ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR1420015 Δέλτα Πηνειού» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Μαρία Παναγιωτοπούλου ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΟΥ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009
Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Παναγιωτοπούλου Μ. (2009). Σχέδιο δράσης για τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR1420015 Δέλτα Πηνειού». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Panagiotopoulou M. (2009). Action Plan for the Special Protection Area «GR1420015 Delta Pineiou». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 2. ΣΤΟΧΟΣ...3 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ...4 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...6 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...7 6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ...12 7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ...13 8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...15 ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν Σχέδιο Δράσης εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «GR1420015 Δέλτα Πηνειού». Για το σκοπό αυτό προτείνονται κατάλληλα διαχειριστικά και θεσμικά μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ. 2. ΣΤΟΧΟΣ Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι η παροχή γενικών κατευθύνσεων για την αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «GR1420015 Δέλτα Πηνειού», ιδίως σε ότι αφορά τη διατήρηση των ειδών χαρακτηρισμού της. Έτσι, προτείνονται κατάλληλα μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ, με τελικό στόχο την επίτευξη Ικανοποιητικού Καθεστώτος Προστασίας στην περιοχή. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3
3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η πρόταση οριοθέτησης περιλαμβάνει περιλαμβάνει τους δύο κύριους βραχίονες του ποταμού Πηνειού, τα υδροχαρή δάση που σχηματίζονται στις όχθες τους, την μεταξύ τους καλλιεργούμενη περιοχή, καθώς και το εκβολικό τους σύστημα που αποτελείται από υδροχαρή δάση, έλη, μικρές λίμνες γλυκού νερού, αμμοθίνες, και παράκτια ζώνη. Η συνολική έκταση της ΖΕΠ είναι 3.359 εκτάρια. Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όριά τους. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4
Χάρτης 1. Όρια Ζώνης Ειδικής Προστασίας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5
GR1420015 ΔΕΛΤΑ ΠΗΝΕΙΟΥ Ν. ΠΙΕΡΙΑΣ % % % % % % % % Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ ΖΕΠ:GR1420008 % % % % 4410000 4420000 % % % % % % % % % GR1420015 % % ; ΖΕΠ:GR1420008 ΤΚΣ:GR1420001 ΖΕΠ:GR1420008 ΖΕΠ&ΤΚΣ:GR1420005 ΖΕΠ:GR1420007 GR1420015 ΖΕΠ:GR1420007 GR1420015 % % % % GR1420015 ΖΕΠ:GR1420007 ΤΚΣ:GR1420003 % % % GR1420015 % % % % % % % % 380000 390000 400000 % % Προτεινόμενη Οριογραμμή ΖΕΠ Οριογραμμή ΖΕΠ Κοινή οριογραμμή ΤΚΣ & ΖΕΠ Οριογραμμή ΤΚΣ ΚΛΙΜΑΚΑ 1:100.000 EΓΣΑ87 Συντάκτες χάρτη: Άρης Μανωλόπουλος, Victoria Saravia
Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 1. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR1420015 Δέλτα Πηνειού»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία 241 Coracias garrulus Χαλκοκουρούνα Είδη χαρακτηρισμού Κριτήριο 1 Κριτήριο 2 Κριτήριο 3 Κριτήριο 4 Κριτήριο 5 Κριτήριο 6 Παγκ. Απειλ. Είδος Πίνακας 2. Είδη οριοθέτησης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR1420015 Δέλτα Πηνειού»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη οριοθέτησης 2 Gavia arctica Λαμπροβούτι 1% ελάχ. διαχ. πληθ. Ελλάδας 4 Tachybaptus ruficollis Νανοβουτηχτάρι 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 19 Ixobrychus minutus Μικροτσικνιάς 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 27 Ardea purpurea Πορφυροτσικνιάς 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 28 Ciconia nigra Μαυροπελαργός 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 47 Anas platyrhynchos Πρασινοκέφαλη πάπια 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 69 Milvus migrans Τσίφτης 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 83 Accipiter brevipes Σαΐνι 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 87 Aquila pomarina Κραυγαετός 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 122 Fulica atra Φαλαρίδα 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 128 Haematopus ostralegus Στρειδοφάγος 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 203 Sterna sadvicensis Χειμωνογλάρονο 1% ελάχ. διαχ. πληθ. Ελλάδας 237 Alcedo atthis Αλκυόνη 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 240 Merops apiaster Μελισσοφάγος 1% ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6
5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Μικροτσικνιάς - Ixobrychus minutus Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Κατανομή Πληθυσμός. Ο συνολικός ευρωπαϊκός πληθυσμός του είδους εκτιμάται σε 60.000 120.000 ζευγάρια, από τα οποία τα 500 2000 αναπαράγονται στην Ελλάδα. Οικολογία. Προτιμά κυρίως ενδιαιτήματα γλυκών νερών και φωλιάζει σε καλαμώνες ή άλλου είδους πυκνή βλάστηση κατά μήκος ποταμών, στις όχθες λιμνών, σε μικρές λιμνούλες και έλη. Είναι είδος μοναχικό και δεν απαιτεί μεγάλη έκταση για την αναπαραγωγή ή την τροφοληψία του. Τρέφεται κυρίως με ασπόνδυλα και δευτερευόντως με μικρά ψάρια, αμφίβια και καρκινοειδή. Το φθινόπωρο μεταναστεύει στην Αφρική διανύοντας την Μεσόγειο και την Σαχάρα σε μία συνεχή πτήση. Πορφυροτσικνιάς - Ardea purpurea Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Κινδυνεύον Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Κατανομή Πληθυσμός. Ο ευρωπαϊκός πληθυσμό του είδους έχει εκτιμηθεί σε 29.000 42.000 ζευγάρια από τα οποία 105 150 είναι ο ελληνικός πληθυσμός. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7
Οικολογία. Προτιμά τα έλη γλυκού νερού και κυρίως αυτά που έχουν πλούσια βλάστηση από καλάμια Phragmites. Φτιάχνει την φωλιά του μέσα στους καλαμώνες, οι οποίο θα πρέπει να είναι κατακλυσμένοι σε όλη τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου. Χρειάζεται μεγάλες εκτάσεις ελών γλυκού νερού για τροφοληψία και κυρίως μεγάλες εκτάσεις καλαμώνων, που υπολογίζεται σε περίπου 8 τ.χλμ. Τσίφτης - Milvus migrans Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Κρισίμως Κινδυνεύον Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Κατανομή Πληθυσμός. Η κατανομή του καλύπτει όλη την Ευρώπη και αν και ο ευρωπαϊκός πληθυσμός του είναι μεγάλος κι εκτιμάται σε 64000 100000 ζευγάρια στην Ελλάδα ο εκτιμώμενος πληθυσμός είναι 5 20 ζευγάρια (Birdlife International 2004). Οικολογία. Ζει σε χαμηλού υψομέτρου περιοχές συχνά κοντά σε ποτάμια και ρέματα. Είναι ένα είδος που δείχνει μεγάλη προσαρμοστικότητα και τρέφεται με μία μεγάλη ποικιλία μικρού και μεσαίου μεγέθους θηραμάτων και κυρίως νεαρών, τραυματισμένων ή άρρωστων ατόμων. Επίσης σημαντικό ρόλο στην διατροφή του παίζουν τα ψοφίμια, κι έτσι οι τσίφτιδες απαντώνται συχνά σε χωματερές και κοντά σε σφαγεία. Είναι από τα πιο κοινωνικά είδη αρπακτικών και φωλιάζουν συχνά σε χαλαρές αποικίες. Σαΐνι - Accipiter brevipes ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8
Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Η κατανομή του στην Ευρώπη περιορίζεται στο ΝΑ της τμήμα και τα Βαλκάνια, την Ρωσία και την Τουρκία. Ο συνολικός ευρωπαϊκός πληθυσμός εκτιμάται στα 3.200 7.700 ζευγάρια από τα οποία τα 1.000 2.000 φωλιάζουν στην Ελλάδα. Οικολογία. Είναι είδος που δείχνει αρκετά μεγάλη εξειδίκευση στην επιλογή του ενδιαιτήματος φωλιάσματος που πρέπει να είναι διασπασμένο δάσος που αναλάσσεται με καλλιέργειες, κατά προτίμηση κοντά σε ρέμα ή ποτάμι. Σε ιδανικές συνθήκες η μικρότερη απόσταση μεταξύ γειτονικών ζευγαριών μπορεί να είναι 0,5 3 χλμ (Tucker & Heath 1994). Αρχίζουν να φωλιάζουν σχετικά εργά μέσα στην αναπαραγωγική περίοδο (μέσα Μαΐου) σε ψηλά δέντρα (συνήθως λεύκες). Τρέφεται κυρίως με σαύρες, νεοσσούς μικρών πουλιών και μεγάλα έντομα όπως λιβελούλες, τζιτζίκια και ακρίδες. Απειλές. Η ανάπτυξη υποδομών αναψυχής, καθώς και ο εκσυγχρονισμός της γεωργίας επιφέρουν αλλαγές στο ενδιαίτημα τροφοληψίας και αναπαραγωγής του σαϊνιού. Αλκυόνη - Alcedo atthis Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Ανεπαρκώς Γνωστό Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9
Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός. Η αλκυόνη αναπαράγεται στο Δέλτα του Πηνειού. Ο Ευρωπαϊκός πληθυσμός της αλκυόνης υπολογίζεται σε 79.000 160.000 ζευγάρια, από τα οποία τα 100 300 αναπαράγονται στην Ελλάδα. Οικολογία. Η αλκυόνη αναπαράγεται σε χαμηλά υψόμετρα, κοντά σε περιοχές με τρεχούμενο γλυκό μη ρυπασμένο, ρηχό και διαυγές νερό. Απαιτεί εν μέρει σκιασμένη κοίτη με ομαλή και όχι τυρβώδη ροή, με αρκετές κατάλληλες θέσεις για κούρνιαiσμα για κυνήγι. Προτιμά ποτάμια, αλλά και κανάλια, ρέματα και όχθες λιμνών με άφθονα ψάρια (Phoxinus phoxinus, Cottus gobio, Rutilus rutilus) και άλλα ψάρια μεγέθους 3 7 εκ. Φωλιάζουν σε χαμηλά κάθετα πρανή, σε στοές που σκάβουν σε πηλώδη εδάφη κυρίως. Είναι είδος αυστηρά επικρατειακό. Χαλκοκουρούνα - Coracias garrulus Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Παγκόσμιος Κόκκινος Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Κατάλογος Κατάλογος IUCN Τρωτό Σχεδόν Απειλούμενο Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Παλαιότερα είχε ευρεία κατανομή στον ελληνικό χώρο, αλλά σήμερα φωλιάζει κυρίως στις πεδιάδες της Μακεδονίας, της Θράκης και της Θεσσαλίας και σε μερικά νησιά. Ο συνολικός πληθυσμός του είδους στην Ελλάδα εκτιμάται περίπου στα 200 400 ζευγάρια. Ο συνολικός ευρωπαϊκός πληθυσμός της εκτιμάται σε 53.000 110.000 ζευγάρια. Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στην περιοχή του Δέλτα Πηνειού εκτιμάται σε περισσότερα από 10 ζευγάρια τα οποία φωλιάζουν στην περιοχή μεταξύ Στομίου και Παλαιόπυργου. Οικολογία. Προτιμά περιοχές σε χαμηλά υψόμετρα με εναλλαγή μη εντατικών καλλιεργειών, φυτοφρακτών ή μικρών συστάδων από βελανιδιές, ώριμα πευκοδάση, ρεματιές και ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10
ανοιχτές περιοχές με διάσπαρτα δέντρα ή ακόμη και στεπικές περιοχές στα πεδινά και στα ημιορεινά.. Ξεχειμωνιάζει κυρίως σε ξηρή σαβάννα στην Αφρική. Φωλιάζει μέσα σε κοιλότητες σε πρανή, ή σε κουφάλες δέντρων και χρησιμοποιεί εγκατελειμένες φωλιές δρυοκολαπτών και κυρίως του πράσινου, που βρίσκονται συνήθως σε λευκοκαλλιέργειες ή σε παραποτάμια δάση. Τρέφεται με μεγάλα έντομα όπως σκαθάρια και ακρίδες σε αγροτικές περιοχές και λιβάδια, ενώ την περίοδο Ιουλίου Αυγούστου τρέφεται κυρίως σε σταροχώραφα. Σημαντικό στοιχείο του ενδιαιτήματός της είναι η ύπαρξη κατάλληλων θέσεων επιθεώρησης (δέντρα, στύλοι κ.λ.π.) από όπου το είδος κυνηγάει τη λεία του. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11
6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1 Επέκταση καλλιεργειών σε υγροτόπους Επέκταση - εντατικοποίηση ετήσιων καλλιεργειών Οικιστική ανάπτυξη, αστική ή εκτός σχεδίου, νόμιμη ή αυθαίρετη Αντιδιαβρωτικά έργα, καθαρισμοί της κοίτης χειμάρρων, επιχωματώσεις αιγιαλού και κοιτών ρεμάτων Εγκατάλειψη παραδοσιακών αγροτικών πρακτικών και χρήσεων γης, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάλειψης της εκτατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας Ρύπανση από αστικά λύματα Πρόσχωση εδαφών, ρεμάτων, ακτών Καταστροφή παρόχθιων οικοσυστημάτων 1 Η κατηγοριοποίηση ορολογία των απειλών ακολουθεί την αντίστοιχη του BirdLife International, σύμφωνα και με τις τροποποιήσεις και τις περιγραφές του προγράμματος «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας» (Δημαλέξης κ.α., 2009) ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12
7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Γενικές προϋποθέσεις για την ορθή διαχείριση των ελληνικών ΖΕΠ: Εθνικός Συντονισμός Διαχείρισης Παρακολούθησης των ΖΕΠ με κατάλληλο μηχανισμό διοικητικής και επιστημονικής υποστήριξης. Χαρτογράφηση πυρήνων κατανομής και κρίσιμων ενδιαιτημάτων των ειδών χαρακτηρισμού στο σύνολο των ΖΕΠ. Καθορισμός Επιθυμητών Τιμών Αναφοράς για τα είδη χαρακτηρισμού (FRVs) στο σύνολο των ΖΕΠ. Παρακολούθηση πληθυσμιακών τάσεων των ειδών προτεραιότητας των ΖΕΠ. Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα είδη χαρακτηρισμού. Απαγόρευση εισαγωγής αλλόχθονων ειδών ή υβριδίων. Χαρτογράφηση και οριοθέτηση υγροτόπων εντός των ΖΕΠ. Απαγόρευση χρήσης μολύβδινων βολίδων στους υγροτόπους. Υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Ορνιθολογικής Μελέτης για τα έργα των κατηγοριών Α1,Α2,Β3 στην διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση ειδικών ομάδων χρηστών της περιοχής. Ειδικά μέτρα για την περιοχή: Μέτρο Προτεραιότητα Εκπόνηση Σχεδίου Διαχείρισης για τη ΖΕΠ Υψηλή Εφαρμογή aγροπεριβαλλοντικών μέτρων για την εξασφάλιση Υψηλή επαρκούς ενδιαιτήματος τροφοληψίας των ειδών χαρακτηρισμού/οριοθέτησης μέσω της διατήρησης του μωσαϊκού του αγροτικού τοπίου (χωράφια σε αγρανάπαυση ή βοσκόμενα) Προστασία συστάδων δέντρων από κοπή, καύση, βόσκηση και Υψηλή φύτευση ή δημιουργία νέων συστάδων Διατήρηση των μόνιμων ελών γλυκού νερού και των καλαμώνων Υψηλή και προστασία από την αποξήρανση Παρακολούθηση της ποιότητας των νερών και διατήρησή τους σε Ενδιάμεση αποδεκτά επίπεδα Καταπολέμηση της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων Ενδιάμεση ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13
δολωμάτων Τοποθέτηση τεχνητών φωλιών για την χαλκοκουρούνα Διατήρηση της παρόχθιας βλάστησης και των χωμάτινων πρανών Έρευνα της οικολογίας του σαϊνιού, της χαλκοκουρούνας, του μικροτσικνιά και του πορφυροτσικνιά στην περιοχή Δέλτα Πηνειού. Το καθεστώς προστασίας του Δέλτα Πηνειού είναι πρακτικά ανύπαρκτο με αποτέλεσμα να υπάρχει ραγδαία υποβάθμισή του τα τελευταία χρόνια. Απαιτείται άμεση νομική προστασία του Δέλτα Πηνειού ώστε να σταματήσει άμεσα η επέκταση των αυθαίρετων παράκτιων οικισμών εις βάρος του υδροχαρούς δάσους και της παράκτιας ζώνης Επέκταση του Καταφυγίου Άγριας Ζωής ώστε να καλύπτει τις παράκτιες δελταϊκές περιοχές Ενδιάμεση Ενδιάμεση Χαμηλή Υψηλή Υψηλή ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14
8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ BirdLife International (2008) Species factsheet: Coracias garrulus Downloaded from http://www.birdlife.org on 16/2/2009 BirdLife International, 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. Cambridge U.K. Birdlife International (Birdlife Conservation Series:12). Bourdakis S. & Vareltzidou, S. 2000. Greece pp 261-333. In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds. 2000. Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p. 791. Handrinos G. and T. Akriotis, 1997. The birds of Greece. Christofer Helm (Publishers) Ltd., London. Kovacs A., Barov B., Orhun C., Gallo-Orsi U., 2008. International Species Action Plan for the European Roller Coracias garrulus garrulous. Birdlife International, pp 28 + annexes Tucker, G.M. and Heath, M.F., 1994. Birds in Europe: their conservation status. Cambridge, U.K.: Birdlife International (Birdlife Conservation Series no.3). Valle, R. & ScartonE, 1998. Status and distribution of Oystercatchers Haematopus ostralegus breeding along Mediterranean coasts. Wader Study Group Bull. 86:26 Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους. 2004. Προδιαγραφές οριοθέτησης Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Δημαλέξης Τ., Καστρίτης Θ., Μανωλόπουλος Α., & Κ. Γρίβας. 2009. Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Τελική Έκθεση, ΥΠΕΧΩΔΕ. Οικονόμου Α., 2005. Η Παράκτια Ζώνη του Δέλτα Πηνειού Ποταμού:Ανάπτυξη και Προστασία Περιβάλλοντος. Τεχν. Χρον. Επιστ. Έκδ. ΤΕΕ, II, τεύχ. 1-2 2005, Tech. Chron. Sci. J. TCG, II, No 1-2 3 Χανδρινός Γ., Καστρίτης Θ. 2009. Πουλια Στο: Α. Λεγάκις & Π. Μαραγκού (επιμ.) (2009). Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία. Αθήνα (υπό έκδοση). ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15