My personal story Greece 26 Female Primary Topic: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS Topics: IDENTITY LEISURE PROFESSIONAL CAREER SOCIETAL CONTEXT childcare extended family family life housewife/houseman marriage/co-habitation relationship roles/role pattern support (in-) dependence femininity resistance friends career path labour conditions salary/income/allowance patriarchy/matriarchy sexism Read this story in English R: If I think about the difference between my own generation and my mother s generation, women today are certainly more independent. But the model family-children and staying at home has not been abandoned. 1
R: Or, let the man make the decision, it must not appear that you are making decisions about everything. This remains true. It is understood as women s diplomacy. R: That, let him say what he wants, and you [will do what you want]. This, that the man must appear to make the nal decisions still holds. Even though the women of my generation, but also of the older generation, believe they are the ones who actually make the decisions, they think we must use this female characteristic, to make it seem as if he is the one who decides. R: This is a bit tragic I think. R: I believe all ideas should be on the table, and the one which is best should be chosen, regardless of who proposes it. I: Do you think the women who still follow this more set way nd self-satisfaction in this? R: I think an important thing has changed. Since the Greek family cannot make ends meet with only one salary, it is necessary for both partners to work. This necessarily changes the terms of cohabitation. Of course not in all families. I know families where the husband still comes home and expects to nd food on the table. I nd this too tragic. R: But, I think that this change in cohabitation has brought other changes in the family. It has in fact made them more dependent on the couples parents. Grandparents play a very important role in the family, even if they no longer live with the family. They appear to be further outside the family but, at least in the couples I know, they at the same time play a very important role in the family and take on the burdens of the younger generation. 2
I: They take care of the children? R: They take care of the children, they cook, they pay the bills. R: Even though they are not inside the house any longer, in the traditional sense, their roles are even stronger now. Read this story in Greek I: Ναι. Ναι. Και εεε δεν ξέρω αν έχεις φίλες που έχουν παντρευτεί, που έχουνε κάνειιι έτσιιι οικογένεια κι αυτά... R: Φίλες που έχουν [συλλαβιστά] παντρευτεί [διστακτικά] δεν έ... Μ! Έχω φίλες που έχουν παντρευτεί, έχω φίλες που σκέφτονται νααα παντρευτούνε στο εγγύς μέλλον... εεε γενικά έχω φίλες που ακολουθούνε αυτόόό... αυτήν την πορεία. I: Ναι. Εεεμ δηλαδή αισθάνεσαι σε σχέση με τους συνομηλίκους σου... αισθάνεσαι ότιιι είσαι διαφορετική ή ότι εε υπάρχουν κι άλλες γυναίκες ήήή... R: Υπάρχουνε πάρα [με έμφαση] πολλές γυναίκες σαν εμένα. I: Ναι. R: Υπάρχουνε πολλές γυναίκες σαν εμένα. Και υπάρχουνε φυσικά και τελείως διαφορετικές από μένα. Κυρίως εεε οιιι φίλες μου είναι σαν εμένα. Περίπου. Αλλάάά κι αυτές μου λένε συχνά ότιιι "που θα πάει αυτή η κατάσταση με σένα και εεε πότε θα βάλεις τη ζωή σου σε μια τάξη". Αυτό έχει κυρίως να κάνει με τις δουλειές που επιλέγω. I: Ναι, ήθελα μόνο λίγο σε αυτή την πρώτη ας πούμε ιστορία, ήθελα λίγο ακόμα να καταλάβωωω σε σχέση με τους συνομηλίκους και εεε τις άλλες ας πούμε γυναίκες της γενιάς σου, εεε αυτό το κομμάτι λίγο περισσότερο και μετά θα σταματήσουμε για 3
να απαντήσουμε και τις ερωτήσεις. R: Ε, νομίζω ότι αν σκεφτώ τη διαφορά μεταξύ της γενιάς της μαμάς μου και της γενιάς της δικής μου, οι γυναίκες είναι όντως πιο ανεξάρτητες. Αλλά το πρότυπο 'οικογένεια-παιδιά' και το ότι δεν πειράζει να μείνω και σπίτι δεν [με έμφαση] φύγει. I: Μχμ, μχμ. Ναι. R: Ή το ότι "άσε τον άντρα να πάρει την απόφαση, δεν είναι ανάγκη να φαίνεται ότι εσύ παίρνεις αποφάσεις για όλααα". Νομίζω ότι αυτό έχει μείνει. Και ότι θεωρείται και λίγοοο η γυναικεία διπλωματία. I: Ναι. R: "Ότι άστονε να λέει ότι θέλει κι εσύ...". Αυτό το ότι ο άντρας θα αποφασίσει τελικά νομίζω ότι υπάρχει ακόμα. Αν και οι γυναίκες είτε παλαιότερης γενιάς, είτε της δικής μου θεωρούν ότι αυτές αποφασίζουνε, θεωρούν ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτό το γυναικείο χαρακτηριστικό, ότι εεε να φαίνεται ότι αυτός αποφασίζει. I: Μμμ. R: Κι εμένα αυτό μου φαίνεται λίγο τραγικό βέβαια. I: Ναι, ναι. [γέλια] R: Ότι θα υπάρχουνε οι προτάσεις στο τραπέζι και όποια είναι η πιο σωστή αυτή θ' ακολουθήσουμε. Τώρα το ποιός την είπε, δεν έχει και μεγάλη σημασία. Και μπορεί να γυρίσει τούμπα. Ας πούμε ότι τελικά έχει μεγάλη σημασία. I: Αναρωτιέμαι κιόλας και ξέρεις τιιι είδους εεεεμ φιγούρα αντρική υπήρχε στην οικογένειαα που μεγάλωσες. Όχι αναγκαστικά μόνο ο πατέρας, αλλά ποιές, ποιά ήτανε η πιο κλασσική αντρική φιγούρα που μπορεί να έδωσε...μια εικόνα για το τι κάνουν οι άντρες ας πούμε. 4
R: Νομίζω ότι επειδή έζησα πολύ την οικογένεια της θείας μου με το θείο μου, αυτή είναι η πατρική φιγούρα που έχω ζήσει ουσιαστικά κι εγώ. Που είναι λίγο κλασσική οικογένεια, ο άντρας δουλεύει, φέρνει τα λεφτά στο σπίτι, η γυναίκα τα διαχειρίζεται, αναλαμβάνει το διάβασμα των παιδιών, το ντύσιμο, το φαγητόοο... [μικρή παύση] Νομίζω ότι είναι οι περισσότερες κλασσικές ελληνικές οικογένειες. I: Ναι, ναι. Αυτό νομίζεις ότι μπορεί να είναι ικανοποιητικό, αυτό το σχήμα για μια γυναίκα σήμερα; R: Με τίποτα! Με τίποτα και για κανένα λόγο. Για κανένα λόγο όμως. I: Ναι. Τς! Άρα οι γυναίκες που το ακολουθούνε αυτό...νομίζεις ότιιι ακολουθούνε ας πούμε μια πεπατημένη, τς! [μικρή παύση] ή μπορεί να βρίσκουν αυτοικανοποίηση μέσα σ' αυτό; Δεν ξέρω. R: Νομίζω ότι καταρχήν έχει αλλάξει το πιο βασικό. Εφόσον η ελληνική οικογένεια -με τον κλασσικό όρο της οικογένειας- δεν μπορεί να τα βγάλει πλέον πέρα με ένα μισθό, αναγκαστικά δουλεύουνε και τα δύο άτομα. Αυτό εννοείται ότι έχει αλλάξει τον τρόπο συμβίωσης - όχι σ' όλες τις οικογένειες. Ξέρω οικογένειες που δουλεύουνε και τα δύο άτομα και πάλι ο άντρας περιμένει να γυρίσει σπίτι, να μαγειρεύσει για να φάνε. Το οποίο κι αυτό τραγικό το βρίσκω. I: Ναι. R: Εεε... αλλά νομίζω ότιιι αυτό, η αλλαγή συμβίωσης εεε σίγουρα έχει αλλάξειιι και τον τρόπο διαβίωσης μέσα στην οικογένεια. Αν και αυτό νομίζω ότι έχει κάνει λίγο πιο εξαρτημένες τις οικογένειες ακόμα περισσότερο από τοοο πατρικό, μητρικό οικογενειακό περιβάλλον. Δηλαδή ότι παίζουνε πολύ σημαντικό ρόλο οι παππούδες και οι γιαγιάδες. Παρόλο που πλέον μας φαίνονται πιο έξω από την οικογένεια...εγώ τουλάχιστον σε ζ... σε κοντινά ζευγάρια που βλέπω, ότι παίζει πολύ μεγάλο ρόλο αυτό. Το πόσο επωμίζονται τελικά οι παλαιότερες γενιές τα βάρη των νεότερων. I: Για να φυλάν τα παιδιά; 5
R: Για να φυλάν τα παιδιά, για να μαγειρεύουνε συχνά, για να πηγαίνουνε να πληρώνουνε -το πιο απλό- λογαριασμούς ας πούμε. I: Ναι. Ναι, ναι. R: Ότιιι... έχει αλλάξει αυτό κι ότι είναι βέβαια εκτός σπιτιού πλέον. Δεν είναι αυτό το κλασσικό μέσα στο σπίτι... η γιαγιά κι ο παππούς, αλλά οι ρόλοι νομίζω ότι είναι [μικρή παύση] ίσως και πιο δυνατοί αυτή τη στιγμή. 6