TC( E)} E µον Αποτελεσµατικό επίπεδο προσπάθειας Ας υποθέσουµε ότι υπάρχει ένα θετικό προεξοφλητικό επιτόκιο. Σε κάθε περίοδο, το (δυναµικά) αποτελεσµατικό επίπεδο προσπάθειας και εποµένως η αλιευόµενη ποσότητα θα είναι µεγαλύτερη από το στατικό επίπεδο Ε µον. Εάν το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι άπειρο, τότε έχουµε Ε αντ καθώς οι µελλοντικές κατανοµές του αλιεύµατος δεν αποφέρουν κέρδος Αλιευτική προσπάθεια Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 6 E m E αντ E t TB TC
Οριακό κόστος και προεξοφλητικό επιτόκιο Στην περίπτωση µείωσης του οριακού κόστους αλίευσης, τόσο το επίπεδο Ε µον όσο και το Ε αντ αυξάνονται. Παρατηρείστε ότι σε κάθε περίπτωση το Κόστος, όφελος R(E µον ) C(E µον ) αποτελεσµατικό επίπεδο δεν ξεπερνά το επίπεδο προσπάθειας που αντιστοιχεί στο * (δηλαδή Ε µον <Ε m ). E µον Το αν υπάρχει κίνδυνος εξαφάνισης του είδους εξαρτάται από το προεξοφλητικό επιτόκιο και από το οριακό κόστος αλίευσης E m E αντ E t TC Αλιευτική προσπάθεια Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 7
Ιδιοκτησιακά δικαιώµατα Υποθέτοντας µηδενικό επιτόκιο Στην περίπτωση στην οποία τα δικαιώµατα ανήκουν σε έναν ιδιώτη τότε αυτός επιλέγει Ε µον Στην περίπτωση κοινόκτητου πόρου, τότε έχουµε Ε αντ Συγχρονική εξωτερικότητα ιαγενεακή εξωτερικότητα Κόστος, όφελος R(E µον ) C(E µον ) Οριακό κόστος, όφελος Μοναδικός ιδιωκτήτης E µον Αλιευτική προσπάθεια Αλιευτική ΜB προσπάθεια Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 8 E m E αντ E t TB Ελεύθερη πρόσβαση ΑB TC ΜC
Κρατική πολιτική Ιχθυοκαλλιέργειες Με τον τρόπο αυτό µπορεί να υπάρξουν ιδιοκτησιακά δικαιώµατα και έτσι να αποφευχθεί η υπερεκµετάλλευση Μπορεί να εφαρµοστεί σε κάποια είδη ψαριών αλλά όχι σε όλα ηµιουργούνται σηµαντικά προβλήµατα µόλυνσης των υδάτων στις περιπτώσεις µεγάλων ιχθυοκαλλιεργειών Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 9
Κρατική πολιτική Κρατική πολιτική Άµεσες ρυθµίσεις αύξησης του κόστους Με την απαγόρευση µεθόδων αλιείας χαµηλού κόστους Απαγόρευση αλιείας σε συγκεκριµένους χώρους Απαγόρευση αλιείας για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα Πρόβληµα: υπερβολική αύξηση του κόστους αλίευσης για να υπερβούν τις απαγορεύσεις (υψηλότερο κόστος για το ίδιο επίπεδο αλίευσης) Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 10
Κρατική πολιτική Φόροι Φορολόγηση της αλιευτικής προσπάθειας, έτσι ώστε να µετατεθεί το συνολικό κόστος προς τα πάνω και να µειωθεί η ποσότητα αλίευσης, χωρίς να δηµιουργούνται στρεβλώσεις στις αγορές όπως µε τις άµεσες ρυθµίσεις Φόροι: µεταβιβαστικό κόστος (για την κοινωνία) Ρυθµίσεις: πραγµατικό κόστος (για την κοινωνία) Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 11
Κρατική πολιτική Ατοµικές µεταβιβάσιµες ποσοστώσεις ικαίωµα για αλίευση µιας συνολικής ποσότητας (της οικονοµικά αποτελεσµατικής) ενός συγκεκριµένου είδους ψαριού Οι ποσοστώσεις είναι ελεύθερα µεταβιβάσιµες, έτσι ώστε να αλιεύει αυτός µε το χαµηλότερο οριακό κόστος Οι µεταβιβάσιµες ποσοστώσεις επιτυγχάνουν ότι και οι φόροι αλλά είναι πιο αποδεκτοί από τους ψαράδες όταν δίνονται αρχικά χωρίς χρέωση (µε ποιά κριτήριά;) και όχι να πωλούνται Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 12
Κρατική πολιτική Ατοµικές µεταβιβάσιµες ποσοστώσεις Προβλήµατα: Πως µπορεί το κράτος να µειώσει τις άδειες αν παραστεί ανάγκη; Οι άδειες µπορεί και πρέπει να ορισθούν σαν ποσοστό µιας συνολικής ποσότητας την οποία µπορεί η κυβέρνηση να αλλάζει διαχρονικά Οι ψαράδες πετάνε τα είδη ψαριών για τα οποία δεν έχουν άδειες (µετέπειτα αγορά αδειών) Οι ψαράδες πετάνε µεγέθη ψαριών χαµηλής τιµής Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 13
Κρατική πολιτική Το όριο των 200 ναυτικών µιλίων Σε απόσταση 200 νµ οι παράκτιες χώρες έχουν ιδιοκτησιακά δικαιώµατα ιαµόρφωση του δικαίου της θάλασσας έτσι ώστε να διασαφηνιστούν τα ιδιοκτησιακά δικαιώµατα στις ανοικτές θάλασσες ιεθνείς συνθήκες για την προστασία της φάλαινας και άλλων ειδών Περιβάλλοντος Ε. Σαρτζετάκης 14