ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΥΜE, ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΑΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ

ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΥΜE, ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΑΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Νεκταρία Τζιώρα, ΠΕ07 ΣΧΟΛΕΙΑ Στ τάξη του 6ου & 17ου Δ.Σ. Σερρών & Ε τάξη Δημοτικού Σχ. Ψυχικού Σερρών (τμήματα Γερμανικών) ΣΕΡΡΕΣ, ΣΧ.ΕΤΟΣ 2014-15

1. Συνοπτική περιγραφή της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής Όταν επισκέφτηκα την East Side Gallery στο Βερολίνο την προσοχή μου τράβηξε γκράφιτι μιας αφρικάνικης παροιμίας. Viele kleine Leute an vielen kleinen Orten, die viele kleine Dinge tun, können das Gesicht dieser Welt verändern, δηλ. «Πολλοί μικροί άνθρωποι σε πολλά μικρά μέρη που κάνουν πολλά μικρά πράγματα μπορούν να αλλάξουν το πρόσωπο αυτού του κόσμου.» Αυτή ήταν και η κεντρική ιδέα του προγράμματός μας. Να ενημερωθούμε δηλαδή για τον τρόπο που μπορούμε να προστατεύσουμε το περιβάλλον αλλά και την οικονομία μέσα από την ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση και γενικότερα την υπεύθυνη κατανάλωση και στη συνέχεια να ευαισθητοποιήσουμε και τους γύρω μας. Οι πράξεις του ενός επηρεάζουν τη ζωή όλων πέρα από τεχνητά σύνορα και όλοι μας μπορούμε να βάλουμε ένα λιθαράκι στο κοινό μονοπάτι ζωγραφίζοντας, τραγουδώντας, ερευνώντας. Το πρόγραμμα οργανώθηκε και υλοποιήθηκε πάνω σε δύο αρχές: - Να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές για συγκεκριμένους στόχους και αρχές της Ε.Ε. - Να προωθήσει την ενεργό συμμετοχή τους και τη χρήση εργαλείων νέων τεχνολογιών. Η επιλογή του θέματος για την Υπεύθυνη Κατανάλωση έγινε γιατί - Η προστασία του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προτεραιότητες των πολιτικών και αρχών της Ε.Ε. - Στην Ελλάδα της κρίσης η προώθηση της Ανακύκλωσης, και ακόμη περισσότερο της Επαναχρησιμοποίησης και της Μείωσης της Κατανάλωσης μπορούν να προσφέρουν Σελίδα 2 από 12

βιώσιμες λύσεις με εφαρμογή τόσο σε ατομικό οικογενειακό όσο και σε συλλογικό κοινωνικό επίπεδο. - Είναι ένα θέμα με το οποίο τα παιδιά σε αυτή την ηλικία είναι ήδη μερικώς εξοικειωμένα (προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, χριστουγεννιάτικα bazaar, κ.α.) και μπορούν εύκολα να λειτουργήσουν τα ίδια ως πρεσβευτές του μηνύματος που θα λάβουν σε επίπεδο σχολείου και οικογένειας. Τελικά προϊόντα και εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν - Έρευνα σε 4 τμήματα Ε & Στ (Ερωτηματολόγιο google drive.η επεξεργασία έγινε σε φύλλο excel και μορφοποιήθηκε σε power point) - Ηχογράφηση rap τετράστιχου (audacity & youtube) - Γκαλερί έργων ζωγραφικής (έντυπη & on line μέσω google drive ) - On line σταυρόλεξο (crosswordlabs) - On line ελληνο-γερμανικό λεξικό / flash cards (quizlet) - On line puzzle (jigsawplanet) - Συνέντευξη από έναν παππού (voki) - Μίνι ιστορία (storyjumper) - Μίνι κουίζ (kahoot) - Παρουσίαση πληροφοριών της Ε.Ε. που εντυπωσίασαν τα παιδιά (powerpoint) - Βίντεο (5) για την αξιοποίηση καθημερινών υλικών για νέες χρήσεις πίνακας ανακοινώσεων, κορνίζα για φωτογραφίες, μολυβοθήκες, διακοσμητικά με κορδέλες, μαριονέτες- (Επεξεργασία με avidemux. Αποθήκευση google drive & youtube) - DIY Κατασκευές (Παραμένουν στο σχολείο. Φωτογραφίες στο google drive) - Ιστολόγιο (gmail) Εδώ ανεβάσαμε όλο το επιμέρους υλικό μας σε κατηγορίες (Δημιουργίες με απλά υλικά Τραγούδησε μαζί μας Μαθαίνω για την ανακύκλωση - Μια φορά κι έναν καιρό Παίζουμε On line Ζωγραφίζω για την ανακύκλωση) για να είναι συγκεντρωμένο και εύκολα προσβάσιμο από όλους και να διευκολύνει τη μελλοντική συνέχιση της δράσης και την επικοινωνία των μαθητών από τα διάφορα σχολεία. Σελίδα 3 από 12

2. Σχεδιασμός της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής 2.1 Στοιχεία σχεδιασμού Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε με τη μέθοδο project ακολουθώντας τις αρχές της μάθησης με διερεύνηση και της συνεργατικής μάθησης ενώ εμπεριέχει στοιχεία διαθεματικότητας και βιωματικές δράσεις. Οι μικροί μαθητές επεξεργάστηκαν το υλικό ανάλογα με τα ενδιαφέροντα της κάθε ομάδας και δημιούργησαν πρωτότυπα ηλεκτρονικά και μη προϊόντα. Οι διδακτικές τεχνικές που προτιμήθηκαν είναι: εισήγηση, καταιγισμός ιδεών, ανοιχτή συζήτηση, επίδειξη, ομάδες εργασίας. Τα εποπτικά μέσα που αξιοποιήθηκαν είναι: πίνακας μαρκαδόρου, προτζέκτορας, ηλεκτρονικός υπολογιστής, ερωτηματολόγια. 2.2 Διδακτικοί στόχοι Οι κυριότεροι στόχοι μας για τους μαθητές ήταν: Γνωστικοί: - Να συμπεράνουν πως το πρόβλημα της σωστής διαχείρισης των πόρων είναι εξίσου σημαντικό για όλους τους λαούς της Ευρώπης - Να εφαρμόζουν στην προσωπική τους ζωή πρόγραμμα ανακύκλωσης. - Να ταξινομούν τα απορρίμματα σωστά, π.χ. χαρτί, γυαλί, οργανικά, κλπ. - Να αναγνωρίζουν τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να δοθεί αξία εκ νέου σε ένα θεωρητικά άχρηστο προϊόν - Να γνωρίσουν τις βασικές αρχές της Ε.Ε. στο θέμα Περιβάλλον. Σελίδα 4 από 12

Συναισθηματικοί: - Να αποδεχτούν πως δεν είμαστε μόνοι, και πως ο καθένας μας έχει την ευθύνη και τη δύναμη να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά τον κόσμο στον οποίο ζούμε ανάλογα με τις επιλογές του. - Να έχουν θετική στάση στο θέμα ανακύκλωση επαναχρησιμοποίηση - Να είναι πρόθυμοι να αναλάβουν πρωτοβουλίες για τη δημιουργία σχετικών δράσεων - Να διερωτώνται σχετικά με τον τρόπο που αποφασίζουν να καταναλώσουν κάθε φορά - Να ευαισθητοποιηθούν ως προς την Ευρωπαϊκή μας ταυτότητα Ψυχοκινητικοί - Να συνεργάζονται επιτυχώς σε κοινές κοινωνικές δράσεις - Να καλλιεργήσουν τις κοινωνικές και διαπολιτισμικές τους δεξιότητες - Να εκφράζονται μέσα από τη μουσική και τη ζωγραφική - Να κατασκευάζουν δικά τους έργα ανακυκλώσιμης τέχνης. 3. Εφαρμογή της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής 3.1 Περιβάλλον πλαίσιο Η δράση υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Teachers4Europe σε διάστημα έξι εβδομάδων στη διάρκεια του μαθήματος των Γερμανικών. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν μαθητές από τμήματα γερμανικών τριών διαφορετικών σχολείων στα οποία διδάσκω γερμανικά με στόχο την υλοποίηση διαφοροποιημένων δράσεων από το κάθε τμήμα Σελίδα 5 από 12

ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους, τον εμπλουτισμό του προγράμματος και την αμεσότερη διάχυση των αποτελεσμάτων του. Αν και ο χρόνος ήταν περιορισμένος αναγκάζοντάς μας να μεταφέρουμε κάποιες από τις αρχικά προβλεπόμενες δράσεις μας στη νέα σχολική χρονιά, είναι γεγονός πως το μάθημα της ξένης γλώσσας προσφέρεται για δράσεις ευαισθητοποίησης σε ευρωπαϊκά θέματα. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ανακύκλωση η Γερμανία φημίζεται δίνοντας καλή αφόρμηση για την ένταξή του στο πλαίσιο του γλωσσικού μας μαθήματος. Ανάλογο κεφάλαιο στο βιβλίο των Αγγλικών διευκόλυνε επιπλέον την ενασχόληση των μαθητών. Αν και ο κύριος όγκος των δραστηριοτήτων που κάναμε είναι στα ελληνικά, κάποιες έχουν ήδη μεταφραστεί από τα παιδιά στα Γερμανικά, ενώ η ιστοσελίδα της Ε.Ε. που χρησιμοποιήσαμε είναι διαθέσιμη σε όλες τις γλώσσες με έμμεσο στόχο την ενθάρρυνση της κατανόησης - χρήσης και άλλων Ευρωπαϊκών γλωσσών. 3.2 Τάξη Επιλέξτε από την παρακάτω λίστα την τάξη στην οποία εφαρμόστηκε η ανοιχτή εκπαιδευτική πρακτική. Αν η δραστηριότητα είναι συνεργατική μπορείτε να επιλέξετε παραπάνω από μία τάξεις. Νηπιαγωγείο A γυμνασίου Α δημοτικού Β γυμνασίου Β δημοτικού Γ γυμνασίου Γ δημοτικού Α λυκείου Δ δημοτικού Β λυκείου Ε δημοτικού Γ λυκείου ΣΤ δημοτικού Σελίδα 6 από 12

3.3 Διάρκεια δραστηριότητας Προσδιορίστε παρακάτω τη διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής. Ώρες διδασκαλίας Διδακτική ενότητα ωρών μαθητικής δραστηριότητας Άλλη: Προσδιορίστε την διάρκεια: 6 εβδομάδες ενταγμένα στο πλαίσιο των 2ωρων μαθημάτων γερμανικής. 3.4 Αναλυτική περιγραφή της πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής Σημειώνουμε ότι οι δράσεις που αναφέρονται στην κάθε εβδομάδα δεν υλοποιήθηκαν όλες και στα 3 συμμετέχοντα τμήματα, αλλά μοιράστηκαν σύμφωνα με το χρόνο και τις προτιμήσεις των μαθητών του κάθε τμήματος. Οι μαθητές συνεργάστηκαν σε ομάδες των 5-6 παιδιών. Σε κάποιες δραστηριότητες, όπως η συζήτηση στην τάξη και η συλλογή πληροφοριών από την τοπική κοινωνία καθώς και οι βιωματικές δραστηριότητες συμμετείχε ελεύθερα όλο το τμήμα. 1η εβδομάδα - Εισαγωγή στο θέμα Παρουσίαση της ιστοσελίδας της Ε.Ε. Γ.Δ. Περιβάλλοντος Περιήγηση στον Οδηγό Κατανάλωσης και το Σπίτι των Awakeners «Οι επιλογές σας κάνουν τη διαφορά» - Συζήτηση προβληματισμός για τις 3 πτυχές του θέματος (Reduce Reuse Recycle) - Ανάθεση εργασιών ρόλων Σελίδα 7 από 12

- Ενθάρρυνση των μαθητών να αναζητήσουν στο Φωτόδεντρο υλικό σχετικό με το θέμα μας. Ενδεικτική αναφορά στην προσπάθεια των Πράσινων Ονειροπόλων του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Καισαριανής. Έμπνευση για δημιουργία πρωτότυπων πρωτοβουλιών από τους μαθητές τις επόμενες εβδομάδες. 2η εβδομάδα - Βιωματική δράση «Η κοινή μας ζωγραφιά». Στόχος η αναγνώριση του βαθμού αλληλεπίδρασης ανάμεσα στα μέλη μιας ομάδας. Εγώ Εσύ Εμείς. - Συλλογή πληροφοριών από τους παππούδες των μαθητών για την κατανάλωση στην εποχή της κρίσης. Π.χ. υλικά κατασκευής παιχνιδιών, κομποστοποίηση, χρήση παλιών υφασμάτων, κ.α. - Συλλογή σχετικού λεξιλογίου και μετάφρασή του στα γερμανικά. Π.χ. περιβάλλον, ενέργεια, επαναχρησιμοποίηση, χαρτί, γυαλί, κ.α. 3η εβδομάδα - Δημιουργία μηνυμάτων υπέρ της ανακύκλωσης σε χαρτί. Ζωγραφιές. Χρήση ελληνικών αγγλικών και γερμανικών. - Καταγραφή των πληροφοριών από την ιστοσελίδα της Ε.Ε. που τους έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση. - Ηχογράφηση ραπ τετράστιχου. 4η εβδομάδα - Βιωματική δράση «Η μουντζούρα». Ζωγραφίζουν με κλειστά μάτια. Στη συνέχεια καλούνται να αναγνωρίσουν συγκεκριμένα θέματα στη «μουντζούρα» τους. Επαναχρησιμοποιώ Δημιουργώ. Σελίδα 8 από 12

- Δημιουργία ερωτηματολογίων με θέμα την ανακύκλωση από τους μαθητές του δημοτικού. Αναζητήσαμε σχετικές έρευνες στο διαδίκτυο και προσθέσαμε τις δικές μας ερωτήσεις. - Δημιουργία μίνι On line παιχνιδιών. Σταυρόλεξο, παζλ, κουίζ, σύντομη ιστορία. 5η εβδομάδα - Παρουσίαση workshop από την κ. Βλαδίκα, συνάδελφο αισθητικής αγωγής στο ΣΔΕ Ροδόπολης, τρόπων επαναχρησιμοποίησης καθημερινών υλικών για τη δημιουργία π.χ. δώρων, διακοσμητικών, κ.α. 6η εβδομάδα - Συγκέντρωση των συμπληρωμένων ερωτηματολογίων και πέρασμα των συγκεντρωμένων απαντήσεων σε φύλλο του excel. - Συγκέντρωση των χειροποίητων κατασκευών - Συζήτηση σχολιασμός της δράσης. Σκέψεις για το μέλλον. (και στα 3 τμήματα) 3.5 Ρόλος του διδάσκοντα Επιλέξτε από την παρακάτω λίστα τα βασικά χαρακτηριστικά του ρόλου του διδάσκοντα. Υπάρχει η δυνατότητα πολλαπλών επιλογών. Διδακτικός Ενθαρρυντικός Υποστηρικτικός Συμβουλευτικός Διευκολυντικός Συντονιστικός Ηγετικός Προπονητικός Διαχειριστικός Μέντωρ Υποκινητικός Κριτικός Επιμελητής περιεχομένου (curator) Τεχνική υποστήριξη Διαμεσολαβητικός Άλλος ρόλος:.. Σελίδα 9 από 12

Εποπτικός 4. Πηγές Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Περιεχόμενου που αξιοποιήθηκαν http://photodentro.edu.gr/video/r/8522/836 (Video από μαθητές: Πράσινοι Ονειροπόλοι) 5. Στοιχεία τεκμηρίωσης και επέκτασης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής 5.1 Αποτελέσματα - Αντίκτυπος Οι μαθητές αντέδρασαν θετικά και με ενθουσιασμό στη συμμετοχή τους στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Πληροφορήθηκαν για το πόσο σημαντικό είναι το θέμα σε επίπεδο Ε.Ε. και το πώς οι ίδιοι μπορούν να βοηθήσουν να αποφευχθούν οι συνέπειες της αλόγιστης χρήσης και διαχείρισης των πόρων για το περιβάλλον. Το γεγονός ότι αφέθηκαν ελεύθεροι σε μεγάλο βαθμό να επιλέξουν τις δράσεις που θα υλοποιούσαν υποστήριξε την ενεργό συμμετοχή διαφορετικών τύπων μαθητών. Η συνεργασία ανάμεσά τους ήταν ομαλή. Ικανοποιητικός ήταν και ο βαθμός συμμετοχής τους στην παραγωγή των τελικών προϊόντων της δράσης. Με την επίσημη λήξη του προγράμματος δεν σταματά το ενδιαφέρον των μαθητών και το δικό μου να ολοκληρώσουμε τις προβλεπόμενες δράσεις, μεταξύ των οποίων είναι η οργάνωση ενός bazaar. Οι πληροφορίες που μάθαμε από τις πηγές της Ε.Ε. και το Φωτόδεντρο, τα παιχνίδια που δημιουργήσαμε αλλά και ηλεκτρονικό παιχνίδι που βρήκαμε στο διαδίκτυο για την ευαισθητοποίηση στη διαχείριση των απορριμμάτων και video the Going Green Song που προωθεί τον «πράσινο» τρόπο ζωής αναρτήθηκαν στο blog του προγράμματος με στόχο Σελίδα 10 από 12

στο άμεσο μέλλον να λειτουργήσει ως forum ανταλλαγής πρωτοβουλιών από τους μαθητές. Εικόνα 1: Η πρώτη σελίδα του blog μας 5.2 Σχέση με άλλες ανοιχτές εκπαιδευτικές πρακτικές Η πρακτική σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος teachers4europe. Η πρωτοτυπία της πρακτικής έγκειται στο ότι επιδιώκει να υπερβεί το στάδιο της παθητικής ενημέρωσης ευαισθητοποίησης των μαθητών ενθαρρύνοντάς τους σταδιακά να μπουν οι ίδιοι σε ρόλο ηγέτη στη μαθησιακή διαδικασία δημιουργώντας πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό και δρώντας μελλοντικά οι ίδιοι ως μεταλαμπαδευτές των νέων γνώσεων και στάσης ζωής σε άλλους μαθητές αλλά και το κοινωνικό τους περιβάλλον. 5.3 Αξιοποίηση, Γενίκευση, Επεκτασιμότητα Το γεγονός ότι όλη η προσπάθεια βρίσκεται διαθέσιμη ηλεκτρονικά και είναι εύκολα προσβάσιμη μέσω κυρίως του σχετικού blog που δημιουργήσαμε, όπου είναι Σελίδα 11 από 12

κατηγοριοποιημένα όλα τα προϊόντα και οι σχετικοί σύνδεσμοι της δράσης μας διευκολύνει την αξιοποίηση όλου ή τμήματος του υλικού από όποιον το επιθυμεί. Επιπλέον μπορεί να αποτελέσει την εισαγωγή για την υλοποίηση μεγαλύτερων περιβαλλοντικών ή/και διαθεματικών δράσεων στο ίδιο ή σε συναφή θέματα στα ίδια ή σε άλλα σχολεία με τη συνεργασία και συναδέλφων της γαλλικής ή αγγλικής, αλλά και μουσικής ή θεατρολογίας. Τέλος λόγω της μορφής του παραγόμενου υλικού θα μείνει στο portfolio των μαθητών που συμμετείχαν ως ανάμνηση δημιουργικών δραστηριοτήτων στο μάθημα των Γερμανικών, κάτι που από μόνο του θα πρέπει να είναι επιδίωξη των εκπαιδευτικών. 6. Πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε Αναφέρετε τυχόν πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε. Βιβλία Σημειώσεις Χάρτες Websites Λογισμικό http://ec.europa.eu/environment/generationawake ( Ενημέρωση στις γλώσσες των Ευρωπαϊκών χωρών: «Your choices make a world of difference») http://t4e3r.blogspot.gr/?view=flipcard (όλο το επιμέρους υλικό έχει ανέβει εδώ ομαδοποιημένο ανά κατηγορία συμπεριλαμβανομένων των βίντεος για do it yourself δυνατότητες με απλά υλικά από τη συνάδελφο της αισθητικής αγωγής, του ραπ των παιδιών, των αποτελεσμάτων της έρευνάς τους κι ενημερωτικής παρουσίασής τους, των online δημιουργημάτων σε εργαλεία web2.0 των ομάδων μαθητών, κλπ.) Σελίδα 12 από 12