Δύο νέες τεχνολογίες στην παραγωγή λαχανικών και η επίδρασή τους στη διατροφική αξία Αθανάσιος Κουκουνάρας, Παύλος Τσουβαλτζής, Αναστάσιος Σιώμος Εργαστήριο Λαχανοκομίας, Τμήμα Γεωπονίας, Α.Π.Θ.
Διατροφική αξία λαχανικών Σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για κατανάλωση 250 g λαχανικών καθημερινά (>400 g φρούτα + λαχανικά) Αναγνώριση του ευεργετικού ρόλου στην ανθρώπινη υγεία, συστατικών που έως τώρα δεν έτυχαν της απαραίτητης προσοχής μας (π.χ. σουλφοραφάνη) Αυξανόμενο ερευνητικό ενδιαφέρον
Δημοσιεύσεις για τη διατροφική αξία λαχανικών Αριθμός δημοσιεύσεων 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 (Πηγή: www.scopus.com)
Κατανάλωση λαχανικών Μειωμένη κατανάλωση λαχανικών ειδικά από νέους και παιδιά Στις Η.Π.Α. το διάστημα 2007-2010 το 87% των καταναλωτών δεν κατανάλωνε τη συνιστώμενη ποσότητα λαχανικών Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, 5.200.000 θάνατοι ετησίως αποδίδονται σε ανεπαρκή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (Πηγή: http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6426a1.htm; http://www.who.int/elena/titles/fruit_vegetales_ncds/en)
Προσπάθειες αύξησης της κατανάλωσης λαχανικών Ευρωπαϊκές δράσεις Στόχος της Λευκής Βίβλου περί Διατροφής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 2007 European Foodand Nutrition Action Plan 2015 2020 Εθνικές δράσεις SchoolGruiten Κάτω Χώρες (http://schoolgruiten.kennisnet.nl/) Frugtkvarter Δανία (http://www.frugtkvarter.dk/) 5 am Tag Γερμανία (http://www.5amtag.de/) 3x3 Ουγγαρία (http://www.3x3.hu/) Fruitness Ιταλία (http://www.fruitness.eu/) 5 al dia Ισπανία (http://www.5aldia.com/) 5 a day Ηνωμένο Βασίλειο (http://www.nhs.uk/livewell/5aday/pages/5adayhome.aspx) Un fruitpour la récré Γαλλία (http://agriculture.gouv.fr/un-fruit-pour-la-recre) Allday long Βέλγιο (http://www.alldaylong.e/) Food dudes Ιρλανδία (http://www.fooddudes.co.uk/)
Τα αποτελέσματα Οι έως τώρα προσπάθειες αύξησης της κατανάλωσης έχουν περιορισμένα αποτελέσματα Πρόταση για αύξηση της περιεκτικότητας των λαχανικών σε ευεργετικά συστατικά για την ανθρώπινη υγεία
Οφέλη από αύξηση της διατροφικής αξίας Περιορισμός των αρνητικών συνεπειών από την μειωμένη κατανάλωση λαχανικών Πρώτη ύλη για παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων Χρήση ως πρόσθετα τροφίμων ( λειτουργικά τρόφιμα )
Επιβλαβή συστατικά των λαχανικών Τα νιτρικά θεωρούνται επιβλαβή συστατικά για την ανθρώπινη υγεία Τα λαχανικά αποτελούν κύρια πηγή λήψης νιτρικών για τον άνθρωπο στις χώρες της Κ. και Β. Ευρώπης Το 60-80% της ποσότητας των νιτρικών που λαμβάνει ο άνθρωπος προέρχονται από τα λαχανικά Η Ε.Ε. έχει θεσπίσει μέγιστα επιτρεπτά όρια για την περιεκτικότητα σε νιτρικά από το 1997, για μαρούλι, σπανάκι και ρόκα
Παράγοντες που επηρεάζουν τη διατροφική αξία Γενετικό υλικό Προσυλλεκτικοί παράγοντες Η υιοθέτηση της τεχνολογίας στις καλλιεργητικές πρακτικές αποτελεί καθημερινότητα για τους παραγωγούς Μετασυλλεκτικοί παράγοντες
Τεχνολογίες στη παραγωγή λαχανικών Εμβολιασμός Υδροπονική καλλιέργεια Καλλιέργεια υπό κάλυψη Τεχνητός φωτισμός Εφαρμογές συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών
Νέες τεχνολογίες στη παραγωγή λαχανικών Υδροπονική καλλιέργεια Σύστημα επίπλευσης Καλλιέργεια υπό κάλυψη Κάλυψη με πλαστικά περιορισμένης περατότητας στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία
Σύστημα επίπλευσης Κατάλληλο για την καλλιέργεια φυλλωδών λαχανικών Ιδανικό για παραγωγή νεαρών φύλλων (νέα κατηγορία προϊόντος) Χαμηλό κόστος κλειστό σύστημα δεν απαιτείται εξοπλισμός για ανακύκλωση-αποθήκευση-απολύμανση του θρεπτικού διαλύματος, και τη ρύθμιση του ph και της EC Έλεγχος της θρέψης Άμεση εγκατάσταση επόμενης καλλιέργειας
Σύστημα επίπλευσης
Σύστημα επίπλευσης
Υπεριώδης ακτινοβολία (UV) Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο χρωματισμό των λαχανικών και στη σύνθεση φαινολικών ενώσεων Από τη δεκαετία του 70, υπάρχει ανησυχία για την επίδραση της αυξανόμενης UV ακτινοβολίας που φθάνει στην επιφάνεια της γης, εξαιτίας της τρύπας του όζοντος Παραγωγή πλαστικών κάλυψης με διαφορετική περατότητα στην υπεριώδη ακτινοβολία
Η ερευνητική μας δραστηριότητα Η έρευνα του Εργαστηρίου Λαχανοκομίας του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ αφορά στην επίδραση της καλλιέργειας στο υδροπονικό σύστημα επίπλευσης και της χρήσης πλαστικών κάλυψης με διαφορετική περατότητα στην υπεριώδη ακτινοβολία στη διατροφική αξία των λαχανικών μεταδιδακτορικών ερευνών μεταπτυχιακών διατριβών ερευνητικών έργων Αξιοποίηση εδώδιμων φυτικών ειδών πλούσιων σε θειούχες και φαινολικές ενώσεις στην ανάπτυξη φαρμάκων και συμπληρωμάτων διατροφής (ΠΑΒΕΤ 2013)
Μελέτη της επίδρασης της συγκέντρωσης των θρεπτικών στοιχείων στο θρεπτικό διάλυμα του συστήματος της επίπλευσης στη διατροφική αξία νεαρών (ay) φύλλων ήμερης ρόκας
1,2 'Ρόκα' a Φαινόλες (GAE/g) 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 100 75 50 Διάλυμα Hoagland (%)
1,2 'Ρόκα' +54,4% a Φαινόλες (GAE/g) 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 100 75 50 Διάλυμα Hoagland (%)
'Ρόκα' 250 FRAP (μμ/g) 200 150 100 a 50 0 100 75 50 Διάλυμα Hoagland (%)
'Ρόκα' FRAP (μμ/g) 250 200 150 100 +42,4% a 50 0 100 75 50 Διάλυμα Hoagland (%)
1200 a 'Ρόκα' Νιτρικά (μg/g) 1000 800 600 400 200 c 0 100 75 50 Διάλυμα Hoagland (%)
'Ρόκα' Νιτρικά (μg/g) 1200 1000 800 600 400 200 a -21,2% -45,0% c 0 100 75 50 Διάλυμα Hoagland (%)
Μελέτη της επίδρασης της αλατότητας του θρεπτικού διαλύματος του συστήματος της επίπλευσης στη διατροφική αξία νεαρών (ay) φύλλων κόκκινου μαρουλιού
0,5 'Sanguine' Φαινόλες (GAE/g) 0,4 0,3 0,2 0,1 a 0,0 0 5 10 20 mm NaCl
'Sanguine' Φαινόλες (GAE/g) 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 +27,7% a 0,0 0 5 10 20 mm NaCl
Ανθοκυάνες (mg/100g) 40 35 30 25 20 15 10 5 0 'Sanguine' a 0 5 10 20 mm NaCl
Ανθοκυάνες (mg/100g) 40 35 30 25 20 15 10 5 0 'Sanguine' +139,1% 0 5 10 20 mm NaCl a
'Sanguine' 3 a DPPH (AEAC/100g) 2 1 0 0 5 10 20 mm NaCl
3 'Sanguine' +60,4% a DPPH (AEAC/100g) 2 1 0 0 5 10 20 mm NaCl
Μελέτη της επίδρασης πλαστικών κάλυψης με διαφορετική περατότητα στην υπεριώδη ακτινοβολία στη διατροφική αξία του κόκκινου μαρουλιού
'Sanguine' 0,3 a Φαινόλες (GAE/g) 0,2 0,1 0 Normal UV open UV lock
0,3 'Sanguine' +31,7% a Φαινόλες (GAE/g) 0,2 0,1 0 Normal UV open UV lock
'Sanguine' 250 a FRAP (μμ/g) 200 150 100 50 0 Normal UV open UV lock
250 'Sanguine' +46,4% a FRAP (μμ/g) 200 150 100 50 0 Normal UV open UV lock
Μελέτη της επίδρασης πλαστικών κάλυψης με διαφορετική περατότητα στην υπεριώδη ακτινοβολία στη διατροφική αξία του ρεπανιού
40 'Ρέβα φύλλα' a 40 'Ρέβα σαρκώδης ρίζα' DPPH (AEAC/100g) 35 30 25 20 15 10 5 a DPPH (AEAC/100g) 35 30 25 20 15 10 5 a a 0 Normal UV open UV lock 0 Normal UV open UV lock
40 'Ρέβα φύλλα' +97,9% a 40 'Ρέβα σαρκώδης ρίζα' DPPH (AEAC/100g) 35 30 25 20 15 10 5 a DPPH (AEAC/100g) 35 30 25 20 15 10 5 a +205,9% a 0 Normal UV open UV lock 0 Normal UV open UV lock
Συμπέρασμα Η καλλιέργεια στο σύστημα της επίπλευσης και η χρήση πλαστικών κάλυψης με διαφορετική περατότητα στην υπεριώδη ακτινοβολία συμβάλουν στην αύξηση της διατροφικής αξίας των παραγόμενων λαχανικών
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας