GRIEGO 1º de Bachillerato curso 2017-2018 1
Unidad 1.1 Alfabeto. Sonidos...3 1.2. Verbo εἰμί ser, estar, haber. Presente....4 Unidad 2.1. Adjetivos tipo I...5 Unidad 3.1. Declinación Temática o segunda declinación...6 3.2. El verbo εἰμί con preverbios....6 Verbos Contractos. - ῥήματα περισπώμενα...7 Unidad 4..1 Palabras interrogativas - ἐρωτημτηκαὶ λέξεις...8 4.2 Declinación en -α. (1ª declinación) πρώτη κλίσις...8 Unidad 5.1. El determinante artículo: ὁ ἡ τό...9 5.4 Declinación en α (continuación): Sustantivos de género gramatical masculino....11 5.5 La formación de adverbios a partir de adjetivos....12 Unidad 5.6. VOZ MEDIA. (1) Presente de indicativo, imperativo e infinitivo de verbos regulares....12 UNIDAD 5.7. Tercera declinación. Temas en consonante....13 UNIDAD 6.1. Preposiciones. Véase también página 31: preverbios y preposiciones...14 UNIDAD 6.2. Modo imperativo, tiempo de presente (repaso y ejercicios)...16 Unidad 7. 1. Pronombres personales - προσωπικαὶ ἀντωνυμίαι...16 Unidad 7.2. Pronombres personales. El reflexivo...17 Unidad 8.1. Los numerales....17 8.2. Tercera declinación. Temas en consonante oclusiva....18 8.3. Tercera declinación. Temas en ν...19 8.4. Voz Media de verbos contractos. Presente de indicativo, imperativo e infinitivo....19 8.6 Pronombres Demostrativos ἀποδεικτικαὶ ἀντωνυμίαι...21 Unidad 9.1 Pronombres indefinidos. εἷς μία ἕν uno, una, οὐδείς οὐδεμία οὐδέν «ningún, ninguna, nada»...24 Unidad 9. 1. El participio en voz activa y en voz media...25 Unidad 9. 2. El participio predicativo...25 Unidad 10. Pretérito imperfecto - παρατατικός χρόνος...27 Unidad 11. Preverbios y Preposiciones (continuación)....28 11.2. El pretérito imperfecto en voz media...29 11.3. El Aoristo, voz activa....30 Unidad 12.1. Pronombres y adjetivos interrogativos e indefinidos...31 12. 2. Pronombres relativos (I): ὅς ἥ ὅ...32 LECTURAS. ΑΝΑΓΝΟΣΕΙΣ...33 Ο ΚΩΛΑΙΟΣ ΤΑΡΤΗΣΟΝ ΕΥΡΙΣΚΕΙ...34 TEXTO : ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ...34 ἡ ὄρνις καὶ ὁ ἐλέφας...36 TEXTO: Πάτερ ἡμῶν...37 «Χρόνια Πολλά!» ἢ «Χαρούμενα Γενέθλια!»...37 anexo 1 : CUADRO RESUMEN DE TIEMPOS VERBALES. VOZ ACTIVA...38 VOZ MEDIA...39 20.7. VERBOS CONTRACTOS EN -ε. Voz activa...40 VERBOS CONTRACTOS EN Voz activa...40 VERBOS CONTRACTOS EN Voz medio-pasiva...41 Verbo εἰμί ser, estar, haber...41 2
Tarea telemática. Ver el vídeo Historia de la antigua Grecia (1ª parte) y contestar a las preguntas. Unidad 1.1 Alfabeto. Sonidos. Conviene memorizar las letras y el orden en que se hallan. Obsérvese el parecido con el alfabeto latino. nomen et sonus α alfa /a/ Β β beta /b/ Γ γ gamma /g/ Δ δ delta Ε ε épsilon /ĕ / Ζ ζ dseta /ds/ Η η eta Θ θ ϑ zeta ( como th del inglés think) Ι ι iota /i/ Κ κ kappa /k/ Λ λ lambda /l/ Μ μ mi /m/ Ν ν ni /n/ /d/ /ē / Ξ ξ ksi Ο ο ómicron /ŏ/ Π π pi /p/ Ρ ρ ro /r/ Σ σ sigma /s/ ς /ks/ sólo final de palabra Τ τ tau Υ υ ípsilon /i/ (cuando va sola): /t/ (en diptongos, véase abajo) Φ φ, ϕ fi Χ χ ji Ψ ψ psi Ω ω omega /ō/ /f/ ( originalmente ph) ( jota española, originalmente kh) /ps/ diptongos : ευ /eu/ ου /u/ αυ /au/ Ejercicio. Lectura y búsqueda en el diccionario..1.primero, aprendemos las diez primeras letras. ἰδέα, κλίμα, βίος, Ἀννίβας, Ἀμαζόνας, δέκα, Διογένης, ἥλιος, Ἰθάκη, θεός, μάλα, ἅλς, ἴον. Luego, las demás. κάκτος, ἐκκλησία, ἄστρον, ἰδιώτης, μαργαρίτης, κλῖμαξ, κρύσταλλος, κλίμακες, κύκνος, πάπυρος, νέκταρ, πειράτης, πέρδιξ, πέρδικες, περιπέτεια, πλατεῖα, βάρβαρος, Ἀχιλλεύς, βακτηρία, Δάφνη, ὠκεανός, Προμηθεύς, μόνος, λύω, φίλος, ψυχή, ταῦρος, ἠχώ, δεινός, καί, ναί, δείλη..2. 3
Otras cuestiones sobre pronunciación: λλ ut latine puellae LOS ESPÍRITUS: El signo ( sobre una vocal a principio de palabra indica el sonido /h/, como en inglés hello! : /nk/ /ng/ cf. Γάγγης /nj/ ἐγχέω : verter /st/ : a)sqenh/v débil, ἡδύς /hēdís/ dulce (espíritu áspero) El signo ) indica que no hay tal aspiración: h)san /ēsan/ eran... (espíritu suave) h}sqa /ēsta / tú eras... Los acentos. Casi todas las palabras llevan uno de estos tres tipos de tilde: agudo: ά en cualquier sílaba, excepto en la final ὰ ᾶ grave: circunflejo: sólo en sílaba final, a menos que siga una pausa. sólo en vocales largas o diptongos, última o antepenúltima sílaba La iota subscrita: es una iota pequeñita que se El signo : equivale a punto y coma o a dos puntos. escribe debajo de una vocal, y no se pronuncia. El signo ; equivale al signo de interrogación. ᾳ ῳ ῃ suenan como α ω η : = ; o bien : ; =? 1.2. Verbo εἰμί ser, estar, haber. Presente. modo indicativo εἰμί εἶ ἐστί (n) ἐσμέν ἐστέ εἰσί (ν)1 soy eres es somos sois son imperativo ἴσθι infinitivo sé tú! e!stw sea! e)ste/ el determinante artículo ( ἄρθρον ): Ei}nai ser sed! o( h( to\ ( el..., la..., lo... ) МЕТАФРАΣΙΣ.1. ἐγώ εἰμι τὸ γράμμα Ἄλφα καὶ τὸ Ὠμέγα, ἀρχή καὶ τέλος, Ὁ Πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος..2. ἐνταῦθα ἐστὶ παράδεισος μέγας..3. ἡ πόλις ἐστὶν ἐκεῖ..4. οὒκ ἐσμέν Ἕλληνες, ἀλλ Ἰσπάνοι..5. τὸ σύνθημα ἐστὶ Ζεὺς σωτὴρ καὶ νίκη..6. σώφρων ἴσθι..7. Ὁ κόσμος καλός ἐστίν..8. Σήμερον εἰμὶ ἄρροστος. A veces en frases breves el verbo ἐστί se omite:.9. ὁ ἄνθρωπος πολιτικὸν ζῷον. 10. Θεὸς οὐδαμῶς ἄδικος. 1 La final aparece si le sigue una vocal o una pausa. 4
Unidad 2.1. Adjetivos tipo I Los adjetivos se buscan en el diccionario por su forma en masculino singular. Así, para encontrar καλή (fem.) o καλόν (género neutro), debes imaginar la forma masculina y buscar καλός: masc. fem. Neutrum -oς καλός -η καλή -oν καλόν pulcher pulchra Ejemplo de un página del diccionario: pulchrum Algunos adjetivos femeninos terminan en -α : ἀναγκαῖος necessarius α necessaria -ον necessarium ἄσκησις. ① Bucar en el diccionario: ἐκείνη, λευκή, πολιτικόν, σοφή, μικρόν ἄσκησις. ② Frases:.1. ὁ Δικαιόπολις Ἀθηναῖος ἐστίν..2. χαλεπός ἐστιν ὁ βίος. 2.2. Presente de indicativo, imperativo e infinitivo. Voz activa. Ejemplo: el verbo γράφω escribir. INDICATIVO γράφω σὺ γράφεις ἐκεῖνος γράφει ἡμεῖς γράφομεν ὑμεῖς γράφετε ἐκεῖνοι γράφουσι ἐγὼ IMPERATIVO INFINITIVO γράφε Escribe! γραφέτω Que escriba él! γράφein escribir γράφετε Escribid! γραφόντων Que escriban! Los verbos se buscan en el diccionario por la primera persona del presente de indicativo, voz activa. Exercitationes. Analizar: decir persona y número, tiempo, modo, voz, enunciado (la forma como aparece en el diccionario], y traducir: Γράφει, θύουσι, βαδίζειν, φέρουσι, ἔχει, ἀκούειν, λέγε, κελεύομεν, ἀκούετε, σὺ ἐθέλεις, ἐγὼ ἐθέλω, ὑμεῖς λέγετε, ἡμεῖς βαδίζομεν, σὺ φέρεις, ἐγὼ βαδίζω. Ἄσκησις. ① (escribe de nuevo la frase en las seis personas posibles) Τρώγω ἄρτον καὶ βούτυρον. 2.3. Casos y declinaciones. Sustantivos, adjetivos y pronombres se declinan, es decir, cambian de forma según la función en la frase: ἀνήρ (SJ), ἄνδρα (CD), ἀνδρί (CI). En griego hay cinco casos: caso( =forma) función traducción básica nominativo vocativo acusativo Sujeto exclamación, llamada Ø (preposición cero, sin preposición) Comp. Directo oh...! a... (si es una persona) Ø... (si es una cosa) genitivo dativo Comp. del Nombre Comp. Indirecto C. Instrumento C. Agente de... a..., para... con... por... 5
Se usarán estas preposiciones para traducir los casos cuando la palabra griega no lleva ya alguna otra preposición, en cuyo caso se traducirá acompañada de dicha preposición: τοῖς πλοίοις PARA los barcos (dativo), pero... ἐν τοῖς πλοίοις EN los barcos ( ἐν =EN + dativo). Sustantivos y adjetivos se distribuyen en tres grupos o declinaciones en griego (compárese con el castellano: nombres en A (casa), nombres en O (caso), nombres en E o consonante (coche, árbol)). Unidad 3.1. Declinación Temática o segunda declinación. La 'declinación temática' o 'segunda declinación' contiene sustantivos de género masculino (ἄνθρωπος), neutro (κύπελλον 'vaso', δένδρον 'árbol', ῥόδον 'rosa', ἄστρον 'astro') y algunos femeninos (ὁδός 'camino') τύπος α' : masculinos (y femeninos) Exempla: ἄνθρωπος ου hombre, persona Sing. Pl. N ὁ ἄνθρωπος οἱ ἄνθρωποι V ἄνθρωπε ἄνθρωποι A τὸν ἄνθρωπον τοὺς ἀνθρώπους G τοῦ ἀνθρώπου τῶν ἀνθρώπων D τῷ ἀνθρώπῳ τοῖς ἀνθρώποις τύπος β' : neutros δένδρον ου árbol Sing. Pl. τὸ δένδρον τὰ δένδρα δένδρον δένδρα τὸ δένδρον τὰ δένδρα τοῦ δένδρου τῶν δένδρων τῷ δένδρῳ τοῖς δένδροις Atención! Προσοχή! los sustantivos de género neutro concuerdan con el verbo en singular: τὰ ζῷα τρέχει animalia currunt, los animales corren ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ.1. ὁ χρόνος παιδεύει τοὺς σοφούς.2. κακὸν καρπὸν φέρουσιν οἱ κακοὶ φίλοι..3. Βλέπεις τὸν πύργον ἐκεῖ πέρα;.4. Μικρὸς μέν ἐστιν ὁ ἀγρός, μακρὸς δὲ ὁ πόνος..5. ὁ ὕπνος ἐστὶ τοῦ θανάτου ἀδελφός. 6. ὁ ὕπνος ἰατρὸς νόσου. 7. οἱ βάρβαροι θύουσιν ἵππους τῷ εἰδώλῳ τοῦ θεοῦ..8. ὁ Ἀγαμέμνων οὐ θέλει ἀποκτείνειν τὸ τέκνον..9. φυλάττομεν τὰ δένδρα ἐν τοῖς ἀγροῖς.. 10. Ποῦ ἐστι τὰ ποτήρια;.11. τὰ ὑποζύγια πίνει ἐν τῷ κρουνῷ. Ejemplos de sustantivos de género femenino: νόσος enfermedad, ψάμμος arena; ὁδός camino, γέρανος ου (m & f) grulla, γύψος tiza, yeso, δρόσος rocío; κέλευθος ruta, camino; μύρτος mirto; ἄβυσσος abismo, κάμινος hornillo, πλάτανος, Νάξος -ου Naxos. ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ.1. ὁδός ἐστιν ἡ θάλασσα, διότι εἰς τὰς νήσους ἄγει..2. ἡ πηγὴ ὑπὸ τῆς πλατάνου ῥεῖ. 3.2. El verbo εἰμί con preverbios. Εἰ μὴ πάρεστιν ὁ δεσπότης, ὁ δοῦλος οὐ πονεῖ. Si no está el señor, el esclavo no trabaja. Ὁ πιστὸς φίλος Πιστεύω τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις. Ο φίλος τὸν φίλον ἐν πόνοις καὶ κινδύνοις οὐ λείπει. Τοῖς τῶν φίλων λόγοις ἀεὶ πιστεύομεν. Εἰ κινδυνεύετε, ὦ φίλοι, τοὺς τῶν ἀνθρώπων τρόπους γιγνώσκετε οἱ μὲν γὰρ ἄπιστοι φίλοι οὐ μετέχουσι τοῦ κινδύνου, οἱ δὲ 6
πιστοὶ συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις. Πιστοῖς φίλοις μᾶλλον ἢ χρυσῷ καὶ ἀργύρῳ πιστεύομεν. Οἱ ἀγαθοὶ ἄνθρωποι καὶ ἐν κινδύνοις ἀεὶ ἀγαθὸν ἔχουσι θυμόν τῷ γὰρ θεῷ πιστεύουσιν. Ω φίλε, ὁ θεὸς τοὺς ἀγαθοὺς ἀνθρώπους οὐ λείπει. Πολλοὶ ἄνθρωποι τῷ πλούτῳ μᾶλλον ἢ τῷ θεῷ πιστεύουσι. Tarea: La sociedad griega en la época Arcaica, según Homero. Una vez vista la película la Odisea, basada en el poema de Homero, reflexionar en el aula sobre qué detalles se recuerdan en cuanto a la organización social, economía, cultura y religión en esa época. Elaborar una redacción. Verbos Contractos. - ῥήματα περισπώμενα Los verbos contractos son aquellos cuya raíz acaba en vocal - Esta vocal final de la raíz se une a las marcas de persona, provocando ciertos cambios. Por ejemplo, * ἀγαπά-ω se convierte en ἀγαπῶ. NOTA : en el diccionario hay que buscarlos por la primera persona del singular sin contraer : ἀγαπάω, ὁδηγέω, δηλóω... Véase también el cuadro completo en la sección 20.7. Presente de verbos contractos en ε : ὁδηγέω conducir IND IMP INF ὁδηγῶ ὁδηγεῖς ὁδήγει ὁδηγεῖ ὁδηγεῖν ὁδηγοῦμεν ὁδηγεῖτε ὁδηγεῖτε ὁδηγοῦσι Verbos contractos en o : δηλóω mostrar δηλῶ δηλοῖς δήλου δηλοῖ δηλοῦν δηλοῦμεν δηλοῦτε δηλοῦτε δηλοῦσῐ(ν) Verbos contractos en α : ἀγαπάω amar INDIC ἀγαπῶ ἀγαπᾷς ἀγαπᾷ ἀγαπῶμεν ἀγαπᾶτε ἀγαπῶσι(ν) IMPERAT. INF. ἀγάπα ἀγαπᾶν ἀγαπᾶτε Otros verbos contractos: ἡβάω : ser joven, τιμάω estimar, honrar, νικάω -ῶ vencer, βιόω -ῶ : vivir, ποιέω -ῶ hacer. Ejercicios con verbos contractos. προσοχή! : ἱερεὺς sacerdote; πολίται ciudadanos; Προταγόρας Protágoras (un sofista); Spartia/thv espartano; )Aria/dnh Ariadna; λιμένι puerto; αἱ γυναίκες las mujeres; mi/a una; καθ cada 1. ὁ ἱερεὺς καὶ οἱ πολίται τὸν θεὸν ὑμνοῦσι πρὸ τοῦ ναοῦ. 2. ὁ Προταγόρας λέγει σιγᾶτε, ὦ φίλοι, καιρὸς γὰρ ἐστὶν ἀκούειν τοῦς λόγους τοῦ Σωκράτους. 3. ἡ Ἀριάδνη ὁρᾷ ὅτι τὸ πλοῖον οὔκ ἐστιν ἐν τῷ λιμένι..4. αἱ τῶν Σπαρτιατῶν γυναίκες κελεύουσι τοὺς υἱοὺς νικᾶν ἢ τελευτᾶν.. 5. μία χελιδὼν ἔαρ οὐ ποιεῖ..6. Ὦ φίλοι, ὥρα ἐστὶ δειπνεῖν..7. ἡδύ ἐστι τὴν θάλασσαν ἀπὸ τοῦ παραλίου ὁρᾶν..8. Ὁ ἀνὴρ χορεύει καὶ γελᾷ..9. ἥ τε οὖν μήτηρ καὶ ἡ θψγάτηρ τὰς ὑδρίας πληροῦσι. 10. Ὦ θύγατερ, τὴν ὑδρίαν ἐν τῇ κρήνῃ πλήρου. Tarea telemática. Ver el vídeo Historia de la antigua Grecia (2ª parte) y contestar a las preguntas. 7
TEXTO : ὁ γεωργός Τῶν κατοίκων τῆς Ελλάδος πολλοὶ γεωργοί ἐσμεν. Εν δὲ τῷ οἴκῳ ζῷα τρέφομεν. Πολλάκις δ ὅμως μάτην τοὺς ἀγροὺς ἡμεῖς θεραπεύομεν οἱ μὲν γὰρ κάπροι τοὺς καρποὺς διαφθείρουσιν, οἱ δὲ λύκοι τὰ πρόβατα ἁρπάζουσι. Τότε ἐν ἀπόρῳ ἐσμὲν καὶ μάταιοι οἱ πόνοι εἰσίν. Τοῦ γεωργοῦ ἔργον ἐστὶ φυτεύειν καὶ σπείρειν ὁ δὲ θεὸς αὐξάνει τὸν σῖτον καὶ τοὺς τῶν δένδρων καρπούς ἄνευ γὰρ ὄμβρου καὶ ἡλίου οὐκ ἔστι δυνατόν καρπὸν φέρειν ἐκ τῶν φυτῶν. Διὸ νόμος τῶν γεωργῶν ἐστι τοῖς τῶν ἀγρῶν καρποῖς τοὺς θεοὺς θεραπεύειν. Τοῖς γεωργοῖς ὁ βίος μεστὸς πόνων ἐστί. Μάτην, ὦ γεωργοί, σπείρετε καὶ φυτεύετε, εἰ μὴ τὸν θεὸν βοηθὸν ἔχετε οὕτω μόνον, εἰ ὁ θεὸς συνεργὸς ἐστιν, ἐστὲ μακάριοι. Unidad 4..1 Palabras interrogativas - ἐρωτημτηκαὶ λέξεις τίς ; quién? τί ; qué? τίνος ; de quién? τίνα ; a quién? διὰ τί ; por qué? πότε; cuándo? ποῦ ; dónde? πόθεν : de donde? ποῖ ; a dónde? πῶς cómo? Ejercicio: preguntas-respuestas sobre el texto anterior ποῖος η ον Qué clase de? Cuál? πότερος cuál de los dos? πόσoν : cuánto? πόσoι : cuántos? πόσαι : cuántas? τίς αὐξάνει τὸν σῖτον ; pou= τρέφει ποίμνια καὶ ζῷα ὁ γεωργός; ti/ ἁρπάζουσιn οἱ λύκοι; πῶς e)stin o( bi/ov tοῖς γεωργοῖς; 4.2 Declinación en -α. (1ª declinación) πρώτη κλίσις Siguen la declinación en α numerosos sustantivos y adjetivos de género gramatical femenino, y algunos masculinos. Hay tres subgrupos, según que la raíz ( tema ) acabe en α, en -η o bien alternen α / -η en el singular. temas en α sing Nom, Voc Acus Gen Dat ἡμέρα día ἡ ἡμέρα τὴν ἡμέραν τῆς ἡμέρας τῇ ἡμέρᾳ plural αἱ ἡμέραι τὰς ἡμέρας τῶν ἡμερῶν ταῖς ἡμέραις Más palabras: πεῖρα prueba, γέφυρα puente 8
Ἄσκησις. (vocabulario : Χειρίσοφος : Quirísofo, nombre de un general).1. καθ ἡμέραν λαλοῦμεν Ἑλληνικῶς καὶ Ρωμαιστὶ ἐν τῇ αὐλῇ..2. ἐν τῇ ἀγορᾷ ei)sin ai( oi)ki/ai. 3. ἐν τῇ oi)ki/a qu/ra e)sti/n. 4. h( u(gi/eia/ ἐστιν ἀναγκαία τῇ ἡσυχίᾳ..5. ἡ πονηρὰ γλῶσσα ἀεὶ αἰτία συμφορῶν ἐστιν..6. Ἔχεις καινούργιαν οἰκίαν; temas en α alternante: Μοῦσα, -ης Musa sing plural Nom,Voc ἡ Acus th\n Gen τῆς Dat τῇ Μοῦσα Μοῦσαν Μοῦσης Μούσῃ αἱ τὰς τῶν ταῖς temas en η δίκη justicia Μοῦσαι Μοῦσας Μουσῶν Μούσαις sing plural ἡ di/kh th\n di/khn τῆς di/khv τῇ di/kh αἱ τὰς τῶν ταῖς di/kai di/kav dikw~n di/kaiv temas en a alternante: : δέσποινα domina, γάζα thesaurum Regis, ἅμαξα carro, τόλμα atrevimiento, audacia Ejercicios. Traducir. τῇ sofi/a τῆς ai)ti/av τῶν ei)rhnw~n τῆς eu)tuxi/av τὰς ni/kav τὰς ai)ti/av τῆς ei)rh/nhv τὰς κεφαλὰς th_n ei)rh/nhn LAS NUEVE MUSAS Αἱ Μοῦσαι, αἱ Θεαὶ τῶν τεχνῶν καὶ ἐπιστημῶν, εἰσιν ἐννἐα. Μελπομένη ἐστὶ Μοῦσα τῆς τραγῳδίας, καὶ Θάλεια τῆς κωμῳδίας. Οὐρανία δὲ ἐπιμέλειαν ἔχει τῆς ἀστρονομίας, καὶ Καλλιώπη τῆς ποιητικῆς τέχνης. Πολυμνία δὲ τὰς ᾠδὰς προστατεὐει, καὶ Τερψιχόρα τῆς χορείας. Ευτέρπη δέ ἐστι Μοῦσα τῆς μουσικῆς, καὶ Κλείω τῆς ἱστορίας, καὶ Ἐρατὼ τῆς λυρικῆς τέχνης. Ἄσκησις..1. ἡ σοφία ἐστὶν ἀρχὴ τῆς eu)daimoni/av. 2. ἡ νίκη ἐστὶν αἰτία τῆς εἰρήνης. 3. ὁ χρηστὸς φίλος ἐστίν ἰατρός λύπης..4. ἐν τῇ σοφίᾳ ἡ ἀρετή ἐστίν. 5. ἡ eu)tuxi/a ἐστὶν ἐν τῇ εἰρήνῃ.. 6. αἱ τῆς δεσποίνης θεράπαιναι ἐν τῇ οἰκίᾳ ei)si/n. 7. E ) n tai~v kefalai~v ei)sin ai( ko/mai. 8. Ἀγαπᾶτε τὴν μουσικήν; Unidad 5.1. El determinante artículo: ὁ ἡ τό masc. singular fem. neutro plural masc. fem. neutro N ὁ ἡ τό οἱ αἱ τά A τόν τήν τό τούς τάς τά G τοῦ τῆς τοῦ τῶν τῶν τῶν D τῷ τῇ τῷ τοῖς ταῖς τοῖς 9
5.2. Adjetivos [tipo I] : masculinos y neutros siguen la segunda declinación, femeninos la primera. Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Singular masc καλός καλέ καλόν καλοῦ καλῷ declinación de adjetivos tipo I : καλός καλή καλόν hermoso Plural fem n. masc. fem. καλή καλόν καλοί καλαί καλή καλόν καλοί καλαί καλήν καλόν καλούς καλάς καλῆς καλοῦ καλῶν καλῶν καλῇ καλῷ καλοῖς καλαῖς n. καλά καλά καλά καλῶν καλοῖς Variante I : Hay adjetivos cuyo femenino siguen el modelo en -α de la 1ª decl. : μακρός μακρά μακρόν largo -a; grande, ἀναγκαῖος α -ον necesario -a, σπουδαῖος -α -ον : diligente, trabajador. Traducción. Los adjetivos sustantivados en género neutro plural se traducen con ajuda de la palabra cosas : τὰ καλὰ las cosas buenas (o hermosas) Adjetivos irregulares : πολύς mucho, μέγας grande sing fem. neutro masc. plural fem. neutro N πολύς πολλή πολύ πολλοί πολλαί πολλά A πολύν πολλήν πολύ πολλούς πολλάς πολλά G. πολλοῦ πολλῆς πολλοῦ πολλῶν πολλῶν πολλῶν D. πολλῷ πολλῇ πολλῷ πολλοῖς πολλαῖς πολλοῖς sing fem. neutro masc. plural fem. neutro N. μέγας μεγάλη μέγα μεγάλοι μεγάλαι μεγάλα A. μέγαν μεγάλην μέγα μεγάλους μεγάλας μεγάλα G. μεγάλου μεγάλης μεγάλου μεγάλων μεγάλων μεγάλων D. μεγάλῳ μεγάλῃ μεγάλῳ μεγάλοις μεγάλαις μεγάλοις masc. masc. Ejercicios..1. πολλὰ καλὰ ἔχει ἡ σιγή. 2. ἡ γλῶσσα ἐστὶν αἰτία πολλῶν κακῶν..3. ἡ ὁδὸς εἰς τὴν κώμην οὔκ ἐστι μακρά..4. ὦ δέσποινα, ὡς καλὴ εἶ..5. αἱ τῆς δεσποίνης θεράπαιναι σπουδαῖαί εἰσιν..6. Ὁ ἐλέφας μέγας ἐστίν. TEXTO: ΕΥΡΩΠΗ Vocabulario: Φοινίκη, -ης Fenicia (hoy, El Líbano); μεταμορφούμενος transformado, metamorfoseado; ἦν: era..., había, estaba..., ἦσαν eran, estaban (pto. imperfecto de ei)mi/ ) h( Eu)rw/ph e)n τῇ Φοινίκῃ κατοικεῖ, kai\ basi/lissa/ e)stin. bai/nousi pote\ h( te Eu)rw/ph te kai\ a1llai ko/rai ei)v th\n para/lion, kai\ e)kei= pai/zousin. o( me\n Zeu\v ble/pei ta\v kala\v ko/rav, e)piqumei= de\ th\n Eu)rw/phn. o( ou}n Zeu\v μεταμορφούμενος 10
εἰς ταῦρον παίζει σὺν τῇ κόρῃ. ὁ ταῦρος λευκὸς τε καὶ καλός ἐστιν. ἡ Εὐρώπη τόλμαν ἔχει τε καὶ ἐπιβαίνει ἐπὶ τοῦ ταύρου. ἁρπάζει μὲν ὁ Ζεὺς τὴν κόρην, βαίνει δὲ εἰς τὴν θάλατταν καὶ νήχει πρὸς τὴν Κρήτην. attendĭte! ἦν: erat... ἦσαν : erant... Práctica oral: Τίς ἐστιν ἡ Εὐρώπη; ποῦ οἰκεῖ ἡ Εὐρώπη; πῶς ἐστιν ὁ ταῦρος; ποῖ βαδίζουσιν αἱ καλαὶ κόραι; τίς ἁρπάζει τὴν Εὐρώπην; τίνα ἁρπαζει ὁ Ζεύς; h( Krh&th kalh\ nh=sov e)sti\n e)n me/sh th~ qala/tth. o( qeo\v th\n tau/rou morfh\n lei/pei, nu=n de\ th\n a)nqrw&pou morfh\n λαμβάνει. ἔπειτα δὲ\ o( Zeu\v th\n Eu)rw&phn ei)v a!ntron a!gei kai\ e)kei= trei=v u(iou\v τίκτει. o( de\ qeo\v th\n Eu)rw&phn e)n th= nh&sw lei/pei. o( Aste/riov to/te tu/rannov th=v nh/sou h}n : o( tu/rannov th\n ko/rhn gamei= kai\ tou\v u(iou\v tre/fei. o( Mi/nwv ἔνδοξος ὑιὸς th=v Eu)rw&phv e)sti/n. oi( a!lloi du/o a)delfoi/ Σαρπεδών καὶ Ῥαδάμανθυς ἦσαν. Práctica oral: [α'] reponder en griego a preguntas orales del tipo: Μίνως; ποῦ οἰκεῖ ὁ Ἀστέριος ; πόσους ὑιοὺς τίκτει ἡ Εὐρώπη; [β'] Resumir oralmente el mito del rapto de Europa. τίνες ἦσαν ὁ Ἀστέριος καὶ ὁ MITOLOGÍA. Redacción sobre el mito del rapto de Europa (escribir a mano y entregar en hoja aparte y firmada) 5.4 Declinación en α (continuación): Sustantivos de género masculino. Ejemplos: μαργαρίτης ου ὁ perla, πειράτης pirata, χάρτης papel; carta, ἰδιώτης ciudadano común, δεσπότης dominus, ὁπλίτης -ου hoplita (un tipo de soldado), πελτάστης -ου peltasta (soldado de infantería ligera), παρασάγγης -ου. ejemplo de un tema en η πολίτης -ου ciudadano sing Nom ὁ πολίτης Voc ὦ πολῖτα oh, ciudadano! Acus τὸν πολίτην Gen τοῦ πολίτου Dat τῷ πολίτῃ plural οἱ πολῖται ὦ πολῖται τοὺς πολίτας τῶν πολιτῶν τοῖς πολίταις Ἄσκησις. Vocabulario: Αἰσχύλος, -ου Esquilo (un poeta); Αἰνείας, -ου : Eneas; ἑλληνικός -ή -όν griego.1. ἐν ταῖς ἐλληνικαῖς στρατιαῖς ἦσαν τοξόται καὶ πελτασταὶ καὶ ὁπλίται..2. οἱ προδόται τὴν τροπὴν τῇ στρατιᾷ φέρουσιν..3. ἡ τῶν Αἰνείου ναυτῶν τόλμα θαυμαστὴ ἦν..4. Αἰσχύλος ὁ ποιητὴς λέγει ὁτι αἱ πέτραι εἰσὶν ὀστέα τῆς γῆς..5. οἱ Πέρσαι θύουσιν ἵππους τῷ ἡλίῳ. 11
5.5 La formación de adverbios a partir de adjetivos. Obsérvese cómo se forman adverbios con el sufijo -ῶς (o bien έως) a partir de adjetivos. adjetivos acabados en ός, -ής adjetivos acabados en ύς adjetivos adverbios καλός hermoso ἀκριβής : exacto βαρύς : grave καλῶς hermosamente; bien ἀκριβῶς : exactamente βαρέως : gravemente Ejercicio. Traduce los siguientes adverbios. Para ello has de imaginar y encontar en el diccionario el adjetivo a partir del cual se han formado: ἰσχυρῶς, ταχέως, βραδέως, ἡδέως, ἀληθῶς, ἀνδρείως Unidad 5.6. VOZ MEDIA. (1) Presente de indicativo, imperativo e infinitivo de verbos regulares. En griego no hay una sola serie de terminaciones verbales para indicar persona. Además de la que ya conoces (-ω -εις -ει...κτλ. ) tenemos estas otras, que llamaremos desinencias medias o voz media. Con frecuencia la voz media equivale en castellano a formas verbales reflexivas: λύομαι ME desato, λύεσθαι desatarse. Pero hay verbos que, aunque tengan desinencias de voz media, su traducción es por voz activa: v.g. βούλομαι quiero, πορεύομαι marcho etc. El diccionario advierte de estos casos. INDICATIVO βούλομαι βούλῃ βούλεται βούλόμεθα βούλεσθε βούλονται IMPERATIVO quiero quieres quiere queremos queréis quieren INFINITIVO βούλου quiere! βούλεσθαι querer βούλεσθε quered! ἄσκησις..1. Διὰ τί οὒκ ἔρχῃ; - Σήμερον οὒκ ἔχω χρόνον..2. οὒκ ἔρχομαι, διότι σήμερον οὒκ ἔχω χρόνον..3. οἱ φύλακες ἀμφὶ τὸ πῦρ καθίζονται..4. οὒκ ἐπιτρέπεται τρώγειν ἀνθρώπινον κρέας.. 5. ἡ βασίλισσα τῆς χώρας «Δανάη» ὀνομάζεται..6. γίγνονται παιδία τρία ἐκ τῆς Εὐρώπης. Texto: El nacimiento de Perseo Acrisio manda arrojar al mar a su hijo Perseo por temor a un oráculo. Vocabulario: ὃς el cual..., Διὸς de Zeus..., τοῦτο esto, μεταμορφοῦμενος transformándose, φοβοῦμενος temiéndose ὁ Ἀκρίσιος βασιλεύς μαντεύεται τὸ μαντεῖον τοῦ Ἀπόλλωνος περὶ τοῦ λοιποῦ χρόνου. ὁ θεὸς λέγει ὅτι ἐκ τῆς βασιλίσσης γίγνεται ὑιός τις ( un hijo ), ὃς ( el cual ) μέλλει αὐτὸν ἀποκτείνειν. ὁ Ἀκρίσιος, τοῦτο φοβοῦμενος, παρασκευάζει θάλαμον χάλκεον ὑπὸ γῆν καὶ φυλάττει ἐν αὐτῷ τὴν Δανάην (οὕτως ὀνομάζεται ἡ βασίλισσα). ὁ Ζεὺς, μεταμορφοῦμενος εἰς χρύσεον ὑετὸν, 12
εἰσέρχεται διὰ τῆς τοῦ θαλάμου ὀροφῆς καὶ συνέρχεται τῇ Δανάῃ. Ὕστερον, ἐξ αὐτῆς γίγνεται ὑιός, Περσεὺς ὀνόματι. Ἀκρίσιος δὲ αἰσθάνεται τοῦτο : μὴ πιστεύει αὐτὸν Διὸς ὑιὸν εἶναι, τὴν κόρην μετὰ τοῦ παιδίου εἰς θήκην βάλλει καὶ ῥίπτει εἰς θάλασσαν. (τί νομίζετε; μέλλει ὁ Ζεὺς σῷζειν αὐτοὺς ἢ οὐχί; Nαί, σῴζονται, σῴσονται! ) UNIDAD 5.7. Tercera declinación. Temas en consonante. En la tercera declinación hay varios subgrupos, según en qué tipo de consonante o vocal termina la raíz, pero se pueden resumir en cuatro modelos básicos: (1) temas en consonante, (2) temas en ς, (3) temas en ι, (4) temas en υ. El cuadro siguiente corresponde al grupo de palabras de temas en consonante. Singularis Pluralis m/f ( -ς ) Nom. neutra -α Voc. Ac. Gen. Dat. m/f -ες neutra -α -ας -ος -ι -ων -σι(ν) Temas en consonante ρ, λ, nombres de parentesco en -τηρ y el sustantivo ἀνήρ. Como modelo de temas en λ-, ρvéase a continuación ῥήτωρ. Las λ-, ρ- se mantienen ante -σ-. Obsérvese que πατήρ, nombres de parentesco en - τηρ, así como ἀνήρ, tienen algunas irregularidades. Veamos un ejemplo con ῥήτωρ orador, un tema en consonante líquida (ρ, λ) Singular Plural Nom. ῥήτωρ ῥήτορες Voc. ῥῆτορ Ac. ῥήτορα ῥήτορας Gen. ῥήτορος ῥητόρων Dat. ῥήτορι ῥήτορσι(ν) Nombres de parentesco en -τηρ y el sustantivo ἀνήρ. Singular Plural raíz *πατερ- padre Nom. πατήρ πατέρ-ες Voc. πάτερ Ac. πατέρ-α πατέρ-ας Gen. πατρ-ός πατέρ-ων Dat. πατρ-ί πατρά-σι(ν) Singular Plural *ἀνερ- hombre ἀνήρ ἄνδρ ες ἄνερ ἄνδρ α ἄνδρ ας ἀνδρ ός ἀνδρ ῶν ἀνδρ ί ἀνδρ άσι(ν) Ἄσκησις.1. Ὁ ἀνὴρ φορεῖ πῖλον..2. Ἡ κόμη τοῦ ἀνδρὸς οὐ φαίνεται : οὐδὲ τὰ ὠτὰ αὐτοῦ φαίνεται. Οὔτε τὸ νῶτον φαίνεται..3. Οἱ ἄνδρες χορεύουσι καὶ γελῶσι. 4. Περσεφόνη θυγάτηρ ἦν Δήμητρος.5. οἱ πατέρες καὶ αἱ μητέρες στέργουσι τοὺς παίδας..6. Ὅμηρος τοῖς Ἕλλησιν ἦν ὡς πατὴρ σοφίας..7. αἱ χελιδόνες εἰσὶν ἄγγελοι τοῦ ἔαρος..8. τὰ τοῦ ῥήτορος ῥήματα τέρπει τοὺς πολίτας..9. μὴ δούλευε τῷ γαστρὶ..10. οἱ Πέρσαι θύουσι τῷ ἡλίῳ καὶ σελήνῃ καὶ πυρί. Temas en consonante gutural Para saber cuál es la raíz o tema de una palabra, y a qué grupo pertenece, hay que observar su genitivo (una información 13
que es suministrada por el diccionario). A partir de la raíz del genitivo declinamos el resto. Ejemplo, πέρδιξ πέρδικος perdiz, tema *πέρδικ-, acabado en consonante gutural κ-. Los temas en gutural κ-, -γ-, -χ- tienen -ξ- en nom. sing. y dat. pl. Singular πέρδιξ πέρδικ α πέρδικ ος πέρδικ ι Plural πέρδικ ες πέρδικ ας περδίκ ων πέρδιξι Singular Plural γυναῖκ ες γυναῖκ ας γυναικ ῶν γυναιξί (< *γυναικ σί ) A veces puede la declinación puede ser algo irregular: por ejemplo, γυνή γυναικός mujer (tema *γυναικ-) Nom. Voc Ac Gen Dat γυνή γύναι γυναῖκ α γυναικ ός γυναικ ί TEXTO : αἱ κόραι πληροῦσι τὰς ὑδρίας ἐν τῇ κρήνῃ. Ejercicio: lectura y comprensión. Incluye pronombres personales reflexivos, véase 2.1.2. VOCABULARIO: ka/mnw estar cansando; e(auto/n se (pr. reflex., VOX); τό ἄστυ εως ciudad. Introducción al análisis morfosintáctico. Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἡμέρᾳ, ἐπεῖ ἀνατέλλει ὁ ἥλιος, ἡ γυνὴ τὸν ἄνδρα καλεῖ καὶ «ἔπαιρε σεαυτόν, ὦ ἄνερ, φησίν, ἐγὼ δὲ καὶ η θυγάτηρ ἐθέλομεν βαδίζειν πρὸς τὴν κρήνην. h(/ te οὖν mh/thr kai\ h( quga/thr brade/wv badi/zousin: ta\v ga\r u(dri/av fe/rousin: mega/lai d ) ei)si\n ai( u(dri/ai, w(/ste ou) dunato/n e)sti speu/dein. e)pei\ de\ th ~ krh/nh prosxwrou~sin, i)dou/: a)/llai gunai~kev h)d/ h pa/reisi kai\ ta\v u(dri/av plhrou~sin. h( οὖν Murri/nh ta\v gunai~kav kalei~ kai/, xai/rete, w)~ fi/lai, fhsi/n: ἆρα h)/dh plhrou~te ta\v u(dri/av ai( de\ le/gousin : xai~re kai\ a)/koue: a)/ggelov ga\r h(/kei a)po\ tou~ ἄστεως: le/gei de\ o(/ti oi( Ἀθηναῖοι e(orth\n poiou~sin. h(mei~v οὖν e)n nw~ e)/xomen badi/zein pro\v τὸ ἄστυ: tou\v ga\r xorou\v e)qe/lomen qewrei~n kai\ tou\v a)gw~nav. ἆρα e)qe/leiv kai\ su\ th\n e(orth\n qewrei~n Ejercicio: traducción y análisis morfosintáctico de las frases subrayadas. tareas online: buscar en el blog información acerca del festival ateniense de las Panateneas. UNIDAD 6.1. Preposiciones. Véase también página 31: preverbios y preposiciones. preposiciones περὶ πρὸ πρὸς εἰς & ἐς ἀνά παρὰ διὰ ἀμφί ἀντί ἐπὶ con Genitivo con Acusativo con Dativo *alrededor de *delante de; antes de en relación a alrededor de *hacia *a, hacia cerca de de parte de *sobre *junto a junto a *por, a través de por, a causa de *alrededor de; aproximadamente *en lugar de *sobre hacia, contra sobre, en, encima de 14
ἀπὸ *desde ὑπὸ *debajo de por [C.Agente] *sobre, por encima de por (=en favor de) *con (compañía) ὑπέρ μετὰ κατὰ ἐκ (ἐξ + vocal) σὺν ἐν bajo, al pie de debajo de, al pie de más allá de *después de según; cada *debajo de *desde *con (instrumento) *en Casos y preposiciones. Algunas preposiciones van siempre con un mismo caso (ἐν +Dat). Otras pueden construirse con varios casos y un significado diferente (μετὰ +Ac. después de ; μετὰ +Gen con ): el acusativo se emplea cuando hay una idea de movimiento hacia una meta, el genitivo indica movimiento de procedencia o salida de un lugar, y el dativo indica el no-movimiento, la permanencia: πρὸς τὴν πόλιν ἐν τῇ πόλει ἐκ τῆς πόλεως Ἄσκησις..1. ἡ μάχαιρά ἐστιν ἐπὶ τῇ τραπέζῃ..2. ἡ εἰρήνη ἔσται (estará) ἀνὰ πᾶσαν τὴν γῆν. 3. ἡ ναῦς ἀποπλεῖ ἀπὸ Μιλήτου. 4. τὸ στράτευμα ἐξελαύνει διὰ τῆς Λυδίας σταθμοὺς τρεῖς, παρασάγγας εἴκοσι καὶ δύο, ἐπὶ τὸν Μαίανδρον ποταμόν. 5. οἱ πολέμιοι προχωροῦσι σὺν κραυγῇ μεγάλῃ. 6. οἱ Ἕλληνες ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας πολεμοῦσιν. 7. h( σελήνη τελεῖ τὴν περίοδον σχεδὸν καθ εἴκοσι καὶ ἐννέα ἡμέρας..8. οὐκ ἔχει οὐδὲν ὑπὸ τῷ ἱματίῳ. 9. οἱ στρατηγοὶ θύουσι τοῖς θεοῖς πρὸ τῆς μάχης. 10. οἱ Пέρσαι πολιορκοῦσι Μίλητον καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν. 11. δεῖ ἄγγελον πρὸς τὸ στρατόπεδον πέμπειν. 12. δεῖ καθ ἡμέραν εἰς τὸ διδασκαλεῖον ἰέναι ( ir ). UNIDAD 6.2. Modo imperativo, tiempo de presente (repaso y ejercicios) Verbos regulares no contractos contractos en -ε contractos en -α contractos en -o λῦε λυέτω ποίει τίμα δήλου τιμᾶτε δηλοῦτε λύετε λυόντων Ἄσκησις. desata! que desate! ποιεῖτε desatad! que desaten!.1. ὦ θύγατερ, μὴ φλυάρει ἀλλὰ τὴν ὑδρίαν ταχέως πλήρου, οἴκαδε σπεῦδε καὶ ἄλλην ὑδρίαν φέρε..2. ἀκούετε τὴν γνώμην μου, ὦ ἄνδρες: εἰ δὲ ἄλλος τις ἄλλο τι ἔχει λέγειν (alguna otra cosa tiene que decir), οὗτος λεγέτω..3. οἱ παίδες ἀεὶ ἀληθευόντων..4. γράφε τὀ ὄνομα τοῦ ξένου καὶ ὅθεν ἐστί..5. πίστευε τοῖς καλοῖς καὶ ἀγαθοῖς. 15
Unidad 7. 1. Pronombres personales - προσωπικαὶ ἀντωνυμίαι primera persona N ἐγώ yo A ἐμέ με me G ἐμοῦ μου de mí μοι me, para mí D ἐμοί segunda persona σύ tú σέ σε te σοῦ σου de tí σοί σοι te, para tí tercera persona (αὐτός, -ή -ό ) él, ella, ello; él mismo... αὐτόν, -ήν -ό lo, la αὐτοῦ, -ῆς -οῦ de él, de ella αὐτῷ, -ῇ -ῷ le, para él / ella N A G D ὑμεῖς ὑμᾶς ὑμῶν ὑμῖν ( αὐτοί αί ά ) αὐτούς -άς -ά ἡμεῖς ἡμᾶς ἡμῶν ἡμῖν nosotros nos de nosotros nos, para nosotros vosotros os αὐτῶν de vosotros nos, para vosotros αὐτοῖς -αῖς -οῖς ellos <mismos>... etc a ellos, los... etc. de ellos/ellas les, para ellos... Ἄσκησις..1. ἐγὼ ὑμᾶς καταλαμβάνω πολὺ καλῶς..2. τὴν μὲν ἀλήθειαν ὑμῖν λέγω, ὑμεῖς δ ἐμοῦ οὐκ ἀκούετε. 3. βλέπομεν ὑμᾶς ἐν τῇ νήσῳ. 4. ζητοῦσιν αὐτὸν ἐν τῇ πόλει..5. λέγε ἡμῖν αὖθις, ὦ μάμμη, τὸ τοῦ ξυλίνου ἵππου διήγημα..6. Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν..7. Ἐπανέρχομαι οἴκαδε μετὰ σοῦ..8. Πῶς ὑμῖν φαίνεται ἡ χώρα ἡμῶν;.9. Πρέπει ὑμᾶς περιμένειν ὀλίγον..10. Πρέπει ἡμᾶς ὑπάγειν ἀμέσως ἐς τὸν ἰατρόν. 11. Ἡ πατρίς ἐστι κοινὴ μήτηρ ἡμῶν πάντων. El verbo εἰμί con dativo se traduce por tener : ἐστὶν ἐμοὶ οἶκος tengo una casa. 12. πολλοὶ καὶ ἀγαθοὶ φίλοι εἰσὶν ἐμοί.. 13. οὔκ ἐστιν αὐτοῖς ἐλπίς. 14. ἡμῖν τέκνα οὔκ ἐστιν..15. αὐτοῖς νόμοι οὔκ εἰσιν..16. φοβερὰ νόσος σοί ἐστιν. 17. ὁ Χειρίσοφος λέγει ὁτι τῇ στρατιᾷ οὔκ ἐστιν ἐπιτήδεια. Los pronombres personales en genitivo equivalen a posesivos: o( oi]kov mou mi casa 17. ἐγώ εἰμι ὁ Κύριος, ὁ Θεός σου..18. ἡ πόλις ἡμῶν λαμπρά ἐστιν..19. ἀεὶ πιστεύω τοῖς τοῦ ἐμοῦ ἐταίρου λόγοις..20. ἐστὶν ὧδε τὰ βιβλία μου..21. Ποῦ ἐστὶν ἡ γυνὴ σου, κύριε;.22. Ὁ πάππος ἡμῶν μάλα γεραιός ἐστί..23. ὁρᾶτε τα βιβλία μου! Uso de αὐτός : éste tiene dos valores, mismo (determinante), o bien lo, la, le, de él, de ella etc. (pronombre personal, 3ª pers., excepto en nominativo)..24. Ἡ αὐτὴ γνώμη περὶ τῶν αὐτῶν πραγμάτων οὐκ ἀεὶ ἦν τοῖς Ἀθηναίοις. Unidad 7.2. Pronombres personales. El reflexivo a mí mismo, de mí mismo a ti mismo, de tí mismo etc etc A ἐμαυτόν -ήν σεαυτόν, -ήν ( = σαυτόν etc) G ἐμαυτοῦ -ῆς σεαυτοῦ, -ῆς D ἐμαυτῷ -ῇ σεαυτῷ, - ῇ A G D ἡμᾶς αὐτούς ἡμῶν αὐτῶν ἡμιν αὐτοις ὑμᾶς αὐτούς ὑμῶν αὐτῶν ὑμιν αὐτοις a él mismo, a ella misma, etc. o bien SE... ἑαυτόν, -ήν, -ό (= αὑτόν etc) ἑαυτοῦ, -ῆς, -οῦ ἑαυτῷ, -ῇ, -ῷ ἑαυτούς, -άς, -ά a ellos, a sí mismos etc ἑαυτῶν ἑαυτοῖς -αῖς -οῖς Ἄσκησις ①.1. γιγνώσκε σεαυτόν. 2. οἱ ἄγγελοι λέγουσιν ὅτι πέμπει ἑαυτοὺς ὁ βασιλεύς..3. ὦ παῖ, 16
πράττε τὰ σεαυτοῦ πράγματα..4. ὁ σοφὸς φέρει ἐν ἑαυτῷ πάντα τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ χρήματα αὐτοῦ οὐκ ἔστιν ἀβέβαια..5. ἡ γυνὴ τὸν ἄνδρα ἐγείρει καί λέγει ἔπαιρε σεαυτόν, ὦ ἄνερ..6. ὁ δὲ Δικαιόπολις οὐκ ἐθέλει ἐπαίρειν ἑαυτὁν..7. ὑμᾶς ἐνοχλεῖ ἄν τραγῳδῶ;.8. μή μου τούς κύκλους τάραττε. (Ἀρχιμήδης). Ἄσκησις. ② Pronombres personales. Verbo δίδωμι. Completar huecos. oi( i)diw&tai ma/la τιμῶσιν los ciudadanos la honran mucho. Le doy esta espada δίδωμι τὸ ξίφος δίδωσι δίδομεν δός δίδοτε nosotros no somos marineros οὔκ ἐσμεν ναύται δίδως imperativo el verbo δίδωμι «dar» δίδωμι presente ind. o( basileu\v pe/mpei El Rey los envía. h( oi)kia ou!k e)sti plhsi/on Mi casa no está cerca. καθ ἡμέραν ble/pomen cada día os observamos. διδόασι Ἄσκησις ③ Traducir. 1. El extranjero da trigo a los esclavos de la casa..2. Cada día dan trigo a los ciudadanos..3. Os damos caballos y esclavos. Tarea telemática. Ver el vídeo Historia de la antigua Grecia (3ª parte) y contestar a las preguntas. Elabora una redacción sobre el Siglo de Oro de la civilización griega (490-380 ac.) Unidad 8.1. Los numerales. εἷς, μία, ἕν uno masc. fem. neut. dos N εἷς μία ἕν δύο A G D ἕνα ἑνός ἑνί μίαν μιᾶς μιᾷ ἕν ἑνός ἑνί δυοῖν δυοῖν tres neut. masc & fem τρεῖς τρία cuatro neut. masc & fem τέσσαρες τέσσαρα τέσσαρας τριῶν τρισί τεσσάρων τέσσαρσι numerales cardinales (y ordinales) αʹ εἷς, μία, ἕν (πρῶτος) ϛʹ ἕξ ( ἕκτος) (ϛʹ letra στίγμα ) βʹ δύο (δεύτερος) ζʹ (ἔβδομος) γʹ τρεῖς τρία (τρίτος) δʹ τέσσαρες τέσσαρα (τετάρτoς) ηʹ ὀκτώ (ὄγδοος) θʹ ἐννέα (ἔννατος) εʹ πέντε (πέμπτος) ιʹ ἑπτά δέκα (δέκατος) Otros: ιαʹ ἕνδεκα (11), ιβʹ δώδεκα (12), κʹ εἴκοσι (20), λʹ τριάκοντα (30), ρʹ ἑκατόν (100), α χίλιοι (1000), Μʹ μύριοι (10.000) Ἄσκησις. ①.1. Αὔριον γίγνεται ὧδε μία ἑορτή..2. ἡ ναῦς ἡμέρας δώδεκα πρὸς τὴν ἑσπέραν πλεῖ..3. ὁ Mίνως ἀναγκάζει τοὺς Ἀθηναίους ἑπτὰ νεανίας πέμπειν πρὸς τὴν Κρήτην. 17
Ἄσκησις ②. Práctica oral : un alumno elige una palabra cualquiera y pregunta a otro. πόσας συλλαβὰς ἔχει ἡ λέξις νύξ ; τίς ἐστὶν ἡ πρώτη (δεύτερα, τρίτη, τέταρτη) συλλαβή; 8.2. Tercera declinación. Temas en consonante oclusiva. Recuérdese que en la tercera declinación hay varios subgrupos, según en qué tipo de consonante o vocal termine la raíz: temas en consonante oclusiva gutural labial dental temas en ν véase pág. 14 temas en ντ véase pág. 21, 27 temas en -ρ véase pág. 14, 25 véase pág. 19 véase pág. 20, 33 temas en -ς ( 2º bachillerato) temas en vocal ι, -υ ( 2º bachillerato) En los temas en consonante oclusiva, el encuentro de la consonante con ς / -σι(ν) provoca ciertos cambios: raíz + σ --> resultado 1. Gutural: vg. πέρδιξ πέρδικος ὁ ἡ perdiz, ἡ κλῖμαξ κλίμακος κ, γ, χ + σ > ξ escalera, ἡ κάλυξ κος cáliz (de flor), ἡ κύλιξ κύλικος copa, ὁ ὄνυξ ὄνυχος uña, garra. 2. Labial: vg. γρύψ, γρυπός grifo, Κύκλωψ, -ωπος : cíclope π, β, φ + σ > ψ 3. Dental: vg ἡ e(sqh/v, e(sqh=tov vestido ; τό νόμισμα ατος τ, δ, θ + σ > σ moneda, κλίμα, ατος τό zona; clima EJEMPLOS de temas en dental N V A G D παῖς παιδός (masc. o fem.) niño (raíz *παιδ-) σῶμα σώματος (neutro) cuerpo (raíz *σωματ-) Singular Plural Singular Plural παῖς (*παιδ- ς) παῖδ ες σῶμα (*σωματ-) σώματ α παῖ παῖδ ες σῶμα σώματ α παῖδ α παῖδ ας σῶμα σώματ α παιδ ός παιδ ῶν σώματ ος σωμάτ ων παιδ ί παισί(ν) (*παιδ- σί) σώματ ι σώμασι(ν) (*σωματ-σι) TEXTO. ΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΑΣ ΠΕΙΘΟΥΣΙΝ Ἤδη πολλαὶ γυναῖκες ἥκουσιν εἰς τὴν κρήνην. ἄγγελός τις πάρεστι και ταῖς γυναιξὶ λέγει ὅτι ἐν ταῖς Ἀθήναις ἑορτὴ γίγνεται. ὦ γυναῖκες, -φησί- πείθετε τοὺς ἄνδρας ὑμᾶς ἐκεῖσε ἄγειν. αἱ γυναῖκες ἀποκρίνονται ὅτι μάλιστα ἐθέλομεν τοὺς ἄνδρας πείθειν ἡμᾶς εἰς τὴν ἑορτὴν ἄγειν. ἤδη οἱ ἄνδρες ἐκ τῶν ἀγρῶν ἥκουσιν. ἑκάστη ἡ γυνὴ λέγει τῷ ἀνδρὶ ὅτι ὦ ἄνερ, ὁ ἄγγελος λέγει ὅτι ἐν ταῖς Ἀθήναις ἑορτὴ γίγνεται οὒκ ἐθέλεις με ἐκεῖσε ἄγειν; αἱ γυναῖκες ῥαδίως πείθουσι τοὺς ἄνδρας. 18
Ἄσκησις. Traducción inversa..1. Recibimos amablemente a los extranjeros..2. Quieres regresar rápidamente al campo..3. Ordena a sus compañeros regresar con él a Corinto..4. Por qué no contestas? 8.3. Tercera declinación. Temas en ν Ejemplos: ὁ ἀγών ἀγῶν ος combate (raíz αγων ), ἡ εἰκών εἰκόνος imagen (raíz εἰκον ). Obsérvese: la vocal que precede a la ν se alarga en el nominativo. La ν cae ante -σ- en dat. pl. Singular Nom. Voc Ac. Gen. Dat. ἀγών ἀγῶνα ἀγῶνος ἀγῶνι Plural Singular ἀγῶνες ἀγῶνας ἀγώνων ἀγῶσι(ν) Plural εἰκών εἰκόνα εἰκόνος εἰκόνι εἰκόνες εἰκόνας εἰκόνων εἰκόσι(ν) Ἄσκησις..1. αἱ τοῦ ἡλίου ἀκτῖνες τὴν γῆν θερμαίνουσιν. 2. Ἀσκληπιὸς ὑιὸς ἦν Ἀπόλλωνος, καὶ Πολύφημος ὁ κύκλωψ τοῦ Ποσειδῶνος..3. ἡ Ἀριάδνη ὁρᾷ ὅτι τὸ πλοῖον οὔκ ἐστιν ἐν τῷ λιμένι.. 4. ἐν Μαραθῶνι ὁ Μιλτιάδης ἦν τῆς ἑλληνικῆς στρατιᾶς ἡγεμών..5. Ὑπάγετε ἐς τὸν λιμένα. contractos en - contractos en - 8.4. Voz Media de verbos contractos. Presente de indicativo, imperativo e infinitivo. indicativo ἀφικνοῦμαι llego ἀφικνῇ llegas ἀφικνεῖται llega ἀφικνούμεθα etc. ἀφικνεῖσθε ἀφικνοῦνται κοιμῶμαι κοιμᾷ κοιμᾶται κοιμώμεθα κοιμᾶσθε κοιμῶνται duermo duermes etc. imperativo infinitivo ἀφικνοῦ! ἀφικνεῖσθαι llegar ἀφικνεῖσθε! κοιμῶ! κοιμᾶσθαι dormir κοιμᾶσθε! Ἄσκησις.1. ὅ τε Θησεὺς καὶ οἱ ἑταῖροι ἀφικνοῦνται εἰς τὴν Κρήτην. 2. οὒκ ἐπιτρέπεται κοιμᾶσθαι ἐν τῷ ναῷ..3. οἱ δοῦλοι τὰς θύρας κλείουσι καὶ ἀπέρχονται..4. ὦ παῖ, τί γίγνεται TEXTO : TESEO (α ) o( Mi/nwv κατοικεῖ e)n th ~ Krh/th : basileu/v e)sti th~v nh/sou. kai\ e)n th~ tou~ Mi/nwov oi)ki/a e)stin o( labu/rinqov: e)kei~ δὲ κατοικεῖ o( Minw/taurov, qhri/on, to\ me\n h(/misu a)/nqrwpov, to\ d ) h(/misu tau~rov. o( de\ Minw/taurov τρώγει a)nqrw/pouv. ὁ Mίνως ἀναγκάζει τοὺς Ἀθηναίους ἑπτὰ τε νεανίας καὶ ἑπτὰ παρθένους πέμπειν πρὸς τὴν Κρήτην κατ' ἔτος, 19
καὶ δίδωσι αὐτοὺς τῷ μινωταύρῳ τρώγειν. GRAMÁTICA. El indefinido τις M F τι N (Véase el cuadro completo en el apartado 7.1.). Obsérvese cómo se utiliza: pai~v tiv un niño, un hijo e)n de\ tai~v ) Aqh/naiv basileu/ei o( Ai)geu/v: e)/sti de\ au)tw u(io/v tiv o)no/mati Qhseu/v. o( ou}n Qhseu\v ei)v nau~n ei)sbai/nei meta\ tw~n e(tai/rwn kai\ plei~ pro\v th\n Krh/thn. e)pei\ de\ ei)v th\n nh~son a)fiknou~ntai, o(/ te basileu\v kai\ h( basi/leia kai\ h( quga/thr au)tw~n, o)no/mati ) Aria/dnh, de/xontai au)tou\v kai\ a)/gousi pro\v th\n Knwsso/n (ou(/tw ga\r th\n tou~ Mi/nwov po/lin o)noma/zousin) kai\ fula/ttousin e)n tw~ desmwthri/w. Declinación de ἡ ναῦς νεώς nave. Como ésta, algunas palabras de la tercera declinación son irregulares. Consúltese el diccionario. sing. ναῦς ναῦν νεώς νηΐ N A G D plural νῆες ναῦς νεῶν ναυσί METAFRASIS. h( )Aria/dnh perime/nei pro\v th~ νηΐ. 8.5.Tercera declinación. temas en ντ raíz *γέροντ- anciano pl. sing. Nom. γέρων γέροντ ες Voc. γέρον Ac. γέροντ α γέροντ ας Gen. γέροντ ος γερόντ ων γέρουσι(ν) Dat. γέροντ ι *γιγαντ- gigante sing. γίγα ς γίγαν γίγαντ α γίγαντ ος γίγαντ ι pl. γίγαντ ες γίγαντ ας γιγάντ ων γίγα σι(ν) Un tercer modelo está representado por la palabra diente : ὀδούς ὀδόντ ος, dativo plural ὀδοῦσι(ν). Ἄσκησις..1. oi( a!rxontev bouleu/ousin..2. e)n tw = sto/mati/ ei)sin oi( o)do/ntev kai\ h( glw/tta..3. (Paroimi/a tiv: ) pai=v me\n pai/da te/rpei, ge/rwn de\ ge/ronta..4. o( gei/twn ta\v tou= a!rxontov ai!gav tre/fei..5. ta\ tw=n qew=n a)ga/lmata ou) mo/non e)k li/qou, a)lla kai\ e)k xrusou= kai\ e)le/fantov h}n..6. gignw/skomen to\n le/onta e)k tw=n o)nu/xwn..7. di\v pai=dev ei)si/n oi( ge/rontev. 8.6 Pronombres Demostrativos ἀποδεικτικαὶ ἀντωνυμίαι ὅδε, ἥδε, τόδε este -a -o m. N A G D singular f. n. ὅδε ἥδε τόνδε τήνδε τοῦδε τῆσδε τῷδε τῇδε τόδε τόδε τοῦδε τῷδε m. plural f. οὗτος, αὕτη, τοῦτο este, ese n. οἵδε αἵδε τούσδε τάσδε τῶνδε τῶνδε τοῖσδε ταῖσδε τάδε τάδε τῶνδε τοῖσδε sg m. f. n. οὗτος αὕτη τοῦτο τοῦτον ταύτην τοῦτο τούτου ταύτης τούτου τούτῳ ταύτῃ τούτῳ pl m. f. n. οὗτοι αὗται ταῦτα τούτους ταύτας ταῦτα τούτων τούτοις ταύταις τούτοις 20
ἐκεῖνος ἐκείνη ἐκεῖνο aquél Nom. Ac. Gen. Dat. Singular m. ἐκεῖνος ἐκεῖνον ἐκείνου ἑκείνῳ f. ἐκείνη ἐκείνην ἐκείνης ἑκείνῃ n. ἐκεῖνο ἐκεῖνο ἐκείνου ἑκείνῳ Nom. Ac. Gen. Dat. Plural m. ἐκεῖνοι ἐκείνους ἐκείνων ἐκείνοις f. ἐκεῖναι ἐκείνας ἐκείνων ἐκείναις n. ἐκεῖνα ἐκεῖνα ἐκείνων ἐκείνοις Como determinantes demostrativos suelen preceder al sustantivo con su artículo (el cual no se traduce): ὅδε ὁ φίλος (= ὁ φίλος ὅδε) este amigo οὗτος ὁ φίλος (= ὁ φίλος οὗτος ) ese amigo ἐκεῖνος ὁ φίλος (= ὁ φίλος ἐκεῖνος ) aquel amigo Ἄσκησις.1. Καταλαμβάνω καλῶς ταύτας τὰς γλῶσσας..2. Γράφε τούτων τὰ ὀνόματα καὶ ὅθεν εἰσίν..3. Ἐγὼ νῦν ἀναγιγνώσκω τοῦτο τὸ βιβλίον. Παιδικὴ ᾠδή Canción infantil ( vocabulario etimol.: σέλινον > πετροσέλινον > persil > perejil ) Ἄσκησις (solista) ποῦ μοι τὰ ῥόδα; ποῦ μοι τὰ ἴα; ποῦ μοι τὰ καλὰ σέλινα; (coro) τάδε τὰ ῥόδα, τάδε τὰ ἴα, τάδε τὰ καλὰ σέλινα TEXTO II h( d ) )Aria/dnh e)pei\ o(ra~ to\n Qhse/a, e)ra~ au)tou~ kai\ bou/letai sw/ zein. e)pei\ ou)~n gi/gnetai h( nu/c, speu/dei pro\v to\ desmwth/rion kai\ to\n Qhse/a kalei~ kai/, si/ga, w)~ Qhseu~, fhsi/n: e)gw/, )Aria/dnh, pa/reimi. e)rw~ sou~ kai\ bou/lomai sw/ zein. i)dou/: δίδωμι ga/r soi tou~to to\ ci/fov kai\ tou~to to\ li/non. mh\ ou]n fobou~, a)lla\ a)ndrei/wv ei)/sbaine ei)v to\n labu/rinqon kai\ a)po/kteine to\n Minw/tauron. e)/peita de\ e)/kfeuge meta\ tw~n e(tai/rwn kai/ speu~de pro\v th\n nau~n. e)gw\ e)qe/lw pro\v th~ nhi\ perime/nein: bou/lomai ga\r a)po\ th~v Krh/thv a)pofeu/gein kai\ meta\ sou~ pro\v ta\v )Aqh/nav plei~n. TEXTO III o( de\ Qhseu/v e)n th~ a)ristera~ e)/xei to\ li/non, e)n de\ th~ decia= to\ ci/fov kai\ ei)sbai/nei ei)v to\n labu/rinqon. o( me\n Minw/taurov e)pi\ to\n Qhse/a o(rma~tai, o( de\ Qhseu\v ma/la a)ndrei/wv ma/xetai: th~ me\n ga\r a)ristera ~ lamba/netai th~v kefalh~v tou~ qhri/ou, th~ de\ decia to\ sth~qov tu/ptei. o( de\ Minw/taurov deinw~v kla/zei kai\ katapi/ptei pro\v th\n gh~n. o( de\ Qhseu\v to\ li/non lamba/nei (ou(/tw ga\r th\n o(do\n gignw/skei) kai\ h(gei~tai toi~v e(tai/roiv pro\v ta\v pu/lav. e)pei\ de\ gi/gnetai h( nu/c, e)ce/rxontai e)k tou~ 21
laburi/nqou kai\ speu/dousi pro\v th\n nau~n. e)kei~ de\ th\n )Aria/dnhn o(rw~sin. taxe/wv ou)~n ei)sbai/nousi kai\ a)pople/ousi pro\v ta\v )Aqh/nav. TEXTO IV Ο ΘΗΣΕΥΣ ΤΗΝ ΑΡΙΑΔΝΗΝ ΚΑΤΑΛΕΙΠΕΙ ou(/twv οὖν o( Qhseu\v tou\v e(tai/rouv sw/ zei kai\ a)po\ th~v Krh/thv a)pofeu/gei. Πρῶτα me\n pro\v nh~so/n tina, Na/con o)no/mati, ple/ousin. e)pei\ de\ a)fiknou~ntai, e)kbai/nousin e)k th~v new\v kai\ a)napau/ontai. e)pei\ de\ gi/gnetai h( nu/c, oi( me\n a)l / loi kaqeu/dousin: o( de\ Qhseu\v ou) kaqeu/dei: ou) ga\r filei~ )Aria/dnhn ou)de\ bou/letai fe/rein au)th\n pro\v ta\v ) Aqh/nav. di ) o)li/gou ou)~n, e)pei\ kaqeu/dei h( )Aria/dnh, o( Qhseu\v e)gei/rei tou\v e(tai/rouv kai\, siga~te, w)~ fi/loi, fhsi/n: kairo/v e)stin a)poplei~n. taxe&wv lu/ousi ta\ pei/smata kai\ a)pople/ousin: th\n d ) )Aria/dnhn lei/pousin e)n th nh/sw. e)pei\ de\ gi\gnetai h( h(me/ra, a)negei/retai h( )Aria/dnh kai\ o(ra~ o(/ti ou)/te Qhseu\v ou)/te oi( e(tai~roi pa/reisin. tre/xei ou]n pro\v th\n para/lion kai\ ble/pei pro\v th\n qa/lattan: th\n de\ nau~n ou)x o(ra~. ma/lista ou)~n fobei~tai kai\ boa~ : w)~ Qhseu~, pou~ ei}; a]ra/ me katalei/peiv; e)pa/nelqe kai\ sw~ ze/ me. Práctica oral: ti/v e)stin h( )Aria/dnh; ti/ δίδωσι h( )Aria/dnh τῷ Qhsei=; ποῦ ei)sbai/nei o( Qhseu/v; ποῦ perime/nei h( )Aria/dnh; Traducción inversa. Mientras Ariadna llama, el dios Dioniso mira desde el cielo hacia la tierra; ve a Ariadna y se enamora de ella. Así que vuela desde el cielo a la tierra. Y cuando llega a la isla, se aproxima a ella y dice: Ariadna, no temas. Yo, Dioniso, estoy aquí. Te amo y quiero salvarte. Ven conmigo al cielo. Ariadna se alegra y va hacia él. Así que Dioniso la lleva al cielo; Ariadna se convierte en una diosa y permanece para siempre en el cielo. Véase anexo I, vocabulario español-griego: mientras... : ἐν ᾧ...; llamar : καλέω -ῶ; Dioniso : Διόνυσος ου; cielo : οὐρανός -οῦ; tierra : γῆ, γῆς; enamorarse : ἐράω -ῶ; así que :... οὖν...; aproximarse : προσέρχομαι +D; no...! : μή [+IMP]; temer : φοβοῦμαι; estar aquí : πάρειμι; salvar : σῴζω; ven! : ἔλθε ; alegrarse : χαίρω; permanecer : μένω; para siempre : εἰσαεί. 22
Unidad 9.1 Pronombres indefinidos. εἷς μία ἕν uno, una m N. A. G. D. f εἷς ἕνᾰ ἑνός ἑνί μία μίαν μιᾶς μιᾷ n ἕν ἕν ἑνός ἑνί uno, una, οὐδείς οὐδεμία οὐδέν «ningún, ninguna, nada» «ningún, ninguna, nada» Singular m f oὐδείς οὐδένα οὐδενός οὐδενί οὐδεμία οὐδεμίαν οὐδεμιᾶς οὐδεμιᾷ Plural n οὐδέν οὐδέν οὐδενός οὐδενί οὐδένες οὐδένας οὐδένων οὐδέσι(ν) Ἄσκησις.1. Ἔχω ἕν μῆλον καὶ ἕνα μηλοπέπονα..2. Γράφω ἕνα ἄνδρα : πρῶτα, τὴν κεφαλήν..3. ὁ Αἴολος πάντας τοὺς ἀνέμους ἐν τῷ σάκκῳ καταδεῖ, πλὴν ἑνός, τοῦ Ζεφύρου πράου. Traducción inversa : La diosa GEA y el TORO. En la época neolítica los hombres adoran a la diosa Tierra, la gran diosa de la fertilidad, madre de todo. El símbolo de la diosa Tierra era la vaca. Su esposo e hijo era el Toro. Los cuernos del toro tienen la forma de la luna creciente, que continuamente muere y de nuevo nace: el toro es pues también el símbolo de la resurrección. ἐποχή : época; νεολιθικός ός όν : neolítico; ἄνθρωπος : hombre, persona; σέβομαι : adorar; qea/ -a=v : diosa; Γαῖα -ης ἡ : Gea, la diosa Tierra; μέγας μεγάλη μέγα : grande ; μήτηρ, μητρός (acus. μητέρα) : madre; πᾶς πᾶσα πᾶν gen. παντός πάσης παντός : todo, toda, todo; σύμβολον ου : símbolo; bou~v boo/v : vaca; πόσις εως ὁ : esposo; τὸ τέκνον -ου : hijo; ταύρος : toro ; ὡς : como; κέρας κέρατος τό : cuerno; μορφή, -ῆς : forma; μηνίσκος -ου ὁ : luna creciente ( lunita ) [ menisco (cartílago en forma semilunar, en la rodilla)]; ὃς : que, el cual [pr. relativo]; selh/nh, hv: luna. συνεχῶς (adv.) sin cesar, continuamente; ἀποθνῄσκω : morir; πάλιν : de nuevo; γίγνομαι : nacer; kai\ : también; a)na/stasiv -ewv : resurrección. Unidad 9. 1. El participio en voz activa y en voz media. conjugación en ω ( = voz activa) λύω λύων desatando & que desata conjugación en μαι ( = voz media) ἔρχομαι ἐρχόμενος viniendo & que viene Para formar el participio presente activo, masculino Para formar el participio presente medio se añade el y neutro, se añade ων (-οντ-) a la raíz, y se declina sufijo μενος, declinado como un adjetivo del tipo I 23
por la 3ª declinación (temas en ντ). El femenino καλός καλή καλόν (véase página 10). El participio tiene un sufijo ουσα y sigue la declinación en α. medio se traduce igual que el activo, o bien se añaden pronombres reflexivos según la persona: λυόμενος VÉASE el cuadro completo de λύων a continuación. desatándose, que SE desata, mientras SE desata. Participios de presente, voz activa. Declinación. El participio se declina y se pone en el mismo género, número y caso que la palabra que sea su sujeto (obsérvese que el participio sigue siendo un verbo, y como tal tiene su propio sujeto y los complementos propios de un verbo). sing plural masc. fem. neutro masc fem neutros n.v. λύων λύουσα λῦον λύοντες λύουσαι λύοντα ac. λύοντα λύουσαν λῦον λύοντας λυούσας λύοντα gen. λύοντος λυούσης λύοντος λυόντων λυουσῶν λυόντων dat. λύοντι λυούσῃ λύοντι λύουσι(ν) λυούσαις Práctica oral. Cómo dirías «aprendiendo (él)», «aprendiendo (ella)», acusativo, «aprendiendo (ellas) (nom. plural», etc. Practicar con μανθάνω, πίνω, ἐσθίω, γράφω, προσάπτω, ἐκλείπω λύουσι (ν) «aprendiendo (él)» Unidad 9. 2. El participio predicativo. ① Participios de presente en función adverbial, traducidos por gerundios. οἱ πολῖται καθίζονται ἐν τῇ στοᾷ ἄλλαντας ἐσθίοντες καὶ οἶνον πίνοντες. Los ciudadanos se sientan en el pórtico comiendo morcillas y bebiendo vino. ( ἐσθίοντες, πίνοντες en nominativo plural, lo mismo que οἱ πολῖται, su sujeto) Ἄσκησις. Completar la traducción οἱ πολέμιοι ἐκλειπόντες τὰς οἰκίας φεύγουσιν ἐπὶ τὰ ὄρη. Ὁ δὲ Φίλιππος τὴν πόλιν θεώμενος φησίν ὡς καλή ἐστιν (θεώμενος, participio de θεάομαι) ὁ Δικαιόπολις καὶ ὁ παῖς εἰς τὰς πύλας ἀφικόμενοι τὸν ἡμίονον προσάττουσι δένδρῳ. (ἀφικόμενοι, participio de ἀφικνοῦμαι) Los enemigos, sus casas, huyen hacia los montes. Filipo, la ciudad, dice: Qué hermosa es! Diceópolis y su hijo, a las puertas, atan el asno a un árbol. ②. Participios de presente atributivos (función de adyacente), traducidos por oración subordinada adjetiva ( de relativo ), declinados en diversos casos. Ἄσκησις ①.1. ὁ ἀνὴρ μανθάνων τὰ μαθήματά ἐστι σοφός..2. Οἱ ἄνδρες μανθάνοντες τὰ μαθήματά εἰσι σοφοί.3. ὁρῶ τὸν ἄνδρα μανθάνοντα τὰ μαθήματα.. 4. ὁρῶ τοὺς ἄνδρας μανθάνοντας τὰ μαθήματα..5. οἱ φίλοι τοῦ ἀνδρὸς μανθάνοντος τὰ μαθήματά εἰσιν ἀγαθοί..6. οἱ φίλοι τῶν ἀνδρῶν μανθανόντων τὰ μαθήματά εἰσιν ἀγαθοί..7. πέμπω τὸ δῶρον τῷ ἀνδρὶ μανθάνοντι τὰ μαθήματα..8. πέμπω τὰ δῶρα τοῖς ἀνδράσι μανθάνουσι τὰ μαθήματα. 24
Ἄσκησις ②. Más participios atributivos (participios traducidos por oración adjetiva [ de relativo ]). Completar la traducción. ta\v 0Aqh/nav o9rw=si ka/tw keime/nav. (keime/nov, Ven [la ciudad de] Atenas, participio de kei/mai estar ). abajo. qew~ntai tou_v a0nqrw&pouv speu/dontav dia\ tou= Observan a las personas por la calle. dro/mou (speu/dw apresurarse, ir corriendo). poreuo/meqa ei)v kw/mhn a)pe/xousan stadi/ouv Vamos a una aldea sesenta e(ch/konta a)po\ Ierousalh\m (a0pe/xw, distar, estadios (=10 kms) de Jerusalén. estar distante ). Nota: Con el verbo pau/omai cesar, dejar de (hacer algo), se emplea un participio PREDICATIVO que se traduce por DE + INFINITIVO ou0 pau/ontai tu/ptontev : no dejan de golpear. Ἄσκησις ③ Declina oralmente los participios de presente de los siguientes verbos: ἄγω, βλέπω, ῥίπτω, σπεύδω. Ἄσκησις ④. Completa con un participio. Una vez completadas, cópialas en tu cuaderno y añade la traducción..1. οἱ δοῦλοι, τοὺς βοῦς εἰς τὸν ἀγρὸν ἄγ, ἥκουσι..2. ai9 gunai~kev e0n tw ~ a0grw ~ kaqi/zontai tou\v pai/dav βλέπ..3. oi9 pai~dev ou0 pau/ontai li/qouv ῥίπτ..4. a}ra o9ra ~v th\n parqe/non ei0v to\ i9ero\n σπεύδ ; Ἄσκησις ⑤ 1. Los esclavos van deprisa a casa conduciendo a los bueyes. 2. El extranjero ve a los niños que corren hacia la plaza. 3. o9 neani/av th\n parqe/non filei~ ma/la kalh\n ou}san. ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΣΤΥ Th= ou]n u9sterai/a e0pei\ gi/gnetai h9 h9me/ra, e0gei/retai/ te h9 Murri/nh kai\ to\n a!ndra e0gei/rei kai/ fhsi/n: - e!paire seauto/n, ð a!ner : kairo\v ga/r e0sti pro\v to\ a!stu poreu/esqai. o9 ou]n a0nh\r to\n Canqi/an kalei= kai\ keleu/ei au0to\n mh\ r(a &qumov ei]nai mhde\ pau/esqai e0rgazo/menon. e0n de\ tou/tw h9 Murri/nh to/n te si=ton fe/rei kai\ to/n te pa/ppon e0gei/rei kai\ tou\v pai=dav. e!peita de\ o0 Dikaio/poliv ei0v th\n au0lh\n ei0se/rxetai kai\ toi=v a!lloiv h9gei=tai pro\v to\n bwmo/n, spondh\n de\ poiou/menov. te/lov de\ to\n h9mi/onon e0ca/gei, o0 de\ pa/ppov a0nabai/nei e0p au0to/n. ou#twv ou]n poreu/ontai pro\v to\ ἄστυ. Proxwrou=sin ou]n a0na\ to\ o!rov kai\ e0pei\ eiv a!kron a0fiknou=ntai, ta\v 0Aqh/nav o9rw=si ka/tw keime/nav. o9 de\ Fi/lippov th\n po/lin qew&menov fhsi/n: Fi/l.- i0dou/: w9v kalh/ e0stin h0 po/liv. a]r o9ra=te th\n 0Akro/polin; 25
Me/l. - ναί, o9rw~ dh/. a]r o9ra=te kai\ to\n Parqenw~na; w9v kalo/v e0sti kai\ me/gav. Fi/l.- a0lla\ speu=de, pa/ppa: katabai/nomen ga\r pro\v th\n po/lin. taxe/wv ou]n katabai/nousi kai\ ei0v ta\v pu/lav a0fiknou=menoi to\n h(mi/onon prosa/ptousi de/ndrw tini\ kai\ ei0se/rxontai. e0n de\ tw~ a!stei pollou\v a0nqrw&pouv o9rw~sin e0n tai~v o9doi~v badi/zontav: a!ndrev kai\ gunai~kev, neani/ai, paidi/a, poli=tai/ te kai\ ce/noi, speu/dousi pro\v th\n a0gora/n. h( ou]n Murri/nh, foboume/nh u9pe\r tw~n paidw~n, le/gei: Murr. - e0lqe\ deu~ro, w} Fi/lippe, kai\ lamba/nou th=v xeiro/v. e)rwth/seiv: ti/na e9gei/rei h( Murri/nh?; ti/v a)nabai/nei e)pi\ to\n h(mio/non; ti/ poiei= o( Dikao/poliv, e)pei\ ei)v ta\v pu/lav a)fiknou=ntai; poi= speu/dousin oi( poli=tai; ti/ o(rw=sin e)n tai=v o(doi=v tou= a!stewv; Unidad 10. Pretérito imperfecto - παρατατικός χρόνος ἔλυον desataba... ἔλυες etc. ἔλυε(ν 2) ἐλύομεν ἐλύετε ἔλυον El aumento. Aparte de unas terminaciones de persona diferentes (llamadas secundarias ), la otra característica del imperfecto (y del aoristo de indicativo, y de algunos pretéritos perfectos) es el llamado aumento. Consiste en anteponer una ε- a la raíz, en los verbos que comienzan por consonante. λύω > ἔλυον Si la raíz verbal comienza por vocal, en vez de prefijar una ε- lo que ocurre es que la vocal inicial se alarga, provocando estos cambios: α, ε > η ᾳ, αι, ει > ῃ αυ, ευ > ηυ ο>ω οι > ῳ (ῐ, ῠ, η, ω, ου no cambian) Ejemplos: ἀγγέλλω - ἤγγελλον; ἐθέλω - ἤθελον; ᾄδω - ᾖδον; αἰτέω - ᾔτουν; εἰκάζω - ᾔκαζον; αὐξάνω ηὔξανον; εὕρίσκω - ηὕρισκον; ὀνομάζω - ὠνόμαζον; οἰμώζω «gemir» - ᾤμωζον; ἱδρύω - ἵδρυον; ὑβρίζω ὕβριζον; ἥκω - ἥκον; ὠφελέω - ὠφέλουν; οὐτάζω «herir» - οὔταζον; ἰάομαι - ἰώμην; ὕει - ὗεν NOTA Algunos verbos usuales tienen un aumento irregular: ἔχω tener, imperfecto seguir, imperfecto εἱπόμην (las formas en voz media se estudiarán a continuación). εἶχον; ἕπομαι Ἄσκησις ① Ejercicios con imperfectos activos. Vocabulario: διώκω acusar; Καρδοῦχοι carducos.1. ta\ qhri/a e1trexe dia\ tou= pedi/ou.2. o( gewrgo\v a1rti ta\ de/ndra e1temne..3. ou)dei\v u(mw~n e)pi/steue toi=v tw~n polemi/wn o!rkoiv..4. ὁ Ἱπποκράτης τὴν τοῦ σοφιστοῦ θύραν τῇ αὐτοῦ βακτηρίᾳ σφόδρα ἔκρουεν..5. οἱ μὲν Καρδοῦχοι ἐκλειπόντες τὰς οἰκίας, ἔχοντες καὶ τὰς γυναῖκας καὶ τὰ τέκνα, ἔφευγον ἐπὶ τὰ ὄρη.. 6. e1nioi to\n h3lion e1legon o)fqalmo\n tou= ou)ranou=.. 7. ἐγὼ e)qau/mazon th=v to/lmhv tou= a)nqrw/pou..8. oi( )Aqhnai=oi )Alkibia/dhn a)sebei/av e)di/wkon kai\ qana/tou e1krinon (imperfectos traducidos aoristos)..9. Ἆρα ἤθελες ἄρτον; Ναί, ἤθελον ἄρτον καὶ κρέας. 10. Ἐγὼ ἤθελον ἕνα ποτήριον ὕδατος ( véase τό ὕδωρ ὕδατος). 11. e!rhmoi h]san e)n tai=v oi)ki/aiv ta\ paidi/a..12. ta\ tou= polemi/ou to/ca h}n farma/kou mesta/..13. xalepa/ h}n ta\ tw=n doulw=n e1rga. 14. Πῶς ἦν ἡ πορεία σου, ὦ κύριε; Ἄσκησις Pasar a pretérito imperfecto..1. ἐγὼ γιγνώσκὠ ἐμαυτόν. 2. οἱ ἄγγελοι λέγουσιν ὅτι πέμπει ἑαυτοὺς ὁ βασιλεύς..3. ὁ σοφὸς φέρει ἐν ἑαυτῷ πάντα τὰ ἀγαθά..4. h9 gunh\ to\n a!ndra e0gei/rei.5. o( de\ Dikaio/poliv ou)k e)qe/lei e)pai/rein e(auto/n. 2 cuando la palabra siguiente empieza por vocal. 26
Unidad 11. Preverbios y Preposiciones (continuación). La mayoría de las preposiciones se usan como preverbios para formar verbos compuestos. Ténganse en cuenta los posibles cambios que sufren los preverbios (y las preposiciones) cuando le siguen una vocal (por ejemplo, la - del aumento), o ciertas consonantes. preposiciones ante vocal ante vocal ante gutural ante labial ante con espíritu áspero no cambian peri\ alrededor de pro\ delante de pro\v hacia ei)v a, hacia a)na)na)na sobre para\ junto a par- par- dia\ por a)nti\ frente a e)pi\ en, encima de dia)nte)p- dia)nqe)f- a)po\ desde a)p- a)f- u(po\ debajo de meta\ con kata\ debajo de e)k desde su\n con e)n en u(pmetkate)c u(fmeqkaqe)c suge)g- sume)m- sul- Analizar y decir qué preverbios llevan estos verbos compuestos. e0kfeu&gomen proxwrou~si ἀποκτείνειν e0panerxo/meqa persona 1ª pl. tiempo pres. modo indicat. voz activa preverbio e)k traducción huimos ( dos preverbios!) a0nabai/nein prose/rxesqai e0kpi/ptousi pa/restin ἐντυγχάνει ἐγχέω El imperfecto de los verbos contractos, verbos que empiezan por vocal y verbos con preverbio. Los verbos contractos tienen terminaciones de persona diferentes de las vistas anteriormente en el verbo λύω (véase cuadro). En cuanto a los verbos compuestos con preverbio, el aumento se inserta entre el preverbio y la raíz verbal. Recuérdese que si el preverbio acaba en vocal, ésta se pierde ante el aumento: ἀναλύω disuelvo (= ἀνα-λύω), imperfecto ἀνέλυον disolvía (< ἀν ἔλυον) Ἄσκησις ① Ejercicio con preverbios. Crea verbos compuestos a partir del verbo simple βάλλω y los siguientes preverbios: ἐπὶ, ἀπὸ, περί, ἐν, συν, ἐκ. Indica cómo será la primera persona del presente de indicativo y del imperfecto de indicativo. Ejemplo: παρά + βάλλω > παραβάλλω, παρέβαλλον. 27
Ἄσκησις ② Ejercicio de análisis: Decir de qué verbo se trata ὑπώπτευε ἠσθένει 3 ἐποίουν ἀπεῖχον ἐνετύγχανεν Ἄσκησις ③ Ejercicio con imperfectos de verbos que comienzan por vocal o con preverbios: traducción.1. ὁ Δαρεῖος ἠσθένει καὶ ὑπώπτευε τὴν τελευτὴν τοῦ βίου. Ἄσκησις ④. Traducción inversa. οἱ πολέμιοι ὀπόραν. τὴν Los enemigos vigilan los puentes durante el otoño. Τριπτόλεμος Triptólemo enseña a los hombres el cultivo del trigo. (doble acusativo) Los honestos duermen tranquilos. καθεύδουσι. ἐκβάλλουσι. τὰς νόσους Los médicos expulsan las enfermedades de las personas. Ἄσκησις ⑤. Poner en pretérito imperfecto las frases anteriores. pto. imperfecto 11.2. El pretérito imperfecto en voz media. ἐλυόμην ἐλύου ἐλύετο ἐλυόμεθα ἐλύεσθε ἐλύοντο me desataba te desatabas se desataba etc. Ἄσκησις ① Ejercicios con imperfectos medios.1. ἐλέγετο (se decía que...) τὰς πηγὰς τοῦ Εὐφράτου οὐ πρόσω τοῦ Τίγρητος εἶναι..2. Γεωργὸς τις καθ' ἡμέραν ἔξω τοῦ ἄστεως παρὰ τὸν ποταμὸν ἐπορεύετο..3. Χειρίσοφος μὲν ἡγεῖτο, πάντας τοὺς γυμνῆτας τοῦ στρατεύματος λαβὼν, Ξενοφῶν δὲ σὺν τοῖς ὀπισθοφύλαξιν ὁπλίταις εἵπετο οὐδένα γυμνῆτα ἔχων οὐδεὶς κίνδυνος ἐδόκει εἶναι. (ἡγοῦμαι : conducir; ἕπομαι : imperf, εἱπόμην, seguir). 4. Ὁ Νεῖλος πάλαι Αἴγυπτος ὠνομάζετο καὶ ἥρως τῶν Αἰγυπτίων ἦν..5. Ως δ οἱ ἄλλοι ἥρωες, οὕτω καὶ ὁ Νεῖλος ὑπὸ τῶν κατοίκων ἐθεραπεύετο καὶ θεὸς ὑπ αὐτῶν προσηγορεύετο..6. οἱ ἄρχοντες παρεκελεύοντο τοῖς πολίταις τὸ τεῖχος ἐπισκευάζειν..7. Οἱ Σπαρτιᾶται παῖδες ἀπὸ μικρᾶς ἡλικίας ἐπαιδεύοντο ὥστε (para...) σώφρονες εἶναι. Ἄσκησις ② Construir frases usando una palabra de cada columna, y el verbo en imperfecto, voz media. Alternar singular y plural y usar las varias personas gramaticales. ὁ στρατηγός -οῦ ὁ στρατιώτης ου τό στράτευμα, ματος εἰς τὰς κώμας δοῦλος ου εἰς τὴν πόλιν ἡγοῦμαι +D ἕπομαι 3 Ἔχω tiene un aumento irregular : εἶχον εἶχες κτλ. (κτλ. = καὶ τὰ λοιπά 'et cetera') 28
ὁ βασιλεύς έως ὁ Χειρίσοφος γυνή γυναικός ἡ εἰς τὸν ποταμὸν εἰς τὸ φρέαρ διὰ τῆς γέφυρας ἐγώ, σύ, ἡμεῖς, ὑμεῖς (imperf, εἱπόμην) +D 11.3. El Aoristo, voz activa. Aoristo I : indicativo ἔ-λυ-σ-α desaté imperativo ἔλυσα ἔλυσας ἔλυσε(ν) ἐλύσαμεν ἐλύσατε ἔλυσαν infinit. participio λῦσαι λύσας M, λύσαντος habiendo desatado λύσασα F λυσάσης λῦσαν N λύσαντος λῦσον λυσάτω λύσατε λυσάντων Otros verbos regulares: θύω, δυναστεύω, κωλύω, κελεύω, φονεύω, χορεύω. Ἄσκησις..1. ἆρα θέλετε χορεύσαι;.2. Ναί, ἐγὼ ἤθελον χορεύσαι μετὰ σου..3. ὦ ξένε, λῦσόν με τῶν δεσμῶν. 11.4. Aoristo de verbos vocálicos o contractos. Verbo vocálico es aquél cuya raíz acaba en vocal: φιλέ-ω, τιμά-ω, δηλό-ω ( φιλέ-, τιμά-, δηλό-). Esta vocal se alarga ante la σ del aoristo y del futuro. La α y la cambian en η y la o en ω. Ejemplos: φιλέ-ω > ἐφίλησα amé (*ἐ-φίλη-σα); τιμά-ω > ἐτίμησα honré (* ἐ-τίμησα ); δηλό-ω > ἐδήλωσα mostré. NOTA. Algunos verbos no alargan la vocal en el aoristo, sino que mantienen la vocal breve de la raíz: καλέω (-ῶ) llamar, ἐκάλεσα; αἱρέομαι (-οῦμαι) elegir > aor. pas. ᾑρέθην fui elegido. El aoristo de ἐθέλω 'querer' es ἠθέλησα. Ἄσκησις. ①.1. ἐγὼ ἤθελον ὑμᾶς ἐρωτήσαι τὴν ὁδόν.2. οἱ Ἀχαιοὶ τοὺς Τρῳοὺς ἐνίκησαν ἐνδόξῳ δόλῳ..3. ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν..4. ὁ ἀγαπῶν τὴν ἀδικίαν οὐδέποτε περὶ τοῦ τῶν ἀνθρώπων βίου ἐμελέτησε (μελετάω περί [+G] : cuidar de, preocuparse por )..5. οἱ Λακεδαιμόνιοι καὶ οἱ Αθηναῖοι ἐπολέμησαν..6. ὁ Δικαιόπολις οὒκ ἠθέλησε τὴν γυναίκα πρὸς τὸ ἄστυ ὁδηγήσαι. Ἄσκησις. ② Conjugar ποιέω -ῶ en aoristo: hice, hizo, hacer, hicimos, habiendo hecho (él), hicieron, habiendo hecho (ellos), hiciste, habiendo hecho (ella) Ἄσκησις. ③ Repaso de formas verbales. Analizar persona, tiempo modo voz preverbio enunciado traducción ἔφευγον θύοντες ἔποίησα ἔλυσε λύονται ἔθυσε 29
προσέρχεσθε ἐτύγχανες διαλέγεσθαι λύουσα 11.4. Verbos consonánticos. En los verbos cuya raíz acaba en una consonante, el encuentro de dicha consonante con la del aoristo provoca ciertos cambios. El siguiente cuadro indica los cambios que se producen ante la del aoristo (y del futuro), así como ante la del pretérito perfecto activo, la del aoristo y futuro pasivos, y la del perfecto pasivo. consonante + + + + final de la raíz Ejemplos: ῥίπτω > ἔρριψα arrojé (*e!-ript-sa); ple/kw > e!pleca trencé (*e!-plek-sa); nomi/zw > e)no/misa creí (*e)-no/miz-sa); σῴζω > ἔσῳσα salvé. Ejercicios. Vocabulario: ὄρος -ους «monte» (dat. ὄρει); Sócrates); Κρίτων Κρίτωνoς «Critón» (amigo de Sócrates). ἔφη «dijo»; Ξανθίππη «Jantipa» (esposa de.1. ou)dei\v tau=ta e1pracen ou)de/pote..2. ὦ Κρίτων, γράψον τούτων τὰ ὀνόματα καὶ ὅθεν εἰσίν..3. ἆρα δύνασθε παρασκευάσαι τὸ δεῖνον;.4. τὸ παιδίον ou!k h!qele dioi=cai tou\v o)fqalmou/v, διότι μάλα ἐφοβεῖτο..5. Ζεύς ἐπέταξεν Ἡφαίστῳ τὸ σῶμα τοῦ Προμηθέως τῷ Καυκάσῳ ὄρει προσηλῶσαι..6. ὁ Σωκράτης βλέψας εἰς τὸν Κρίτωνα : «ὦ Κρίτων ἔφη ἄπαγε τὴν Ξανθίππην οἴκαδε». 7. ὦ στρατιώται, μὴ κόψετε τὰ δένδρα τοῦ κήπου..8. o( ge/rwn ou#tw geraio_v h}n, w#ste pa/ntev au)to_n e0qauma/samen.. Aoristo. Voz media. Verbos regulares, contractos y consonánticos. Ejercicios. Ἄσκησις..1. ἆρα θέλετε περίπατον ποιεῖσθαι;.2. ἐγὼ ἤθελον ἀναπαύσασθαι ὀλίγον..3. ὁ Δικαιόπολις οὐκ ἐθέλει τῇ γυναικὶ πρὸς τὸ ἄστυ ἡγήσασθαι..4. ἡ παρθένος τοὺς χοροὺς θεασαμένη οἴκαδε ἔσπευσε.. 5. οἱ στρατιώται ἐμαχέσαντο ὅλην τὴν ἡμέραν καὶ μάλα ἔκαμνον. Unidad 12.1. Pronombres y adjetivos interrogativos e indefinidos. interrogativo ti/v: Quién? ti/ : qué? por qué? indefinido tiv: un..., uno, alguien, algún, cierto... ti : algo, un..., una cosa... masc & fem N A G D ti/v ti/na ti/nov ti/ni neutro ti/ ti/ masc & fem ti/nev ti/nav ti/nwn ti/si neutro ti/na ti/na el indefinido tiv ti alguien, algo, un..., un cierto... se declina igual, pero sin tilde en la - Ἄσκησις. Ti/ de\ e)stin o( bi/ov; ti/ de\ o( qa/natov; ou)dei\v gignw&skei tou/to plh\n o( qeo/v. ti/nev e)ste/, w} ce/noi, kai\ ti/nov patri/dov; ti/ e!legon oi( filo/sofoi peri\ th=v a)qanasi/av th=v yuxh=v; peri\ ti/nov h)go/reuen o( Swkra/thv toi=v neani/aiv; ti/ni fe/rete tau=ta ta\ kala\ bibli/a; e)n ti/ni to/pw kai\ ti/sin o3ploiv e)maxe/santo ou{toi oi( stratiw&tai; 7. Τί ἀρέσκει ὑμῖν ἀναγιγνώσκειν;.8. διὰ τί οὒ τρώγετε τὸ κρέας; 30
Otros interrogativos: ποῖος ποία, ποῖον cuál, qué clase de. Ejercicios:.1. ποῖον ἐστὶ τὸ ἐπάγγελμά σου;.2. ποία ἐστὶν ἡ μητρική σου γλῶσσα; Ἄσκησις. o( a!nqrwpov skia=v o!nar esti/n : tau=ta e!grayen o( Pi/ndarov, poihth/v tiv tw=n (Ellh/nwn, e)n bibli/w tini. e!krouon ce/noi tine/v th\n tou= Prwtago/rou qu/ran th= bakthri/a pa/nu sfo/dra. Ποῦ ὑπάρχει ἔμπορος τις; Tau=ta/ e)sti ta\ bibli/a sofistw=n tinw=n. 5. Prosa/ptousi to\n h(mi/onon de/ndrw tini/..6. ὁ Σωκράτης βλέψας εἰς τὸν Κρίτωνα : «ὦ Κρίτων ἔφη ἀπαγέτω τις τὴν Ξανθίππην οἴκαδε»..7. Τί ἄλλο χρῄζομεν; Χρῄζομεν σίτου καὶ οἴνου : ποῦ ὑπάρχει ἀγορά τις;.8. Gewrgo/v tiv e!mellen a)poqnh/skein kai\ toi=v te/knoiv le/gei tau=ta :... 12. 2. Pronombres relativos (I): ὅς ἥ ὅ El pronombre relativo se declina como el artículo (excepto el nominativo ὅς) como si sustituyéramos la por espíritu áspero. ὅς ἥ ὅ el que, la que, lo que, que el cual... Singular m. Nom. Ac. Gen. Dat. ὅς ὅν οὗ ᾧ el que Plural f. la que ἥ ἥν ἧς ᾗ n. ὅ ὅ οὗ ᾧ lo que Nom. Ac. Gen. Dat. m. los que f. las que οἵ οὕς ὧν οἷς αἵ ἅς ὧν αἷς n. las cosas que, lo que ἅ ἅ ὧν οἷς ἀσκήσεις.1. ὁ Οὐρανὸς ἦν πρῶτος θεός, ὃς τοῦ παντὸς κόσμου ἐδυνάστευσε..2. οὐκ γιγνώσκω ἃ μέλλει γενέσθαι («suceder»)..3. ἀνὴρ Πέρσης προφαίνεται ἱππεύων καὶ πᾶσιν, οἷς ἐνετύγχανεν, ἐβόα καὶ βαρβαρικῶς καὶ ἑλληνικῶς ὁτι βασιλεὺς προσέρχεται σὺν στρατεύματι πολλῷ..4. οἱ παίδες θεῶνται πολὺν χρόνον τὰ ἀγάλματα, ἃ τὸ πᾶν ἱερὸν κοσμεῖ..5. ὃ βλέπεις, γράψον εἰς βιβλίον καὶ πέμψον εἰς Ἔφεσον..6. ἐκεῖνος ὁ παῖς, ὃς σφαῖρᾳ παίζει, ἐμὸς ἀδελφός ἐστιν..7. τῇ πρώτῃ δὲ ἡμέρᾳ ἀφίκοντο ἐπὶ τὸν ποταμὸν ὃς ὥριζε τὴν τῶν Μακρώνων καὶ τὴν τῶν Σκυθηνῶν χώραν. 8. ἀκούετε ἃ ὑμῖν λέγω, ὦ ἄνδρες. 31
TEXTO : Ο ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΚΑΙ Ο ΑΙΟΛΟΣ ἐπεὶ ἐκ τοῦ ἄντρου τοῦ Κύκλωπος ἐκφεύγομεν, ἐπανερχόμεθα ταχέως πρὸς τοὺς ἑταίρους. Οἱ δὲ, ἐπεὶ ἡμᾶς ὁρῶσι, χαίρουσιν. τῇ δὲ ὑστεραίᾳ κελεύω αὐτοὺς εἰς τὴν ναῦν αὖθις εἰσβαίνειν. οὕτως οὖν ἀποπλέομεν. δι' ὀλίγου δὲ εἰς νῆσον Αἰολίαν ἀφικνούμεθα. ἐκεῖ δὲ οἰκεῖ ὁ Αἴολος, βασιλεὺς τῶν ἀνεμῶν. ὁ δὲ ἡμᾶς εὐμενῶς δεχόμενος πολὺν χρόνον ξενίζει. ἐπεὶ δὲ ἐγὼ κελεύω αὐτὸν χαίρειν, δίδωσι μοι σάκκον τινα, ἐν ᾧ πάντας τοὺς ἀνέμους καταδεῖ πλὴν ἑνός, Ζεφύρου πράου. ἐννέα οὖν ἡμέρας πλέομεν, τῇ δὲ δεκάτῃ ὁρῶμεν τὴν πατρίδα γῆν. ἐνταῦθα δὴ ἐγὼ καθεύδω : οἱ δὲ ἑταῖροι, ἐπει ὁρῶσί με καθεύδοντα, οὕτω λέγουσιν «τί ἐν τῷ σάκκῳ ἔνεστιν; πολὺ τὲ ἀργύριον, δῶρα τοῦ Αἰόλου. ἄγε δή, λύετε τὸν σάκκον καὶ τὸν χρυσὸν αἱρεῖτε». ἐπεὶ δὲ λύουσι τὸν σάκκον, εὐθὺς ἐκπέτονται πάντες οἱ ἄνεμοι καὶ χειμῶνα δεινὸν ποιοῦσι καὶ τὴν ναῦν ἀπὸ τῆς πατρίδος γῆς ἀπελαύνουσιν. ἐγὼ δὲ ἐγείρομαι καὶ γιγνώσκω τί γίνεται. ἀθυμῶ οὖν καὶ βούλομαι ῥίπτειν ἐμαυτὸν εἰς τὴν θάλατταν οἱ δὲ ἑταῖροι σῴζουσί με. οὕτως οὖν οἱ ἄνεμοι ἡμᾶς εἰς τὴν τοῦ Αἰόλου νῆσον πάλιν φέρουσιν. Práctica oral: Dibujar en la pizarra unas viñetas y recrear oralmente la historia de Ulises y Eolo. Traducir (léxico en el texto): Cuando llegamos a la isla, voy a la casa de Eolo. Él, cuando me ve, se asombra mucho y dice: Qué ocurre? Por qué estás aquí presente de nuevo? Yo contesto: Mis compañeros son los culpables, pues liberaron a los vientos. Pero ayúdanos, oh amigo Eolo dice: aléjate rápidamente de la isla. Pues no es posible ayudarte, porque los dioses sin duda te odian. * * * Ο ΚΩΛΑΙΟΣ ΤΑΡΤΗΣΟΝ ΕΥΡΙΣΚΕΙ oi9 Sa/mioi prw~toi tw~n 9Ellh/nwn ei0v Ta/rthsson a0fi/konto. ἔμπορος ga\r tiv, Kwlai=ov o0no/mati, a0po\ th=v Sa/mou o9rmw&menov pro\v th\n Ai!gupton e!plei, a0lla\ xeimw_n me/gistov e0ge/neto kai\ polla_v h9me/rav ou0k e0pau/sato o9 a!nemov ai0ei\ fe/rwn th\n nau=n πρὸς τὴν ἑσπέραν. te/lov de\ (Hraklei/av sth=lav diekperh&santev ei)v to\n w)keano\n ei)se/pleusan kai\ ou3twv ei)v Ta/rthsson a)fi/konto. oi( de\ e)pixw&rioi labo/ntev au)tou\v ei)seko/misan para\ to\n basile/a, ge/ronta/ tina )Ἀργανθώνιον o)no/mati. o( de\ 32
ἠρώτησεν au)tou\v ti/nev ei)si\ kai\ po/qen h#kousin. o( de\ Kwlai=ov a)pekri/nato : #Ellhne/v e)smen : kai\ pro\v th\n Ai!gupton ple/ontav xeimw\n h(ma=v ei)v th\n sh\n gh=n h!lasen. o( de\ basileu\v pa/nta a)kou/sav e)qau/masen, eu)me/nwv de\ deca/menov au)tou\v plei=ston kassi/teron au)toi=v ἔδωκεν, oi( de\ polu/n xro/non e)n Tarth&ssw me/nontev e)mpori/an e)poiou=nto. te/lov de\ to\n )Arganqw&nion xai/rein keleu/santev a)pe/pleusan kai\ ei)v th\n Sa/mon e)panh=lqon ou)de\n kako\n paqo/ntev. TEXTO : ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ὁ Προμηθεὺς ἄργιλον λαμβάνει καὶ τὸν ἄνθρωπον πλάττει. οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι γυμνοὶ τε καὶ ἄοπλοί εἰσιν. oi( me\n qeoi\ to\ pu=r e!xousin, oi( de\ ἄνθρωποι ou!k. o( Promhqeu\v kle/ptei kai\ kru/ptei to\ pu=r. e!peita au)to\ di/dwsi toi=v a)nqrw/poiv, ou4v e!placen. oi( me\n ἄνθρωποι to\ pu=r lamba/nousin, o( de\ Zeu\v, e)pei\ th\n kloph\n gignw&skei, ma/la o)rgi/zetai kai\ to\n fila/νqrwpon qeo\n kai\ to\n ἄνθρωπον au)to\n kola/zei. Πρῶτα me\n to\n Promhqe/a e)n τῷ Kauka/sw o!rei desmei=, kai\ deino\n a)eto\n pe/mpei pro\v au)to/n: o( ae)to\v to\n fila/nqrwpon qeo\n τρώγει. e!peita o( Zeu\v keleu/ei to\n Ἥφαιστον poiei=n th\n Pandw=ran, th\n prw&thn gunai/ka, ma/la kalh\n ou}san. Πρῶτα me\n o( Ἥφαιστος gh=n lamba/nei kai\ kalh\n parqe/non pla/ttei: δίδωσι au)th = kai\ th\n fwnh/n. e!peita de\ ai( qeai\ th\n parqe/non kosmou=sin. o( de\ Zeu\v di/dwsin au)th = qh/khn, ἐν ᾗ kru/ptei pa/nta ta\ kaka/, kai\ keleu/ei th\n Pand=wr = an mh\ e)kkalu/ptein au)th/n. te/lov de\ h( gunh\ e)kkalu/ptei th\n qh/khn kai\ ta\ kaka\ e)ce/rxetai kai\ feu/gei: mo/non h( e)lpi\v me/nei e)n th= qh/kh. οὕτως mh\n o( Ζεὺς kola/zei tou\v a)nqrw/pouv, e)peidh\ a)po\ to/te to\ kako/n e)stin e)n τῷ ko/smw. Práctica oral: [α'] reponder en griego a preguntas orales del tipo: Ζεὺς; ποῦ δεσεῖ ὁ Ζεὺς τὸν Προμηθέα; [β'] Resumir oralmente el mito de Prometeo. τίνες ἦσαν ὁ Προμηθεὺς καὶ ὁ MITOLOGÍA. Redacción sobre el mito de Prometeo (escribir a mano y entregar en hoja aparte y firmada) 33
ἡ ὄρνις καὶ ὁ ἐλέφας ὄρνις τις ποικίλη εἶδε ποτὲ νεαρὸν ἐλέφαντα. οὔκ ὑπήρχον ἄλλοι ἐλέφαντες ἐγγύς, καὶ ὁ ἐλέφας ἦν μόνος καὶ ἄθυμος. ἐξαίφνης ἡ ὄρνις κατέλαβε τί τὸ πρόβλημα ἦν. ὁ ἐλέφας ἦν πλανήτης. ἡ ὄρνις ἀνέπτετο ὑψηλὰ πρὸς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐζήτει τοὺς ἄλλους ἐλέφαντας. ἡ ὄρνις εἶδεν αὐτοὺς πλησίον τοῦ ποταμοῦ ὄντας καὶ ὑπέστρεψε πρὸς τὸν νεαρὸν ἐλέφαντα. ἔλθε μετ ἐμοῦ εἶπεν ἡ ὄρνις. ἡ ὄρνις ἐπέτετο πρόσθεν καὶ ὁ ἐλέφας εἷπετο αὐτῇ. τέλος δ ὁ ἐλέφας προσεχώρησε τοῖς ἄλλοις παρὰ τῷ ποταμῷ καὶ ἡ ὄρνις ἀπήλθε. ὕστερον μετὰ εἶκοσι ἔτη ὁ ἐλέφας ἐτύγχανε ἐπι ἄλλῳ μέρει τῆς ὕλης καὶ εἶδεν ἄνδρα τινα ἔχοντα ὄρνιθα ἐν δικτύῳ. ἡ ὄρνις γεραιά ἦν, ἀλλ ἔτι εὔμορφος καὶ ποικίλη. ἐξαίφνης ὁ ἐλέφας ἀναγιγνώσκει τὴν ὄρνιθα, τρέχει πρὸς τὸν ἄνθρωπον, ποιεῖ δυνατὴν φωνήν, βρυχᾶται σφόδρα. ὁ ἄνθρωπος θαυμάζων μεθίησι τὸν δίκτυον καὶ ἡ ὄρνις ἀναπέτεται ἐλεύθερα. διὰ τί ἐβοήθησας ἐμοί; ἐρωτᾷ ἡ ὄρνις. διότι οὔποτε ἐπιλανθάνομαι τῶν ἐμῶν φιλῶν, ἀποκρίνεται ὁ ἐλέφας. 34
TEXTO: Πάτερ ἡμῶν... Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς Padre nuestro, el [que estás] en los cielos, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου santifíquese tu nombre; ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου venga tu reino; γενηθήτω τὸ θέλημά σου, hágase tu voluntad ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς como en el cielo también sobre la tierra τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον nuestro pan cotidiano dánoslo hoy. καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, Y perdónanos nuestras deudas, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν como también nosotros perdonamos a nuestros deudores. καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, Y no nos induzcas a la tentación, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. sino sálvanos del mal. [Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας ] [Porque tuyo es el reino, tuyo el poder y la gloria, por los siglos.] ἀμήν. Amén «Χρόνια Πολλά!» ἢ «Χαρούμενα Γενέθλια!» Que vivas también muchos años, grande llegues a ser con blancos cabellos por doquier difundas del conocimiento la luz y todos digan he aquí un sabio! ζήσω : subjuntivo de ζῶ, vivir. γίνεις : = γίγνῃ ( = γίγνει), 2ª pers. sg. de γίγνομαι (= γίνομαι ), ser, llegar a ser. με : = μετά λένε : = λέγουσι Imagen: la diosa Ilitía (Εἰλείθυια), que preside los nacimientos, y Hefesto, asisten e Zeus en el parto de Atenea. 35