ΠΑΣΧΥΣΑΡΚΙΑ Γενοβέφα Κολοβού, MD, PhD, FESC, SFASA, FRSH Διευθύντρια Καρδιολογικού Τομέα Μονάδας LDL Αφαίρεσης Υπεύθυνη Εξωτερικών Ιατρείων και Προληπτικής Καρδιολογίας Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο
Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων Συμμετοχή στις μελέτες με: MIPO, PSCK9 Attended conferences, advisory boards and gave talks sponsored by MSD, Amgen, Sanofi, Lilly, Αngelin, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Chairperson: Expert Panel on 1. Postprandial Lipemia, 2. Longevity Syndrome
Παχυσαρκία Η επίδραση της παχυσαρκίας στη θνητότητα είναι γνωστή για περισσότερο από 2000 χρόνια. Ήδη, ο Ιπποκράτης είχε αναγνωρίσει ότι ο αιφνίδιος θάνατος παρουσιάζεται συχνότερα σε παχύσαρκα άτομα, συγκριτικά με τα λεπτόσωμα άτομα.
Παχυσαρκία Ο Malcolm Flemyng, το 1760, παρατήρησε ότι το υπερβολικό πάχος μπορεί να θεωρείται νόσημα, διότι παρακωλύει την ελεύθερη άσκηση του ζώου και έχει τάση να μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης, λόγω επιρρέπειας προς επικίνδυνα νοσήματα. Σήμερα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, σχετικά με την αρνητική επίδραση του αυξημένου ΔΜΣ στα διάφορα οργανικά συστήματα
Παχυσαρκία Συνιστά συχνό υπόβαθρο της δυσλιπιδαιμίας, του ΣΔ, της ΑΥ. Οι εκτιμήσεις για τον επιπολασμό της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ αποκαλύπτουν ότι το 31% των ανδρών >19 ετών και το 35% των γυναικών της ίδιας ηλικίας υπερβαίνουν το προβλεπόμενο σωματικό βάρος. Στην Ελλάδα, η συχνότητα της παχυσαρκίας είναι παρόμοια* *Yannakoulia, M., et al., Five-year incidence of obesity and its determinants: the ATTICA study. Public Health Nutr, 2009. 12(1): p. 36-43.
Μηχανισμοί που οδηγούν στην παχυσαρκία Επιθυμία πρόσληψης τροφής Η ρύθμιση αυτή αφορά σειρά ανταλλαγών των διαθέσιμων πληροφοριών μεταξύ του εγκεφάλου και των περιφερικών συστημάτων, και ιδίως του λιπώδους ιστού και του γαστρεντερικού συστήματος
Μηχανισμοί που οδηγούν στην παχυσαρκία Ιδιαίτερη σημασία έχουν: λεπτίνη, ινσουλίνη, γκρελίνη Λεπτίνη (LRb υποθάλαμο) καταστέλλει ορεξιογόνα πεπτίδια και διεγείρει την απελευθέρωση των ανορεξιγενών πεπτιδίων Ορεξίνες (υποκρετίνες) διεγείρει την κατανάλωση τροφής
ΣΔ = Σακχαρώδης διαβήτης, ΚΑΝ = Καρδιαγγειακή νόσος, NAFLD = Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, Στίγμα = Ρατσιστικές συμπεριφορές που βιώνουν τα παχύσαρκα άτομα. Κολοβού, ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ, ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΣΩΜΑΤΟΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2010, Εκ. InfoHealth
Μηχανισμοί που οδηγούν στην παχυσαρκία Στους Άνδρες Η τεστοστερόνη έχει αρνητική συσχέτιση με: ΔΜΣ, περίμετρο μέσης, σπλαχνικό λίπος, λεπτίνη, ινσουλίνη, ΕΛΟ. Σπλαχνικό λίπος αδιπονεκτίνες (TNF-a, resistin, IL-6, IL-8, PAI-1) ευαισθησίας στην ινσουλίνη
ανοχής ινσουλίνης οιστραδιόλης Άξονας Υ-Υ αρωµάτωσης LH επιπέδων, εύρους λιπώδους µάζας Λιπώδης ιστός ΤΓΛ LpL Λεπτίνης ê Τ Όρχεις Ανοχή στη λεπτίνη Προ φλεγµονώδεις κυτοκίνες (TNFa, IL-6 Κολοβού, ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ, ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΣΩΜΑΤΟΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2010, Εκ. InfoHealth
Μεταβολές της σύστασης του σώματος στους άνδρες ανάλογα με την ηλικία. Ηλικιακή οµάδα Σωµατικό Ολικό λίπος Μυϊκή µάζα (έτη) βάρος (kg) σώµατος (kg) (kg) 20-29 80 15 24 40-49 81 19 20 60-69 79 23 17 70-79 80 24 13
Μεταβολές της σύστασης του σώματος στις γυναίκες Η κοιλιακή παχυσαρκία στις γυναίκες οφείλεται κυρίως στην ανεπάρκεια παραγωγής των οιστρογόνων και στην αύξηση της δράσης της κοιλιακής LpL, η οποία οδηγεί στην απελευθέρωση των ΕΛΟ και στη συσσώρευση του λίπους στην κοιλιακή χώρα Οι παχύσαρκες γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν ψυχικές διαταραχές, συγκριτικά με τους παχύσαρκους άνδρες. Αυτό οφείλεται στην αυξημένη κοινωνική πίεση προς τις γυναίκες.
Γονίδια ΤΓΛ ΕΛ ΕΙ ΕΛΟ Αδιπονεκτίνη Apo B HL Περιβάλλον µ, π LDL HDL ΕΛ = Ενδοκοιλιακό λίπος, ΕΙ = ευαισθησία στην ινσουλίνη, ΕΛΟ = ελεύθερα λιπαρά οξέα, apo = απολιποπρωτεΐνη, ΗL = ηπατική λιπάση, ΤΓΛ = τριγλυκερίδια, μ, π LDL = μικρές, πυκνές LDL. Κολοβού, ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ, ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΣΩΜΑΤΟΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2010, Εκ. InfoHealth
Η γήρανση οδηγεί στη μείωση του υποδόριου λίπους, τη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους και την έκτοπη εναπόθεση λίπους (μύες, ήπαρ, μυελός και άλλα). Άσπροι κύκλοι= υποδόριο λίπος, κόκκινοι κύκλοι = σπλαχνικό λίπος, κίτρινοι κύκλοι = λίπος εκτός του λιπώδους ιστού. Κολοβού, ΑΝΔΡΟΠΑΥΣΗ, ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΣΩΜΑΤΟΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2010, Εκ. ΙnfoHealth
Θεραπεία Τα στοιχεία της μελέτης που συμπεριέλαβε τα μέλη της ένωσης Calorie Restriction Society Η λιτή διατροφή βελτιώνει τη ζωή και τη σύσταση του σώματος. Ι Ομάδα κατανάλωση θερμίδων (περίπου 1800 kcal/ημ για 6,5 έτη, 30% για την ηλικία, φύλο) ΙΙ Ομάδα δυτικού τύπου δίαιτα (ΔΜΣ 19, 6 ± 1,6 kg/m 2 ).
Θεραπεία 1. Ποσοστό σωματικού λίπους 2. ΑΠ 3. Σημαντικά βελτιωμένο λιπιδαιμικό προφίλ, 4. Αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, 5. Επίπεδα των φλεγμονωδών δεικτών,
Θεραπεία Η αναγκαία μείωση κατανάλωσης τροφής, στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, συσχετίστηκε με ραγδαία μείωση των ΚΑΝ, τα οποία αυξήθηκαν πάλι μετά τον πόλεμο.
Μείωση της πρόσληψης θερμίδων Το σκέλος Washington University Phase 1, της μελέτης CALERIE παρακολούθησε για 12 μήνες υγιείς, υπέρβαρους άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 50-60 ετών, στους οποίους περιορίστηκε η κατανάλωση ημερήσιων θερμίδων κατά 20% 11% του σωματικού βάρους ΔΜΣ (από 27 ± 0,6 σε 24 ± 0,6 kg/m 2 ) λικής λιπώδους μάζας, του σπλαχνικού λίπους, του υποδόριου κοιλιακού λίπους Λεπτίνης, γλυκόζης, ινσουλίνης (νηστείας και μεταγευματικής) Ευαισθησίας στην ινσουλίνη
Μεταβολές της σύστασης της δίαιτας Ουσίες Μείωση %) 1ος Συγγραφέας Κρασί (150 ml/ηµερησίως) 32 Di Castelnuovo, 2002 Ψάρι (114 g/ηµερησίως) 14 Whelton, 2004 Φρούτα και λαχανικά (400 g/ηµερησίως) 21 John, 2002 Μαύρη σοκολάτα (100 g/ηµερησίως) 21 Taubert, 2003 Σκόρδο (2.7 g/ηµερησίως) 25 Ackermann, 2001 Αµύγδαλα (68 g/ηµερησίως) 12,5 Jenkins, 2002, Συνδυασµένη δράση 76 Sabate, 2003