ΟΙΚ. ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ και ΟΙΚ. ΠΟΛΙΤΙΚΗ Πώς μετράμε τις διακυμάνσεις? Ανάλυση τάσης και διακύμανσης. Μετρήσεις και ορισμοί. Προκυκλική και αντικυκλική οικονομική συμπεριφορά. Πώς προκαλούνται οι διακυμάνσεις? Η θεωρία των πραγματικών οικονομικών κύκλων (RΒC) (Real Βusiness Cycles). Εξωτερικές διαταραχές Η κεϋνσιανή προσέγγιση: Υστέρηση ζήτησης
Τι κάνουμε για τις διακυμάνσεις? Εργαλεία και στόχοι οικονομικής πολιτικής. Περιορισμοί χρήσης και αποτελεσματικότητα εργαλείων. Σταθεροποιητικά προγράμματα
ΑΕΠ ΗΠΑ 1900-2008, εκατ $ 2008 MILLION USD AT 2008 VALUE 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 GDP : Γενικά ανέρχεται, αλλά μερικές φορές πέφτει έντονα 0 00 10 20 30 40 50 60 70 80 90 00 US_GDP TREND
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΑΕΠ τάση Άνθηση Ύφεση έτη
Κύκλοι % ΑΕΠ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ Ανθηση Περίοδος (διάρκεια) Ανθηση ένταση έτη Υφεση
ΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΚΚΑΕΠ ΣΕ ΣΤΑΘΕΡΑ ΕΥΡΩ 2000 28000 26000 FRANCE 24000 άνθηση 22000 20000 ύφεση 18000 16000 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 00 02 04 06 Y_FR TREND_FR
FRANCE 3 PERCENT % OF TREND 2 1 0-1 -2 RECESSION PEAK RECESSION PEAK -3 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 00 02 04 06 Περίοδος = 10 CYCLE_FR έτη Ένταση = 4 με 5% ΑΕΠ
ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ: Προκυκλικές και αντικυκλικές Κύκλοι Α Β Προκυκλικές χρόνος αντικυκλικές Β Α
Ασύγχρονες διακυμάνσεις: Υστέρηση (Lag) Κύκλοι Το Β λέμε ότι υστερεί του Α Β χρόνος Αν το Α σε ύφεση σε λίγο και το Β σε ύφεση Το Β είναι ύστερος δείκτης του Α Α
Ασύγχρονες διακυμάνσεις : Προπορεία (Lead) Κύκλοι Το Β λέμε ότι προπορεύεται του Α Β Α χρόνος Τ Β Τ Α Αν το Β σε ύφεση σε λίγο και το Α σε ύφεση Το Β είναι πρόδρομος δείκτης του Α
ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΕΠ ΠΡΟΚΥΚΛΙΚΑ Κατανάλωση Επενδύσεις Εισαγωγές Επιτόκια Φορολογικά έσοδα Πλεόνασμα Τιμές, Πληθωρισμός Απασχόληση Ονομαστικός Μισθός ΑΝΤΙΚΥΚΛΙΚΑ Ανεργία Μεταβιβαστικές πληρωμές Ισοζύγιο Τρεχουσών Έλλειμμα προϋπολογισμού
ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΟΥ ΑΕΠ Οικοδομική δραστηριότητα Τιμές του σιδήρου Ναυλώσεις πλοίων Προκράτηση ξενοδοχείων κλπ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΩΝ STD (ΑΕΠ) > STD (κατανάλωσης) εξομάλυνση της κατανάλωσης STD (επενδύσεων) > STD (ΑΕΠ) ευμετάβλητη επενδυτική διάθεση STD (ΑΕΠ) > STD (απασχόλησης) αδράνεια στη μεταβολή απασχόλησης Πραγματικός μισθός: προκυκλικός ή αντικυκλικός? (εξαρτάται από την σχετική ευκαμψία W, P)
ΓΑΛΛΙΑ: Κατανάλωση προκυκλική, αλλά με ηπιότερες διακυμάνσεις BUSINESS CYCLES IN FRANCE 2000-09 GDP (right) and CONSUMPTION(left) bn EURO 950 ΑΕΠ 1650 1600 900 1550 1500 850 C 1450 1400 800 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 GDP TASH CONSUMPTION TASH
Επενδύσεις: προκυκλικές, αλλά με εντονότερες διακυμάνσεις BUSINESS CYCLES IN FRANCE 2000-09 GDP (right) and INVESTMENT (left) bn EURO 380 360 340 1650 1600 1550 320 1500 300 1450 280 1400 260 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 GDP TASH INVEST TASH
Απασχόληση: προκυκλική, αλλά πιο ήπια και με υστέρηση (έπεται του ΑΕΠ) 2 1 0-1 -2-3 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 GDP CYCLE LABOUR CYCLE
Δημοσιονομικό έλλειμμα: αντικυκλικό και συγχρονισμένο BUSINESS CYCLES IN FRANCE 2000-09 GDP (right,bn E) and DEFICIT (left, %GDP) 1650 7 6 5 4 3 2 1600 1550 1500 1450 1400 1 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 GDP TASH DEFICIT TASH
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Ρ Ζήτηση Προσφορά Ρ1 Ρ2 Σ2 Σ1 Υ2 Υ1 Υ Ύφεση και πτώση τιμών Αντι-πληθωρισμός Deflation=Ξεφούσκωμα
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Ρ Ζήτηση Προσφορά Ρ3 Σ3 Ρ1 Σ1 Υ3 Υ1 Υ Ύφεση και πληθωρισμός Στασιμοπληθωρισμός = Stagflation
Ερμηνείες των οικονομικών κύκλων Κεϋνσιανή ερμηνεία Πραγματικοί κύκλοι Ελλιπής ζήτηση Ελλιπής συντονισμός Ανεπάρκειες αγορών Απρόθυμοι επενδυτές Φθίνουσες οριακές αποδόσεις Εξωγενείς διαταραχές Μεταβολή τεχνολογίας Αλλαγή προτιμήσεων ΝΑΙ στη κρατική παρέμβαση (ενθάρρυνση ανάκαμψης) ΟΧΙ στην κρατική παρέμβαση (Θα γίνουν χειρότερα)
ΕΡΓΑΛΕΙΑ & ΣΤΟΧΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Ανάπτυξη ΑΕΠ μείωση ανεργίας άνοδος ευημερίας 2. Μείωση πληθωρισμού 3. Βελτίωση Ισοζυγίου 4. Μείωση ελλειμμάτων 5. Άνοδος επενδύσεων 6. Κοινωνικοί στόχοι: Μείωση ανισότητας, Βελτίωση περιβάλλοντος, κλπ ΚΥΡΙΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ 1. Νομισματική πολιτική 2. Δημοσιονομική πολιτική 3. Εισοδηματική πολιτική 4. Συναλλαγματική πολιτική Διαρθρωτικές πολιτικές: 1. Ανταγωνισμός 2. Κρατικός παρεμβατισμός 3. Θεσμοί
ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΣΤΟΧΩΝ (Δεν είναι πάντα συμβατοί μεταξύ τους: χαμηλά π & u) ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ (Δεν είναι όλα ανεξάρτητα: επιτόκιο & συναλλαγματική ισοτιμία με ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων) ΓΝΩΣΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ (Τα εργαλεία δεν είναι απεριόριστης χρήσης: Laffer)
Χρονικός ορίζοντας Βραχυχρόνια: (3-12 μήνες) Ρ=σταθ., W=σταθ., Κ=σταθ., Νομισματική πολιτική: Μ ~, Μ/Ρ ~, Μεσοχρόνια: (1-3 έτη) Ρ ~, W ~, Κ=σταθ., Μ/Ρ=σταθ., Δημοσιονομική πολιτική: Δαπάνες, φόροι Μακροχρόνια: (4-20 έτη) Κ ~ Η τάση και το Σημείο Ισορροπίας αλλάζουν
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Θεώρημα TINBERGEN: «Μπορείς να πετύχεις τόσους στόχους, όσα και τα εργαλεία που έχεις» (απόδειξη?)